Satirae

501쪽

s s l. tibi parentes Romalios liburis Itis Iaica stupor stiti aliis auctores Oprehendit, eodem utitur vocabulo: Qui laui sortiti metuentem Sabbata patrem . . Iudaei cum ediscunt C SCrvant ac metuunt ius, Tradidit ar catio quodcumque volumine MOSCS. Et Cum non te inore Tistimabant, in eo differre ietatem et super stitionem, quod haec metu alatur, illa Secus, Ut oro

dixit Plutonicus Maximus Tyrius, ' tolam Oligionem

Iudaicani, sibi modo ex parte Ct ex Caerimoniis notam, superstilionis nomine Notcibant LGbVa move lactet lus, re quoiatas Iudaeorum proseuchas loca precibus sacra et cum ipsis precatione S demurmuras. Recu lita pro recutitorum. CirCiamCis Iudaei eo nomino infames Romanis erant, et ex Contumeliam Ccutili, nudata glande, Versi, Pellae Vocabuntur. Martiat. 7, 29 5. 7, 3I, 6. I, 95, 2. HOT Sat. 1, 5, 1ΟΟ. elroia.

Aristophanem. Alia Romanorum de Iudaeis eorum quo suo ritus propagandi studio acerba iudicia vid Hor. Sat. 1, 4, 145. I, 9 6sJ. Vid. Remed. Am. 19. IuVenal. 5, 14. 296 6 158 541. Marti ut 4 5 7.185. Tunc adde inania illa erriculamenta, quas superstitiosis obiiciUntUr, Ualia sunt co Dono Vet.

Schol. Νon dicit ratio, cum hano Cligio IICm obser vas, sed hoc dicit divorsigenoris superstitio tu versat. Altamen nescio an hoc et sequ loco P Otiu Dium 4o

502쪽

48 SAT. V., 85nendum suisset, eum non Praecedat nutio, cui tinc Cogitetur contrarium Codd. Hus Wimar. et Chemia. ulroquo loco istum. Ioralius plura cius generis ter ricula enumerat: Somnia, terrore magicos, miracula, Sagas, octurnos lemures, Ortorvaque tres sala. P. 2, 2, 2O8. LEI /ures unimas dixere silenti tui, mortuorum Is ea bi sensus, vis ea Vocis orat.

Ov. Fast. 5, 485. Lemur pro Remur dictum, ut Le muria Pro Remuria, sacra ad lacundos cmuros a Remo interfecto, cuius specios, fratri Ιἰomulo obiecta, eum miris modis perterruisse dicitur. Ovid. Fast 5, 421. 479. Opoqile pericula rvto. Sacerdotes, qui explorandis periculis sacra faciebant, observare Ole bant, oYum igni impositum utrum in capite i. o. in summitale, an inclutore insudaret. Si autem ruptum est luxerat, periculum ei portundebat, pro quo factum fuerat, vel rei familiari eius. Oct. Schol. voriam tu

Sacris frequens usus Veterum Castori et Polluci, ut Pole ex V PrognatiS', Consecrata rarit, iisquo prope metas positis currentium spatia notabantur Alex Do

natus de Urbe Rom. . , 14. In Cereali pompa ea prima fuisse, Varro de R. R. testatur. In orgii Bacchi

ci OVuin Sacratum Crat, ut exemplum omnia gignentis

2. Dc quo plenius apud Macrobium Saturn 7 16. Propius oro liuo perlinet ovi in exsecrationibus usus, de quo Plinius II. N. 28, 2. ,Dcfigi quiden diris deprccationibus Iemo ton metuit Huc pertinet ovorum,

503쪽

ut Oxsorbuerit quisque, CalyCUS COChloarum illo Prolinus frangi, aut eos Iona cochlcaribus perforari. exiebant iniiruti stylis aeneis acubusque veneficae, intesta ovorum, nomina Vel simulacra eorum, quo de

Vovcnctos sibi roponebant, additis incantamentis, nonnumquam et igni haec admoves bant. Ovid. IICroid. 6, 9 i. Amor. 5 7, 29. Quod veneficium ut averterent, qui eo se laedi existimabant, ovorum o Chloarum quo putamina ungebant. Illius superstitionis vestigia

elianirauno reperiri , notum est. Huc Cliam rosercu-

dum augurium Liviae Drusillae ex ovo captum Plin. H. . Io 55. Sueton Tib. 14.186. Timc griandos Galli. Ita Iogerunt codd. Haun. . . . . . et Soholiastos Editio El. Vinoti Ct cod. Hauri. I. cum tribus p. 48o. dictis: Tum ' Mur mollius Londius, Marcilius, edderburn, assomorollius et ebor, quod Ieclioni Hinc iraeserendum. Galli, sacerdotes Cybeles, eae Phrygiae, Cuius otiam cultus ad Romanam Superstitionem pertinebat. Galli vocabantur a Gallo, flumine Phrygiae, Cuius qui aquas biberat, ita furere incipiebat, Ut se ipso caStraret.

Festus. Grandes dicuntur, ut Archigallus , antistes eorum, ingens IuVenal. 6, 511. Ille ab eodem 2, 112. ita describitur ,,Crine sene sanaticus albo, Sucro Tum illistes, rarum et momorabile magni ulturis CXemplum, conducendusque magister, i. e. dignus, qui ad instituendos gulosos Romanos conduCeretur, cima aliis obscenitate et gula antecelleret Auctorita

504쪽

sertim apud mulieres, valuit se, uterque locus Iu e natis do ol. Ova etiam illos in lustralionibus adlii buisse, ostenditi 117. tam sistro. Hoc Xterno aeum rituum in Strumentorum, quo iubente Tiberio combusta diximus, unum C AEgyptiorum praecipuum. Sisti uin Isiacorum Crat, ut cymbalum Gallorum. D

ad Leon in Strogeta nosti tot pariae scriptorum Sententias, quot capita. Illud tanton satis constar a: dilror, Non unam nisse, Sed di VCTSam, pro rogionum, Siacorum, opis cum ac tomporum g nio. Quod ut ob octilos ponat, Donti taliorum exhibo sistrorum siguras in arro incisas, quas linc inde X utiquaria supellcctilo collegit. Videntur sistra angulis Ormia, ovalia, virgidis munita quadrilatoribus, varie maambriata Vc diminuta, pleraque omni symbolo destituta, bina quae X Augur,tini gommis CCC pit, toto exornata Lacchinus addit Hieron Bossium in Isiaco Seu opusculo do sistro illos quidem merito reprolicia disso, citri isti iam cum Crotalis, cyin balis et ceteris liuiusmodi cropitaculis confundunt, Sed descriptionem sisti, ab illo cxliii, itam non omnino approbat. Ea lia cCSt: , Si St1 iam, Crepitaculum vale, o arguti metalli a mina aptum, cuius absis superior tribus insignitur guris, una scilicet arturi liumana facio in medio posita, altera Isidis in dextero latirro, in sinistro tertia Noplithyos, quinta et ultima Illieae o Saturni Prolis, cui Coniugi m. Typhoncm silium Anubin AEgyptii tribuerunt, inferiusque hemisphauium cunsecrarunt, ut si perius sidi. In ima vero sui par te manubrium habet, quod dum concutitur, Virgula quaedam ex eodem mctallo factae ct pol amans sortilas transiectae, adunca utrimque cuspide lami Nam ipsam PCxcutiunt, quo mox sonorum edit tinnitum. lVcrati illa in descriptio non dicit a chinus, si non de

quo libo sistro, sed de nonnullis intelligatur Omnibu

505쪽

SΛT. V. 18 3. 485Cropi lacrilis ot tintinnabillis, quorum ostigia in cultu nona ano Catholico etiam nun exstant, votero viden tu tribuisse vim malos spiritus abigendi. Cf. II. . Clausula Catholicismen si Protestariissmens Κirhosor-saing, p. 589. I Πscca sacerdOS. ,Imaginem ac ordo

tis Egyptii lusci habebat Visconlius Museolio Clem.

quidem commune, ait, quod ad valem accederent fguram, tiod lamina constarent ut manubrio, quod mobiles virgulae adderentur ceterum laesisSinae nullo a ParCrgooXornari absidem , ad Bossit gustum es ranatam, saepissimo desiderari; ophthyos et Isidis vultus non soniperassixos fuisse, et cum adii corontur, infra mobilos virgulas locum habuisse; aeluri ctiam faciem raro ad humanam accessisse. Absidem quidem ossianam quandoque obtinuisse utetur, Qt quidem angulisormem frequentius tamen sistri summani partem incitemicyclum conformatam esse, cum ex allata istrorum tabella Patere existimat, tum o sistro, quod Pignorius in gregio ad Mensam Isia cam omnientario ex nause Francisci ualdi Ariminonia sis attulit, et rursuin in opero de Servis exhibuit; Iu tarchum, de Iside et Osiride, superiori ea sistri parto lunae circulum seu globum signiscari tradidisse, sub quo omnia ob generationem ac interitum conuuliuntur, quod ea ad imaginem coeli rotunda sit, seu circuli luinarisior tioncm imitetur haec manifesto ossianae sententiae re pugnare. Addit, Plutarchum quidem dixisse, verticisistri rotiuido aflictum ιλουρ0ν ανθρωπου προ P πον χοντα, ipsum tamen non obscure indicar C, nil religioni, nil mysteriis obfuisse, cum homini facies abessct nec ex lutarcii verbis apte colligi, sistrum immutabilcm suis scricum in moduni althoi recurvata fuerint sistra ut plurimum autem talia fuisse, Etera monumenta ostendere vix alta loco collocari potuisse Isidis et Nephthyos vultus, quam infra mobiles virgas candem inconstantiam agnosci Si

506쪽

T. 5. . o. Unde cum Salmasi Exerc. iiii. p. 58o. collegit, ad sacerdotia quaedam luscos fuisse delectos. Orellius Casaubonus lusca accipit ut praecedens gr&Π-cles, o ad mores reseri, ut lippus in supcrioribtis. Addit ,,Vetus interpres ad corporis Vitium retulit no id quidem malo. Vetus ille laterpres ita: LusCa,

quod omnos nobiles 3IS. debitos, Reig. nubiles aut

deformes, Cum maritos non invenerint, ad ministeria Deorum se conserant. Quod et Koonigio non absurdum, mihi certe ridiculum videtur. Ora ratio quae-rcnda in opinione, quod qui num n Isidis quodani modo inprimis periurio, ostendissent, caecitatu Punirentur, Cuius Poenae CXemplum sistebatur sacerdos.

Ιia Ovidius: Vidi ego linigero numen violasse faten-lem Isidis Isiacos ante edere socos. Alter, ob liuio similem privatus lumine cuIpam, Clamabat media someruisse Via. Pont. 1, 2, 1. et apud Iuvenalem IS, 95. Periuru avaruS: Isis et irato seriat mea lumina sistro, Dummodo C CaecuS CHOam, quos abnego, nummos. Est Cliam in Graeco epigrammate: II τιν

in principe sistri parergo, felo saepius enim nudum esse sistrum, Ut in numismatibus, inicias Isiaca apud Grutorum in Oedipo Κircheriano et alibi passim quati-doqiu solis loco spliingum appositam, ut in ignoriano, vel loti sorem, ut in ligustini gemmis, vel aliud si id-Ρiaan. Vid. caicd. accliini de Sistris, quorum exemplausi. gura iterumque diversa cxli ibo adiecta tabida in Graevii Thesaur Anticiu Rom. T. 6. ad pag. 414. CCusa, ad quem 1 inchel uiania, orke, exausg. On Meyeru Schiulge B. o. P. 89 et 26.

507쪽

Isidis irain litor diras imprecationes veteribus suisse, indicio est epitaplitum, in Antiquitatum libris . a bricii vulgatum: In hoc opulcrum sive libertinus ivo liber inferatur nemo secus qui securit, mitem Isidem

iratam Sentiat, et suorum Ossa eruta atque dispersa

videat. Quin tanto terrori Iulius numinis ira erat vulgo Romanorum, Ut tota urbs Crcelloretur, Umeius mysta in publico iactarunt, incitatum in bilem osse cam. Vid. Senoc do Vita Boata 27, a. Ipsius Isidis sigura lusca ingebatur, contorti pupulis, ut Clsic metum sui inculoret populo, qualem ira Umm Os sagiem expressisse Stsephanum laverium in CommeΠ-iario ad hunc Persi locum auctor est C. Barthius Ad vers. 7, 17. Falli ceterum Herodotum, cum Ullam umquam Egyptiam mulierem Dei Deaeve sacerdotem osse dicat , 5. docet hic Persi locus, monumentis insuper apud Amaduggium et Montosalconium sirmatus. Vid. Winckelmaians et he herausg. On Cye U. Schulgo. B. 5. P. 525.187. Deos proci,metu Deorum: Isidis scilicet et Serapis, qui Dii corpora inflaro, morbos immitici C, credebantur. Iade Iuvenalis Decernat quodcumque volet de corpore nostro Isis raco. Sat. 15, 2. CL V. 5. ubi phthisis et vomicae utros inter morbos ab Iside

inamissos numerantur, et OPigramma Graecum Eb θαδε

188. De allio nihil se legere, quod huc faciat, memiuiffsessa elui Cubaubonus, vir ille uillae lectionis,

508쪽

otmoenig, hoc ad superstitiosas opiniones, Parum no 1as, pertinere. Consulendus illis suisset Turnobus, qui Adv. 18,1 haec habet: filii ortim capita ad multarum

noXarum dePUlsionem alere, animis Elustas imbibe rat. Colmaella etiam oris, quae incubantur, Substerni utiliter adversus tonitrua putat. Eius Verba sunt I, 5. Plurimi etiam infra cubilium Stramenta graminis ali quid, et ramulos lauri, Nec minus allii capita cum clavis ferreis subiiciunt, quae uncia remedi creduntur esse adversus tonitrua, quibus vitiantur ova. Et

lamen mirum est, ab AEgyptiis id imperatum suisse, ut singiliersius, quorum religione ullium in Diis nil

merabatur, et per allium iurabatur; unde et Plinius H. N. 2, 7. Scribit per foetidos cibos et alia similia iurantes; sed ad Graecorum conSuetudinem et Roma norum Isiaci multa accommodabant. His addo locum Q. Sereni Sammonici, poetae primi saeculi, ex Carmine de morbis ot morborum remediis, ubi uero a sirige fascinalo allium, tamquam Praesidium et muletum, Praecipit annecti DPraeterea si sorte premit strix alia

Puellos, Virosa immulgens exsortis ubera labris, Allia praecepit Titini sententia necti, Qui veteri clarus ex pressit more togatas. Nec praeter unda verba Macrobii Saturn 1, 7 G,Quod sacrificii genus quo sci

Titinius, occultas sciat latia haec praecipit Serenia S, Veni, Crat comoediarum Scriptor, freqiactitissime citatus a Grammaticis: csto, Nonio et Prisciatio, iii fabulas iam PCL-ditas Psaltriatii, Citii iain ut arbaruni p., i ta ibi uiit.

509쪽

licet puer Mailio Dux matri Larilina, pro familia riti in sultile intino larentur Iuniti Brutus, consul Tar- iiiiiii pulso, aliter constituit celebrandiaria nam a pitibus allii et papaveris sui iplicari iussit, ut responso Λpollinis satisfieret de nona in capitum, reniolo ScClOPO infaustae sacrificationis. De ritu vero, allii capit sist guris expiandi, umae Pompilio a Iove tradito, Vid. Arnob adu Genius i. 5. Coterum ut Latini in allio et

cepe Caput, ita Graeci κεφαλην Vocant, quod omne nu cleos comprehendit, aliquando tamen et nucleum Solum,

N Umerum ternarium in sacris, praecipue iti Iustrationi bus, frequentem eSSO, Vidimu 2, 16. s. Virg. En. II, 188 Pro ire cod. Tigurinus tibi. Casaubonus sa Ordolos Cybeles et Isidis, ut nostro Ioco, etiam alibi iungi recte observavit. Ita ira vivida illa superstitionis Romanae descriptione Iuvenal. 6, 511sq. t PUd Senecam supra Citatum de Beata Vitu 27,

1: Culm SiStrum aliquis concutiens O imperio menti tur Cum aliquis secandi lacertos suos artifex brachia atque humeros SUSponsa malu Crueniat cum aliquis genibus per viam repens ululat, aurum tu linteatus Senex, et medio lucernam die PraeserenS CODCIam it, iratum aliquem Deorum, concurrilis et auditis, o di

allirmatis. Sed Gallos etiam hoc loco dici, vix in i Iligi poterit, nisi collato rudentio, Peristeph. Io,

510쪽

sario actus, ita describitur ,,Cultriim in lacertos sex serit sanaticus, Sectisque Matrem brachiis placat Deam; Furere ac rotari ius putatur mysticum Parca ad se candum dextra ortu impia Coelum merciur Vulnerum crudelitas. st Ilio mutenda dodicat: nitalia c.

Inde vero, quod sacra Sta iuncta describantur, non se quitur, ea apud Romanos Prorsus eadem suisse Tomphis recepti cultus Cybeles novimus XLivio, Vid.P. 472. nec ab illo umquam tempore haec mysteria aut Suspectu, aut X Urbe liminata esse traduntur. Tempus VCTO introducti cultus Isiaci, postmodum non semel in cri mon oculi, divinare ViX Possumus. Vid. Puscuhium

Bacellini cit. Celerum in tractanda superstitione, quam Persius,

ut leterrimum servitulis omis, extremo loco posuit, quod de hoc argumento scripsit Phitarchus περ δεισι--δαιφιονιας omnino Commendandum est, nostro inprimis tempore, quo superstitionum et sanatismi genera quaedam, his supra Commemorati similia, ubi luci spectantur. Cuius aurci libelli monitum inale, ut tu diiun totius legendi moveatur, ei apponam: Nul his est animi morbus tot erroribus ot perturbationibus, lamque diverse mistis ot dissidentibus opinionibus ob-ΠOXiuS, AC SUPerstitio. Fogienda ergo haec tuto ac utili modo, non eo, quo nonnulli latronum aut sora Tum insultum ignomve inconsiderate et imprude1itor fugientes, incidunt in loca invia, ubi voragines sunt et praecipitia. Sic nini quiduni, Superstillionem su-