장음표시 사용
501쪽
H . vitam alioqui charam negligant. Nam semel in vitae discrimens oniecere, aut in elicium & quos vitae iam tardet,aut immanium. beluis limit uni 8 Cato in Albidium qui luxu facultates pro Pro su- degerat, denique & aedes deuorarat,nouissivi consequutum incedium,quod reliquum erat, absumpsit , ita iocatus est , ut diceret eum se
cisse proterviam, id erat priscum sacrificij ge nus, in quo si quid superfuisset, seruari retiatio erat , sed igni cremabatur' . , s Catulus Censor, Catonem sibi arctissima
reuerh. iunctum necessitudine rogauit, ut quenda ipsius iudicio obnoxium erat enim quaestor missum faceret. Ille hunc in modum respondit , Turpe est nos, qui iuuentuti recte instia tuendae autores esse debemus, a lictὀribus irridiri nostris. Negauit asperius, quod ini stὶ petebatur. o Dp spe sic praedicasse narratur, autore PI spes falli tarcho, quod quae magna essent, pusilla face
ret, quae pusilla prorsus nulla: Sentiens, opianor, de periculis. Victoriae spes extenuat omnia , quae solent a bello deterrere . I: Commemorantur eiusdem quaedam , velut . oracula de re rustica . Dicebat sortissimos via ros , ac strenuissim Hs milites ex agricolis gugni , minimeque math cogitantes. Praedium ne cupidhemas. In re rustica operae parcasio agro emendo minimh. mod math empta
est , semper: poenitet. Agrum paraturos ante omnia intueri oportet aquarum vim & vicina. Astimare oportet quomodo niteant conter
502쪽
Auitur. De bono domino melius emitur sua-inis Agro ut homini quamuis sit quaestuosus.s idemsumptuosus sit, non multum superesse. Idem interrogatus,quis esset certimimus quaestus ,respondit: .Si bene pascat: qui proximus, si mediocriter pascat: quid tertium, si henε vestiat: quid quar um, respondit arare. Cuidam autem subijcienti , quid scenerare λ id,inquit, hominem occidere γ Dixit agricolam oportere vendacem esse, non emacem.
Fundum in adolescentia sine percunctatione conserendum, non nisi consito agro aedificant dum, acetum quoque cunctanter optimum esse aliena insania frui. Eum 'ui bene habi-zer, saepius ventitare in agrum frontemsi; domini plus prodesse, quam occipitu in . Hunc seri modum seruandum, ut neque fundus viliani quierat, neque villa fundum. Satius esse minus serere,&minus arare. Latifundia per .
didere Italiam. Villicum quam proximsi domino cordi esse debere, & tamen sibimet ipsi non videri. Coli rura ergastulis pessimu esse, ut quicquid agitur a desperatis. Nihil minus expedire, quam agrum optimε colere. Quum Catoni causam in soro agenti, Lentulus attracta pingui saliua in mediam fron. tem, quatum poterat expuisset,abstersit Ca. to saciem, ac d xit, Assirmabo omnibus Lentule falli eos, qui te negant os h abere. Os hahere negantur , quos nihil pudet, id quum eo Get' maximE declarasset Lentulus, tamen Cato ludens profitetur illi esse os, non qudderubesceret . sed γιd ore multam purule tiam eiacularetur. . .
503쪽
s 3 Quidam mane surgens reperit caligas asutersti rie; bus arrosas, hoc ostento turbatus, cons πιο inii' luit Catonem. quid mali portenderetur hille vero: Non est, inquitiostentum, quod λricis arroserunt caligas: sed si ealigar arrosilent sorices id demum suisset ostentum i
Quum Catoni, qui post dictus est Uticensitai ςitvr etiamnum puero vitio daretur taciturnitas; vix pueris exercebatur , nec a quψ' quam audiri volebat, ait: Carpant taciturni tatem, modo vitam probent. Et addidit, Tum ldemum abrumpam hoc meu silentium, quum ea loqui potero, quae sunt indigna silentio . 3 Quum partes in conuiuijs sortirentur, nec illi fauilset sors , amicis hortantibus, ut primus 'mniu caperet, ου' καλα , inquit, 'oσis id est, non decet , inuita Venere. Tam naturae iustus erat, ut praeter sortem amicorum fauore noluerit uti, veneris iactus sq- lixerat in talis. 3 Quum M Tullius Muraena delindens mul-e6nsul ta salse diceret in paradoxa Stoicorum, riderer dxcu- tibus caeteris. tali de & Cato ςxhilaratus, pro
ximis dixit. Dij boni, quam ridiculum hasta pmus eonsulem. Stoicorsi philosophiam C to praecipue sequebatur, puer nactus huius
Quum in senatu de Catilinet coniuratione tractaretur , fedditae sunt Caesari literae ldi m se, sensit Cato,suspicans a coniuratis Veni , lamare coepit, ut palam recitarentur. Id nE
riret, Caiar Catoni literas tradidit: Erantiauit
504쪽
i s ruilia L, topis sorore, amatori ea parumque pudica . Eas ubi legit Cato,reiecitu C larem dicens, Accipe ebrie. Nee aliud I uiuutus redi)t ad sti mpnςm intermissum. t Hortensius a Catone. peri jt, ut Portiam fi stianissitani Bibulo nuptam sibi traderet in ma- Piolis trimonium , pollicens se marito reddi romatq; ex eaprolem suscepisset. Id quum inultis rationibus illi persia asisset, Cato xe-
ondit,sη quod ad ipsu in attinet libentes
uicaturuit, amico, verum hqe n6 audere. yi bulo petere . Tum Murtensius, nudari suum petijt Mattiam ipsius Cato is uxo- m. l in. enim sibi Cato ademerat nigriti . . prasextum A isensius xa Cato,ut fieret, vol n te p3tre coniugis . iipsciive Catone praesente fisa sunt sponsas o.
In forum ven ens eum thermo conspira- stus castoris templum armatis occupatsi, om- Autoto nesq; fori aditus a gladiatoribus obsideri,ip. x sumque Metellum una cum Caesare: Optimidum inquit,hominem,qui aduersus unum tantam*rmau it multitudinem .
Pompeius quo suam lactione redderet fi
miorem, per Munatium petijt, ut Cato neptiu . duarum alteram sibi, alteram filio suo daret: 'Cato iussit reuersum Munatium Pompeior nunciare, se quide per mulieres capi non pos se, beneuolentia tamen illius sibi gratam esse: amicitia etiam , quae quavis agnitate firmior esset, polliceri, si quae Reipub. conducerent, x
sequeretur. Caeterum aduersus Resia pu num
quam datutum obsides . Neptes in matrimo- nium datas, obsidum nomine signans . sum :
505쪽
qui narrent non neptes, sed filias in malitiis yium a pompeio petitas et ''d 8 ' Munatio quaerenti, quὁd in Cypro Catha Nimia adire cupiens parum ciuiliter repulsu, es et Diuiti ii quum nihil esset negocis ed intus cum calli- dio fabularetur se se purgau t . ut diceret overeri, nε iuxta Theὀphrasti sententiam ni inia amicitia ea usaia aliquando daret odio. ' Laudatus a senatu', quod puli tumultum Liv ih. Eratiorie suas orsu, sedas et. At ego,iliquit, dis P C ' nequaquidaudo, qui me praetorem
in tanto 'periculo deseruistis. I
ro ' Cato i pso die comitio si uendatri Espo - Graue smyrus damnauis , ae pectiniam illi traditani damni in altu trahstulit. At populus admiratus si Px0bi iustitia io, damnato poenam remisit cens , satis dedisse poenarum , quod a Calvo
a Multis P. sulpitii ing atitudinem incusam tibus , si Cainni de se optimε merito opp suisset competitori Cato se excusauit, dicens minimῆ mirandum, si quod quis maxim si -
, , num duceret, id alteri nollet concedere. Iz 'Quum Caesar Ariminum occupas et , 3t ad Pronidε Pompeium sit inma rerum in vibe translata set, Cato dixit i Si Chi ista praedicenti credidissetis P. C. nee unum nunc timeremis a . Me ab Uno spes nostra: penderent. Quum Pompeio res insceliciter cederent,&meteo ad Caesarem inclinaret victoria, Cato dic. sit arca bat in rebus diuinis multum, esse ealiginis, - - qubd Pompeio praeter ius agemti fuissent om .
ni prospera, causam Reipublicaetuenti nihil
506쪽
deplorat a re is amici hortarentur Catonem , ut ad L. arsaxis clementiam confugeret espondit victoruat esse & eorum qui Meliquissent supplicar , Catonem , nec vi nec eaptum esse,qu se per omnem vitam ii tractum praeliitisset , ac caesarem honcstate. iustitiaque longe superasset et Catonem p eius victum captumque esse, qui bellum, quod diu metasset se moliri aduertus p tria n,nunc id egit e conuictus esset. Proinde prosec g. sarem orarent, qui vellent: pro Catone n mane morare debere Quum M Octauius duas habens lcgiones haud procul ab Vtica,a catone possularet,ut inter ipsos de. Imperio statueretur,Cato leg eis nihil responidit: Ursim ad amicos conueris sis: Quis iam miretur, inquit, rem male γ' sam esse, quum in ipsa morte in nostris v .deatis minandi cupiditatem: Significans a bitione ducum bellum intaliciter cisisse . Quum in Senatu pro victoria,quam Cadis rex Vsperis Tenecterisq; Germanis retulerat, de supplicacione decernenda ageretur, senten riam dixit, sesarem hostibus esse didendum, ouo Romana ciuitas i perfidia expiaretur . einde execrationes in autorem verterent, Rursus quum jn senatu Pompeio, cui parum alioqui fauebat, decerneret imperium, dixit talium virorum esse insentia . Reipubi. inferre mala, eademque depellere , temporam filiuni accommodans .
t Scipionem minorem narrant annis quia
507쪽
mnitati. nihil vendidisese, nihil aedificasse Librax' argent i triginta treis, auri duas in ampla domo reliquisse, idque quum potitus esset a thagine militesque ditasset, plus caeteris ita.
Polybis sequens praecepta, dabat operaim. . nhiquando e sororediret domum, priusquam sibi quocunque modo quempiam eorum inruos incidisset, familiarem, de amicum residisset. Sentien nullam esse homini possessionem meliorem.
Iuvenis etiamnum tantam habebat opini citoni,'Di titudinis ει prudentit, Ut Cato senior interrogatus de hi; qui apud Carthaginem ni iv. militarent , in quibus erat bcipio, Homericover' u resp0nderit, ille sapit solus volitant alii
Quum Romam venisset, reuocatus est abvῖiliina. exercitu, non ut ipsi gratificarentur, sed quod per illam cito Carthaginem se captumsesse
Posteaquam sese intra muros urbis recep x itiisti Carthaginiensibus ex arce sese defendentibus, ac Polybius suaderet, ut in mari, quod 4 interiacebat, non valde profundum, murices spargeret serro , aut tabulas aculeatas inij- ret , transimisso mari hostes pro aggeribus rugnarent: aiebat esse ridiculum, quum met nia tenerent, R intra urbem essent, dare opexam, cum hostibus confligerent. ου ubi ciuitatE comperit statuis deorum Gradi riobo, mmcu, ac monumentis e sicilia deportatis arti habi resertam, per praeconem edixit, qui illarsim . feswat urbium , panoscerent illa, an reserrent
508쪽
domun , 'De pecunijs vero nec seruum nec ιibertum passus est quicquam capere, ac ne coaere quidem, quum alioqui quilibet passiim ferrent, agerent ue. C. L*lio quem inter amicos maximE charum habebat. Consula una ambienti quum faueret, percunctatus est Pompeium, an & ipse Consulatum peteret: Credebatur aute is Pompeius. tibicinis esse filius: quum Pompeus ne Sasset se petere, quin etiam polliceretur se Laelium ambientem deducturii simul cum illo ambiturum sustragia: dum credunt promit-xenti, &hunc expectant , decepti sunt. R nun a tum est eni in ipsum in soro circumire candidatum ,ac ciuium prehensareidextras.
Ob id caeteris indignantibus, Scipio ridens :Ne inquit, nos egregih stulti sumus qui perin- se quasi deos precaturi simus non homines, iam dudum tempus terimus, tibicinem eXpe-Pectantes. solet enim in sacris tibicen dare signum comprecadi Deum, quasi iam adesset. Ap Claudio qui seipioni in ambieda Censura competitor erat, iactante se, quod ipse
citra nomenclatore ciues omnes nominatim
salutaret, quum scipio propemodum nosset neminem. Vera narras, inquit Scipio: nam mihi studiosuit, non ut nossem multos, sed ne cuiquam essem ignotus Noni nclatorum
laus est, quam plurimos n'sse: at egregi l du-ςis est ob egregia in Rempub. merita nulli eruuium ignotum ess e : iussique sciues quum bellum esset cum Celtiberis, a quibus ambγfuerant in bellum missi , vel legatos, vel tribunos militum tester aς iudices utriusque vir
509쪽
tutis statu: rriat, qui bello intersuisse nes C ensor creatus a dolosceti cuidam equum oloria. ademit , eo tempore quo Carthago DPp
gnabatur . splendidE coenatus libum in urba
similitudinem figuratum , cui Carthagini no. . f. .. - men indiderat, conuiuis diripiendum proposuisset. Iuuene vero causam sciscitante, cur
equo priuatus esset: moniam , inquit Sci. pio, me prior Carthaginem diripuisti. ato . Licinium prεtereuntem quum vidisset: rudex Hunc Anquit, virum scio peierasse: verum rid accu- quoniam nullus illum desere, non possunt tant- mul & accusator esse,& iudex. sit hoc inxeasore moderationis,& iustitiae exemplum .m . Quum iam tertium a senatu fuisset emis- 'sus, quo ut tradit Clitomachus, Urbes atque ' homines e rnat benE legibus actas, Utque get,eium, ciuitatum, ac regum inspector esset, posteaquam peruenit Alexandriam, navique e gressus, capite pallio tectus incederet, Al xandrini undique aceurrentes flagitabant vecaput nudaret, faciemque id desiderantibus ostendoret. Quum se nudasset, clamore de ' plausu testati fiunt gaudium suum: quumque rex Alexadriae vix interim ob delicias ac mol. siciem corporis aequaret Romanos incedetes, Scipio voce submis a Panaetio insusurrauit in aurem: Iam,inqui Alexandrini nonnihil eat nostra peregrinatione fructus eceperunt, ausebus per nos contigit videre regem ambular tem λ Nam Athenaeus ex autoritate Possidonia scribit Ptolemaeum perquam obes cor re: nunquam antea pedibus ambulasse.
H Erat illi petr vinationis maris
510쪽
eus Panaetius Philosophus, famuli quinque Fraitan 'uoru uno peregrό defuncto, quoniam alium nolebat emere, e Roma accersire , qui desuncti locum impleret. Quum Numantini viderentur inexpugnabiles, ut qui 'multos Romanorum duces superassent, populus Scipionem itersi Consulem fecit, ad suscipiendum hoc bellum, Caeteri iniquum multi gestirent exire in militiam, idqi senatus fieri vetuisset, quasi lealia suturaeia see deserta, ac nε pecunias quidem ex aerario sumere passus est, sed vectigalum prouentus.
tuorum tempus nondum excesserat, assignauit. At Scipio pecunis; quidem sese negauit
egere : suas enim N amicorum satis Muras r
de militibus negatis questus est,bellum enim esse dissicile . Qubdu priores, inquit,ob hor re πιε stium sortitudine toties victi suerunt,dissicile bellu est,quia csi talibus pugnandum erit: sin ob ciqium nostrotu ignauiam , aeque dissicile est , ita talium opera in bello sumus vlari.
. Posteaquam venit in castra, multamque iI- sile licentiam,sasciuiam, superstitionem ac lu- Di&ῖν ixum offendistet, diuinos ac saerificos cum te. na mil-tionibus protinus eiecit. min & vasa omnia taxis . iusit amoliri, exeepta olt a, veru, di poculoctili. Ex argenteis, po ulsi librarum non am
plius duarum permist, si quis habere vellete .
balneis uti vetuit. Qui ungere ur,iussit ut ip- - , i i fi sese fricarent. Iumentis enim,quia manibus' ii carent,opus esse alima quo Dicentur. Edixit, ut milites stantes pranderent, obsonium non igni coctum, ecenarent autem discumbentes.