Ludouici Nonii medici Hispania siue populorum, urbium, insularum ac fluminum in ea accuratior descriptio

21쪽

INDE ae Cap. lxxviij. Numantia diutissime Romanis restilla. Gerun densis Episc. duplex error. Ridicula opinio de etyrno.Non esse Zamaram sed Somni. Pomponius Mela defensus. Cap. hcxiX. Flauiobriga nunc Bilbast. Olim hic Amanum portus. Situs eius & descriptio.

Pompelon a Pompeio exstrum. Diuersa a Pompeij tropheteis. Vbi haec exstant. Occupatur a Fer dianando Rege Cap. XXcl. Duplex Calaguris.Taraphae error. Fidissima suis ducibus.Egregia inscriptio Cap. xxcij Caesaraugusta Colonia immunis. Salduba Vocata. Variae opiniones & fabula: de prisco nomine refelluntur. Colonia huc ab Augusto deducta. Cap. XXciij. Osca Victrix cognominata. A Sertorio hic scholae

Ilerda hodie Inida Sardones ubi. De origine Ilerdς .Sicani nomen a Sicori amne traXerunt. Antiqua hic Academia.

De I arraconis origine. Scipionum opus .Dietii Colonia Iulia Uictrix Tyrrhenica. Strabonis lapsiis. Circi vestigia.Inscriptiones veteres Nino linoque nobilis.

22쪽

Montis Serrati descriptio. Quando D. Virgini hie

structum templum. Cap. XXcviij. De Barcinonis origine reteme fabulae A Carthaginensibus condita. Barcinus & Barcilona dicta.Fauentia Iulia Augusta cognominata. Vrbis descriptio. Cap. XXciX. De Cerundae origine varia. Hodie Girona dicta. Situs eius & descriptio.

ribus ignotum. Opinio Annij Viterbiensis euiosa. Descriptio eius. Cap. Xcij. Salsulae hodie GIsas. Fontis ibi descriptio. D e pis. cibus fossilibus multa. Cap. xciij. C astiterides stanno nobiles. De situ illarum disquia sitio.Pliiiij lectio controuersa. oestrymides Festo,M- Derides Dionysio Alex. dictae. Festus Avienus correctus .Vbinam hodie sint.

Pityusae instilae busus de Ophiusi. Serpetibus insesta Titisus. Eiusdem nominis urbs. C olonia Carthaginensium. Isidorus emendatus. Plinij lectio defensa

contra Suritam. Cap. Xcv.

Baleares insuIae cur omnesia dictae. Antonini Iectio stabilita contra Simlerum. Vnde nomen. Fun

23쪽

NOBILIORES

HISPANIAE

Sucro.

24쪽

CAPUT I.

De Hispaniae nomine etymo. 'Plinius eriplicatus . Stephanus EFRantinus emen Varie olim vocata,

Entium primordia, urbiumque origines in obscuroesie Scriptorum foeda adulatio, vanitas . plerumq. facit.Dum enim gloriam, ex vetustate auidi vena tur , initia populorum augusta, splendidaq. comminiscuntur:& Poetarum ilCentia,miscendo vera false,ad inanes Deos & Heroes deducunt. Hinc fieri urbium origines, inauditae Regum series, nominaque defluxere r ipsamque antiquitatem,dum anxie suis student asiarere, fa-

A bulis

25쪽

Σ HISPANIAbulis mendacijsque misere defoedant. Largiter hac in parte deliquere Hispani Scriptores: nain Cum patriam antiquitati sacrare conantur, ab Hispano Herculis filio,vel ab Hispalo Rege Hispaniae nomen fluxisse, uno consensu contendunt omnes. Sed citra classici alicuius auctoris calculum.Ego vero veterum scriptis insistens, a Pane Dionysii comite, non unius, aut proletarij scriptoris suffragio, derivatum esse euincam Agnaen mihi ducat C. Plinius lib.iij. cap. i. Lusum, inquit, Liberi patris, aut Lysam cum eo bacchantem, nomen δε- disse Lusitaniae - 'Fana γero praefectum eius Prive g. Vides Hare duo hic dici, a Luso vel Lysia Lusitaniam a Pane vero uniuersam nominatam H i-

SPANIAM; sed hoc ut fabulosum eliminabit aliquis, non ego, qui sciam Plinium subtexere: se quae de Hercule, ac Dren'Pel Saturvo tradnntur, fabulo se in prim se arbitror. Quid ni idem de Pane, aut Lysia dixisset,si communiicia iudicassetῖ Idem apertius longe docet Plutarchus libello De fluminibus & montibus cap. xvi. Mox cum Sat roso Fanus in militiam deligi et, suo imperio Indos s bierit,atque deuicta Iberi Pinna illis locis praefecit, qui regionem de se 1s P A N I A M Pocauit, at iuniores Pocabulum inde deducentes S P Α N I A M dixerunt, Pti voluit Sosthenes libro XIII. rerum Ibericarum. Clare hic ostendit, primo Paniam a Pane , d Inde

26쪽

LUDOVICI NON IT. 3 inde Sc Spaniam vocatam. In usu etiam fuisse postremum hoc nomen, testis est vetus Iuvenalis

Scholiastes ad Satyram XII.ubi Spaniam fruticam, pro Hispania Baetica vocat. Idem docet multae eruditionig Ambrosius Morales, Notis suis ad D. Eulogium Cordubensem. Facem hoc loco mihi praefert Plutarchus,ad illustrandum Stephani By-Zantini locum libro De urbibus. Vidit illum diligentissimus Abrahamus Ortelius,sed corruptum praeterijt, cuius verba sunt in dictione ι-οu ια :rcπανίοι , δύο m ἰταλιας ἐπαρχι- , ἡ β μεγάλη, si as καὶ ἱβηρία κμ παννωνίαι Id est: Hi ani duae tint Italiae praelectara, maior π minor, 'vocarti

etiam Iberia, s Pannonia. Sed quis umquam qusso, His PANIAM Pannoniam dictam scripsit' quae

tantum ab hac nostra,

quantum H pantis Heneto distat ab Eridano.

Apage ergo hanc vocem , quam nec per somni uim quidem auctor scripsit, & eius loco substitue audacter xli , Hispaniam scilicet, oli radictam Iberiam & Paniam. Quod cum imperi

tis non arrideret, litterarum Nini interiectione Pannoniam effinXerunt. Ioannes etiam Goropius Becanus lib. iv. rerum Hispanicarum luculente satis docet, His PANiAM primo fuisse dictam Paniam, & postea syllabae ins a lectione anta: quod Cimmeria seu Teutonica lingua, A a UAD

27쪽

4 HISPANIA Occiduam paniam significat, ad di1crimen Orientalis Panis, quae Hesychio teste, Peloponesus erat. Et cum constat Italiam olim Saturniam dictam, in Saturni memoriam, & Latium, quod in illa latuerit, quis mirabit tar His PANIAM in Panis Dei honorem, mina olim dictam' praefertim cum de ipse Stephanus, Arcadiam quondam V

Catam referat.Dicta etiam Hesperia et ab Hespero Rege, Atlantis fratre, vel potius ab Hespero stella, quae ibi primo conspicitur. Sed non sampliciter Hesisteria dicta, ut Italia; sed, ut docet Isidorus lib. xiv. cap. iv. Vltima Hesiperia. Vnde Horatius lib. i. Carminum oda XXXVI.

uni nunc Hesperia sospes Arultima

A Lucano tamen, citra ullam adiectionem, vocatur Hesperia r

ut erit Hesperiam,ps omnia flumina Tatis.

Diodoro vero Siculo lib. vi. Bibliothecae, de Appiano Alexandrino Celtiberia , a praepotente Celtiberorum populo. A Graecis vero passim Iberia dicitur,ab Ibero fluuio, ut Stephano ByZantino placet, vel ab Ibero Tubalis filio, ut Pseudo-beroso & nugatori Annio Viterbiens, sed vero propius est, ab Iberse Asiae populis, qui in Hispaniam venere si Varroni apud Plinium fides habenda) amni & regioni nomen inditum esse: licet Dionysio Alexandrino aliter visum sit nempe

28쪽

LUDOV ICI NON II. sorientales Iberos, ab Hispanis ortum Sc nomensumsisse, quod de Eustathio eius Commentatori Sc Nicephoro Callisto Eccles. Historice lib. viij. Cap.xXiv. persitatim video. Auctor est Strabo sub finem libri terti j, olim Hispaniae incolas , Ibetas vocatos fuisse: qua de caussa, me prorsus fugit, nisi cum Cim' Casaubono placeat Glita; silbsti .

tuere. Teste enim Stephano : G νους κυνη rας. Id est: Populis Hispaviae apud Cymas: oui,eodem teste,& Onesi, vocantur,erantq. ad Oceanum circa Herculis Columnas , unde de Cynetisum promontorium : quod Ortelius non procul a Sacro Collocat. Non multum ab his diuersus Festus Avienus in Iambis, nisi quod Anam amnem per Cynetas dicat fluere:

Ana amnis illic per Cyneta; es luit

Sulcatque glebam. Vnde, ut in aperto est, hos populos in confinio Lut1taniae & Baeticae olina fuisse, ita etiam aeque obscurum quinam illi fuerint.

29쪽

έ HISPANIA

CAP. II.

Hispaniae situs o Mura. Diui

eius sepe mutata.

EXtrema terrarum ad solis occasiam est Hispania, quae naturae sollertis ingenio , velut alter orbis, partim Pyrenaeis montibus, partim Oceani aestibus, Sc Tyrrheni maris litoribus coronata includitur. Corio bubulo humi protenso comparatur, Straboni lib. iij. Iustino libro xliv. prope quadratae est figurae : Paullo vero Orosio lib. I. cap. ij. & AEthico in Cosmographia sua trigona est: cuius longituso, auctore Strabone, lex millia stadiorum, latitudo quinque millia complectitur, Ut maXimum. Appiano autem Aleaeandrino in Ibericis,tam longitudine quam latitudine sua,decem millia stadiorum explet.Plinius non multum ab Appiam calculo discedit, nam mille & octua ginta duo M. P. habere in longitudine ostendit: latitudo inaequalis est. In duas primum diuisa prouincias terioremdcVlteriorem, separante utramque nobilissimo amne Ibero. Strabo in Exterrorem & Interiorem a Romanis diuisam dicit: Stephanus vero ByZantinus in

30쪽

LUDOVICI NON II. 'in gaiorem Sc 'Minorem, quarum haec Viterior, illa

citerior commode dicetur. Labente tamen aevo, Aprouinciarum terminis mutatis, tres essectae sunt, ueriore in Baeticam, de Lusitaniam diuisa- Citerior vero etiam Tarraconensi is nuncupata, a Tarra Cone urbe primaria. Bettica quidem a septemtr1one clauditur Ana fluu1o; ab occasu Atlanticum a

meridie Balearicum prospectat mare quod est

inter fretum Herculeum, de Charidami promontorium , vulgo Calude Gala;) ab oriente terminatur linea ducta ab hoc promontorio per Castulonem,ad Anam usque flumen. LAsitaniam terminata septemtrione amnis Durius qui eam a Tarraconensi diuidit )a meridie Anas amnis a Baetica eam separat ; ab occidente Atlantici Oceani caparte, quae inter Anae de Durij ostia est: ab oriente Tarraconensi prouincia distinguitur. Tura αυηω- fis autem Prouincia a septernicione in Oceanum Britannicum , ab Oeasone promontorio quod Mario Aretio Cubο Bretoa , alijs Fonterabia est ad Nerium promontorium vique, vulgo Piniis terra; ab occasu in Oceanum Atlanticum dicto oromontorio ad ostrum Duris amnis excurrit: a Meridie Liusitania, dc Balearici maris ora - ab Orien te Pyrenaeis montibus includitur. His tribus Hi