장음표시 사용
71쪽
1 Testes uero si essent singulares, quia non
coniungerentur,cium tenderent ad diuersa, non autem ad idem probandum,non contu guntur,ita Ant.de But.in d c. veniens. 6 Ideoque unus icilis de una consessione absente parte,aliusque de alia, non iungerentur:secundum Anto de But.in c. licet ex quadam, colum. 3. extr. de testib.& Panor. in c. cum causam, l. .ext.de prob.
Dicentem ibidem idem esse, si unus testis
deponat de vero mutuo, & alius de consessa to. idem firmat Bal in c. fin.extr.de consuet. dcin l. r. g. iiii. circa fin. Esi cer. pct.quod uberius . declarat I aureia. Sylvanus cons. I. num. I a.
ita suit iudicatum in Sacro Concilio Neap. Vt rescit Assiict. dccis3 sq. num. 3.
nens de consessione,mutuum ciuile: & sic de positiones istorum ad diuersa penitus tendunt, & coniungi nequeunt: secundum Iacubi supra.
est,pmd inra numeratione contrahitur, ciuilia
nens de uera numeratione, & alter i
stis de consessione extraiudici li; timcnon inducitur plena probatio : de siemutuum non probatur, quando unus testis deponit de uera numeratione, & alius t stix de consessione ipsa: secundium Dyn. in l. a. Ede excusat.tur. Cyn. in Let. C. quae sit longa consuet. Bal in auth. rogati.C. de testib.ln l. 2.9. n.e.si cert.pet. in c. licet causam, de prob. in c. fin.de consuet Abb.in c. cum causam. de probat.& in c. fi . de consuet. Alex in I. Gallus. Olle casu ,colum.A. Ede liber.& posthum. &ia in l. admonendi, num. et i 6.ff. de iureiur. in Cois z.lost ubi docet istam osse communem opinio vis. nem. quain equidem communem, de verissimam reperio. a Nam mutuum quoddam naturale est, quoddam uero ciuile.Et naturale est, quod vera numeratione contrahitur;ciuile aut, quod sola consessione perficitur: secundium Glo. coc3is muniter approbatam in l. et g. in.st cet. pet. os n. ideo dc positiones praedictorum testium ad di uersa tendunt, cium deponens de vera num ratione arguat naturale mutuam, ac depo-
fellione emanata promue parte, seudus testes de emanata cc suo parte absent seu de fama piissica, plan/prabant simul iam
et Testis unus de uero numeras actu, d de infessione abstente parte, Z probant. 3 confesiis ficta in ciuilibus extra iudicii praesenteparte,si probetur per dum testes, fuit plenam probationem, iudicat molemi ,si ac aliis
confesto ipsa secuniam co)nmmem opinionem, licti corrarius etcntia appareas si titer communis, γιod non res iratur dicta accipiatio.
EST IS unus deueritate,&alius de consessthiae emanata praesente parte; seu duo testes de emanata confessi ne parte absente, seu de sa- - , οι-ma publica, plenὰ probanthmul iungendo. ita Bal. in rub. de controueri inuest. de in t .si quis ex argentariis, in princ. E. de Men. Francis.Curt.in tract. de testib. co clus f .nu. 9 i .& AHict.in tract. de iure proin miseos.f. . quaei .et .sub nu. 9. lio par.72. Et Pau. MCas . sequendo Barci in t .acisonendi. fide iureiur. de in concars. visa petitio he, tenet, viiii testem de uero numerali actu, de duos de consessione absente parte, plene probare.& Barba. etiam in cap.licet causamnum. 36.3e38.de probat. Et circa hoc abunde scripsimus supra tenendo praecitatam opi num tanquam verissimam, e canonis . ectate probat Laurenti Sylux consi I. num
3 Si uero, nota, consessiu esset sacta in ei uilibus extra iudicium praesenIe parte,& probaretur per duos instes, faceret utiquς plenam probationem,& praeiudicaret tisredi confitenti:secundium bald. in l. i. colum. fin. C. ne exdclicto desuliciorum,de Soci. consili. 228 .cOlu.I.uol. 2.& Alcxan. cons I9. colum. q. dc cons. 2 2.col. I .uol. q. ubi asserit, P vltra priuentiam partis requireret etiam acceptatio. Nihilominus Obseruatur coiter contrariti, uidelicςGu, cois non requiratur dicta acceptatio: ut oes opin.
passim testantur, Ze Mod. in add. ad Alexa. in pta allegatis consiliis,& D .relati per Petris Duelinas in suis regulis,reg. t i 9.nu. I.ubi planum facit contraria opinionem esse comune Cois post alios quamplures congestos ibi per eum. ovis.
72쪽
m causa a petasArussicut in cas principali, qua mis Laersast inflantia, oe est communis Oi nio ruminarum: sic t L staeIentiam communi ter contra U,quo tritis recipi positat in ca similat is,etiam publicatis trilibus is c stpri icipas, Fer e rem articulis,seu directis c trariis.
EsTEs in causa princi pali publicati no possunta aptius produci in causa
appellationis urgente pari timore subornationis in causa appellationis,sicut & in causa principali, quamuis diuersa sit instantia. & timorem prae satae subornationis exploratum est, mouisse Pontificem ad ita decidendum in Clemen.t stibus,extr. de testib.& in c. fraternitatis, eod. tit.& ita per illum tex. tenet Banin l .per hanc:
γυι. de testib. ubi Fely. mVistraliter ponit multas limitationes, & Socinus in traei. sallenti in
in. firmant de iure ciuili contrarium, uidelicet. quod in causa appellationis possint recipi t stes, publicatis etiam testibus in causa principali super eisdem articulis, seu directo cor trinis.& hoc probatur in I.f. C.de testi. & ira seruat consuctudo, & practica, reste Martino Ganato in tract. de opinionibus Larta rep-batis,a: A ict.decis. et i s. num. q. ubi artici tum hunc,cum multis aliis, decisim inuenies tam pcr ipsum,quina per Ursillum inadd. ibi num. i. cum aliis seq.& sic iudicaui in facti coli entia dum eram iudex criminalis in Ciuitate rami,anno 1 mini a s 6o. videlicet obstruandam fore prasatam commut in seiuetiam in terris Imperij.Vndὰ scias traiicndam esse tenaciter mentoriae dictam communem in practica:exeo,quia vidi nonnullos aduocatos errare. Et ne in aliquem errorem incidas, vide obsecro pulchram distinctionem tradita per Martinui alii pricitat Otrac. ubi fatuat ciniinionem Bare procedere in icrris Sedis Aptis Llicae seu in foro canonico.c. fraterilitatis, te testib.&opinionem coriam tinetia habcre locum in foro seculari. s. l. tin. C. de teli ib. R ita resi-ind. c. quoniam contra,in uers stes. num .39. in s n. te sic consuluitqiroque Ang. consit. Is s. in quaestione uertente intcrdominum Micheletrum colum. i.&ita ob sic uatiar in Camera Imperiali, quod d.Clemen. testibus,m soro ciuili non habeat locum,tine Ioachimo in obseruatioiae.qi .centuria ν .ubi
refert pluribus vicibus ipsam cameram admisisse eadem pravamina cum articulis prinax instantiae au probandum. s V M M A U.M. i t EST I x non teli tradere insicriptisGR EDrusium iudici. Mutu6ciemscribere potest esse tests,
deponet eperscripturam. 3 Attenario/κ seu uerba at esto Octbentscria biper tales m. 4 Veritas r nidis facillas cognosiatur ex titub rione, et trepidarione deponentis. - i
dummodo nori legarscripturam iudici, est ipse velis ictum tenseantem videre,c' aud me torim. 6 Deposuis, frutestificatio facta perscripturam pirabat, elisacispraesumptionem. ς Testificatio, Widepcει semperscripturamάpatre, ac niatre de stares ij ,ptaspretiat, i ea, quae sit viva voce.
OPINIO DCCCCXLIX. ESTIS non potest tradere inscriptis dictum suum ii
dici. c. testes 3. q. it. te ibi Io. Andr. Abb. Siculus, caterique Canoni iis omnes in
inclinauit in contrariam opinionei &Guid. Cois Paps etiam in sing. r 23.Testis potest tradere. opis. Sed tamen prima pars verior videtur, ista potissimum ratione: quia testis non potest deponcre per scripti iram,nisi sit mutus .c.testes, ubi G os a. q. V. de species. in tit. de teste, in s. nunc traciandum, vers. id de muto.: Secundi, comprobatur, quoniam perta- bellioliem debent solbi uerba attestationia, ut ibi probat text. &hanc partem tenet etiaSaly. in l. tiaris tirandi. C. de testib.Panor. in aec.tcstibus,3 optime iacit tex.in c.licet quadain ext. de tei lib. ibi, proprio iuranacto rec. quem rex. ad hoc ponderant Abbaantiq. Ant. de Buta Panoridi alij communiter post Inno.& cois
Postretia 6 assi natur ad fulciendum prPiatam opinionem illa optima ratio : quia iu
73쪽
llus de Tuscia in constit.Regni, In pecunia
rii num. II. libro a. sic constat apertis,iine cors contra Barci osse communem sententiam omum. Irium mei. de qua retiatur ovari cuias intract. resolutionum iuris ciuilis,& canonici. c. I 3. Humcro 6. lib. 2. Et pix satam opinionem tanquam ueriorem sequutiis est Lanstanc. inc quoniam contra, de probat in uer. Testes, num cro .post medium ci Celsus ibi ui addi. Boer.decis. I. numero 38. & Marsil. cum aliis congesti, per ipsi ina. in l. de minore. 4. pluriuquoq; n. a.de quaest.&Bal. ind l.iurisiurandi.
s dixit, quod non potest dicere testistes: fico prout in hac scriptura sigillata sigillo inco, si non legat iudici illam. secus si legeret. scripturam iudici, & ipse uelit eum uidere , de aut .ire loqui.& hoc modo potest saluari dictu
narrol.in a. l. Tlieopompus, secundum Ioan. bo Atid.alios iue communiter in praecitato.c. t v n. ilibus,&inci licet ex quadam, supracitato.
Ba .& Salyc. in .ael. iurisiurandi. 6 Sed limitantur praedicta, quod licEt depontion ' factae per scripturam non probent; nihilominus faciunt praesia mptionem: secunda
Dominum Antonium in c.m ecclesiis,colum. a.de maior.&Obed. col. i l. quod dictum rocis serunt,& seqiiuntur omnes Moder. mnauni vim ter in s c. a nobis.
7 Fallitque secundo loco dicta communis 'ncluso in alio casu, in quo magis probat testimonium factum per scripturam, quam testimonium vitiae uocis:qui casus est in patre quoad filium, super aetate ipsus filii, si de ea disputetur mam in tali cassi magis creditur scripturae patris, uel matris, quam corum vivae voci. ita dixit Ant.del utri in c.cx literis, de transain. quod dictum sequitur Barbati ibi, licet Mol.reprobet Antatui.& male.
rem perfnestram, uel iam tin ad bimen lunae imstrans ipso loco, taprobat, cum rem impositalem deponiam. s Luna habet ratos ligubres. Io Luna quicqHd lumbus habet,recipita sole, quia per D est corpus obscurum. Ii Ia nares res sum adeo debiles, ut misumum iam exsua reflexione progignant. a a Luna listi contra Accestuta sigitorum per circulos deferentes geri a die naturali diutic gradibiu, ia. minutis strE, O per deferentem epicia est i 3 grad. humi r undecim prope misi Is moueatur; rutiliamis inexta quaque hora quartam coeli partem qu percarat, non ex motu proprio, itam tuρnis militis rapiente illam pectim, omnesplanetas.
Is Lunae totus, ac integralis cursus Ascribitur,simul
1 AE I u lumen si contingerit ignoscere au illustrauites qua ca,urdendum est,an ea hora luna e erexerit,ri illam partem illuminare potuerit. Lunasium,idi incerta quando Icatur. I 6 Aurora, cuiauculum licti videatur medium inter Lem,edi noctem, tamen Uribitur dari, cen tatur pars diei. i 7 2 x quando dicatur esse, ad Me, ut sciatur quando debesumsit commisi de nocte. uel de Le,rel quitur arbitrio micis. Is dici ortus, oco spm iura rix ca , cirrificernimus Lis dies artificialis habet duodecim horas non equatis. securi iam circulum ἀμ-ctialis, stanisqualis se claudum ascensiones Zodiaci per si signa. sto dies in ri et D incipit abortu solis. 2i Dies quando bicipiat in omni materti renu Κλ21 Testisside; vitatiquiasinum elei nocte, uel Le, bue. rogatua quid sit nox,ν elicies, er respodeat nescire, non probat.
. EST is deponens de nocte. seu tempore nocturno, se uidisse, & cognouisse Titium committentem maleficiu, uel dolosE contrahelitein, vel aliquid dicentem, luna non lucente, & absque i mine accenso, indubitanter, nec in ciuilibus, nec in criminalibus negociis probat:secundu
74쪽
ini. si non si ei ali. C. de testa. & uoluit etiam Ang. nc i9 . visis processibus causae principalis, col. 2.circa me diam,&Ae clius Bossius in praest. crina. in tit.de indiciis, & consider
tionibus ante torturam, num. 7 2.&Rolan. iValle cons .in causa Antonini Bruncili, nu.
x Quia de noxe quis non potest uideri, nec
Inio talis testis esset de salso suspectus nati irati ratione, secundum praecitatos Doct. de sic testes quosdam Asienis salii covictos suin se, refert Plutarchus in Alcibiadis vita. & aliquos alios testes, leponentes in Romana C ria de nocte, se uid isse, quod impossibile erat uidere absque lumine lunae, uel alis artificio dant naile uti falsos, Oleta Iauden. assidentein in ipsa Curia resert audiuitie A noin d. consissi
6 Idemque dicendum est, si testis diceret se cognouiste Titium delinquentem, de nihil deponeret,in luna luceret, uel non luceret. 5: pro
Detur postmodum per dictum Titium per coporum dierum,u, luna non lucebat: tunc talis testis nil probaret.ita consuluit Oldr. de Pol te Lauden ut refert las in L l. non minorem, col. i . LM.Angan d. . in hac, Fcly.in c.sicut, colum . . lere tu L&doctissimus D. Viiacentius
Maxilla,super consuetudiitibus Ciuitatis B ri, in tit.quousique dios intelligatur, nu.s .set i et r. ubi meminit alias in facti contingentia detexisse falsitatem aliquorum testium deponentium tempore nocturno uidisse alique surtum patrare ad lumen lunae: dc tameo tunc,&in illa hora,quam assignabat, i cr ueras regulas astrologis non crat eleuata, nec lucebat.1 Sed siliit hoc quando testis diceret, se uidisse, seu cogitouisse Titium patratoni maleficium de nocte ad vocem,quia habebat notas voces ipsium. tunc illa depositio saceret indi citi ad torturam: secundum Ias ind. l. non minorem,nu. . & Michaelem Cissientes in commentariis super leges Tauri, in l. 79 col. pan. ver.Sextum indiciu certii est. 3e alios Doct. relatos per Cotta in memorati,in uena est i ds nens de eo quod est factu de nocte. ubi admonet contrarium extitisse obseruati practicatum Papiae intacti contingetia in sua causa propria. &contrariu etiam aqerit Bositus init. pract. crim. in tita de in diciis, sub nume
Et ratio ultra alias allegatas per nostr res isset assignari is hic: quia operatio sensus si per receptionem; dc corum unusquis': a proprio obiecto moueatur, utputa auditus a sonitu; quo fit ad uariationem uari j obiecti, varia sequitur sensatio;& hoc praesertim in auditu. Alia uero ratio est, quod ad alictationem ita perciti, sequitur vocis alteratio, qua ille percitus istas te nunquam usus fucrit. Oniit
to etiam, quod quis rasone raucedinis non potest pi oferre Llitam vocem, ut inde rec gnosci queat,quod pric ipue in rixis, & alte cationibus,t: more, vel aliis accidentibus dignoscitur. Nihilominus tamen ii quis duplici tensu minimmauditu,& visu aliquem rcc gnosceret, subii secret prima opinio. , Interpretatur secundo praedicta cocluso, quando testis diceret cum laramento se uidisse Titium delinquentem, seu committentem aliquod maleficium de nocte; quia luna lucebat, uel adcrat lumen lucernae, vel ignis di lucernae:secundum Iaso: Doct. omnes unanimi coister in sti. si non speciali, & in d. l. non miti direm,Dec. consit. 363. in causia matrimoniali, sub num. . ita consulendo tenuit Grammaticus, post alios congestos ibi per eum, consis.
Fallit vlterius praeallegata conclusio, u testis diceret se uidisse Titium maleficium committentem de nocte, quia erat ipsi ualde vicinus, propinquus, uel com morabatur si- .mul cum ipsa: tunc licet luna non luceret, nec alia lumina accensa adessent, non ob id suscensendus est ipse testis, imo probat: qui a s i E contingit, & prssertim tempore autumni, noctes esse clariores, secundum Philosephos, te Phiscos communiter. Cum enim anui tem cias rora per quatuor, quas i hilosephi primas qu. uitates vocat caliditatem, scilicet rigiditatem alumiditatcm, Fc siccitatem distinguantur:& pro dictarum qiuatuor qualitatum dominio quatuor cfficiantur anni tempora; d minante siccitate con me fit aut unmus, quo in rempore,existente dicio siccitatis prsdominio ac deficiete humiditat quae inter visum, di id quod videmus esse poteli, melius, id clarius iuccre videntur. Nili probaretur contrarium noctem illam suilleobscuram, di testem praedictum distasse adicio Titio rerunam baiestrarum, uel per aliam loci distantiam: ut lata probauit, de tenuit Oldr.de Bened de Vadis in apostillis ad Franc.Aret.in dicta. l. notam in norem per Bal. 3c Ang.inius.in hac te Lal. ial. Arethusia, in secunda lectura. e. de statu ii
2 sed adiuertere non nihil debent cauti iuvices, S aduocati, depresserti in in coiss decidendis, tibi interueniunt testes deponentes de his,quae gesta sunt nocturno tempore. Naomnia pra inissa inrelliguntur, R intelligi d bciat, cuando testcs assererent in eorum depositionii us de gestis noctiimo tempore ad lumen lunae, in stradis,plateis, uel in aliis similiabus locis. Sed Vbicunqtie deponcrent testes liquem vidisse de cognoi iste introeuntem persencstrarii, vel per Imrtam in aliqua camera, seu salam alicuius domus ad lumen lunae, quod iusti abat tunc in ipso loco, ipsis nullatcnus credendum est. In pol sibile mim est
75쪽
quodammodo recognoscere introeuntes iumentoratis locis prsdicto nocturno tempore. Tum quia experientia, qtiae est rerum mainstra, in facti contingentia hoc mihi demonstrauit in compluribus causis:ut aduocato, ecut iudici . dehisce oculis uidi de anno is 7q. dum eram aduocatus Ioannis Fortis,& loannis Philippi de Seuerinis de Terra Fonticul
rum, quod duo testes commorantes in carc
re deposuerant uidisse ipsi s in litisitos inre
euntes per senestrMn ipsius carceris,& exu hentes notarium Antonium Clementi numinibi tunc carceratum, & cognouisse illos ad lumen lunae, quod lucebat in codem carcere.& nihilominus me praesente, & iudice praesentis causae, nocturno tempore,& lustrante luna
aliqui pluribus uicibus egredientes fenestra
antedicti carceris,& regredientes uidimus, rerum eos non potuimus cognoscere modo aliquo. Et tum etiam quoniam hoc naturali suadetur ratione. siquidem ingredietis pcr i nes Iram,seu ianuam alicuius domus, recognosci ncquid per commorantes in domo, cam
ra, vel aula ad lumen lunae: quia ambulat ingrediens ipse contra lumen lunae, & potius potest ipse cognoscere in camera permane rex ubi est tituatum lumen lunae, quam cognosa Eequo hoc in omnibu , c per omnia u rum sit, poteti iudex lustrante luna intus domum se constituere sedendo, vel non sedet do in ipso lumine,& permittere, ut aliquis ab eo cognitus ingrediatur per fenestram, uel i nuam,& dcueniat, accedatque ad locum ubi reperitur: quia oculis propriis inspiciet, & simul inueniet illum non posse recognosci, dc sibi apparebit umbram, potius quam hominem videre. Et licet in memorata causa predictorum ioannis Fortis,& . oannis Philippi pro aliam extitisset non lustrasse lunam iu-tus carcerem tempore asserti criminis: nihilominus cautus D. Nicolaus Interueritis com-
zriota lacus,re fiscalis in prisciati cauta ex subtili siti ingenio allegabat, considerabatq; quod medianzereflexione luininis, ipsi testes poterant cognoscere eosdem reos inquisitos di se landabat in reflexione ipsius lunae, pr supponendo lumen lunae, quod distabat a carcere praememorato saltim aliquibus passibus, intendere, seu propagare radios si os in carcere. Nihilominus respoudebam, quod ratio, de consideratio lisc pulcherrima erat, scit subsistere nequaquam poterat de iure. o Nam asserebam, quod luna habet radios lugubres,secundu Philos phos. A est Glo. sinsularis, e signanda literis aureis hoc firmas.
in D nostra autem constitutio, in uer. Lucularatione, initi .de legat tu, Bald in c. . . porro, quae fuit pri .cau. benelic. amiride Com. ind. l. si non speciali. colum. 2.eto Nec mittam est, quia quicquid luminis
luna habet, recipit a Sole; per se enim est
corpus obscurum; unde luna quasi lux aliena dicta est. Huiusce uci orat onem ciccio de morum natura graphice scribit;& clarius in Somnio Scipionis, de lunam luce lircere ali na testantiar omnes, R Phisici, S Astrononi, vel in primis Plato, Arist. R Archmi cecs, &proi t rea minus h ccre satcntur Onanes:siquidem lumen eius est ex reflcxione luminis S lis, ut Ptolomeus in Almagcsto plenissime,
ubi dicit, quicquid illud est luminis,esse debile,& excetesima parte luminare, quam ol.
Ex quo colligit Maurolicius Siraculanus, lumen,'uod accipit terra, uel aliud corpus soliudum a luna,amittere plusquam perdidcrit de lumine Solis.& idcirco ipse Albumarar,Ceorgius Peurbachius cap. 1 Thcoricarum, colligunt radios lunares esse dubilcs,& minimum admodum lumen ex sua reflexione progigne. te: ubi Titu rormaphrisius ponit exciti pluhoe. Si Sol illuminet montes, & montes domum, S ex illa domo intret aliquantulum ii cis in aliam domum: tunc haec ultima donitas
pusillum admodum luminis habcbit: sic & lumen lunae, Quod resultat ex icrra parum lucis presbere existimarii Et a lucrie et am postremo tu iudex, Zeaduocate, quod ubicunque testes deponunt cognouisse aliquem ad h nun lunae, quod lustrabat in loco pressupposito patrati crina: nis:
ad scienduni, & perscrutandunt veritatem virum lumen iuris ibi aderat, necessario di. currendum est. lua noctis hora crimen perpetr
tum sit, di sic ex omnibus instascriptis facilli. me inuenies ueritatena, vel salsitatem ipserit testium,& an luna micrat lustrare, vel non lustrare in loco assignato per testes. a Vnde luna ipsa licet contra successionem signorum per circulos deferentes augeat in die naturali ii. gradibus,& ia. minutis sere,& per deserentem epici cli r3.gradibus,dcu.ser E minutis moli earum tamen sexta quaque hora quartam coeli partem quasi peragrat, non ex motu proprio, sed motu primi mobilis r piente illam secum, & omnes planetas.
3 Ita ut si Iuna fuerit in principio noctis in
orieti te, & tunc primo apparere coeperi t seperori ontem, non prius peruenerit ad lineam, qtiae appellatur meridiana, hoc est ad quarta partem creti, quam dimidium noctis traiic citi merit. nam luc necesse est. vi quarta pars aequinoctialis surrexerit serὰ super ori Ion em. Totus aurem aequinoctialis circulus orici ir super oriχontem in et horas Vbi notandum, inii plenilunium contingerat circa aequinoctiuveris vel autut 'i senis cr in sex sere horas luna perueniet ad dictam lineam.Sed si contingeri t circa brumam, tunc non eo pertinget ante septimam horam cum dimidia Si uel o ci ci solstitium aestatis , quarta hora n is
76쪽
Iuna deueniet ad eandem lineam,& eo citius, vel serius veniet,quo erit logius, vel propius dictis terminis. Exepli causa, si plenilunium sperit circiter idus Au pulli, id est magis prope aqtii noctium, quam solstitium, ad quinta taenosis horam eo appropinquabit. Veruplenilunium singulis noctibus dimidiuisere horae niodo non resecemus ad viaquem
serius ad dictam lineam contingerit peruenire:sed ante plenilunium dimidium sere horae, citius veniet,& co serius, uel citius, prout luna sectat in signis vel rectE,uel oblique orientibus.Nam quanto rςctius oritur signum, tanto segnius,&quanto obliquius,tanto celerius se super orimntem esterta recte oriuntur Caia ce Le Virgo, Libra, Scorpius,& Sagittarius.
Oblique ueris Capricornus, Aquarius, Pisces,
1 Itaque si contingerit dignoscere,antumclunae illustrauerit aliqua loca, uidendum est an ea hora luna latum se erexerit, ut illam partem illuminare potuerit, S hoc sit indicasse satis:nam, ut diximus, noluimus haec ad ungue resecare; esset enim opus non tantum ratione
ortus signorum, sed etiam theoricam planetarum totam, & praesertim lunae pertractare: quod quidem ab instituto multum nos de
is A coitu uero lunae ad septimum usque diem, hoc est quando incipit esse dicotomos, idest per mediu sect 'dicitur luna silens: quia lumen suum quasi silet,& modicum splendoris astest,& modicum temporis lucet. Sic etiaintelligendum est post vigesimum quartum diem lunae, quando iterum est facta dicoω- mos, cuius lumen est valde imminutum:tunc etiam dicitiit silens,& incerta luna Haec autein gratiam studiosorum uersantiumq; quotidie in tribunalibus,& iudiciis dicta sulficiant.
Et licet lisc non conueniant legistis, ut testatur accuratissime D.Vincentius Maxilla in d. tit.consuetudinum Bari, quousque dies intelligatur, sub num. s. usque ad finem, ubi complura utilissime sundit circa curriculum, seu cursum lunae: tamen haec scitu ualde ii ecessoria utilia Grent pro defensione causarum criminalium, e proreperienda veritate,&detegenda salsitate. 1 6 F haec omnia licEt attineant ad noctem,&adgesta in ea:tamen non intempestiue modo
tractandum seret aliquid de gestis in aurora,& crepusculo post occasum Solis. S sciendum est igitur, quod aurora, uel diluculum, seu crepusculii serotinum magis accedit,&attribuitur dici,quam nocti, dummo ido non sit multa distantia ab ortu, vel occasu
solis. Vnde quicquid fit ante lucem diei siue
ante ortum Solis siue post occasum,dicitur de
die; dummodo persona discerni, &cognos i possit subsistente aliqua claritate: secundum
perfodiens de homicid ubi Abb. etiam Ang. Pau. de c ast.Fulgos& Roma. in i more Romano.st de seriis, rely.in consuluit, sub num. 7. de officide potest iud.deleg. Ioan. Tabiensem in Summa Tabiena, in uer. Dies,sub g. a. prope finem, Se peritissimum D. Vincentium Maxillam inconsuetudinibus Ciuitatis Bari, intit quousque dies intelligatur, numero q. ubi admonet istam esse communem opinionem, cruvidelicet, quod cum tractatur de puniendis opin. criminibus, dilucula & crepuscula ascribantur,&attribuantur diei, dummodo non sit multa distantia ab ortu, uel occasu Solis: & cosequenter quicquid fiat ante lucem, siue ante ortum Solis, siue post occasum,dicitur de die, dummodo I er ona discerni possit. 17 Sed re uera circa praesentem speculati nem standum esset arbitrio iudicis, qui ni di ante exquisi ta diligentia, S: circum ii cti
ne debet animaduertere,utru tam magna lux esset, ut ascribendum sit diei; vel utrum tanta occurrat obscuritas, ut sit attribuendum n
cti:& tunc in dubio mitior quippe pars sequuda seret: ut uoluit Ioan. Andri in d.c. si pers diens, cum quo sentiunt communiter Can snistae omnes,leste Augustino in addit. Angei. opis. in tract.de malesc.in uer. De nocte, post numerum ε& hanc opinionem sequitur etiam, citat, do commendat Abb. in dicto. c. si perso diens, sub numero r. Iac in d. l. Titius. s. Lucius, num. 38. & Iulius Clarus in pract. crina.
libro 3 .qussi.82.in statuto ultimo, de statutis poenalibus in genoe, statuto s. vers Quaero quomodo intelligatur non in terminis huius saluti.i8 Et de hoc non mirandum est, siquidem diei ortus, & occasiis principium maxima cudifficultate capi posset: ut subtilissime constaderat Cotta in memorali in uer. Diem more Rom.ano, luna.3. vers. Quare cum ob dictas causis ortus iei.
19 Imo fetundiim sanctum Thom. super
cap. I I .lect.2.colum. i. infin. dies artifici iis habet duodecim horas non aequales, secundum circulum aequinoctialis, sed inaequales secundum ascensiones Zodiaci per sex signa. zo Caeterum praedicta omnia limitantur non habere locum in treuga; nam in ipsa imita lies incipit ab ortu Sosis, quo ad obseruati
di i Et dies ipsa quando incipiat in omni m
teria, uide Pely. declarantem in d.c. consuluit, col. 3.ubi Diali dece coclusiones spectare dc pertinetes ad hac materia,quas realiumit Io. Tar
77쪽
biensis in Isima Tabiena,in uer. Dies. f. a. 22 Vnde reducendo omnia praemissa quam simplicissime ad ueriuri praelicam, aduerte, iquod testis deponens aliquid factum esse de nocte,non probat modo aliquo, si interroga tus quid si nox,respondeat se nescire. ita Bal. adipere. Anchar. in l. i. ff.de his qui sunt sui, uel alim. iur. de Alex.consit. i 67.quoniam res c diuia excellentissimis agitur, numero 7.uol. 6. Idi in I de xtate. is de mino.ubi astirniat expresse hoc idem procedere etiam, si interrogatus stestis quid sit die vel quid sit bona fama, re- si iidears militer nescire:tunc enim nullat . nus probat. M. 6x EST IS, 1 mesturne re recura rem, etiam Liberuem spectici
a se a merui te lis usper procuratorem praest
OPINIO DCCCCLI. IESTIS non potest
iurare per procur torem, ctiam habentem speciale mad tum:& sc iuramei tum testis per ipsum procuratorem pdestari nequit: se cundum Barto. in l. qui bona. .in alieno. is de damno inieci. Bal. in rub.de iureiuran. de sequitur Abb. D. Antici alij relati.ω Fel.in c. licet ex quadam, excico de tei tib Roma in d.s qui alieno, & Panor. in via. d. c. licet, ubi ait hanc esse communem opin. et In contrariam uero sententiam, quod ii ramentum testis prae lari possit ner procur torem,sed ipse i s non valeat dictum suum deponere per procuratorem, inci inauit Ioan. And.iisc.ut circa de elec. lib.6.in noues. de Rota Romana,qua sequitur idem Rom. titula at ter, in sing.8. Et moucturi cita ibi per nonnulla sundamenta, optimas rationes, quas reas sumpsit Curtius in repet.l admonendi. E. de iureiuran.nu.; s saluasi inhaerendo iiii viti ingopinioni Rotae Romanae.Tamen omisso multiloquio, quicquid praefati Doct. senserint contra communem ab ea in iudicando, & consulendo fatuum es et discedere: ut late scripsimus,in primo lib. pin. 329. l. 392 auramentum potest pnxitari per procuratorem, circan in .'. cui innititur strenue quidem tuendo etiam, & de ipsa communi mentionem e pressam faciendo, Ioan . Cr t. in uia. de resti. iiis. Par. num. 37i.de seq.
EITII depono: s extra articulos i probra, quia deponit non hia
Testis depiniendo quo mori Axesidat
articulas, nisi dicitur deponcre eat. a articulosis hoc missiuextrapropositum.
De setis pertinensia tur , Et in modicum facias
ad causam. In pretinem non dicitur illud, quodex kruprasumptione causam a Met. Testis Ormens de aliauo certo modo pretinentiadcausissiarauerit deponere super tota causa hondicitur extra articulos timuere.
Testis deponens alpum extra a Murra, ct extra causam vi causa ciuili, nonpacti puniri poenastis ordinaria a laxe communi,scumum uim sua sita alia mitiori arbitretria. Testis non potest rectὸ probare si mr articulis in ptis, neearticulornm csem Vsere.
positio: quia testis non debet examinari exua articulos, & s deponit non probati siquidem di niti ioniuratus. c. de testibus, ex reade testib.&l. fiquis libertatem, cum Glo. Ede pet. haered. oc Bart. 8c alij notant in t .si di io patroni. b. t usi nus ride iureiuran. cum similibus, Alexit in I. i. s. si cere pet. Bald. consilio i 23. volum. 2.Ang. consilio 26o. super puncto suprascripto breuitatis causa omissis allcgationibus pro,&contra, colum. En. vers Item quia dicti tostes deposuerivit extra dictum articulum, Berrean. consL i . super processu causis agitat sub num. 2.&seq.uol. i. S: consilio i 28 deliberando,nu. .vol. 6. Fely. & alij in c.de testibus, S in c. per tuas, de testib. &Octavianus V sirius in sua praαlib. 6.tit.de testib.& eorum inductione, col 6.sel. par.S7. Canerium si deponat testis, quomodo i telligat uerba articuloriam, non dicitur extra. articulos deponere,cum istud no sit extra propositum: secundium Barti Alex. Ripam,sub nu
Nam pertinens depositio dicitur, quae aliquo modo facit ad causam, etiam in modi cunusecundum Balan c. quoniam,detestib.&in l.ad probationem.in .not. C. de probatio. paul Castrenaeonsilio et P. l.7.dc cons. 288. colum. s. in antiquis, Dec. consito Irr. dc cons. si . IasDec. Ripam, sub numero et 3. &sequeri & alios omnes,ind. l. prima. E si ce
78쪽
Et illud,quod adiit dat causam, non dici-T tiir esse ex leui prςsumptione impertinens: ut per Bes .in c. licet causam,colum. pen. uer. Ex praedictis apparet de probat.
s Et sic concludunt priallegati Doct.&Nellus de salicto Gemin. in tradi. dc testib. in i . Par. nu. pr. quod testis non dicitur deponere extra articulos, quando deponit de aliquo certo modo pertinctui ad caulam: & sic super dependent bus,annexis, & connexis. Et hoc in- cou telligunt Lart. Dec. citeriq; communiter, ino in. d l. i. quando testis iurauit super articulis: nasi iurauit deponere super tota causa, sacit fidem sine dubio de eis, u* deponit extra articulos dummodo eius dicta pertineant ad causat vivi per Bar. in l.si duo patroni.I. idem . ulianus. ii de iureiur.& ibi Alex. Od. a. Bar. in l. si quis legatum, colum. iiii. is. de sal. 8c in I. I.f. Diuus, i ultum. F. de quaest.&per Octauia. Vestri uni ubi supra,& alios quam plures Dcc. congestos per Marsil. ind.l. ι .9. Diuus Adri
nus, num . a. ubi sicquitur praefatam communem opinionem. Et hinc est, quod practici notarii faciunt testes iurare super tota causa, &ita seruat consuetudo: ut tradunt Mod .
in ael. I .6 Ex laisque nota unum, & tene menti perpetuo,quod icti s dcronens salsum extra capitulata, di extra causam in causa ciuili, non tenetur ad I xi .ana alii ordinariani iuris communis,l Luin y smati a si acuto, sed alia mitiori poena ai P itiai fa dctici puniri:secundium cois LM. cons. c6 LOl. i. 5 , t acst coinnianis opi- A. nio. tcsste I ud. I O. g. .onicῖO. Scr Saulus.
S prout Aliis iurans non tactis scripturis deponendo fatuum, similiter puniri potici: vis vat Nellus de sancio Gen. in. si Lal.relatum percum, in tradi. de Astibus, in l. patianum 6 . Sed aduerte, qiuod testis super articulis ineptis no possct bene probare,nec supplered sectum articulorum: secundum Bas. in addit. Spec. in tit.de teste, vers Supcrarticulis, poli Spec. in uer.Quid ergo si capitula. Et ideo requiritur longa experientia, eminensque scientia in articulando. cx quo uidi plerasque ex causis periclitari ex ineptis, insulsis impolitisque articulis. Vnde litigantes deberent eligere Doctores prudentissimos,&strenue selitos causas tueri, non autem illos, qui quotidie versantur in opprobrium dignitatis eorum in uallis,diuersisque mercaturis. Proinde admonitos cstu dcsdcro cliciates omnes, yt tanquam cauti, di prudςntes eligere debeant non illos aduocatos, qui laedunt, oia sendunt , di diverberant clientcs, di Priscia-nuin etialia, sed iurisperitos religiosi,s. alienosque a ludis proli ibitis, zi mercaturis, ab otio, di caeteris vitiis, di eos qui liabeiit ciona uin cotinuo plenain citcntulorum.
Tectes uniuersitatis no sint idonei proca,quora omnes de ipsa umostare agerent, verbiaicum conssiluere uel deponerent;ex quoμn:
tectes in facto proprio. Testes de uniuersitare probam, o admittuntur traea in causis ciuilibus, ct crimitiatibus, Pando tractaretur de probando acti factum in ipsa inuerstate, uel in cotareaas c. Testire u eoru m de colliala, vel uniciositate clericorum, vel religioso rum recipis arabbolor pro Militate etaleps,non inrem insubsidium, quando Gera :estes omni exceptione maiores.
motam in partisulari, scd solummodo in com
vel uniuersitate secu arinon probant Pro eae: dicista est communis opim: o. . ut asserit Deci. in c. insuper, numero 6.extra de testibus, di Lanstanc. in c. quoniam contra , de probationibus, in ueri Testes, numero 73. uoi eam plenissime d
Quae communis ampliatur etiam procedere in causis oneriim:secunduna Abb. consilio i6. Primo an dictus, in prima parte. Fcly. in d.c. insuper, colum. 3.Iasin l. sed si hae lege.
.patronum, col. 2. ff. dein ius vocan. de Alsic. decis inchoante,Nobilis, luna. .uersi
His praei nisiis. Et hoc potissimia pri cedit,quando oes de
uniuersitate agerent, uel syiadicum colastitia rent, vel ecponcrent. quo casu indistinctὰ etiam in casibus, quibus alias admittulitur, puta quando non tractatur de cortini intere .sc,no cliciat aliquo pacto destra idoinci, ex quo cssciat
79쪽
essent testes in proprio: secundium Bald. in c. tertio loco,de probat.& Aspict.in d. decis o o. vers. Fallit nisi 5 e. Interpretatur vero illa communis no ha s, bere locum quando tractaretur de probando actum factum in concilio, vel cogregatione ilia qua communiter non admittuntur nisi illi de uniuersitate:tunc pro illa uniuersitate admittuntur testes uniuersitatis in ciuilibus, α criminalibus: ut per Marii l. sing. 73.incip.Plu
sa matrimoni j. & probatur in c. veniens, it 2. de telii b. ubi texe.in fili de Glo.Λbb. Butr.F Gis lyn.&alij Doctores communiterinae c. te vim tio loco. 1 Interpretatur quoq; ulterius non proce dere in collegio seu uniuersitate clericorum, ac religios ,rum:quia ab Alute testimonia e rum de collegio recipiuntur pro utilitate e clesiae, non autem in subsidium. c. nuncium,
ubi omnes scriben. not. de testib. & in Q & sicis Christus, de iureiur. & ista est communis opi- sin. nio, de qua testatur Dec.in d. c.tertio loco, n. ue .& seq.& Socin.in tract. fallen.in reg. 4o8. Testis praelatus. od cane, & cum grano sa lis intelligendu es le asserunt Doct. relati per Dec in loco, de quo supra, quando testes hoc
casu essent omni exceptione maiores.s Sublimitatur isthaec limitatio communis, quod praelatus non potest testificari in causa suae ecclesiae, quando esset quaestio de bonis mensae ipsius praelati: de quibus per GloC. in
lcmen. i .in ver.ad mensam, te excesprilata di hoc tenet Ioan.AnLAnt. m.& Sicul. ind.c. insuper. Idem Io. And.& Doct.in cipi ssentium, eod.ticide testib.lib.6.licet Ani tu cap. cum venissent,de iudi c. videatur tenere con-cbis uarium:nihilominus praecedens opinio com-opiam muniter approbatur,ex qua Siculus insertiniuc. insuper, canonicum non posse esse testem
in causa suae praebendae, cum illa sit deputata pro mensa sita. Et sequitur ibi dicens pro hoc times cere, Quod licet praelatus possit esse iudex in causa suae ecclesiae, sicut laicus , non tamen si fuerit quistio de bonis meri ae suae secund:um
Hosticia. in c. pro rationes, te censibus,Cal detin. cons 5.tit. de iudic.Dom. post Colleet. col. s. in . .c.cum venisserat& prscitatam c munem sequuntur omnes Does. in d. c. ins
Per,& audacter eam attestantur inibi. Et communem pr dictam in prin. pon- tam interpretatur,& li initatin septem casibus non procedere Soc.in d.reg. Αο8.2 Et hi te insertur,quod licet consessio prγlati de mutuo recepto,ecclesiae,vel successori suo praeiudicare non soleat secundum sal. in
tan contractibus. . sed quonia.C. de no num. pecula.& in auth. hoc ius porrectum, colum.
s .C. 1: sacrosan. eccles pct austi contra qui
propriam, in fi.C.de non num. pecula. & Glo. in c. praesentium, in ver. Conventuum, de te stib. In 6. Tamen ubicunque cum confestione pra lati concurrerent aliqua adminicula, 5c praesertim consessio Capituli: tunc ex ea consciasione praelati,& Capituli simul, probatur mutuum ipsum,& illa indistincte praeiudicat e
clesiae ira Cyn. in l. i. quaest. t 6. C. de conseis. Glo.in c.dudum, it et .in ver.Veritate, de elec. Paul. de c astr consil. i. & D.meus Oradinus in decis roa.Moheta. decis. ror.& Achilli. de Crastis de consess. Io Et quamuis regulariter probandust,m tuum receptum per Draelatum,versum esse inutilitatem suae ecclens secundum Legistas in l. ciuitas. M si certipeta&Canonissas in c. I. extra depositati Nihilominus stante consessione praedicta prfati, &Capituli simul, de pretio recepto,ea
nocet ecclesiae absque eo, quod ostendatur,x probetur pecuniam versam esse in utilitatem ipsius. itaCouare .in lib. 2. variarum resolutionum,cap. I 7.uum. 3. ubi promit istam esse communem opinionem.& ita iudicauit Rota cois Rom. sub die io. Iunij is 69. attestante illu- ovanstri D. Oradino prsceptore inco in decisa I 6. infin.
Ia Et quemadmodum in praesenti casu prii tus praeiudicat ecclesiae: ita parisermiter eius confestio pretiudicat eidem ecclesi etiam sine cosensu capituli in alijs casibus, in quibus est administrator i timus. ita Rota Rom. in decis 66. in nouis. a 3 Vnde ad institutum nostrum redeundo, interpretantur etiam primissa non procede ubicunque testes de uniuersitate deponerent ad eius fauorem super iure pascendi, lignandi, irrigandi, triturandi frumentum in molendino, panem coquendi in sumo, & super similibus rebus,& iuribus competentibus eidem ivniuersitati, in quibus ipsi testes non sentisit in particulari commodum aliquod, sed duntaxat in communi tunc enim possent esse t stes , & probarent utiq; pro sua uniuςrsitate. Et sic testes de uniuertitate non repelluntur modo aliquo a testimonio communitatis, ex eo quod habeant commoditatem pascendi:
quoniam talis exceptio non valet, neque t neticum ex victoria nullum commodum reportent, seu repetant. ita Bar.Guil de Cu. Mali j iiii. sed si hac.3.qui manuniattitur.Edein ius vocan.CSpol .in tract.de scruit. rust.praed. cap. ii .de seruitute iuris pascendi, num. 28.
80쪽
sum: necflius in cari a parris. Patre non poteII est testis in cadis im j etiam rancipati. Parere t i icari potest rosiliam uorrigi Al Pater, o mater 'si id dicari cum iamcritur de
1 Tater, vcl mater potest e latestis , ctam critieritur utrum matrimoniumpossit esectum eis, Hii , propter coit a uiuitatem, a finitatem. 6 Tater, c ' mater storas non admitti ur in testes in fu on matrimonis ubi agitur an matrimonisi
7 Parer, aut meter in causa matrim tali in aerei
tamur in testes proliseris , atquepi specti pro eis,resin 'rtur arbitrio iudicis,quid nenter insilicere drbet an adhibenda sit dei patri, Ni matricisca hoc .s Pater testificatum pro filio in causa ratus. 9 Pater ad istisur te, ii in testa Motomitatis , si filius terrenim de castrense, vel Pasi , et in au sc ruriti ut dicitur is a sub αι. ii .in n. io Leytim is nonporcs probari per patrem latita
Pater contra limis, ct e contra ad litur testis, Micunque acced i co Ocnsus eisu, rem quem deponere possem huiusmodi resecFilius n/ηpotes esse tussis in carise, in qua interue nis eius pater procuratorio nomme alterisu coemmii ter pater is causa Ilij procurato ris repeastur etiam a teIlimo o.
EsTIFICARI, vel testis esse non potest pater pro filio, nec filius pro
patre.c. si testis. . l. 3. notat Ioan Mona. in sto defensorio iuris, solio s. inrub.contra testes, di Specul . intit .de te ste. s. i. & Alberici de Maletis in tra' de te lib. in i .par.in prin.nu. i. & itacuis se habet communis opimo omnium Scribon. vin. varijs in locis iuris nostri:vt plane,& abundddeducit Aberici in tract. de restib. colum. l .&Grammatadecis s. de q8 Et ista est commu- 'nis concluso, quod pater regulariter non possit testificari pro filio. probatur in i parerites, ubi Glo. notat n.&Butr. C.de leuib. et Iino ampliatur isthaec conclusio ut procedat in causa filii etiam emancipati, in qua Cois regulariter pater non potest testificari. l. l.paepis. rentes, ubi Doct. communiter omAes. tetici etiam Bar. in l.qui testamento. . per m nta rium. F.de testamen. lald Specul . de ibi Ioa. And.in tit. le testib. I. r. colum. I .5 seq. vers. item quod est parciis. de istam opinionem c6mianem cita fatetur Alberici de Maletis ind. tract.de testib.in pr iit c. sub nu. i. S: Melchior de Facinis consi. 81 in prin. volum. I. post inter consit. crina diuersoriam, collecta per M. Bapt.Zilcitum.& Areti in d. l. qui testamen- . . quscunque,sub iiii. 6.
Sed opinio antedicta ita ampliata limiatatur non procedere in causa religionis, in qua pater pro filio testificari potest.c. presens
zo.q.3 .& Albertc. de Maletis in d. tract.de te testib. in ptin. nu. S. Et mater testificatur etiam com qu itur de aetate, vel genere, aut cognatione filia. l. etiam in matris. Ede prob. Et quamuis Glo. ibi dicat, quod non recipitur ut testis, sed ut ex ipsius responsione iudex melius inueniat veritatem millilominus mater potest indubitanter testificari in causa aetatis si ij compr bandac secuti dum Glo.in c. 2.g. testis idoneus pater pro filio,ita ver.Filio q. l. 3.Bar.in l. 2.9. stas. st de excuctui.& Aret in F. pater, instita de testam. Limitaturq; in causis matrimonialibus, in quibus pater, vel mater potest esse testis. cum quFitur utrum matrimonium possit cf. se cum eis, vel non, propter consanguinitate, vel affinitatem. c. i .3 s . l.6.c. traii issae, qui filij sint legit. 5c cisuper eo. de sponsa. de idem tenci Io. de Anania, & ibi Bologni. in add. in cons s et.&Cald .cons 1 l .in tit.de testib. &ita consuluit Io. Bap. Ferretius confit. 48. in causa ivxtrimoniali diu versia in ciuitate Vicentiae,num. I .cum alijs seq. vol. i . ubi docuit coicitam esse communem opinionem. os Caetcrum ubi agitur an matrimonili su rit contractum, vel noli, sponsa asserente fore contractum sponso hoc negante si eo casu ipse qumsus ditior, vel nobilior. vel potentior, vel honorabilior esset:pater, ac mater sponsae
prosecto non admitterentur in fauorem in trimonii.d. super codem,& c.ex literis, Atit.& ita dicit Io. p. Ferret tus in Scons S. N Sp .iii tit. de icile. . l. uer. item quod est parensadij ciens inibi dominum suum dicescere,quod etiam si sint pares pater, c mater, videmur suspecti; unde bonus iudex hoc a bitrabitur.l. continuus actus. isde verb.obh-gationib. in princ. Addens idem specul. in .l.I. r. quod sun. ficit alterum istorum, videlicet, quod ditior, vel etiam nobiliocilicet in alijs sin pares. ad hoc, ut pater, & mater intelligantur suspecti.