Petri Velleii Gueuarae Ad legem primam Digestorum. Libri 6. Eiusdem ad titulum de officio praesidis commentarij. De diffinitione doli mali, liber singularis

351쪽

gere coveniat,demostrare.Deterruit aut me ia iaopus texentem, sab incepto desisteresuasit,quod cum a veteribus scriptoribus materiaρeto mei operis,adeo multa de ea re,s eteri ima et absolsis mascripta reperi,ut non dubite eu,cuitolinsigneris philosophi,s oratores no fuaserint,mihi dicen minime creditum. Ne amfestiuu acroama sine corostario discedat, no omnia iudicu munera numerare conabori. nechn.opus est,nesieri como-

de nunc tent:tantumodo uniuscuius Divariis in hac lege indicatis,generis, s rationem,s ex pla proponam.Jllud vero inprimis annotandument demonstratu quidem in cile, Me tamen necessariu) Ortutis partes abstetiebus virtutis dis

sentires e,s longe disserre. Ideae implerisis vir

tutibus,sin fortitudine,cum temperatia collata, facise persticitur. Fortitudinem nans virtutis vel praecipua essepartem,nemo ambigit.Temperantia aut e fortitudine longe diuersam,sin eiusdemetirtutisparte cuiusvi fortitudo, cognoscimus. Nonne cum aliqueforte visu describimm melocitatem, Vehementiam, robur, et audacia eius laudamus,ut virtutis illius partibus omnibus instructu indicem' uiam de teperatia agitur' nove quiete mollem,

352쪽

molgem,tarditatem opportunam,s securam eius maturitatem,magnis exto imus encomijs.In facilitatesimiliter,sautioris atriis quibus in lege nostr quis non videt,quam diues commendentur esse sZ Laudatur multis nominibus Iulius C

far sed eopracipue 'od obliuisci nihilsoleat, nisi

iniurias. Simultates enim contra nullos unquam tamgraues excepit,vinonoccasione oblata libens deponeret: mos natura ad esciscendumi se simus,sanimo,atque ingenio adparcendur--

ptissimus.omicos tam semperfacilitateHindulgentia tractare solitus, G. C. Oppio, commitanti se per sylvestre iter,correptos 'bita valetudine, et in diuersorio,quod in eo loco unum era cesserit, ipsetam rem tens,humi csub dis accubueritiem quoq; Caesare dicitur, romisimas almisisse salutationes,se tanta comitate ademium desideria excepisse, etet quendam ioco corripuerit, quodsi bilibelrum 'igere dubitare quasi elli Hanto stipem Euigitur cilitas uiuomniumrati ima,s ad conciliandos hominum animos, ineuiaa gratiam numesentiaapti ima. Nihil in eminiucundius clusius,neque potior serruentatus animis recreatioquam plintelligant'

353쪽

tere eis principis aures, facilemq= suis desiderise

praeberi aditum. Qua et repoti simum magistra . tus omnes in ospicio commentur nouerint, eorum peccata regem ipsium latere nonpossciliceresum cuique iniuriam passo,regiam implorare opem,sauxilium poscere seuodsippiant miserorum clamoribus oppressorum voci sprincipum obturatas aures,nihil mirum si apud mercenarios iudices,tancant inopiam diuitia, solitudinem gratia, imbecillitatem potentia. Omitto qua ex facilitate facilis-benignus percipiat commoda: monetur siquidem, aliorum narrationibus in Iruitur: qua istam latebant perdis it: alieno exem' oclus reprehendipossem,corrigit,ac mutat. uapropter sapienter Agontoni us cognometo Tmου scisarum omnium sapientia studi',s vita im centia optimus, obos quosis S prudentes vis ros,siumma facilitate no solum admittebat,s dad .

se clam accersiri iubebat,et remotis arbitris,quid-

quid de sequisis sientiret percontabatur: paratus

quacunque in re communis militas id expos eret, mutare sententiam:cautiores, verior reddens eos,quisiti in consilio aderant,verentes,ne illa emira,quid opus facto esset quaereret: si vero aut ne M gligentes

354쪽

igentes , aut improbi adulatores haberentur. id nunc desiveritate dicam8 Luid iudices

fianos ' quid εM. Catonem commemoremycum sciamin homines, ut aut contemnant, aut metuant,aut oderis aut ament, aut risate ρο- trus,s grauitate,quam aliqua alia ratione commotieri rugario nonne,cit Mithridati, maiestas,

imperi', alutis tutella fuitZNon ent neque aut ritati facilitaspoII habenda, neque familiarita

ris , s humanitatis habena nimium relaxanda. Nam utraque , quanuis inter se quodammodo repugnare videamur, vim tamen vistutis partes amba exintimandaesunt. 2uoties autem vicissiturinem,opportunitatems fuerint ira gres fa,contrarijs nominibus nuncupabuntur, mrim tum choro iussigna. 2uemadmodum enim qua velociora,asteriorato duriora sunt, nosorti ed. contumeliosa potius, petulantia, furiosa -' minamus , rursuae qua tardiora re moliora sunt, timida, ineptaque dicimin, non temperata : nec aliteris summum ius, inlinitiam, inanem clementiam , ignauiam appetiare decet:

de morbi sunt omnium in repub. grauissimis Nam quemadmodum, qui tanquam sediti

355쪽

si ciues sunt in ciuitate, ita ipsi in virtutum familia unius exempli causa ) modestia student , contemnunt rateras, eo deueniunt, Utu

se ipsos, s reliquos exemplo perdant, huiuae erum amoris ardore fit, ut dum suis priuatim incumbunt operibus , sensim eae ipsi imbelis, abiecti , enervatique reddantur, s iuniores μ pliter emolliant , s essemment) ita s ij qui vel populari aura prouecti , meritatis famam , vel nimium facito, humanitatis cap-ptant indocte nomen, labuntur turpiter, neque is titissacris talo modo sium initiani. Iconsum enim veri aequitatis cuctoris, sed corempto ου potiuου iuris, ac legum. Veluti qui besi, cam laudem asse istespuos mei ciues ad se iam prouocant, atque impellunt, non fortitudine , sied temeraria ambitione ducti. Vincire autem has partas, qua coherere non posse videntur , se contexere oportet ius reddentem hoc modo , ut in adeundo quidem facilem see praebeat, sed contemni se non patiatur: idesti in ci imam sitam societatem grauitatis cum humanitate, iudicibus necesse eis consequi, ne siti intrictitiam, hac in petulantiam procedat. x a a mus

356쪽

Aiuimus naque illi, ut in Epim de divine dic, turnere facilis existimandus ent,qui tardam, contrariamue naturam masueti s mediocriterpossidet ortitudinem admiratur temperantiam diligit. Ex quibus tela ilia insignis, renitis discipi, νε opus,conficitur,uirium omnium finis, praeclarissima,optimas textura complicatio, mare iis, benignitatis concordia, sine qua neque publio nequepriuatim rectegeri quidpotent.Nam istobrim nisi adsit liberalitas sordidus et liberalis sine sobrietaleprodigus e cietur. Rursus lue metu. nimus carens temperantia, eiulanso superbus, atque animus pudore abundans,elationis vero animi,s fortitudinis expers, segnior fit quam decet, extremo quodam torpore contrahitur.Vbi vero hac insimul conectuntur, integrum, ex omni parte decorupraelucet opus. Uuemadmota enim

in patera vinum primis e usum bucit , s quasi

lasciuit,demum tamen aqua sobrietate castigatu, atque commosse dilutum,bonus es moderatuspotus essestur, ita s in iudice,ubi grauis maiestas benigna facilitat pinionis eiusde cosensione teperatur, s utraque ingenia inuicem contexuntur,

re u saluti latus multo, aequiusque consultum factae

357쪽

facio quis sentietiride merito a Socrate praeceptu in uuenes rim dumia, es musica, somnactica erudiri Idautem nonsol- corporis; seManimi urimumgratia:cum G, ij D agica selumper omniem Uitam exercent, rectioreora mussis durioresevadant Musica rursus imcumbentes,mosiore a nan reddantur. Vbi roambas uiter smodeste consonant,quidquid Ilicitatis is asseritatis ingenium contraxerat, circunsonans musica demuleet, iracundiam omnem insolentiam petulantiam Lah vamferrudemolliens aues auribus infundens harmonias, es blandis modulis deliniens ferocem animum Similiters Gymna tica ,siquis in ea recterem diatur,neruosquos e animo musica exciderat, esci animositatem omnem, quam illa incumbens alatius liquefecerat , s resoluerat, tanquam segnem milite in aciem reuocasis minis agit. Luo

in ludissiperseueret uirime s authoritate iam rus,in sum gratia surbanitate degit.Suem saliquandoprasidem nacta ciuitassuerit, tunc

cilitatem cumgrauitaturo tempores loco, cale-

358쪽

R J contemperet harmonia. Ande mandatis laiahcitur, nepra esstrouinciarum multeriorem miliarimem prouinciales admittam. Semosthenem Athenis profugum, adeunt Giuueneria reipublica cura conatumaueriere, memori pro duum ent; cum diceret, duabus propositis visea magistratum una a aetera qua adpraci num ferret, electurum sine dubio exitium eum, qui mala east uideas, in qua re usi capesse

res lucidere η- G, quam sit inligentia pler

na simultatum , vituperationum negligentia, severitas periculosa, Meralitas ingrata, sermo insidiosius, assentatio peritisse , fron omnium familiaris, multorum clui mtus , ira προδμ occultη , .blanditia σαπψ , sua /enque t ta criminibus obnoxii. I ibin desicat, quisequam Rhomata pope-- i ud addidisset, omni conmotu N ami rum iucunditate ca- renuum. Id enim Vel Cas to Iurisconsulto autbor fecisse ν retur , qui in familiaritatem admitti prouinciales etetet. -lto men a

liter sese rei π. Longe nanque -- aprae larissimi uiua virtute, in re quapiam derlitum os tum impediat, vel im, quod a -

359쪽

tura purissimosentes deductum consist naturarum confundat, obturbetque Tenendus igitur smodus, quem de hac rephilosophus Taurus prasidi Cretensi prascripsit . in publicis locis , atque

muneribus, atquie actionibus patrum iumx cum

filiorum , qui in magistratu sunt remisius cia lata, interquiescere paululum,u connivere. Sed icum extra rempub. in domestica re, atque vita ρ- deatur, ambuletum ', in commis quoque fam, hari disicumbatur um inter silium magistratum patrem priuatum publicos honores cessare, naturaleου genuinos exoriri. Vnde Fabius dum a filio consule descendere ivsus 'imperis patret, ipsum cia audat, cum imperium ἡνο o puli esset, retineret, sciens inter se maxima concordia conuenire. Similiterque quod ad nuri s attinet, authoribus Theophrasto fae Cicerone , his finibus mendum esse arbitror Vm cum emendati mores αmicorum seunt, tum sit inter

eos omnium rerum , consiliorum, voluntatum

seme tata exceptione communitas ia ut etiam siqua fortuna acciderit , ut afflicta voluntatra amicorum adiuuandasint , in quibus eorum aut capru agatur, amfama, decimandumdemiasit,AE modo

360쪽

modo ne consilentia turpitudo sequatur. Spenim quatenus amicitiaveria dari post,quod tame Ane cuiusquapraeiudicio fiat De his nans qua innobis sium,amicis commodare conceditur,quantum alio loco distulabimuου futurum tametae eret Areliquorum libertate atq; pace nemo quorat.1o Non igitur amicorum electio interdicitur, quorummosollicituinem leniat, sententiam conssilium expediat,hilaritastristitiam dissipet, costectus ipse delectet,sed vacuos inprimis squantum seruo

terit a cupiditatibus eligere monemur .deindenon adeo in Uteriorem familiaritatem admittere, ut peresidii is oriatuae concessa licentia,utinos ipsos, digmtate contemnantsedg m erit enim principis iboratat tanquam Ariaeus recusetuae re eter e nomen regis,alius imperium teneat,

tur immo. Ugratia potentiasteti,dum nismium oberea studiose voluptatibusseruiunt sine iniuria tentiam leuemini inopem etharbi, trantur Talterius incommodum, scalamitatem sibi proludentes exim misera ustiat, tauosis difficultatibusassemnatque aspis ingenia . quiis alutem atque auxit Merabat, vides' a b A ad