Petri Velleii Gueuarae Ad legem primam Digestorum. Libri 6. Eiusdem ad titulum de officio praesidis commentarij. De diffinitione doli mali, liber singularis

361쪽

adperniciem conuersa,indignaprorsus pati cogi tur,turpi principis infamia: quodsicut ae Claudio dicitur, non tam sevo, quam uxorum, o Gereor a arbitrio, perii; a mi baretur,talis Gis, qualem esse eum,aut expediret Agis,aut liberet. Retis iinenda ent,vel cumfamiliaribus aliquandograuistas fiscis etial ib Miamiscenda,ne urbanitatis imagine addis olutionis,s petulantia materia

deueniatur. Nam ex conuersatione aequali conte- ῆptio dignitatis nascitur. Si vero quoddam in amiciti' desiideriu inest,morra omnes quasi,utino quodam connectit,s vincit:e contra cosuetudo at ra,neque tam habens per intermissionem temporis desiderium,alterumab altero facietate disiungit. uapropterquanuisseminibus naturulis tartus humanitas sit, me quemadmodum cibus omnibus uecessarius,alijs nimius,alhsparcus, quibus da salubris,quibusdamstilens dicitur ta*pem sonam discrimine,ac dignitatum Manitatis adus Iuni poderat. Decet enim magis grauitas sauibonias iudicem,qua Hatum:rufusis maie as atq; sieueritas imperi' sunt ornamenta, no bubditi. Admiraris uidem oportet aes reuereri eum, Τ cui parere necesse e LI. Vnde Userj prudenterfat . A s ctum

362쪽

ctum memoratur, latuisse illum repetesecedere, sese medio quam logisme amouere,Ct vitato authoritatis factidio,aut horitate absentia tueretur. , DdMin cognoscendo neque excandescereaδ uersus eos,quos malos putat,neque ecibus cala mitosorum iliachrymari oportet. Nam quaerim

ista totas relaxat habenas,hac vero nimia re im t.LItaute melius aut re Chryso thomo reddere rationem propter misericordiam, quam propter crudelitatem. Nam quemadmodum turpe esset . medico,cum Mari oporteret mederi vulneribu nagrum hominem concitaris irasci, nec aliter imdex adcorrectionem errantium peccatora vindictam selectus,no debet in cognoscendo excadescere aduersus eos,quos malosputat, se acatostror

sus animo,errantes meri potest reducere: sit mnabiles sint,no odio ed utilaate comuniextinguere. Tenetur si quide remis vicem exhibere plebi,

talem sese 'biectis assare,qualem ubiectus esset uum apositum e se vellit es decet, cum

ira labes animi sit, peccato corrigere peccantem. cui uis enim Pnarum rario malefactorumque

363쪽

misim justitis bona sit pars, tamen nes prudentia calliri , nes temperantiam sordia beral ter Anes fortitudine temeratae, ne superstitio festietate nec inscienter ulla aliam Cirtutismentia edarii Piose et quans tracilare conuemc sq, hoc

Egud quod a supremo te satore Deut. Iffera opitur usta iuste exequi Quas nos Meat,iugitia eliquaJ virtutes non aduersis operibus ,sed eius cognatis exequendas. Hi enim si quis depositumn no animo reddat, sedgladium furioso, aut pecunia insidiosi ut coparatas Afri,maius depositum abnegandi captetur occasio,tunc Upicium officiose isediuerso medicus usturus aegrotum,

ne metu dolorisfugiat medicinam,aut ob imbeci litatem linquatur animo,agro vera no dicit u Fciosam rem facit os isse: itas quisententiam

quavis iustam, non in bono animo ed Uel gratia corruptus, vel pertractus potentia eladultera- suspecunia , vel iracundispercitus profert, iusta

quidem, iniuste tamen exequitur. Heluti si tutor pupillum non instrueret virtutibus, s blaniae amitiys deduceret, sed gladio, quem in defensionem acceperat, interimeret, indigna profecto res ab aquitate alie ima, mitissima virtutis instru-

364쪽

instrumenta esse peccata, si autem hos crudelis Τ ter iustospana manea testisest et MetellasM acedonicus,obstudiosa meritat plebi adeo inuisus,ut Aspassus repulsam, agre tertio candiditus,suerit renutiatus sui. St.L.Cornesius se aquarto cosulam,cum bellum aduersus Sysiam pararet, Mona ab exercitu lapidbus obrutus est, λο quod inhumaniter seuerus haberetur. Multo A ter M. Marcellus, legatis P.R.s conseruator egregius, index acerrimus,ea tamen humanitatos clementia fuisse ferturivi cum Syracusas urbem ornatissimam Sicilia cepisse eam proxime ruituram cerneret euisse, s ante eius Famguinem uas illi lachrymas udisse aecatur. nerat quod vereretur,nepta lach Ima sibi vitio darentur,neve uti mollis contemneretur,etabatim

perium,defendebantfasces praesare gesti maiestate augebant, Longe valentioramor eis adpotestatem,quam timor. Amos recedas,in desia rium reuerentiam Uertitur,timor in execrabis odiu.Is naul contemnitur,no qui tua maiestate imperi acilem serimen nuprabet sed qui humilisest et sordidus,etqui seprimus ipse cotemnit. Suare absoluta est, ni fallor, siceronis de hac re

365쪽

praceptio ,proiadam omnino esse massetudinem, ait clementia, Hibita in reipublica causa seueritate. Negari enim non potest,tanta esse, ut Casiis dorus ait o varietate iuersitates, ut nemo valeat leges defendere, nisi terror videatur H qua temperare.Trodent, inquit Mugustinusseueritas vectra,cuius ministerio quies ad uuaturis nostra. rodest intercessio nostra,cuius ministerio seueritas temperatur s vectra. n vobis distucea quo rogaminia bonis, quia nec nobis distis.cet,quod timemini a malis. Subindicans quemad-,8 modum nos supra de facilitate auctoritate diximus, salutarem esse misericordiam, qua tamen seueritatefulciatur, laudandams seueritatem,

quam misericordia comitetur,er temperet. m

s bonus segnior fit,ubi negligis, s malus impro

bior. Illi autem, Uregorio auctore bene agit quapiasiunt,qui prius seruat qua is sunt:m colla, tus in proximum riuas misericor ,de iustitusnte ducatur. Id quomodo agedumsit,tempus ocus, occasio, atas indicabunt, qua vel miseericordia mouent,vel odium uocant. Nam lex judicium sine misericordia,ei qui no facit misericordia,

natur. Ses eo qui 'Dijs alienis impie seruire a

seris,

366쪽

nulli perturbationi succumbens, proferat iudici j mmmtem Necesse estsiquidem constante rectus

iudicem, cuius animi motu vultus uo detegit, non

nonsolum integrum se, cincorruptum praestireministrum,sedverbis etiam,oculis, fronte ais ture u ita itu reddere,vt auctoristem dignitatis ingenio suo augeat. Nam,ut egregiae Cicero at oratio ipsa confulis emitiosa potent rempublica labesa ruricii id licere sibiquG intelligat,quod ere eos videt,a quibus regitur qui vero assequi non possunt amem magistrat usiniuria grausiusserunt, quam alterius insignem. Id nimisu verentes, nihil esse tam sanctum,quod potentia armata libido, es auctoritate cosmata audacia cominuere aismiolare soleat. Quaproptersitatum illud est, Peri- roclem, heniensium principem,cumtragadarum scriptor Sophoclemis Traetura collega haberet, ac is publico Uscio via Hstrictu pueri ingenui praetereuntisforma impe pioribus verbis laudasset, intemperantianusincrepantedixisse:Praetoris,nἄsiolum manus a pecunia lucro eritia octilos a libid nosio asseritu cotinetes esse debere. Seriebat nim mi Ie pernitissum magistratu,nosol factis, iaetia exe o inutus acriter vulnerare rem publica

367쪽

AD L. LEG ATV s. D.

xo. Papinianas Loro primo restonsorum.

Legatus Caesaris,idest praeses, vel corrector prouinciae abdicando se,no amittit Imperiu. es iam sium qua a bac rem Pertinentiab Imnoceretio a 'iurispontifcyprofessori bintradita H.c.admonet, ius quodiu dubiis, S m c. Omis renunt. qua referre non est nostri iustituti. Atq huius quidem tegis exemplo, quam plurima esse introducta ostiatus docetim t postquam. de citis,quate illud in quod Imota, Alexander, Alciatus, ' Orosicius admonent , renuntiatione sitis eum non excludi, qui ficer datumsimpliciter eiurauerit, quoniam nisiis manibus episcopi, d, mitti benesicia,nisiindamnum renunciantis, nomposunt. Praeterquam, ut Costalius cribit ,sies'et in controuersia sacerdotium, i is qui eiuratiam huciusin beneficio non haberet sed mandatu taurium,aut resicra uad beneficium: tunc enimnstet sine 'sterioris venia i Iud refutare, ut ongestu et C alius aiunt Corasius de sacerdotis. I. c. I.uum I marmusis sacris Asia mini steriis.siba.c.a. tradiderunt. Hinc illud quoPluod Baldus in auth.i uocesione. desuis et leg. Mn

368쪽

re hoc loco Oroscius, 'mare. Vosse clientem Mucia uesti, dum, absque siuiprincipis authoritate relinquere. cua omnimetiaminiacita, noslum in expressa renuntiatione intellum interpretes. Vuod vero hic Bariolus atque alij de donatione Conctantinitraritimis Albericin quaris de renuntiatione olent papa, exi timo non esse huisu loci Prouinciae. Si vero Roma,aut inprincipis curia magistratus o cium deponeret, ubi princeps alium statimposset subrogare,amittere illum imperium putat et tonius Vacca, s sorasius probat Vacca siententiam: quia tunc periculum non esset, ne resublica interim detrimentum caperet. Idque exemplis confirmant Valeri, dictatura, Scipionis-Figuli magistratuse abdicatium. Mihi

hac ratio noversuadetineque me mouet exempla

dictatoris seupremum habentis imperium, aut magistratuum vitio creatorum, Uscia deponentia. Abdicandose. Idm,m Forcatulus ait, rej' sciendoinsignia magistratus,s de ea re factap testatione Neque contrarium squod in Last de ore iuriS.scumplacuisse dicitur: m velabdicanonem illa superioris auctoritate factam ἀ-- L cvo'

369쪽

DE OFFI cIO PRAE SI DI s. D. sa

rhasiis remmonp,abunde HI I S. sinst. de extraord.crimi probatur, qui puero, inquit, stupru,

abducto ab eo,vel corrupto comite,persuaserit,aut mulierem,puellamve interpellauerit, quidue impudentiae gratia fecerit,donu praebuerit,pretiumue,quo is persuadeat,dederit,

perfecto flagitio puniutur capite imperfecto in insula deportantumcorrupti comites summo supplicio assiciutur. Vnde legitime arbitror

flatu se Tlat lib.s de legibG ait. Qui mulierem

liberam aut puerum ad rem veneream vi adegerit,impune non ab eo μίum,cui vis illata eLt,sed a patre,marito,statribus by pitapriuetur

sententiam apertὶ confirmat lex in II fi f. ad LCornel desiccar,dicens. Item diuus Adrianus scripsit eum,qui strupru sibi, vel suis per vim inferente occidit,dimi tendu. Diui rei illustre t apud seceronepro Milone me u. Pudicitia, inquit,cu eriperet militi tribunus militaris in exercitu CMari' propinquus imperatoris,interfectus ab eo ent, cui vim asserebat. Facere enim probus adolecens periculose, quam perpeti turpiter maluit. εAtque hunc illa vir summus, scelere solutum,stericulo liberauit.&uam eandemhictoriam L a mutam

370쪽

Plutarchus in Mario narrauit,et galeagambic tit.de pudicitia,s Fabius si uintilianus, si scap. II. N ide Quintilia.unica declamatione eloquentissime,llustrauit Demosthenes quotmoratione aduersus ori ocrate cribit udisia capitis duo a distipsis facta in Areopago:in altero e Martem absolutumfuisse,qui prator filia

interfecerat:in altero Orentem necispater estorem. 2uodetia m Tausanias in Atticis scripsit, asserens eam urbis regionem,qua Areopagus dicitur nis nomen accepisse, quod in eo loco ab initio Mars capitis causam dixerit,accusante Neptuno. Occiderat enim e ars eptum filium Ha-

brrhothium, quod eius filiam discina vici ec