Commentarii de rebus in scientia naturali et medicina gestis

2쪽

Smithsonian Institution LibrarieS

3쪽

COMMENTARII

DE REBUS

SIBI

SCIENTIA NATURALI

VOLUMINIS XXVII. PARS I.

LIPSIAE, MDCCLXXXV.

APUD IOH. FRIDERI CUM GLEDIT SCH.

Venduntur etiam Londini apud Pr. Elmsly, Edinburgi apud Io. Balseur, Lugd. Bat. apud Fratres Luchimann, Parisiis apud Barroi senior. Venetiis apud Io. Bapta Pasquali, Milano apud Ios. GaleaZeti, Augustae Taurinor. apud Laurent. Giraud, Hobuiae apud Magnum SWςderum.

5쪽

I. e.

Trimes e prim mi I. Io. CAR. WILRK mete0ris, quge ad I Psiones, P. 3A Mnephias, Turbines ceti pertinent, expliCandis, adhibet experimenta sua anno l78o, Trim. LII. edita. Hic quidem ex itinerariis et physicorum relationibus, meteororum illorum historiae summaeapita colligit, et deduci phaenomena ex eXperimentis suis ostendit, quae ipsa experimenta profutura sint ad phaenomena accuratius Obseruanda, eum in descriptionibus, quae exstent, mulist sint, quae non recte vidisse spectatores, aut quas animo Conceperant imagines naturae obtrudisse indigent.

therem appellat cum Chemicis, oleum maxime volatile, penetrabile, colore orbum, odoris aromati ei, in aqua solubile. Id primo obtinuerunt ex acido vitrioli et spiritu vini, tardius ex acido nitri, item salis cum sp. u.; acidum salis autem et fortius esse oportet, et stanno vel regulo anti nomi iunctum. Ceterum obscurus adhuc est ortus aetheris, cui illustrando tentamina quaedam instituit Q. Auctor, quibus ostendit v. c. acidum vitrioli vere esse partem Constitutivam aetheris vitriolici; in aethere, qui habetur, destillatis cum sp. v. butyro antimonii, Calce

stanni in acido salis soluta, spixitu sumante Libauit. A a

6쪽

non oriri acidum aereum. Cur solum acidum salis cum sp. V. aetherem non producat, experimentis inuestigat. Ceterum, non omnia tentamina ipsi

successere, neque audet certi aliquid statuere de p. 44. genesi aetheris. Etsi enim videatur semper adesse materia, quae phlogiston sp. v. attrahat; dubium tamen hic mouet aether aceti, et benZOes, cum nec his acidis vegetabilibus, nec acido spathi fluoris et salis, adfinitas aliqua intercedat cum phlogisto. Imo, si ponantur attrahere phlogiston, forte debilius, superest adhuc, ut explicetur, quomodo oleum spiritus vini, siue aether, ab aqua separetur, cui ante intime erat unitum Z Suspicatur tamen, hoc phaenomenon eodem modo explicari posse, quo sulphuris sis paratio ab aere hepatico. Est ille aer in aqua solubilis, aeque ac spiri vipi, constat autem ex phlogisto, materia caloris, et sulphure. Accedat igitur materia, quae separet phlogiston ab hoc aere; ita secedit materia caloris, et sulphur praecipitatur. Haec ad aetheris genesin ita possunt transferri: Magnesiae v. c. magna intercedit

adfinitas cum phlogisto, si acidum aliquod in illam

operetur. Quodsi igitur iungantur, calx haec metallica, s p. v. et acidum salis vel vitrioli, attrahit magnesia partem phlogisti ex sp. v. calor autem, ita increscenS, ut mixtura sponte ebulliat, a phlogisto suo liberatur, et sic oleum s p. v. siue aether ab aqua secedit, plerumque mixtus exiguo acidi, ad separationem eius ab aqua facienti. III. C. P. THUN BER G deseribit species sint Myrtificae, quantum fieri potest ex speciminibus, quae liquori Arroh immersa, Batauia misit HARON DRUURMBS. Parum adhuc constitit de floribus arbo-xis, Ut nondum inseri potuerit systemati sexuali. Exspeciminibus, quae accepit Nostbr, masculos flores seiunctos a feminis, in eodem ramo reperiri. Duas

autem

7쪽

autem species, quas examinauit in RUMPHIT Hemp. 9.

Drio Amboinensi Tom. II. Tab. 4. s.; depictas his characteribus distinguit: n. moschata, foliis lance0- latis frustu glabro; n. tumentosa, f9l. 9uatis,fr.

tomentoso; utrumque fructum naturali magnitudine exhibet, item calycem, et filamentum cum, anthera: pleniorem tamen descriptionem exspectandam dicit a Bolanico, qui uiuas plantas examinare possit.

tecto, cuius inprimis orbitam definire studet.

reseri, decem aegris in urbe Bjorneborg feliciter datum Ledum paruisre, cum ibi Augusto et Septem-bxi I78I senteria grassaretur. Adhibitum est de-

coinim soliorum et ramusculorum concisorum, ea lidum, tepens, aut refrigeratum, quantum capiunt duo vascula, ex quibus infusum Theae sorbetur, sexies aut septies die sumtum. Nulli inde capitis dolores, nulla alia incommoda, ne quidem ingrata aegris medicina. Quo propius initio morbi adhibita, eo citius morbus ab ea mutatus. Decem, quos nominat Noster, nullo alio remedio usi sunt, quidam alia iunxerunt, sed huic maximam partem opis tribuerunt. VII. Io. L. OD HELIUS, HOlmiae quoque Cum p. 79. fructu datum Ledi decoctum confirmat. VIII. I. ThRNsΤκN refert de frigore vehe p. 8o.

mentissimo d. I. Ian. I 782, in Icmilandia. Fuit illud hora 3, POm., gradum sa; suecicor. infra punctum congelatinis, imo hora εἶ mercurius descendit ad gradum si ; sed hoc non a frigore fuisse

A 3 indieat

8쪽

indicat Nostqr, sed ab imminente frigoris decremento ; nam hora 8. consistebat mercurius ad gradum ues et d. a. Ian. h. 9. antem. ad I 6 infra punct. congeL: animaduertit enim, cum therm0metrum ex aere libero in locum calefaruim transferret, descendisse mercurium, itaque simile quid remittente frigore factum suspicatur. P. 83- IX. 1 o. CAR. WILRK in eo est, ut phaenomenum, quod retulimus, et similia explicet, tum e cavo vitri, calore ampliato, tum ex legibus, quibus calor attrahitur sortius a vitro et aere, quam a mercurio. Fatetur tamen inesse, quae curatius eX minari mereantur. p. 8S. X. CLAUD. BJERRANDER, HygrometrisDrae sub

titulo, refert: ubi defloruit Carliua us aris, et caulis, sella, calyx, anno sequenti supersunt, nubilo et humido aere contrahi calycem, sereno et sicco aperiri, et situm horiχontalem adses are. Ulterius durante sicco aeris statu, calyx deorsum inflectitur, t ndem duplicatus peri carpio se applicat. Ita et

mox futuras aeris mutationes indicat, ut U. C. Rerct mane sereno exsistente, Calyce vero clauso manente, post meridiem nubilum tempus euaserit, et

contra.

p. 86. XI. BIOR NKL UNO Oculatus testis sequentia re sert: Miter , malorum morum causia dimissus, mense Martio 178o deglutiit monet ety sueticas minorex lino I fuers stantor cuprens ea multitudine, Vepxetium 6 ad 9 Dalerorum cupreae moneta qustin vocant Sueei, essicerent, praeterea Cultrum, cuius laminae acies intra manubrium conditur, chalybem et silicem. Post aliquot dies silicem, et nu- morum aliquos excreuit, reliqua usque ad Octobrem huius anni retinuit. Cum versus anteriora incuruaretur, tacto abdomine Eonitus contentorum audiebatur, item cum se conuerteret. Primum ab

9쪽

λ aerugine fere suffocabatur, quod lacte et pulte

leniebat. Labores nullos peragere poterat, grau to et presso numis ventriculo, igitur plerumquodecumbens, cum unum latus doleret, in alterum se conuertens. Plura remedia frustra adhibuit, BIOR-NRLUNn eum ad medicum prouincialem ablegauit, cuius remedia cum non statim prodessent, eum neglexit. Elapso anno dimidio, omnia naturae solius ope per aluum egesta, numi nitentes, OS mR-nubrii absumtum, lamina, et quod serrei erat in manubrio, item chalybs, scabra. Trinis re secundum.

bita breuiter describit et diiudicat, simul noui ideam exhibet.

dam in historia auium supplet et emendat. Vulturbarbatur, in Astica et Pyrenaeis, maximus vultu-Tum Europaeorum. Synonyma aut horum minus tuta. Uultur Arrimi eo nomine in Pyrenaeis com-P. Ios.

munis, nemini adhuc ornithologorum descriptus. Lonii montes pyrenaeos, dum appropinquat Per, visitant, autumno abeunt, homines iis Vescuntur,exzepto L. excubitore, qui inunquam pinguescit, ut reliqui. Quae ornithologi de semina Turdi saxati-p. Io9. sis scripsere, ad Lanium infaustum retulit LIN-NE Vs, minuS recto; nam synonymum Gesneri, quod citat, manifeste ad Turdi saxatilis seminam pertinet, quam Noster curatius describit. Ita saepius Lin-P. II s. neum et Com. de Butan corrigit, aut ab iis relata

confirmat. III. CAR. PET. THUN BER; quaedam a d yrae p. ras.

cedentia monet. Non omnia noua esse, optari posse, ut quaedam accuratius essent descripta. Lanium infaustium nec ad Accipitres portiuere, itaque non

10쪽

ad Lanios, nec ad Passeres, itaque non ad Turdos, sed ad picarum ordinem, ut recte Linneus in Fauna Suecica ipsi nomen Corui infausti dederit, licet postea loco mouerit et ad Lanios retuleriti

suadet, ut acetum coquatur in alieno stanno obducto, aut, si quis stannum metuat, in ampullis vitreis, aquae immissis, quae igne ad ebulliendum agitetur. Ita tractatum acetum plures annoS durat, in aere libero, et in ampullis non plenis. P U. CLAUD. si ERRANDER edit calendarium i sectorum anni 178i; qua die quodvis insectorum plurium, quae enumerauit, vel perfecta forma exin uolucro emerserit, vel in pupam larua se involuerit. p. 13a VI. c. P. THUN BERG nouum plantae genus edit Fagraeam, in honorem Bolanici Sueci F GRAELI hoc nomine insignitam. Frutex est, quem semel tantum in insula Ceilon reperit, rarior, Ut quem non norant incolae. Character genericus

est: bacca bilocularis carnosa, semina globosa, stigma peltatum. Locus in systemate sexuali Cl. viri proxime post Eandiam; a Brunsfeyia, cui ceterum simillimum genus est, dissert stigmate et bacca; a Portlandis, ad quam habitu proxime aecedit, calyce et corolla infra germen positis, tubo floris cylindrico, stigmate et bacca, a vicino in systemate Strychno, perianthio persistente, stigmate, bacca, seminibus. Pertinet ad ordinem naturalem Contortarum. p 334 VII, ZAc H. g. PLANT1s docet datis soliditate et longitudine vula rotundi bassitas aequalibu terminati, item disserentia diametrorum ipsas di,

metros reperire. p. 738. VIII. PETR. GVST. FELGΜANN, quaedam edit

de Strige Aluco, tum ad descriptionem animalis,