Pandectes de Justinien : mises dans un nouvel ordre, avec les lois du code et les nouvelles qui confirment, expliquent ou abrogent le droit des pandectes

91쪽

eonda musi ali noni 'un es clave commuta, relativementis uisicule,

te sicut de et es clave vient a phri enire e main deci'aulroco proprio ta ire 'aura pas molias 'action utile e division dela hos commune, Our si peier a molli decla omine par tui paysie caesi sera it injuste que la perte en in supportύ en entier par celui qui aurait si senili ara 'action, uisque les risque relatissau Obj et compos an te sicut , dolventiatre commutis au de uxproprisitairesa car celui qui a priscia si sense deri'es clave par ordire dii mali re, a te roit de rhpsiler out emuli aura opetissi de bonne sol, quoique te sicule est 'es clave ait psiri depuis . I en est in si dans e cas ou ilis' aura aut de la part d'au- eun des o proprio latres ah car ce juris consulte penseri u on do t

iii 'ili' ait ni maliva is sol ni raude de a part a M. LXXIII. On ' pas seulement et te action dans la sipstition

partage decla succession, quoi tu' ili'ait pas encore paysi 3 po ursorcer son coli siritier a payer sa part ), parce que te creancier nereiadra cet esset qu'aprhs avo irit pay en entie n. Si dono uti associ a sit actionii et condamn relativement

portion derales clave, en donnant cependant caulion de la tui reti dre, s'il ne livre pasciui memees 'esclave par sui te de la condam

supporter seu la pertesdu sicule qu'il aurait durabantantior Itb aura , aucontraire , aut de la part deri 'autre associsi, si cel ut qui a t actio tiri 6 voti lati re noncer aut sicut , ikl'en emphcheri et alor te principe ci-dessus ne sera pas non plus applicabieri carri potarra sipsi ter contre soci associ Don aeulement a molli de ce 'lu'il a sit condamn h payer , mai md me ceriu'it

92쪽

ipsi de refundenda parie ejus, quod existente conditione solvere

necesse haberet.

Hoc est quod ait Paulus : u Quum socii dividunt societatem de eo quod sub conditione deberetur I), cautiones intervenire solent n. l. 16. d. tit Paul. lib. 6. ad Plaut.

11sectarium alterum.

LXXIV. Si servus hereditarius, communisve, uni ex heredi dibus, aut sociis damnum dedit, furtumve secit, hoc ex communi sarciri debet, aut servus, ei qui damnum passus est, adjudicari. Enimvero re si servus hereditarius propriam rem heredum unius subripuerit, Osdius ita esse familiae erciscundae actionem, et communi dividundo, furtique actionem cessare quare gentem similis erciscundae iudicio , consecuturum, ut aut ei servii Sad judicetura aut litis testimatio in simplum Osseratur . l. I 6. g. 6. y famil ercisc. Ulp. lib. I9. ad ed. Similiter Africanus Si servus communis uni ex dominis fur tum secerit, communi dividundo agi debere placet, et arbitrio judicis contineri, ut aut damnum praestet, aut parte cedatis. Cui consequens videtur esse, ut etiam si alienaverit suam partem, Similiter et cum emptore agi possit, ut quodam modo a noxalis actio caput sequatur . M Quod tamen non eo usque producendum ait, ut etiam si liber sit factus, cum eo agi posse dicamus sicuti non ageretur etiam,

si proprius suisset M. Ex his igitur apparere, et mortuo servo nihil esse quod actor e nomine consequi possitu nisi sorte quid ex re furtiva ad socium pervenerit n. l. 6 I lib. 7. a. a. si alias 63ὶ de furtis. African lib. 8 qudeSt. LXXV. Vidimus damnum quod quis ex causa hereditaria aut communi sine sua culpa sentit, venire his judiciis communicandum. Secus de eo quod quis sua culpa sensit.

Ex causa communionis. Gr.) a Dicit quodammodo οῦ nec enim proprie noxalis actio nasci potest ex

dominus erat taut

igitur noxalis actio Goιdiando, quae nas- Citur e Communione quae Cum emptore novo domino esse incipita hanc autem vocat quodammodo noxialem Quia cum omnibus quotquot erunt

deinceps , pro hac parte domini servi, hac actione agi poterit.

93쪽

son associ&adu donne caution de tui restituer a par de ceriu'ilpourrat payer, la condition venant tiratre accomplie. 'est e que dit aut orsque des associos Ompent leur socii th , iis ni colitum de se doniae caution i), relativenient hcc qui polirrai tu ire do solis condilion D. Second Corollairc. LXXIV. Si un es clave hhrsi dilaire, ou commun a ait ui Volou caussi dii dona mage is uti de hsirilier ou des O proprisita ires,ce o ouis doni mage do it hire reparsi par la masse, uri'esc laxeabandonia si h celui qui a protivsicle Onam age. En esset, re filius di que si uia esclave decla succession a volέ un de hhritier une hos qui tui apparten ait, et eritie nepetitias intenter 'action diabolomais petit recolari a I'action enpartage 'hἡrsidii si, ou en division de la hos commune C est potirquoi par 'action ei partage , it obliendra queri esclave lui ou ad juges, o uriu'on tui pateria valeur a simple de la cho se volsie n. Asrica in dit galemon u Si une esclave commuta a Volsi quel que hos a uia de se mal tres, nous pensons que elui ci doli intenter 'action ei division 'une hos commune , et qu'il est dansles attributions dia juge de sol cercle o propri silaire , Ouin 'indem

le menti tendia, que nous retendi Ons 'lu'On potine Ore agi con ire et es clave mome deveni libre, commemia ne Ourrat pasnon plus agi conire ui es clave doni ori erat te alti e .uci sui donc de ce qu'on vient de dire , que sici es clave tali mort te demandeurm 'aurait auctine aclion 1 cetigarit 5 molns quel'asso cisi,'ed prositsi de la cho se volsie n. LXXV. Nous avons via que te domina gessi prouusi par quelqu'un, relative metit acla hos hsirsiditatre tu commune , saris qu' iij ut

94쪽

ί Ll B. X. PANDECTARUM TIT. II ET III. Nam it quod quis ex culpa sua damnum sentit, non intelligitur damulam sentire n. l. o 3. do rcg jur. Ompon. Lib. 18. ad Q. Muciiam. Hinc Urseius quidem ait : Quum in communi os disicio vicinus iactavit, ne quid operis fieret si , si unus ex sociis ex liae causa damnatus suisset, posse eam poenam a SOCi pro parte Servare. Julianus autem recte notat, ita demum hoc verum esse, Si in

tertiuit aedium hoc seri . l. 6. g. II. . Omnivn. soriae Ulp. lib. 19. ad Ed. si militer in familii erciscund o judic o u quod ex acto suo I

laus ex coheredibus ex stipulatione hereditaria praestat, cohe-xed non repete iri veluti si a se mero cytic Sum, dolum , ma-δει tum futurtim , defunctus spopondit vel, Cque Pre Q, ne quo

Per here cui suum fore, quominus quis cat, agat 3 . l. c. g. . p. stimii ercis C. Paul. lib. 6. ab. Obi ter nota Immo et si reliqui propter factum unius teneri experint, quasi conditio stipulationis hereditariae extiterit, habe bunt familiae ei ciscundae judicium cum eo propter quem commissa

si stipulatio ι n. d. g. 5.

g. III. Cujus lenpore hιci uni et damnun his judiciis commun

candia in Ueniat.

LXXVI. Judici amitis e ciscundi illud demum lucrum communicandum venit, quod quis dila hereditate percepit. Hinc re ructus quos an te adita in hereditatem ex undo herodi-iario heres capit, non aliter familiti erciscundae judicio praestare cum Julianus ali, quam si, quum sciret 5 hereditarium standum es de ceperit . . l. c. g. 3. 'fiamissi encisc.

si Quod suo proprio aedificio noceret. Gn)ία Quum facere non deberet. 3 Et ille dolo quid secit, vel egit vita et ideo stipulatio commissa est. Vid feci praeced. Tt. 2. 5 Qui sciens percepit, aut habuit animum gerendi se pro herede, quo elisu fructus illi non ante aditam hereditatem sunt percepti vel fecit animos arandi, et debitor hereditati eo nomine factus est porro, ut art. Sequent Meemus , venit in adicium familim erciscundie, quod quis hereditati do

95쪽

potiriatre contre veni a ne stipulation salte avo te desunt 3), Depourra ire ophthia lui contre son cohortiter par exemple Sile dosunt 'est ongag a garanti de toti te mauuaiso sol, aut des par que de celle de ses erit ters, oumu'il ait promis que nilui, ni ses seritier ne tro ubi eratent lacio uissance 'une Servi iude de ole et de chem in n.

Rem arque en passant si que si es uires h siritier se ii Ouvent

obligo par te ait 'un se ulta' enire ux, la condition de la Stipia talion ait par erasi sunt tant ac compli , iis potiri Ont avo irritae ii On en partage 'hhrh dii contre celui qui aura ouu liet a laclause ponale de a stipulatioti. g. III. De velle moque e dommage et les Ign pices , ut crit

biae cession , qu 'autant qu'il a sit 5), en percevant e fruits, quece soniis apparte ait hcia succession D. si Qui puissent, uir a son propre disice. Gr.)

a Parce o 'it ne deva ilia snire. 3 Et qui l'hsiri iter ait emphelio par mauuat se sol la iovis satice di Plis A age , cc qui a donne lieu licia clauseisinale de stipulation. Voy dans a sectio prύcsidente art. 2. S Celui qui es a persus sciem metit ouis eu intention de se porter poUrb xitiem, auque cas es ruit ne sotit accens sis reciae illis avarit 'aditiovit' heredit , ou ibi' sait dans 'intention decies solas traire, et it ei est de

96쪽

Vice versa non veniet in judicium familis erciscundω , nisi quod heres jam adita hereditate impendit.

Hoc docet Ulpianus in specie sequenti Qui erat heres ex parte institutus, testatorem jussus a praetore Sepelire, Servum cui erat testament, data libertas, ideo distraxit, duplamque promisit, et ex ea cautione conventus praestitit. Quaesitum eSt, an a miliae erciscundae judicio , consequatur quod ex duplae stipulatione abest ' Primo videamus an hic debuerit duplam cavere et mihi videtur non debuisse : hi enim demum ad duplae cautionem com pelluntur , qui sponte sua distrahunt caeterum si ossicio distrahentis fungitur, non debet adstringi non magis quam si quis ad CXSequendam senteni iam a praetore datus, distrahat : nam et hic in ea conditione est, ne cogatur implere, quod coguntur hi qui suo arbitrio distrahunt nam inter ossicium i)suscipientis, et voluntatem distrahentis, multum interest. Quapropter re quidem integra stipulationem duplae interponere non debuit sed decernere praetor debet , esse actori adversus heredem existentem, actionem ex empto si res dis tractu suisset evicta; si autem heres erraVit, et cavit, et servus perveniat ad libertatem, stipulatio committetur u quae si fuerit commissa, aequum erit utilem aclionem ei adversus coheredem dari, desecto 3 judicio familiae

erciscundae, ne in damno moretur nam ut familiae erciscundae judicio agere quis possit, non tantum heredem esse oportet PVerum X ea causa agere vel conveniri quam gessit, quodque ad misit, posteaquam heres essectus sit : caeterum cessat familiarerciscundae actio : et ideo si antequam quis sciret Se heredem esse,

in hereditate aliquid gesserit, familiae erciscundae judicio non erit locus, quia non ani in heredis gessisse videtur. Quare qui ante aditam hereditatem quid gesserit, vel uli si testatorem sepelivit, familiae erciscundae judicium non habet: sed si post aditam hereditatem id fecit, consequenter dicemus, familiae erciscundae judi- Cio consequi eum posse sumplum quem secit in funus . t. 4 9. . saniit e Ac Ulp. lib. 2. disput.

1 Id est, inter eum qui ossicii suscepti munere fungitur, et eum qui voluntarie distrahit. a Non tamen in cluplum, ut observat Agon sed in id duntaxat quod eniret in actione ex empto e de eo enim quod plus per errorem promisit, Don debet tenerici error enim in dramnis rei sum nocere non dehet ut Videb. til de iam etyacti ignor infra lib. 22. it. 6. 3 Descit autem , quia ante aditam hereditatem vendidit, et promisit e causa necessitatis, iubente praetore , puta , ob sepulturam , possunt nisaditam hereditatem res hereditariae vendia

Id est, alioquiri.

97쪽

ut esclave is qui a liberto avai sit doniasie par te testament ils'en gage a restitue te do ubi dii prix en cas 'sivi clion, et alta que , relative metit a cet te caution illa pay ceti siritier On a demani si 'it ouvait, parci' acti oti ei par lage 'hsireditsi se sat rerentire par se coli siritier ceriu'il avait paysi en verti de la stipulation dii double. Voyons 'abord, si dans te a dolat i s agit, ila dii pro metire te do ubi eri et i me emble que non carcii 'Τ aque ceu qui vendent volontai rement qui solent passi Lles de laclauseisinale dii do tibi : et lors au 'on vendi Our rempli une obligalion , on ne doti as ire plus passibi de x promesse question venda it en exhculion 'une sentenc dia rhleur car 'hhritie doni ii 4'agit, 'est pas dans a position 'hire so umis au obligations qui soni impossies h ceu qui vendent de leue plein gre car une grande disseretice enire vendre orcsi

98쪽

78 LIB. X. PANDECTARUM TIT. ID ET III.

LXXVII. Similiter in judicio communi dioidundo dicen

dum St.

. Plane fructus ante percepti quam res communis esset, Vel sumptus ante sacti in communi dividundo judicium non veniunt M. L . . . . PlauC. . Ommuu di id. Ulp. lib. 19. d. f. Ea propter scribit Julianus missi in possessionem damni Insecti simus, et antequam possidere juberemur I , ego insulam fulsero , sumptum istum communi dividundo judicio consequi me non POSSe n. d. l. c. g. M. Haec ita subtili jure verum ex aequitate actiones accommodantur : sic accipe quod statim subjicitur. Sed Si res non defenderetur, et ideo jussi sumus a praetore eas aedes possidere, et ex hoc O minium earum nanciSceremur, respondit Proculus , communi dividundo et judicio partem ejus impensae 3 me servaturum esse n. l. 5. . it. Julian lib. I ad UrSetiim Ferocem. Similiter quum plures in possessionem missi essent, Ulpianus ait Sed si quis eorum missus in OSsessionem, sumptum secerit, deinde jubeatur possidere : an sumptum consequi possit, is

qui fecit Et quo judicio' Et placet, communi dividundo judicio c)

consequi eum OSSe n. l. 15. g. 19. . lib. 39. it. . du damn. infeci. Ulp. lib. 53 ad ed. LXXVIII. Observandum superest, sive ante acceptum judicium, sive post lucrum perceptum Sit aut impensum sit, hujus rationem haberi. Hinc et u si quid post acceptum communi dividundo judicium fuerit impensum Nerva recte existimat, etiam hoc venire n. l. 6. g. 3. . commuir diuid. Ulp. lib. I9. ad ed. g. IV. Eae auiali gestu , lucrum, damnum, e Pr ectum his judiciis Mentiat communicandum. Prima regiam.

LXXIX. Ex eo demum gesto quod quis communi nomine geS sit, damnum communicandum venit.

1 Ex secundo decreto.

3 Quam feci antequam ex secundo decreto domini ui nanciscerentur ;forte dum ex primo possideremus.

Utili scilicet,

99쪽

LXXVII. I eu aut ire auiaut quant ara' action ei division

Certainement les ruit persus, ou les di penses saltes avantque a hos e sui commune , 'enirentias dans faciton ei division

'est e qui a ait dire is Julien que si votis et oi avon sisi

l en est alias dans la rigueu dura roitu mais 'si qui th ait ac corde dans es a des actions. 'est alias qu ilia ut ente udre adsicision qui fuit minsidialement Mais si perso une ne Se prsi sentat potir si se nil reis a demande, que e proteu notis ait en-voysis en OSSeSSion, et que par sui te de cet te posses Sion uous devitission ensuit proprihlaires Proculus it que par 'action u)on dixi Sion de la hos commune, e sic uphrerat uiae portiondes h penses par moi saltes 3 n. De monte, dans e casis plus eurs D sit enu Oyέ en posses sion , Ulpien dit que u si uia de ceu qui ni t en Oysis en Possession a ait uel ques si penses vani te jugement dienuoi, on de mande si cel ut qui a ait res di penses euoles si psiter, et parquelle actioni Nous pensons qu' ille ut les sepsi ter parri' action en division de la hos commune N. LXXVIII. I restes observe que es h nsifices retiri s , Ou es depenses saltes, sol avant ii api hs 'instance, dolvent hire rap- porthes a la maSSe. C 'est potirqui 'il a lysiit uel que di penses aprhs avo i in ientsi 'action ei division de a hos commune Nerva ense, avec aison, que es sipenses Oi vento enlrer D. A. IV De queis acies es L it ou es cretes . Dent Provenir

1 Par uti secorid fieret.

3 Faites avant que notis ussion acquis la proprisit ei vertia duraeconddsieret, peut-ἡtre peti dant que nou avio uada possession en verta dia remier.

100쪽

Hanc regulam Ulpiani auctoritate adstruemus, simul e Pauli sti et enim loquantur tantum de commit ni diuidundo judicio , idem patet esse debere in semilis erciscundω. Ita illi re Sive autem locando tandum communem, sive colendo, defundo communi quid socius consecutus sit, communi dividundo judicio tenebitur : et, si quidam communi nomine id secit neque

lucrum , neque damnum Sentire eum oporteta si vero non communi nomine , sed ut lueretur solus, magi esse oportet, Ut et

damnum ad ipsum respicia n. d. l. 6. . I. R. commvn. di id. Ulp. lib. I9. ad Ud. Igitur si in hoc judicium hoc venit, quod communi nomine actum est, aut agi debuit, ab eo qui scit se socium si habere . l. c. si co Anun diuid Paul si . . ad Plata. LXXX. Caelerum modo sciverit quis se habere socium , quamvis ignoraverit quisnam ille esset, potest videri communi nomine sumptum fecisse, eumque hoc judici repetere. II in re si quis putans sibi cum Titio tandum communem esse fructus perceperit, vel sumptum secerit, quum esset cum alio communis . agi poterit utili communi dividundo judicio n. l. 6. 'commvn. di id. Ulp. lib. 1 9. ad ed. Ilem Paulus Si quis, quum existimaverit fundum communem sibi cum devio esse quem cum Titio communem habebat, impendisset, recte dicitur etiam communi dividundo judicium eis ussicere : hoc enim est, Si sciam rem communem esse ignorem autem cujus SOCH , neque enIm negotia SOCH gero, Sed propriam rem tueora et magis ex re in quam tria penditur, quam ex persona

socii, actio nascitur a Denique 3 ea actione lapillum teneri dicimus , impendia restituat Osficio judicis .

1 Nam si credidit negotium proprium, non commune, gerereri deo que proprio nomine gessit, non communi, non potuit habere animum sibi acquirendae obligationis, ut itisse dicetur. a Necesse non esse personam socii sui cognoverit, probat hoc argu mento quod actio communi dioidundo nascitur magis ex ipsa re in quam impenditur, quam X persona socii : id est, magis ex eo nascitur quod in

rem communem , et tanqu3m Communem impensum est, quam ex eo quod

habita suerit contemplatio personae socii : nam etsi eum noverim , magis mea contemplatione acto , culus interest tueri negotium quod ad me pertinet, quam ipsius contemplatione. 3 Probat adhuc hanc actionem ex re nasci magis quam ex persona quod nascatur alloersus Pupillum , qui sine tutoris auctoritate obligari non