장음표시 사용
21쪽
sumpli rensularibus miris , qui regis genere ortam pelirarent , an vero aliqua alia , satis non constat. Videndus Fabretius, qui plures Inscriptiones congerit Cap. III. Instri Ant. pag. 24. Ia . in quibus Acte Augusti Liberta , eiusque luxus, potentia , fastus , ex vario libertorum , quos habebat, ministerio , memoratur . Alia quoque plura Deorum Templa Pisis fuisse colligimus ex Coloniae Iuliae Pisanae Dein Creto , quod peraccurate ex autographo a me descriptum,& recognitum , paullo infra subiicio , in quo parentalia in honorem Caii Caesaris, Augusti Filii , quotannis, certo ritu celebranda iubentur ; itemque cunctos, mutata veste, templis Deorum immortalium, balneisque publicis , di tabernis Omnibus clausis, convictibus sese abstinere , matronasque Pisanae Coloniae sublugere, decernitur . Verum hodie nedum Templa, verum ne vestigia quidem eorumdem supe sunt . Duo Pisis praegrandia capitula marmorea anaglyptico opere insignia observavi , quod ab aliis hactenus notatum non video, in exteriore dextro pariete Ecclesiae D. Felicis collocata , quae columnarum alicuius vetusti , ac magnifici Templi pulcherrima ornamenta fuisse non levi coniectura assequor. Primum praesert Iovis , umbilico tenus , simulacrum 3 circa quod devictarum gentium arma in tropaeum hastis imposta, & erecta et alterum Harpocratis , item inter similia tropaea , silentium manu indicentis , Rillum . Complura huius generis capitula , quae Romae
vidit, describit Philander in M. Vitruvii de Architest Lib. III. Cap. II.
. Pisanam Coloniam , terra marique priscis seculis potentem , Theatrum, Amphitheatrum, aquaeductus, nymphea, aliaque huius generis splendidissima aedificia habuisse nullus auiato . Thermarum Pisanarum quanta suerit amplit do , ac magnificentia ex parietinis, & ruderibus, quae ii die supersunt ad Portam Lucensem , facile cognosci po- , test . superest adhue integrum unicum Balnearum Sudaistorium , quod descripserunt eximii viri Franciscus Robe
tellus, & Franciscus Maria Cessinius, Equestris Ordinis,
22쪽
purpura , & eruditionis laude eminentissimus Henrieus N iis in Cenotaph. Pis. Dissert. III. Cap. II. qui etiam Scen graphiam exhibuit , ad quos studiosum Antiquitatis Lect
rem mitto. Non abs re vero me facturum puto, si duas I
scriptiones subiiciam , paucis ab hine annis ibidem positas. quae ab eloquentissimo , doctissimoque Benedicto Averanio , in Pisano Athenaeo Literarum Humaniorum Prosessore , compositae fuerunt. Paginae angustiis inservientes, non iisdem lineis, uti exaratae sunt in marmoreis tabulis,
THERMARUM SUNT QUIBUS ANTIRUTVS PISANA CIVITAS UTEBATUR. HARUM QUUM RELI VAS PARTES TEΜPUS
EDAX CONSUMPSERIT SUDATORIO DUMTAXAT PEPERCITΩUOD NEC INNUMERABILI ANNORUM SERIE NEC BARBARORUM INIURIIS EVERSUM STUDIOSOS
VETUSTATIS OCULOS AD SE ALLICIT. ID INGREDERE ET ATTENTIUS CONTEMPLARE . SI RERUM ANTIQUARUM STUDIO DELECTARIS . VIDEBIS INTEGRAM AEDIFICII FORMM OBSERVABIS RATIONEM LUΜΙΝΙΜ ET O MODO CALOR PER TUBOS IMMITTERETUR . NIHIL NOTITIAE TUAE SUBTRACTEM QUERERIS . NEC FACILE DFICQUAM ALIBI IN HOC GENERE INVENIRI POSSE PERFECTIVS AFFIRMABIS. ET SIMUL GRATIAS AGEI PROUIDENTIAE SERENISSIMI COSMI III. MAGNI ETRURIAE D IS QUI NE HOO ANTIQUITATIS INSIGNE MONUMENTUM FUNDITUS INTERIRET EIUS CURAM DIUGEMPEustra eUSTODIAM IMPERAVIT AMCIO. D. raciar.
23쪽
VIRGINES ALUNTUR ET EDUCANTUR QUI VULGO CHARITATIS DOMUS APPELLATUR MODERANTUR EIUSQUE RE MADMINISTRANT . QUUM AD SUUM IUS DITIONEMQUE PERTINEAT HIC LOCUS IN QUO SUDATORIUM THERMARUM PISANAR M TOT SECULIS TOT CASIBUS MANSIT INVICTm . ET OFFICII SUI MINIME NEGLIGENTES ET MAGNI DUCIS IUSSIS OBTEMPERANTES ET ANTIQUITATIS REVERENTIA MOTI RELIQUIAS TAM VETUSTI TAM INSIGNIS AEDIFICII OMNI OPE ET CURA TUENDAS ET CONSERVANDAS CENSUERUNT AM SAL. CIOIO CXCIII
- TIBERIUS GUALANDIUS IOANNES LANFRANCHIUS CHI COLIVS. Iam cetera splendidissima Pisanae Coloniae aedificia per
vulgata sunt ex sequentibus Tabulis, decretis inseriarum incitis, in honorem Lucii, S. Cati Caesarum , Arcus nemp celeberrimo in ea loco constituendus , ornatus spoliis devictorum gentium ab eodem C. Caesare ; super quem statuae pedestris ipsius triumphali ornatu, circaque eam duae eque
stres inauratae Cati,& Lucii Caesarum positae: Theatrum& Circus, in quibus Ludi scenici , & circenses , eo die quo mortem obiere, in perpetuum fieri, & spectari prohibentur ; Balnea publica , Forum , & Augusteum , Asdes scilicet saera , Basilica , seu Sacrarium Augusto dicatum in Foro , & de eius nomine Augusteum , appella tum i in quo , quum nefas edet in loca non sacra , sena
24쪽
tum Romae , Decuriones in Municipiis, seu Coloniis convenire , universi ordines Pisanorum coirent. Ita Ferentini in patronum cooptaturi suum , hospitali tabula, decreto incisa , T. Pomponium Bassum , Clarissimum Virum , in Curia AEdis Mercurii consensere . Vide Par. I. Inscr. Anti Etr. pag. 6 3. Plebiscita pariter sacro in loco facta observo ex Reinesiana Tabula Cl. I. n. X. scilicet IN. FORO. PRO.
In Decreto . quod sequitur , Pisani Magistratus de augendis honoribus L. Caesaris consentiunt 3 data cura C. Canio Saturnino Duumviro , & Decemprimis , ut delecto magis idoneo loco , empto publica pecunia a privatis, approbatoque , ad Aram in eo constitutam , quotannis ante
diem XII. Kalendas Septembres solenni ritu , ac funebripompa, publice, vel si qui privatim velint, Manibus eius inis
feriae mittantur 3 cippoque grandi secundum aram defixo hoc Deςretum cum superioribus ad eius honorem pertinentibust incidatur . sculpaturve . Eu quibus perspicue intelligimus ante hoc, quod exstat, alia Decreta a Pisanis Magistratibus condita suisso ira horiorem L. Caesaris , quae eo
in loco, ubi haec inventa sunt, scilicet ante regiam ianuam Pisanae Basilicae fortassis hodie delitescunt , omnique cura tunc fuerant, & nostro quoque aevo essent anquirenda, Haec pariter decreta in publieas tabulas reserri per Scribam publicum mandatur . Constat siquidem columnas Decretis inscriptas , in fanis consecratas fuisse , earumdemque apo trapha exemplaria in publicis archivis reposita , quod etiam aditam de Sepulcrorum honoratiis inscriptionibus testantur
Marmora Oxoniensia pag. I 3o. n. LXXIX. & edita a Sponio in Miscellaneis pag. 33 I. nd 8. Legati insuper a Pisanis missi ad imperatorem Caesarem Augustum , qui ea omnia quae decreta sunt, adprobante Romano Senatu , facere exsequique permitteret.
25쪽
a. mantum haec Pisanorum Decreta , in honorem Lucii , & Caii Caesarum , Historiae, atque eruditionis snes amplificarint, compertum satis est ex Dissertationibus praelaudati celeberrimi viri Henrici Noris , qui ea luculentissim explicavit, Omnique doctrinae,& eruditionis fruge refersit , quem operae pretium est adeat Lector , qui Antiquitatis
cognitionem admiratur , & colit . Quod ad rem nostram attinet, ea hic tantum notare libet, quae ad genuinam e rumdem scripturam spectant, a qua in his Noris abfuit , quae αυτιπΤiu deprehendi. In I. versu Noris habet, Q. PETILIUS. Marmor-PETILLIUS. In pluribus inseriptionibus Cruteriani Thesauri unico L scriptum Petiliae familiae nomen . Clarum Petillii nomen ex tessera gladiatoria penes Fabretium Inscr. Ant. Cap. I. Pag. 39. n. I97. qui dominus fuit Rufionis Gladiatoris , qui spectavit Idibus Novembris, C. Iulio Caesare IIL M. AEmilio Lepido Consulibus A. V. To8. In fine s. versus, Noris exscripsit, MAXSUMI. Marmor habet, MAXUMI.
In fine a B. Mersus . Mutam a. reliqua quae sequebantur
deleta, antiqua manu ; quod omisit Noris . Ita quoque , ut in marmore, descriptum legi in apographo Bibliothecae Stroetiae Florentiae, quod ex alio persimili charactere , Marcelli Hadriani mihi visum est . Nee Reinesius omisit Cl. VII. n. I a. & I3. licet pluribus mendis inquinata haec Decreta dederit. Versu I3. Noris habet 3. si . CANIO . SATURNINO. B VIRO . Marmor , II. VIR . ' Versu i 3. Noris omisit apices in his locis, PECUNIA. ΑἰPRIVATIS. Versu i . Noris exhibet 3 EOSQUE . QVI. IVRI. &c,
Versu as. Noris, COMPONATUR . Marmor, CONPONANTUR. In
26쪽
In fine versus 29. Noris, Αο. EIus . Marmor , AD. EI.
Versu 3 o. Noris, QUOD . AD . Marmor ΟDAD. Fors QUOAD , ut in pluribus aliis inscriptionibus eodem sensit
i versu 3 r. Noris, CAUERI E . Marmor, CAVERIPE. Versu 33. Noris , IMPER. CAESARE. Marmor , IΜP. CAEsARE. idest , Caesaremia Tempus inseriarum quotannis mittendarum L. Caesari per Magistratus Coloniae obsequentis Iuliae Pisanae, togis pullis amictos, ut vidimus, notatur A. D. XII. KAL. SEPT. qui dies ab eo discrepat, qui praescriptus est in Fragmento Tabulae Musti Albani, Antii erutae, cui subiectum est non integrum Romanum vetus Kalendarium , quod edidit Clarisi. Praesul Franciscus Blanchinus in fine Plolog. Tom. II. in Vitas Pontificum Anastasii pag. ccxxi. in quo scriptum. XIII. Kal. Sept. INFER. L. CAESARIS 3 quae melio
ribus curis eruditorum expendenda relinquo . Fahrile erra tum manifesto ostendi in vetusta nostra Tabula Par. I. In script. Ant. Etruriae Pa . I 3 s. m. sq. iri qua Coloniae Flo
rentinae Decuriones, Natales dies Augusti, & Tiberii Ca satum , & Liviae Augustae , quotannis divinis honoribus, ludis , & statuarum dedicationibus celebrandos censent a in qua Natale Augusti notatur VIII. KAL. OCTOBR. quum in aliis vetustis monumentis VIIII. KAL. OCTOBR. signetur. μὰ marmoreae Tabulae siquem titutur additus , sui summatim
COLONIA IULIA PISAM NUN cIATA METEL. CAR SARIS AUGUSTI F. CENSUIT QUOTANNIs INFERIAS ILLIUS MANIBUS CERTO RITU MITTENDAS PER MAGISTRATUS EOSVEst VI IBI IURI DICUNDO PRAEESSENT POST URBEM CONDITAM ANNO DCCLVTcHRISTI VERO ANNO IIII. Alio
27쪽
. 3. In principio omnium versvpm huius Tabulae, ubi minusculae literae diversi charactetis positae sunt , ab imo ad summum marmor in duas partes scissum est, eoque in hiatu suppletae literae desunt . Primae lineae, quae exhibetura Noris , aliqua vestigia apparent. Versu g. Noris exhibet, CAIUM. CAESAREM. Marmor,
Praeterea -- -Qxῆs ῆα Iine a puncta interdum veli
praetermisit , vel de suo addidit ι apicum sedem mutavit , nee eodem modo , ut in marmore Visuntur , repraesentavit. Nam tria apicum genera in his Tabulis obse vantur . Primus Graecum accentum acutum resere , secundus gravem, tertius lenem aspirationem , hoc modo a quos interdum variat Noris , adeoque pro gravi accentu lenem
aspirationem ponit, & pluribus in locis I longum , uti in
marmore sculptum est , non exhibet.
Illud quoque indicandum videtur in his Pisanis Tabulis . Augusteo aevo scriptis , quas non semel diligentisissime , & oeulatissime observavi, multo plures notari Wices , sive accentus , quam pronuntiarint Christophorus Cellarius in Orthographia Latina , & Fabretius Instri Ant. Cap. III. pag. I 68. nam in Lucii Caesaris Decreto supra quinque voces, in Caiano vero supra deeem sculpti sunt , itemque non raro scriptum est A , hoc modo Λ , absque Disitigod by Cooste
28쪽
absque transversa linea , ut Graecum Λ reserat 3 quod scribendi genus in pluribus aliis lapidibus Augusteo seculo exaratis , cusisque in numis eruditi observarunt. Alicubi etiam observavi has Tabulas perforatas, sed clarius eam , quac ad Lucium Caesarem spectat : siquidem in ptimo versu post haec verba IN FORO , visitur foramen , in quo plum-hi fragmina supersunt , ut hine ostendi possit haec Decreta aliquo in loco celebri , ac conspicuo , vel in aliquo Templo, vel potius circa locum, ubi annuae inferiae in Lonorem Caesarum mitti debebant, fixa fuisse ι quod etiam indicitur in superiori Decreto Lucii Caesaris , lin. 29. N3o. In magno Gruteri Thesauro plures aeneae Tabulae
ad Oram perseratae afferuntur pag. CCCLXII.; CCCLX li LCCCLXIV. i. CCCC. 8. CCCCL r. quas cum Viros clarissimos hospitali tessera per Legatos misssa , in patronos suos sibi cooptarent Municipia, ac Coloniae , in eorum dOmo poni figique curabant , aliis tabulis similibus sibi reservatis, quas vel in archivis , vel publico in loco , vel in fanis reponerent. Id quoque diserte testatur praelaudax Tabula Hospitalis Musti Medicet, Ferentinorum Decreto insignis, quae, ut in fine scriptum est, ad Augusti templum posta fuit . Ita quoque Tabulas honestae Missionis Militum , & Etruscorum Eugubii , perseratas cernes. Tabula honestae Missionis data ab Imperatore Servio Galba Veteranis qui militaverunt in Legione Prima Adiutrice. , fixa fuit Romae in Capitolio , in Ara Gentis Iuliae , quae vero data ab Imperatore Domitiano Augusto , fixa fuit Romae
in muro post Templum Divi Augusti , ad Minervam ;quas vide in Par. I. Inscript. Anti Etruriae Urta pag. a T. & 69. ibique item .fixas alias Classiariis datas , quae a frutem pag. DLXXI H. r. & a Fabretto de Col. Traiani Cap. III. asseruntur . Columnae Decretis . & foederibus Urbium , ae Populorum inscriptae, in Deorum templis repositae , festo die quotannis legi , decemque antequam legerentur dies nunciari solebant , quod per Cosmos faciendum quotannis, in Hiperbolorum festo , cavetur in
29쪽
edere inter Hierapyinienses,& Priansios Cretae populos inito, quod vide in serie Marmorum Oxoniensium n. L VII.
Pisanum Decretum , quod ad Caium Caesarem pertinet , non uno eodemque tempore totum exaratum fuisse ,
cum Pisis inspicerem , suspicatus sum , nam in sine aliquantulum variat character , idque facile, ni fallor , argui potest , quod Duumviri , vel Duumvirorum nomina Iria principio , ut in alio , non apponuntur , quae postea Versus finem adnectuntur ; huiusque rei statim initio causa a Pisanis affertur 3 quod scilicet propter contentiones Candidatorum Magistratus in Colonia non essent s neque Duumviri , neque Praesecti, neque quisquam iure dicundo praeesset; quare universi Decuriones, Colonique de annuis inseriis quotannis mittendis in honorem Caii Caesaris inter se Consensere 3 eo tamen consilio , ut quae ipsis placuissent, quamprimum per Duumviros, per legem Coloniae creandos , reserrentur in publicas Tabulas 3 data interea pro-Vincia T. Statuleno Iunco , Flamini Augustali, Pontifici minori Publicorum Populi Romani Sacrorum , ut libello reddito Imperatori Caelari Augusto cum Legatis, excusa ta praesenti Coloqiae necessitate , hoc officium publicum ,& voluntatem universorum indicaret. Infra hane Tabutim , in marmore , reeenti manu stripto , baec leguntis , suae non omittenda censui.
COLONIA IULIA PISANA AUDITA MORTE C. CAESARIS AUGUSTI FILII CENSUIT UT A DIE QUO ILLIUS OBITUS NUNCIATUS EST VSQUE AD EUM DIEM ΩUO OSSA RELATA SUNT AB OMNI LAETITIAE GENERE ABSTINERETUR UTQUE ILLI EODEM MODO QUO L. FRATRI PARENTATUM FUERAT PARENTETUR ARCUS INSUPER ET STATUAE PONERENTUR POST URBEM CONDITAM AMNO II LVII. RISTI VERO ANNO R. ἰ
30쪽
Tabula marmorea pede R πηcist V. lata ped. III. une. I. inferta in pariete interiore
ILI. AUGURIS. CONSULIS. DESIGNATI. PRINCI:::I ENT P. NOSTRAE in D E. R. F. P. D. E. RI C. CVM. SEI
INTER . CETEROS. PLURIMOS. AC. MAXSIMOS
ARIS. PATRIS. PATRIAE. PONTIFICIS. MAXIMI. TRIBUNICIAE. PIRI. CONSULI. DESIGNATO. PERUIIIIIIIIIIuli lusi illi tulit Ilusillu
PATREM. I MVM. TRIBUNIClAE. POTESTATIS. XXV ADEANT. P OLONIS. IVLIENSIBUS. COLONIAE. OPSEQUENTI:: ἰLIAE . Pla. EA. OMIA. FACERE . EXSEQUIQUE. PERMl ATLiterae astellae deletae in hac Tabula , itidem quae punctis notantur . Diqitigod by Corale