장음표시 사용
11쪽
rum; secunduin Theorias horum Planetarunt, ab ipso D clune excogitaris; cui merit bad .
Dico ergo, Sentidiametrum orbis Solis, esse ad Semidiametrum orbis Satimis, ut ioci Iad ioooo; aut ut ioooo ad 993o r differt enim quam menime haec Proportio , a Pisis- mica; veramque arguunt consentientes ei undectuaque horum Planetarum motus. Sol
autem in media Dimmia abest a Terra i 98: Semidiametris Terrae, ut supra dictum: Sem diameter ergo orbis satiami, est i Mo Semidiametrorum Tenae: Nam Ut loooo, ad is soΑ, ita sq98:, ad I 88o. At Cirta sellia, est ys 94 Semediametrorum Terrae: nam iuxta C -αν--- stram, est a Ut io o, ad 62832, ita r Mo, ad 93 9 Cumque Semidiameter Terrae ι contineat sues Militaria Germaniea; erit Ea Miltiati-nm 8o338o93 : quibus in 24 divisis, prodeunt 3s 8233 Milliaria, pis motu Saturni bor ria. Et continuata divisione ad scrii pinninis de Secunda, invenitur intra scrupulum horae primum progredi 338 Milliaria, & meo momento pso, quae paene sunt Ioom QAominratio, adeo inaequalis est ad momentum temporis, ut cuilibet facile appareat, non dari co pus Physicum, quod tam parvo temporis spatio, tot Miltiaria percurrat. Concludimus itaque, Motum Diuman non in Sphaeram Saturali, aut Fixarum, sed iam Terram cadere; quae decimam sextam tantum Milliaris partem, unico stomento percurrendam habet quantam etiam pilae Tormento aeneo explosa, eodem temporis spatio conficit. Alterutrum enim necessariis statuendum; nempe aut Sphaeram Octoam quotidie circumire qui
scente Terra; aut Hane, immota ita: sed prius, impossibile jam ostendimus; posterius
ergo ainplectendum, motusque Disera tribuendus Terra. Et haec quidem est nostra Ratio, adeo fim a atque evidens, ut videas, neminem eum ratione ei posse contradicere.
His autem in hune modum adstructis, operoretium fusturus sum, si Rationes aliut, quibus Ptolemam pmbare nititur Terram non posse moveri, fideliter Woseram, ac deinde s lide refellam: sunt eae ad summum tres. Priniam semit, ab Incomni is quae ex Motu Terrae mis metuenda censet: nimirum, Animalia fit quaecumque Terra sistinet, in Aerem easura deserto Terrae Globo; quin Mipsam celerrime per Coelum ruituram: Hare vero, etiam eo latu fidicula esse, & proinde absurdum, Terram singulis diebus semel ei reumvolvi. Sed haec Incommoda mutant potius Motum Octava Sphaerae, quam, Globi Terra; cum illine magis, quam hinc, sint exspectanda. Terra enim, uno die 3qoo Miltiaria, & unico temporis momento decimam sextam tantum Milliaris partem percurrit; cum octoa Sphaera, intra diem unum Milliaria 36399 o II, intra momentum 6 38 8 absolvenda habrat. -d si damna illa metuantur, ex momentaneo Motu Terra per decimamsextam Milliaris partem; annon multo magis eadem, aut majora, ex progressi 6q398o miliarium Germanicorum, in Octoa Spbaera, metuenda sunt omnino. Non ergo tam pugnat haec Ratio eum Motu Terra. quam Octoa Sphaerae r ut hinc adversis Ptolemison jure merito concludam, ridiculum esse dictu, Sphaeram octaram sngulis diebus semel eircumvolvi. At ne cui quani sitspecta sint, quae Ptolemam e Terrae Motu videtur metuere ; Rationradabo, cur illa nequaquam snt metuenda. Prima est, quod Motus iste, Terrae naturalis sit, non violentiis r quicquid enim a Natura fit, rectὸ se habet, & conservatur in optima sua compositione. Altera, ouod quicquid Terra sinat, vel impositum sibi habet, qu modocunque moveatur, normaliter semper ei insistat; Graviumque ad centrum propensione, Globosam Terrae formam, & Motum, comitante; nihil eorum deserat, aut in Aerem excutiat: non aliter quam Navis, quae totum Terrae Globum circumnavigans, quia recto semper angulo Aquas premit, nec stitiam, nec quicquam eorum quae vehit, in Αere destituit. Prima igitur Ptololis Ratio, insuffciens est, ad destruendum Motum
Terrae Diamum: videamus Alteram.
Haec est; si Terra Motu Diumo moveatur in oriemum, quicquid extra est, videbitur tendere in Occidemin . Sed hoe non fieri, docent Nubes, Pluria, Grando, Nix , Aves, Sagittae, Lapides, aliaque sursum projecta; quorum motus, non tantum in oriratem, sed versis quamvis Mundi plagam tendunt r Tma igitur, non movetur ab incal. in Ortum, sed potius quiestit . .
Respondeo, consequens Argumenti verum esse, sed assumi susum: uti enim navigantibus
12쪽
tibus in Ortam, obvia littora videntur ferri in O sim; sie currente Terra, quae extra sunt, hi contrarium moveri cernuntur: sed Alsd assumitur, ea non tendere in incidem . Sune enim extra Tmam, Stellae fixa , Ptiinera, Comm. aliaeque subinde apparentes μνa Stella; quarum motus in Occa1- cuilibet est conspicuus. Intra autem, quaelibet corpora per Aerem morai cum Globus Terra, non ex Terra solum & Aqua, sed & Aere, atque Igne compositus, in eadem Sphaera ab Oc in Ortim convertatur. Hunc igitur perperamnesemam a Terra separat, cum ejusdem esse naturae cum Terra de Aqua, eademque Et
motari Diaia sciret comprehendi. Et si quid praeterea nervorum ejus Argumento inest , penitius inspectum, comperitur in seipsum int isset dato enim Coeli motu in usent . Aereque extra Terram ; necessarium est, & Hune converti in Occide em quod ipse non concedit. Motus itaque Dianuu non competit Gelo, sed potitis ex proprio ejus Am
Postea tamen , concessos Aerem eum Terra quotidiu circumire, nihilominus sie instat.
Mota Terra & Aere in initium, partieularium in eo Motuum, tarditas aut celeritas non poterit discerni, praeveniente semper velocitate Motus Tenem ; sed contra, quae per Aerem aeruntur poenὰ omnium, tarditas aut celeritas facit E ammadvertitur ; ergo Terra & Aer non moventur, sed potius quiescunt. Respondeo, Argumentum nullam habere consequentiam. Neutiquam enim horum 'motuum alter alterum tollit, sed tam motus Terrae & Aeris, quam rem motarum, commodὸ inter se discemuntur. Prioris mensium, quotidie colligimus ex Mia Diurno, Linis. FisaramM Nocturno Motur quicquid enim Hae 1d visum in Otauerum, Illa revera in Oriotem permeat. Disparentibus vero his signis, motus quoque celeritas disparet; nee potest dijudicari an quiescat, an moveatur. Qiloties enim oculus videntis, Terra mx Aer, simul moventur, nullo objecto extra apparente, Visus nihil aliud judicat, quam eo ora haec quiescere.
Quantum ad motum aliarum Rerum in Aere; is ex panicularibus in Terra signis, mulo negotio dorehenditur. Quod ut simili explicem, finge Navem plenis velis, pari dem Diti cursu in Orientem navigare; in qua Nautae se direm motibus, in Oriemem,
sim, Se nitriorum, aut aliter moveant. Hi dato extra objecto, velocitatem aut tardiatatem cursus sicilὰ dimetiuntur; sed eo seblato, non obvenitiis alia Visio, quam si Navis uno loco quiesceret: quoties enim oculo Videntis, nulla offertur Visus mutatio, quia cum Re visa pariter promovetur; toties judicat ea quae revera moventur, quiescere. Deinde rnon obstante quod Navis admodum celeri cursu in ortum tendit, Nautarum tamen peculisares in quamlibet Mundi plagam motus, haud dissiculter dignescuntur; quia objecta quamplurima, ad quae Motus tui explorantur, intra Navem praesto sunt. Patet ergo ex simili dato, Rationibusque supra allatis, Amumentum Pisis icam. vi de verisimilitudine, qua Motum Terrae Diuniam infringat, destitui. Sed ne quid dubii relinquat tu in re gravi, paulo Meuratius haee expediam. Quibusdam inipossibile videtur, Sagittam in Occasivn emisiam eodem momento eum Aere moveri in ortum: addunt Alii, non posse mapnum pondus ex celsa Turri demissum, intra suum perpendiculum manere, & cum Terra Aereque simul promoveri. Etsi autem horum postabilitas ex praemissis pateat, tamen ut ipso lensu in eonsensem traham dissentientes; aliquot experimentis ostendam, non tam im bilia, quam prima fronte apparent. Servata enim similitudine Navis, quae celeri eursu in Oristem navigat; pone aliquem intra soros Sagi tam emittere in Occidentem; haec sine dubio eodem tempore etiam movebitur in Orimum rillue enim tendet pressitati impulsu Iaculantis; hue iam emissa, communi Navis tractu. Haud aliter, quicquid in Aere pergit in Occulamem motu propriis; rapitur simul Motu Terrae Aerisque communi, in Orientem . Meundisi Be aliquem intra foros, pondus ad easinam Navis demittere; id quidem eum Navi in Orismem seretur, sed non extra suum perpendiculum: quia Navis, aer, & Pondus. uno eodemque motu concita, eundem inter se situm retinent. Haud secus, demissum exalta Tum pondus, Motu Terrae Dianis non abit extra suum perpendiculum, quia Turris. Tem, an de Pondas, simul promora, eundem ad se mutuo stum servant. Ex his, abunde satis manifestam existimo, nostrae Assertionis veritatem, & Rationis miraetrica infirmitatem. Reliquum est, ut Tmiam consideremus. Hanc Ptolamus desumit a gravitate Corporis Teneni; quod eum omnibus Elementis
13쪽
ε P. Linmergit Commentationes,
gravitate praecellat, concludit, prorsus inhabile esse ad Motum Dis Mn. Sed error est in consequentia. Si enim ob gravitatem Terra est inepta ad motum, erit etiam ad librati nem& quietem in Aere . Gravia enim in Aere moveri minus novum; nec miratur aliquis lapidem sursuiu jactum, per Aerem ferri; sed ea in sublimi quiescere, nemini unquam via sum ; & si contingeret, merito mirarentur Oirines. Quare, verisimile non est, Globum Terra in Aere pendere immobilem, sed magis, assidue rotari: servitque haec Pulanisi Ratio, non restitando, sed adstruendo Motui Terra, quippe sine quo eam in Aere pendere imposqsibile sit. Videmus enim Gravia quaelibet, ut lapides sursum projectos, pilas serreas e To mentis bellicis explosas, cessante motu, necessarib Aerem deserere, atque in Terram incidere: quinimo, ne ipsis quidem Avibus, quanquam alarum remigio a Deo instructis diutinam esse in sublimi mansionem. Ccssante enim alarum & corporis agitatione, alu tum instar, in Terram subsidunt. Terra igitur, cum sit corpus gravissimum, sine motu ἰαΑere pendere nequit, sed ex lege perennis Librationis, semper in eo movetur. Hactenus quidem satistactum Rationibus Ptolami evictumque, iis Motum Terra Dium mim probari magis, quam refutari: pergeremus itaque ad examen Motus Anmi; ni q-rtam etiam, majoris ut putatur ponderis, censeremus diluendam. Ea petitur ab Aii thoritate . S. Scripturae, quae multorum animis altius infixa, obicem quasi posuit; ne in hanc Sententiam ducti, videantur Religionis parum tenaces; cum Terra neutiquam, sed Caesi Motui
Re igitur probe pensiculata, sic censeo: praepostere ex S. Set; plura de Terrae, Caelio Motu, iudicium serri. Quippe eum harum Quaestionum fundamenta, in Astronomia dc
Gemetris jaceant; utique ex his, non ex S. Scriptura sunt solvendae. Fateor equidem cumina stola, omnem Scripturam esse Divinitus -; utilemque ad Doctriaram, Reda ui . nem, Enundaris , & inurationem Iustitia, a Tim. 3. Ic. Nego autem, utile
esse, ad institutionem quae est in Geometria & Astrolismia. Neutiquam enim harum Ara uni fit amenta tradere voluit, 'strinus. Seripturarum Autor; sed eae suis Princimis nixae, non ex Libras S. Scripturae, sed eorum, qui in illis siere versa si, recte discuntur. Hinc Μοses, non ex S. Scriptura, sed abeas didicisse legitur, Actor. 7. I 2.& DameIcum. Sociis, easdem accepisse ex institutione Chaiorum, Dan. I. 4. Io. Aberrant igitur a scop . S. Scripturae, quicunque Geometri s de Auresistam Quaestiones ad ejus Normam expangunt; ut planius percipies ex sequentibus exemplis. Legimus I Reg. 7. 23. & 2 Chtan. q. 2. Salomonem inter alia Templi Hierosolymitani instrumenta, sectile Balneum streum, a vastitate Mare dictumi cujus Diametrum metieb tur filum decem Cubitorum; Circumferentiam vero, filum Cubitorum triginta. Ubi Pr portio Diametri ad Peripheriam statuitur ut io ad 3o, aut ut 7 ad ri. Sed Archimedes demonstrat in sua Cyclometria sicut&nos in nostra) Diametrum esse ad Periphenam ut 7 ad 22 s re ; ut inter utramque mensuram , intercedat differentia integri Cubiti. Quod si quaeras , utra harum Proportionum Veritati proprior sit λ Respondebo, proximam esse Archisin. am, quae certissiniis innititur Geometria fundamentis; non illam, quam Spiritus Sanctus, alteri instituto intentus, populari & recepto more contentus filii referre. Quare evidens est vel hoc exemplo, quae ad Geometriam pertinent, ex Hac, non ex S. Scriptura esse demo stranda: sequitur alturam. Tempore Lactantis &-gravis suit controversia in Ecclesiis, utrum Terra Sphaerica esset, ut invictis Rationibus probant Astrinomi; an vero plana, ut vulgo videtur. Item, essent ne Antipodes, qui ex altera Globi Terreni parte adversa nobis figunt vestigia, necne Z Lactamias quidem, Astronomiae non admodum peritus, utrumque negavit; derisitque insuper quotquot contrarium asserebant, ut videre est lib. 3. Dimina n Instit. Augustisu, etsi Spi ricam Terrae figuram non prorsus reiiceret, sensit tamen cum Lactantis, non dari Α tipodes; ratione hae dums, quint Mosesin descriptione Nationum Terrae post Diluvium, Antipodum nullam talat meritionem . Et tantum abest, ut iis aliquem relinquat locum
Vir ωgnus, ut contra Orbem Terra non ulterius extendat, quam ad limites Nationum a
Nost constitutos; asserens, mitra eos, nil nisi Mare, vastosque fluctus esse; ut legitur lib. I 6. de Civitate Dei, cap. 9. Nec videntur deesse Rationes ex S. Scriptura : ait enim Psines. Pal. 2q. 2. Devis finis Tem msuper Maria. Et Nosti Gen. I. V. Deum collegii se aquas, quae in Creatione Mundi Terram operiebant, in lacum separarium, scilicet ex mente AHistri in contrariam nostri orbis partem. Hanc
14쪽
te emo Sententiam, tam belle , ut videtur, Autoritate S. Scripturae praemunitam ;Thratio post auri stinum, tanquam Divinis Litteris consentientem amplexi sunt; contraria rejecia & haereseos damnata. Eoque temeritatis perventum, ut Anno post natum Christum 7 referente Ην im, celebri Historicvi quidam Utilius, Salisburgensis in Germania Episcopus; edicto publico Zacharia Papae , de Ni s Regis Bohemiae , ab Episeopaturriems sit: docuerat enim in Concione, dari Antipodest quod Boi facio Episcopo Mogum tino interprete, novum orbem condere erat, eique redimendo, alium Cnristum fingere . Quaeriturergo iterum, utra Sententiarum verior illi Lactantistae & August . ex Sacra Scri, tim Antipodes negantium, an Asbommori , firmissimis demonstrationibus eos dari oste dentium 3 Respondeo, non Augustim, sed ass--π-: quia non Rationibus tantum i dubitatis, sed & ipsi Experientiae innititur; quae nostro seeuto poene quotidiana est; ut st liduni videatur, id euiquam esse in ambi Po. Repeto ergo; quae Astronomiam brevit, non ex S. Scriptura, sed ipsa Astronomia esse examinanda. Ne tamen subterfugere videar, Responsionem ad alia S. Scripturae loea; quae Motum Diumvin Soli, Q tem Terra aperte videntur assignare; demonstrabo ne haec quidem, quod quaeritur satis valide probare. In illius assertionem vulgo inertur, quod Solem oriri Zea doe dicat Ea stes eap. I. s. Item Psalus Psal. 39. 6, 7. & Christus Matth. 43. Αmplius: quod Sol, Liniaqua, tempore Iosia ire rum diem μbstiterint, Ioc Io. is. quodque Sol decem gradus recesserit m Ηmugis Iutas. tempore Regis Histia, ZReg. 2O. II. quae loca, murmin Motum Soli disertὶ adseribunt. Quietem Terra etiam urgere volune ex Ples. 24. v. ubi dicitur, Deum fui dasse Terra sum Mariar Item, findamenta idi fimis jecisse. o remetuo duratura, Psal. Ioq. s. quae loca, eum similibus, Immobilitatem Terrae videntur asserere. Sed quam enervia haec lint, quae adseruntur in Rei controversae eonfirmationem; hoc solo p*tebit, si asseram; in his omnibus non quod revera est, sed tantum quod nobis videtur, a Spiritu S. tradi. Instituatur si lubet, Iatior exegesis solius loci, Psal. I9. 3, 6. Ibi de Sole se e nit Pruheta, quasi devmse, cui Tabminus seu cubile Devi in Cais emcimarit; ex quo man egressus, i istar G, iis se accingas ad c Mn; nee desinat accelerare, donee ad metam perveniens, iterum in e bile aut Tabernacissum se recipiat, quieturus in diem posterum. Hae si ad Veritatis rigorem examines, necessirio inferent ἰ juxta sententiam Augustini de Lactaruit, figmentaque Veterum Pretarim; Solem dimidiam tantum ortas Terreni partem illustrare, & in cubili ad Auroram quiescere; planὸ sicut Ovidius lib. 1. Metamorphosedupoeticὰ ostendit. Sed cum eonstet, ea non Rem sed apparentiam Rei ob oculos ponere; aequit ex iis colligi, quid revera fiat, sed tanthm quid oeulis nostris fieri videatur. Odem ratio est aliorum locorum: nam eum Psilies, Terram seper vim findatam dicit, Psil. 24. a. non proponit quod est, sed quod videtur. Quoties enim Maris vastitatem intuemur , Terramque hic illi e supereminentem; quid aliud judicemus, quam iam ad visumniinimam, illi ad visum longe majori instratam λ id tamen neutiquam esse, ratio, ususque docent. Oceanus enim, nusquam sibiips, sed ubique Terrae innititur; & qua se latim- me diffundit, non nisi inter praestituta receptacula labitur: ut si quod res est dicendum sit, non Aquis Terram, sed illas potius huie incumbere, undequaque videamus. Et id quidem meritor gravius enim non leviori, sed levius graviori inae tacandum est ; & qui comtrarium tentat, nihil agit; etiam juxta doctrinam Satratoris nostri Iesu Christi, Matt.7.2q.
Cum ergo Testimonia S. Scripturae, eontra I tum Terra & QHem Sosis allata, apparentiam tantum spectent; eo ludimus eadem Soli ortum & occasum, Terrae quietem, apparenter, non revera, assignare. Nam ut Deum O. M. Coelum ae Terram implere eerkώ-inum est, licet nobiscum balbutiens Spiritus Sina , saepe eum ecelitus ad nos descendere, aut a nobis recedere dicat; quia id humano more melius percipimus: Ita, quod Solemamini. Terram flare asserat, nil mirum; eum haec alio prorsus modo quam se habeant, oeulis nostris offerantur. Manet ergo nihilominus immotum, Solin quiescere, Terram perpetis moveri, quod demonstrare intendebamus. Hue usque, Benevole Lector, egimus per Dei gratiam, de Controverse Prima inter Pt Iemamn & O micum. Et resitata illius sententia, hane solidis Argumentis stabilivimus; objectiones etiam, quotquot in eam proferri solent, diluimus. Pergimus itaque cum BomDeo, ad Cretinersam Secundam, quae est de Mesa annuo.
15쪽
s P. Lansbergii Commentationes
CONTROVERSIA SECUNDA DE MOTU TERRAE ANNUO.
' Otiam est omnibus Astronomiae eultoribus,Solem indiὸs alio atque alio Ecliditicae loco conspici ; sic ut eam spatio anni percurrat. Ex hoc Pli nomenoptolam in Solem reveri de loco in locum transierri, opinatus est ; Copemcus Rei veritati magis, quam apparentiae intentus; Soli quidem apparentem , Tereae autem realem per Eclipticam motu adscripsit. Utrum vero sequaris, eertum est easdem in Coelo exhiberi Anarent Dis. Quod patet in Sphaeris Copernicias, a sole iissimo Artefice , Guille I. Calis nuperrime constructis & editis. In his enim idem pro sus conspicitur per Motum Terrae, & Q-rem Solis, quod in vulgaribus Sphaeris Globiise Astronomicis, per Motum Solis, &o et Terrae. Quapropter omnibus quibus solida hujus Rei eognitio curae est , Spheras istas serio commendor rectius enim visu percipient, quae Nos verbis tantum declaramus. Interim ut desiderio Lectoris etiam hae in pane satissat, Schema hic non inconcinnum apponam, in quo aliquatenus haec Phaenomena oculis
Est auteni illud per se clarum t nam duobus constat Circulis Maximis, se mutuo ad Antagulos Rectos interlecantibus; quorum unus est Collarus Solstitiarum, transiens per initia Can-cii & Capricorni; alter Ecliptica, divisa in I 2 Signa, & eonina quodlibet in tres partes. In centro, statuitur Sol immobilis, Eclipticam quaquaversum illuminans. In hac,
Globus Terra, quatuor principalioribus locis, nimirum, in principio Arietis, Cancri. Libra. & Capricorni: initium motus sumens ab Ariete ad Cancrum, hine ad Libra , ab hac ad Capria cremm , inde rursus ad arietem: quem perficit instar Sphaerae in Sphaeristerio, rotando; hoc tamen discrimine, quod in orbem motus, Circulum, non lineam rectam describat; tum quod illa in Sphaeristerio rotetur motu incerto, & casuali; hie vero circa eundem semper axem, constanti directione versiis Boream & Aumum. Denique in eodem Terrae Globo , exhibentur quinque Paralleli, quibus in latiora quasi Cluuia discernitur; quae Zonas Graeci, Latini etiam Falpias nominant: suntque Circulus Arcticus, Tropicus Caturi, AEquator, Tropicra Capricorni, Circulas Assarcticus. Quibus ultimo accedit Circulas Illuminationis, illustratum Terrae hemisphaerium ab obscuro diti mens. Atque haee integra Scheniatis nostri explicatio est ;quod si bene perceperis, usum quoque nullo negotio comprehendes. NO
16쪽
Notabis igitur , prinis: Anareri trana Motum , eundem esse, cum Reati Motu Terra in Ecliptica. Hac enim in Libra constituta, Sol videtur in Ariete; & cum pervenit ad Caprκη-m . Ille conspicitur in Cocro. Ex Ariete similiter in Libram, de a Cmicro in Capricorrum,
talis aspeetiis est , quasi ipse Sol haec signa permearet. Secundὸ: observabis unum Terrae Hermili rium a Sese perpetuo illustrari, altero obscum; & hinc per totum Mundum oriri vicisstudines Dierum ae Noctium. Tent,: per Motum Terra in Ecliptica, Dies ac Noctes passim cresti re & decrescere. Hae enim in principio Capricorni existente , qui sub Circulo Aritico habitant, Diem habent 24 horarum , & momentum pro Nocte: sed qui sub Tropico Cancri, iis Diti 1 2 horis est longior , Nox brevior; Sol in Meridie Vetticalis . mi siti sint sub Guinoctiali, Diem habent Nocti aequalem: & qui seb Trquo Capricor v. Dum habent horis I 2 breviorem, Noctem longiorem: qui vero sub Circulo aviarctus, Noctem 26 horarum, Zc momentum pro die. Post, ubi pervenit ad principium arietu, omnes Terra incolae Diem habent Nocti aequa- Iemi& qui seb AEliu mali degunt , Solem in Meridie verticalem. Idem evenit , Terra ob - nnente principium Lil ra. Sed eum devoluta est ad principium Cancri; qui seb Circula Arctita vitam agunt, Noctem habent 2q horarum , momentum pro Die. Qui seb Tropico Cancri, Diem 12 horis breviorem , Noctem longiorem: sed qui seb Muinoctiast, Noctem Diei aequant. Sub Tropico Caprisor-ri, Dies est 12 horis longior, Nox brevior; & Sol Meridianus in Vertice. Denique qui morantur seb Circulo Antinctico, habent Diem a horarum, momentum pro Nocte. Mirandas hasce vicissitudines, Schema nostrum admodum clare, immb de clarius quam vulgares Sphaera Et Gisis ronomici, ob oculos ponite ut vel hinc pateat, omnes Apparentias, quae adiere Terrae, Ac Μοtu a uo Solis, in Coelo proveniunt; aeque tales ostendi, per Motam Terrae 3c minem Solis. His praemissis, unum seperest : nempe, ut ostendam, non Solem, sed Terram per Eclipti eam moveri: quo obtento, lis inter Astronomos hactenus agitata, dirempta erit: saltein judicio eorum, qui Rationi cedere non gravabuntur. Demonstrationem famam a CaunProxima Rei demonstrandae r cui, utpote Scienti 'a , nulla ratione contradici poterit: est autem probandum, Terram in Ecliptica Annua Motu moveri . . Causa Proxima, per quam id demonstratur, desiimitur a Motu Luris; quam Ptolemain, Marm operis lib. q. cap. s. testatur, tantundem semper in Longitudinem Zodiaci moveri; quantum ipsi in Do Orbe , εc Sol in Ecliptica progreditur. Quod fieri nullo modo potest, nisi
de Terra in Ecliptica fiat mobilis'. Nam si hane cum Ptoles ode T chora immotam statuas incentro Mundi; Linia tantum semper a Cursessio in Ecinica deficiet, quantum βοι interim procedit: sed si cum Opemico in Ecliptica mobilem facias, videbis Ναιι Luna in Lonstudin , perfectissime componi ex Motu diu in proprio Orbe, 8c Solis in Ecliptica . Hoc ergo ut assequaris, Solem in Centra, Terram in Ecliptica constitues, de se Morum Luna, facies un-
Uictbrum Veritas patebit in figuris sequentibus; quarum prior Motum Solu ac Luna. trita Ptae meam 3e T chonem repraesentat; posterior iuxta Copemisum. Centro A describe orbem Solis, aut Ecli ricam C D C; orbem Lura B E B: sitque A Terra, B Linis, C Sol, conjuncti linea recta A B C in inmlanio. transser dein Solem ad punctum D, in quo proxima fiet Lummarium Conjunctio; Ze ex A due rectam A E D; haec necessario transibit
per Lx13 cm E, de Solem D, quoniam alterum erit m uti nium. Haee est vera delineatio, Medis a Motuum Solis 3c Linia, ex mente Ptoli nisi Be Dchonis Brabe, intra unam
Lurationem. Q9od si quaeras, an sit Coelo conveniens respondebo, minime: Sa enim interea percurrit in Ecliptici 29 gr. 6 scr. Lunaque in proprio Orbe 36o gr. hoc est integram Periodum , ut ipsi fitentur; Sοι ergo in priori Nisi io in C consistit, Lum in Br sed in altero, Sol in D,
1 unaque in B, eodem loco, unde in suo orbe moveri eaeperat. Debebat autem esse in E , ut Motus ejus in zodiaco, Motui in proprio orbe, de Solis in Ecliptica responderet, rectamque iterum ex lege sequentis Novilunii cum Sole te Terra
17쪽
io P. Lansbergii Commentationes
constitueret Lineam: quod fieri nequit , quia Orbis LUM B E B, circa Terror Α , est prorsias immobilis . Nam si eum vertas a B in Ε, quantum Sol promotus est a C in D; L adebito constituetpr loco. Id vero Ptoliniso ac Dchmi, nullo modo concedendum; scilicet ut Orbis Iutta simul cum Sola circumvolvatur: est enim impossibile , & praeter propria ipsorum Pollulata. Nam quia orbis Luna B EB , idem centrum habet cum Orbe Solis C D C, scilicet centrum Terra A; nequit etiam illo amplius promoveri. Atqui Orbis Solis non in vetur , sed penitus qui esui, ergo & Orbis LMM. Accedit & hoc , quod Orbis Luna longissime distet ab orbe Sotu quem si Epicycli instar ambiret, etiam per Eclipticam comitaretur. Non aliter quam quatuor Planeta Iονialas, insta a Nobis in Typo Coelestiuin Sphaerarum ad
literam F expressit quos Celeberrimus Astronomus Gallum a Galilau. nostro seculo deprehendit, simul cum Ioe per Zodiacum moveri. Sed cum Obus Sphaeris Sese sit inferior; neque cum illo, neque ab illo, moveri potest. Manet igitur immotum Terra in centro Ecliptica quiescente, Motum L Mia in Longitudinem,non componi ex Motu in proprio orbe, Solisque in Ecliptua. Afferto igitur primo, restat probandum alterum: scilicet, Luna Motum in Zodiaco, cxacte convenire cum eo, quem in suo Orbe, & Sol in Ecliptica peragit; si Terra circa Solem mobilis, isque in centro As di immobilis statuatur. Rei Veritas manifesta erit ex Figura sequenti. Describe ex centro A Ecliptica1n C D C, Te ramque in puncto C, Solem in centro A; & ex C due diametrum C A F, ut Sol A, ex C videatur in puncto rili tua F, primo Novilunio. Transier deinde Terram ex C in
D, quem arcum Sol intra Istrationem unam percurrit; &ex D traduc diametrum D A G, ii Sol videatur in G, Novilunio sequenti: post B EB Orbem Liuia describe, i tam ex centro C, quam D, quia is simul cum Terra per
Eclipticam incedit: ita bina acquires Nomium; unum p sita Terra in C, alterum in D : nam utroque loco, cum 'L a B, & Sole Α, apparet in recta Linea. Et sic quidem Messii Motus, Solis ac Lunae, describuntur ex mente Copermo: quos Coelo exactissime respondere assero. Nam ut Sol spatio unius Lumitioras percurrit 29 gr. 6 scr. Liviaque 36ogr. se in hae Figura, Terra C, simul cum Orbe Lunae B E B, eodem tempore permeat 29 gr. 6 scr. a C in D; & Luna gradus; 6o, a B in B ; eodem perfecte modo. quo in Coelo apparet. Patet ergo, Luram hac ratione tantundem in Conjequentia progredi, quantum in suo orbe, & Sol seu Terraὶ in Eclipti
ca; adeis lite Hanc, non Terra , Aximo Motu moveri. Haec est Demonstratio nostra epistemonice, cui nulla ratione quis contradicat. Nam cum
ostenderimus, Lutra Motum non esse Coelo consentaneum, si Terra in centro Mundi quiescat; esse autem, si motus ei in Ecliptica tribuatur: necessariis sequitur, non Solem moveri, sed Terram; eumque esse in centro Ecliptica, non hane, quod erat demonstrandum. Videbatur hac nostra apoderet dirempta esse Controversa de Motu Terrae An : sed quia dissiculter in has partes transibunt, quotquot praejudicio occupati, in adversas. quasi iurarunt ; adducam dc alterum Argumentum, a Motu quinque reliquorum Planetarum; ex quo praecedentium veritas magis erit conspicua. Dico ergo ex Motu Terrae amnis. tria sequi: primo. Planetas reliquos Mercurium, Venerem, Martem. Iovem, Se Saturarum, tantundem moveri in Zodiaco, quantum singuli procedunt in suo orbe, & Terra in rilinica. Nam cum Terra, ex qua illorum Aluus spectatur, i cum continuὰ mutet in Ecliptica; necesse est evin componi ex Motu Terra, di singulorum intri oprio orbe. quod ut certum, ita in Coelo manifeste est conspicuum , docente Ptolemalib.9. Μ ηι em. cap. 3. Patet embex hac quoque Apparentia, non Solem. sita Terraia
in Ecliptica, moveri; utpote quae illam rut & praedictam Linis sola causari potest. ISec do: dictos Planetas, per Zodiacim alias Directo, alias Retrogrado Motu incedere; interdunt etiam Stare. Nam prout Terrae maritu Motus, se habet ad Diarium citiusque Planetae, ratione tarditatis, aut velocitatis; ita illuni sibi attemperans, facit ut nunc Direm, nunc Retro moveri. aut quasi Stare videatur. Quae chin in Coelo ita appareant. docente Ptolemaa lib. I 2. Μam opem ; inserimus denub L Terram. non Solem , in taliptica inoveri ', quia harum Apparentiarum unica de genuina est causa.
18쪽
in Figuram Coeli Ptolemaicam. II
Teni. , tres Superiores, Saturn m Iον , de Marum , ammtim, esse Terrae propiores,
quam circa eorum apparitionem aut occultationem.
Nam centro Α, descripto orbe Tma BI, Martis C H, ImsM G, & Satura, E F ; Seseque in centro A, Terea in B, Marte in C & H, Im in D & G, Safunis in E & F, ita constitutis, ut omnes in eadem sint recta linea E Fr dico eos Soli Α oppositos in D, C, B, Terra B multo propiores esse; quam ei conjunctas in H,G,F. Martem enim si colloces in C, distantia ejus a Traia, e ierecta BC; sed cum versatur in H, linea HB, priori multo major. Idem fit in Sinunis de Iονe: sunt enim Terrae B, multo viciniores in E & D, quam in F & G. Id quoniam a Motu Terra in Ecliptica proveniens, sen
per in CoeIo ita apparet, etiam testimonio ipsius Pismmi lib. Io. cap. 6. nemini dubium esse potest , quin Cepernici sit vera; cum hoc Phoenomenon, ut &praecedentia , necessarib inferat, & comitem trahat. Hae sunt praeeipuae Rationes, quibus apodictice ostendimus; Motum amnium non convenire Soli, sed Terra: ideisque secunda Controversia expedita; Divino Avente Numine, alteram hujus Tractavus partem aggredior ', quae est, de rara Deiseatisne adstectabi In Crii.
ALTERA PARS HUIUS TRACTATUS, DE VERO TYPO A D SPECT ABILIS
COELI, AC COELESTIUM SPHAERARUM.
Agni usus est, CoeIum Sphaerasque Coelestes recte delineare. Nam ex vero Coeli Typo, situs, motusque orbium, facilius addiscuntur, quam ex Coelo ipso. Exemplo sunt Globi Astronomicit in quibus, ut inum
Terra. Maris. Motumque Fixarurn, clarius, quam in Terra aut Coelo
conspicis; ita etiam Coeli, Sphaerarumque motus, rectius e Typo, quam ipso Coelo comprehendis. In causa est, quod Circuli circa Terram ac Coelum deseripti, non oculis L sed sola Imaginatione concipiantur. Operae pretium igitur erit, de his, paucis agere ε, tum quod eorum ante jacta sint f d menta, tum quod haud parva utilitas hic fiat conspicua. Ostendam igitur ptimo; quid Ptolemus eum veteribus Astronomis, inde quid talen cin ea de re senserint, ae docuerint.
τρυμ quod attinet; is duo tradit, delineandis Coeli Sphaeris necessaria:
stum scilieet euiusque Sphaerae proprium, & Oridinem omnibus communem. De singulis Iatὸ passim tractat in Magiae flere: ae primo de Sole. libro III; de Lind. IV, V, UI. De Stellis Finis, VII & VIII. De Mertario, IX.
De Uenere. & Mam, x. De Ιου M Saturris, X I. De Regregiora Planet rum , X II. De Laritu re, XIII. Ordin verδ, proponit lib. s. eap. I. ubi Sphaeram Fixarum altissimam ; Lura, humillimam ficit. Et Fixit quidem subiungit Satinnum, huic Iovem, eique Martem; Marti Selm Iat sub hoc; ecillocat Venerem, Mercuriuan, dg Lunam', ut ita Samedius sit inter Superiores,& Inferiores. Rejicit quoque, Sententiam quorundam Neotericorum sui temporis; Umerem C x & Meν-
19쪽
ii P. Lansbergi ita minentationes
& almistrum supra Solam statuentium: absurdum putans, & indecorum , Sosi medium inter
infe sunt qiue de Sphaeris Coelestibus in m in opere tradit. In quibus , propriam magis, & Ueterum opinionem secutum videmus, quam Normam Veritatis; cum oro longe alius sit ab eo, quem proposuit. Terra enim, ut supra ostendinius, non sita est in em-tro Mundi, sed SH; neque nic movetur in Ecliptica, ted ista. Linia similitὸr, non obtinet primam Splueram, ita tertiam et Mercurius non secundam, sed primam e nec Hrauu tertiam , sed secundam. Denique κερ- ac Mmurisu, non tantum sub Soli, sed Ze quandoque
supra currunt, ut mox ostendemus.
Theoria autem Planetarum, quas Ptolemtau proposuit, verisimiles magis sunt, quam verae. Illud, quia Motiu Planetarum aliquatenus repraesentant; hoc, quia eos non demonstrant per veras causas, sed filias; dc per ambagra. Excussis enim omnibus, videbis unicam Solu, Coelo ipsi convenire; reliquas longe ab eo diversas. Nam cis in singuli Planetae in unico Circulo moveantur; certum est nullam Thestriam Coelo convenire, quam quae motum e rum ostendit in uno Circulo . Talis est Thoria Sola: quae, quia exhibet Motum ejus in uno Circulo, legitima est& Coelo consentanea. Meus sit in Planetis reliquis, quibus duos assignat Circulos; majorem, quem Dufermem, de minorem, quem Epolum vocat, quod a Desereme, non aliterquam Orbis I suis ab Ecinica, sustineatur. Centrum autem Epimii. movet in Peripiaria Doremtu, & Planetam in ambitu Epicycli: ut is revera duobus moveatur motibus; nempe centri Epis τυ, 8c sui Corporis in Epicyclo. Porro, iter Planetae, per utrumque motum in Coelo descriptum, non est Circidare, quale apparet; sed Spirale, s est, sursum ac deorsuin, mirifice inflexum: quale in sequenti figura videtur. In ea enim, propo-
nitur 'us Martis, quem ab Anno isso ad x 96 perfecit; nimiram a C, in D Ddque ex sententia, tum Ptolemai, tum Tychanii Bra M. Mutuatus sum eam, ex Commentariis Clarissimi Viri, Iob. Keplari, Mathematici Casim, de Μοtu Manis: atque hic apposui ; primὸ. ut
20쪽
in Figuram Coeli Ptolemaicam. i 3
ostendam sex Planetas, Satimrum, Imm, mum, Venerem, Nemrrium, Motus suos non in duobus Circulis, ut putavit Ptolomu; sed uno perficere, ut apparet in Coelo rideoque illius Theorias, a Coelo esse alienis . Secinuis, ut evincam; Sphaeras Planetarum ex mente Ptolanisi descriptas; non posse apte concinnari, ut ex iis verus Coelii Tuus construatur. Quae qiua maximi sint momenti, paulo latius decIarabo. Dico ergb, Prinis: Motus Planetarum non fieri in duobus Circulis, sed uno. Mars enim duobus Cireulis motus, tales in Coelo visau describeret, quales in praecedenti figura expressae sunt: sed hoc non fit: diligenti enim observatione, compertus est persectum de- ,scribere Circulum; unde evincitur, Triariam Manu molamau. , non esse Coelo consent Mam. Reliqui etiam Planetae, duobus Circulis lati, similes prorsus vinu eficerent, quales Mars: sed contra, persectum omnes describunt Ciresum. eoncludo igitur, quod suscepi probandum, Ptolemi Theorias, a Vero, Coeloque, toto Coelo aberrare. Seci si , Sphaeras Planetarum PDlimicas, verum Coeli & Coelestium orbium Typum, non posse exprimere; ob diversas causas. Priis: quia sie delineatas , Coelestibus di miles esse, supra ostendimus. Si eut enim ex vitiosis Tabulis potuinrium Provinciamem.
Mappa umnqalis legitima componi nequit , ita ex male descriptis Sphaeris Coelestibus, universalis Typus, Coelo respondens, non potest exhiberi. Secunda: quia verus Sphaer rum ordo, Ptolemo ignotus suit. Nam ut ex particidarium Regismm Tabulis, nemo umre salem rite deseripserit; nisi ordinem sciat, quo inter se sunt conjungendae: ita ex singulis Sphaeris, veram Coeli Typum nemo rite construxerit, nisi cui omnium verus ordo, peni-thsfiterit perspectus. Aeeedit huc tertia & praecipua causa ei quod Sphae a Minis, Spiris suis tam prope ad Te ram accedat; ut Sphaeris inferiorum Planetarum, sussiciens loeus non relinquatur. Patet hoc in figura praecedenti, in qua, sub Spiris Martis non relinquitur plus spatii, quam quod irater A Terram, & B Sphaeram Selia interjacet: in quo collocandae sunt, Sphaerae Vereris. Mercurii & Linis: quorum singuli suas quoque Diras describunt. Venta autem, poene implet spatium B; ut nonsupersit locus, Sphaeris reliquorum, Zc quatuor Elementarim. Conci do ergδ, hae sola Ratione constare, Sphaeras Coelestes, ex Sententia Priamin descriptas, non posse sub una figura comprehendi. Sia quaeret sorte quis: unde haec Sphaerarum Pulmisia Coelestibus dile pantia, ori tur in promptu causa est e quia non describuntur ex proprio eentro, nempe Salis; sed ex disieno, scilicet Tma. Uti enim, ne velles quidem, ad vivum expresserit, quod non spemtur ex proprio centro; ita nemo Sphaeras Coelestes ritὸ descripserit, nisi eas ex proprio centro intueatur. Hinc ergo denuo solide insertur; non Terram ut vult Ptolemain, sed Solem, esse centrum omnium Sphaerarum; quas alioqui haud esset impossibile, una figura
Interim, diu satis Ptolam ιο delineandi Coeli minio inhaesimus: pergerem ad inam Delianeationem Sphaerarum; ni & aliam, a celeberrimo Tychme Bratas excogitatam , Terraeque. Quieti ut& Ptolemad innixam; qui nimb, a Viris doctissimis, pro vera & genuina Coeli
Figura, dudum receptam ; considerandam ducerem. Hiie igitur calamum converto, Iuce Meridiana eluius ostensurus', non esse eam, Veram Coeli Figuram, neque Sphaeras justo ordine, situque, exhibere.