Scripta quae manscrunt omnia

651쪽

EPIST0LARUM AD Q. FRATREM III 633 ego illi nihil deberem, ille mihi omnia, tamen in

re publica me a se dissentientem non tulit inihil dicam gravius, et minus potens eo tempore, quid in me florentem posset, ostendit; nunc, quum ego ne curem quidem multum posse, res publica certe

nihil possit, unus ille omnia possit, cum illo ipso contenderem, sic enim aciendum fuisset Pnon existim te putare id mihi suscipiendum fuisse.,Alterutrum,' inquit idem Sallustius; defendisses sidque ompei contendenti dedisses, etenim vehementer orabat' Lepidum amicum Sallustium, qui mihi aut inimicitias putet periculosas subeundas fuisse aut infamiam sempiternam Ego vero hac mediocritate delector, ac mihi illud iucundum est, quod quum testimonium secundum fidem et religionem gravissime dixissem, reus dixit, si in civitate licuisset sibi esse, mihi se satisfacturum, neque me quidquam interrogavit. De versibus, quos a tibi a me scribi vis, deest mihi quidem pern, quae

non modo tempus, sed etiam animum vacuum ab

omni cura desiderat; sed abest etiam ἐνθουσιασμός,

non enim sumus omnino sine cura Venientis anni,

etsi sumus sine timore. Simul et illud mine ulla mehercule ironia loquor, tibi istius generis inscribendo priores partes tribuo quam mihi Deo bibliotheca tua Graeca supplenda, libris commutandis, Latinis comparandis, valde velim ista confici,

praesertim quum ad meum quoque usum spectent; sed ego mihi ipsi ista per quem agam, non habe neque enim venalia sunt, quae quidem placeant, et

confici nisi per hominem et peritum et diligentem non possunt , Chrysippo tamen imperabo et cum

Τyrannione loquar. De fisco quid egerit Scipio,

652쪽

634 M. TULLI CICERONIS quaeram quod ridebitur rectum esse, curabo. De Ascanione, tu Vero, quod Voles, facies me nihil interpono. De suburbano, quod non properas, laudo, ut habeas, hortor. Haec scripsi a. d. m. M. Novembr. quo die ludi committebantur, in usculanum proficiscens ducensque mecum Ciceronem meum in ludum discendi, non lusionis, ea re non longius quum vellem, quod omptino ad triumphum a. d. m. Nonas OVembr. Volebam adesse; etenim erit nescio quid negotioli nam Cato et Servilius praetores prohibituros se minantur, nec quid possint, scio, ille enim et Appium consulem secum habebit et praetores et tribunos pl. - sed minantur tamen in primisque 2 ρη πνεων Q. Scaevola Cura, mi suavissime et carissime frater, ut valeas. V. et LScr. in Tusculano exeunte mense Oct aut ineunte Novembri

R. u. o. 700.

MARCUS QUINTO FRATRI SALUΤΕΜ. Quod quaeris, quid de illis libris egerim, quos,

quum essem in Cumano, scribere institui, non cessari neque cesso, sed saepe iam scribendi totum consilium rationemque mutavi; nam iam duobus factis libris, in quibus novendialibus iis seriis, quae fuerunt uditano et quilio consulibus, sermo est a me institutus Africani paullo ante mortem et

Laelii, hili, anilii, P. tituli, Q. Tuberonis et

Laelii generorum, Fannii et Scaevolae, sermo autem in novem et dies et libros distributus de optimo statu civitatis et de optimo cive, sane texebatur opus luculentes hominumque dignitam aliquantum

EP. 4, 6. timonis, ea re non langius quum y ). L; ea re nona quam ΜRL, vulgo. L ea . . , cum B., mea coniectura parum intellecta . - a. d. ΙΙΙΙ. - ex

653쪽

EPISTOLARUM AD Q. FRATREM III 4-6 635 orationi ponderis asserebat , ii libri quum in Tusculano mihi legerentur audiente Sallustio, admonitus sum ab illo multo maior auctoritate illis de rebus dici posse, si ipso loquerer de re publica,

praesertim quum essem non Heraclides onticus, sed consularis et is, qui in maximis versatus in republica rebus essem quae tam antiquis hominibus attribuerem, ea visum iri ficta esse oratorum se monem in illis nostris libris, qui essent de rations dicendi, belle a me removisse, ad eos tamen rettulisse, quos ipse vidissem Aristotelem denique, quae de re publica et praestanti viro scribat, ipsum loqui. Commovit me, et eo magis, quod maximos amotus nostrae civitatis attingere non poteram, quod erant inferiores quam illorum aetas, qui loquebantur ego autem id ipsum tum eram secutus, ne in

nostra tempora incurrens offenderem quempiam.

Nunc et id vitabo et loquar ipse tecum, et tamen illa, quae institueram, ad te, si Romam Venero, mittam puto enim te existimaturum a me illos

libros non in aliquo meo stomacho esse relictos. Caesaris amore, quem ad me perscripsit, unice de 3 lector promissis iis, quas ostendit, non Valde pendeo nec sitio honores nec desidero gloriam, magisque eius voluntatis perpetuitatem quam promissorum exitum exspecto vivo tamen in ea ambitione

et labore, ' quam id, quod non postulo, XSPectem. Quod me do versibus aciendis rogas, incre 4 dibile est, mi frater, quam egeam tempore, nec

sane satis commoveor animo ad ea, quae Vis, canenda. ' αριπώτεις vero ad ea, quae ipse ego ne

654쪽

636 . TULLI CICERONIS

cogitando quidem consequor, tu, qui omnes isto eloquendi et exprimendi genere superasti, a me petis Facerem tamen, ut possem, sed, quod te minime fugit, opus est ad poema quadam animi at critate, quam plane mihi tempora eripiunt. Abduco me equidem ab omni rei publicae cura dedoque litteris, sed tamen indicabo tibi, quod mehercule

in primis te celatum volebam: angor, mi suavissime fraefer, angor nullam esse rem publicam, nulla

iudicia, nostrumque hoc tempus aetatis, quod in illa auctoritate senatoria florere debebat, aut forensi laboro iactari aut domesticis litteris sustentari, illud

Vero, quod a puero adamaram, πολλον ἀριστευειν καὶ πειροχον ἔμμεναι αλλων, totum occidisse, inimicos a me partim non Oppugnatos, partim etiam esse defensos, meum non modo animum, sed ne odium quidem esse liberum, unumque ex omnibus Caesarem esse inventum, qui me tantum, quantum ego vellem, amaret, aut etiam,

sicut alii putant, hunc unum esse, qui Velit quorum tamen nihil est eiusmodi, ut ego me non multa consolatione quotidie leniam; sed illa erit consolatio maxima, si una erimus nunc ad illa vel gravissimum accedit desiderium tui. Gabinium si, ut ansa putat oportuisse, defendissem, concidissem; qui illum oderunt si sunt toti ordines , propter quem derunt, me ipsum odisse coepissent Τenui me, ut puto, egregie, tantum ut facerem,

quantum omnes Viderunt; et in omni summa, ut mones, valde me ad otium pacemquo converto. De

libris Tyrannio est cessator Chrysippo dicam, sed rea operosa est et hominis perdiligentis: sentio

655쪽

EPISTOLARUM AD Q. FRATREM III. 6. 637 ipse, qui in summo studio nihil assequor. De Latinis Vero, quo me Vertam, nescio ita mendose et scribuntur et veneunt; sed tamen, quod fieri poterit, non negligam. Crebrius, ut ante ad te scripsi, Romae est, et qui omnia ' adnuat, obere tibi valde renuntiant. Ab aerario puto consectum esse,

dum absum.

Quattuor tragoedias sedecim diebus absolvisse et quum scribas, tu quidquam ab alio mutuaris et χρεος quaeris, quum Electram et Goadas scripseris cessator osse noli et illud γνῶθι σεα-ον noli putare ad arrogantiam minuendam solum esse dictum, Verum etiam ut bona nostra norimus. Sed et istas et Erigonam mihi velim mittas. Habes ad duas epistolas prOXtatas. VII.

Scr. in Tusculano mense Novembri R. R. c. 700.

Roma et maxime ' et Appia ad artis mirari luvies: Crassipedis ambulatio ablata, horti, tabernae plurimae magna vis aquae usque ad piscinam publicam Viget illud Homori: ἰ ματ οπωριν- οτε λαβροτατον χέει δωρ Ζευς, τε δη ' ανδρεσσι κοτεσσάμενος χαλεπηνy' cadit enim in absolutionem Gabinii: οἷ βίη εἰν αγορῆ σκολιας κρίνωσι θεμιστας, ἐκ δε δικην ἐλάσεχ σι, θεῶν πιν - λέγοντες.

656쪽

638 . TULLI CICERONIS

a Sed haec non curare decrevi Romam quum Venero, quae Perspexero, scribam ad te et maxime

de dictatura, et ad Labienum et ad Ligurium lititeras dabo. Hanc seripsi ante lucem ad lychnuchum ligneolum, qui mihi erat periucundus, quod eum te aiebant, quum esse Sami, curasse faciendum sale mi suavissime et optime fraterivm.

Scr. Romae exeunte menae Novembri .. . o. 700.

MARCUS QUINTO FRATRI SALUTEM. Superiori epistolae quod respondeam, nihil est,

quae plena stomachi et querelarum est, quo in genere alteram quoquo te scribis pridie Labieno dedisse, qui adhuc non venerat delevit enim mihi omnem molestiam recentior epistola. antum te et moneo et rogo, ut in istis molestiis et laboribus et desideriis recordere, consilium nostrum quod fuerit profectionis tuae; non enim commoda quaedam sequebamur parva ac mediocria, quid enim erat, quod discessu nostro emendum putaremus 2 praesidium firmissimum petebamus ex optimi et potentissimi viri benevolentia ad omnem statum nostrae dignitatis. Hura ponuntur in spe, quam petimus reliqua ad iacturam reserventur. Quare, si crebro referes animum tuum ad rationem et veteris consilii nostri et spei, facilius istos militiae labores ceteraque, quae te offendunt, seres, et tamen, quum Voles, depones, sed eius rei maturitas nequedum Venit et tamen iam appropinquat Etiam illud te admoneo, ne quid ullis litteris committas,

657쪽

ΕΡISTOLARUM AD Q. FRATREUIII. 7. 8 639 quod si prolatum sit, moleste seramus multa sunt, quae ego nescire malo quam eum aliquo periculo fieri certior. lura ad te vacuo animo scribam, quum, ut spero, se Cicero meus belle habebit. uVelim cures, ut sciam, quibus nos dare oporteat eas, quas ad te deinde litteras mittemus, Caesarisne

tabellariis, ut is ad te protinus mittat, an Labieni; ubi nim isti sint Nervii et quam longe absint,

nescio. De virtute et gravitate Caesaris, quam in summo dolore adhibuisset, magnam ex epistola tua accepi voluptatem. Quod me institutum ad illum

poema iubes perficere, etsi distentus quum per tum animo sum multo magis, tamen, quoniam X epistola, quam ad te miseram, cognovit Caesar me aliquid esse exorsum, revertar ad institutum idque

peisciam his supplicationum otiosis diebus, quibus

Μessallam iam nostrum reliquosque molestia levatos Vehementer gaudeo, eumque quod certum consulem cum Domiti numeratis, nihil a nostra opinione dissentitis. Egomessallam Caesari praestabo. Sed ommius in adventu Caesaris habet spem, in quo illum puto errare hic quidem friget, Scaurum autem iampridem ompeius abiecit. Res pro alatae ad interregnum comitia adducta rumor dictatoris iniucundus bonis, mihi etiam magis, quae loquuntur, sed tota res et timetur et refrigescit. Ροmpeius plane se negat velle antea mihi ipse non negabat. Hirrus auctor fore videtur: o di, quam ineptus quam se ipse amans sine rivalii Crassum lanianum, hominem mihi deditum, per me deterruit. Velit nolit, scirs difficile est Hirro tamen agente nolle se non probabit. liud hoc tempore de re publica nihil loquebantur agebatur

658쪽

640 M. TULLI CICERONIS quidem certo nihil Serrani omestici filii funus perluctuosum fuit a. d. m. il Decembr. laudae vi pater scripto meo. Nunc de intone. om- potus si nihil tribuit, omnia Guttae dicitque se e secturum, ut in illum Caesar incumbat hoc horret Milo, nec iniuria, et, si ille dictator factus sit, paene diffidit. Intercessorem dictaturae si iuverit

manu et praesidio suo, ompeium metuit inimicum si non iuverit, timet, ne per vim perferatur. Ludos apparat magnificentissimos, sic, inquam, ut nemo sumptuosiores stulte bis terque non postulatos, Vel quia munus magnificum dederat, vel quia sacultates non erant, vel quia potuerat magistrum se, non aedilem putare. Omnia fers scripsi Cura, mi carissime frater, ut Valeas. 1X.

M UUS QUINTO FRATRI SALUTEM.D Gabinio nihil fuit faciendum istorum, quae

a te amantissime cogitata sunt. οτε μι χανοι. Feci summa cum gravitate, ut omnes sentiunt, et summa cum lenitate, quae iaci illum neque ursi neque levavi testis vehemens fui, praeterea quieri.

Exitum iudicii foedum et emiciosum levissime tuli quod quidem bonum mihi nunc denique redundat, ut iis malis rei publicas licentiaque aud

cium, qua ante rumpebar, nunc ne moVear quidem,

nihil est enim perditius his hominibus, his tempo-

659쪽

EPISTOLARUM AD Q. FRATREM IV. 8. 641xibus itaque, ex re publica quoniam nihil iam vo- a luptatis capi potest, cur stomacher nescio. Litterae me et studia nostra et otium villaeque deisciant maximeque pueri nostri. ngit unus ito sed velim finem asserat consulatus eius, in quo enitar non minus, quam sum enisus in nostro, tuque istinc, quod facis, adiuvabis. De quo cetera, nisi Plane is eripuerit, recis sunt de re familiari timeo: δὲ μαίνεται Ου δε ανεκτῶς, qui ludos HS ' ccc comparet. Cuius in hoc uno inconsiderantiam et ego sustinebo, ut potero, et, tu ut possis, est tuorum nervorum. De motu tem sporum venientis anni, nihil te intelligere volueram domestici timoris, sed de communi rei publicae statu, in quo etiamsi nihil procuro, tamen nihil eurare ViX possum quam autem te velim cautum esse in scribendo, ex hoc coniicito, quod ego ad te ne haec quidem scribo, quae palam in re publica

turbantur, ne cuiusquam animum meae litterae interceptae offendant. Quare domestica cura te levatum volo in re publica scio quam sollicitus esse soleas. Video essalam nostrum consulem si per

interregem, sine iudicio si per dictatorem, tamen sine periculo: odii nihil habet Hortensii alor multum valebit Gabinii absolutio ex impunitatis putatur 'ra παρέργω de dictatore tamen actum adhuc nihil est: Ρο eius abest, Appius miscet;

Hirrus parat, multi intercessores numerantur; populus non curat, principes nolunt, ego quiesco. De ι

Ciceronia plati T.

660쪽

642 . TULLI CICERONIS mancipiis quod mihi polliceris, valde te amo, et

sum equidem, ut scribis, et Romae et in praediis infrequens, sed cave, mabo, quidquam, quod ad meum commodum attineat, nisi maximo tuo commodo si maxima tua facultate, mi frater, cogitaris. De epistola Vatinii, risi sed me ab eo ita obse vari scio, ut eius ista odia non sorbeam solum, sed etiam concoquam. Quod me hortaris, ut absolvam, habeo absolutum suave, mihi quidem uti videtur, ἔπος ad Caesarem, sed quaero locupletem

tabellarium, accidat quod Erigonae tuae, cui soli Caesar imperator iter ex Gallia tutum non fuit Quid si caementum bonum non ' berem, deturbem aedificium quod quidem mihi quotidie magis placet, in primisque inferior porticus et eius conclavia fiunt recte. De Arcano Caesaris opus est vel mehercle etiam elegantioris albeuius imaginos enim istae et palaestra et piscina et Nilus multorum hilotimorum est, non Diphilorum; sed et ipsi ea adibimus et mittemus et mandabimus. De Felicis testamento tum magis querere, si scias quas enim tabulas se putavit

obsignare, in quibus an unciis firmissimum tenes,

eas Vero, lapsus est per errorem et suum et Sicuras servi non obsignarit, quas noluit, eas