Compendium medicum practicum per fasciculos distributum

11쪽

ELENCHUS CAPITUM.

Cap. I. De Fluxibus in genere - . Pag. 1Cap. II. De Plethora - . - sCap. III. De Haemorrhagia in genere . a Cap. IV. Denarium Haemorrhagia -- IaCap. V. De Haemoptoe - - I4 Cap. VI. De vomitu cruento seu morbo nigro I 8 Cap. VII. De suxu hepatico in . a Cap. VIII. De Haemorrhoidibus . a iCap. IX.τDe mictu cruento - asCap. X. De mensium obstructione & ehlorosi di 8Cap. XI. De Lochiorum retentione - 33Cap. XII. De fluxu mensium immodico a Cap. XIII. De Abortu & Mola - - 3sCap. XIV. De Uteri Haemorrhagia - 4oCap. XU. De Vomitu - - 43Cap. XVI. De Alvi constipatione - 47Cap

12쪽

Cap. XVII. De Diarrhoea & alvi fluxu 33Cap. XVIIL De Epiphora - TCap.' XIX. De Coryta seu gravedine 59Cap. XX. De Otorrhoea seu aurium profluvio 61 Cap. XXI. De Ptyalismo seu salivatione morbosa 6aCap. XXII. De Diabete - - 63Cap. XXIII. De Enuressi seu urinae incontinentia 6 Cap. XXIV. De Ischuria seu Anuvia - 68

Cap. XXU. De uroscopia sive de urinis ut signo riCap. XXVI. De Gonorrhoea seu prostuvio geni

Cap. XXVII. De Leucorrhoea seu fluore albo 8a Cap. XXVIII. De Ephidorosi seu sudore morboso 8sCap. XXIX. De Fontieulis i. 80 Formulae Medicinales. . . 99

13쪽

COMPENDIUM MEDICUM PRACTI CUM

FASCICULOS DISTRIBUTUM

FASCICULUS MORBORUM QUARTUS

DE FLUXIBUS IN GENERE.

De fluxibus acturus caput generale Omnes

breviter continens praeponere libet, obiterque monendum, me in hoc fasciculo de suppressione & emansione quorundam fluxuum naturalium, V. g. de mensium emansione seu chlorosi; de alvi obstipatione & sic porro agere velle Per fluxus autem intelligendum puto, dum tetinenda in corpore ad sui conservationem, cito nimis aut in majori copia excernuntur. PER

FLUXIBUS.

14쪽

CAP. I. DEFLUXIBUS

M. 2. Sunt autem quaedam certo tempore eXcernenda, quae si diutius quam par est retinentur, morborum plurimorum ferax existunt causa, uti menses, foetus, secundinae, lochia, urina, eXcrementa RiVina, sudorque non nunquam. Tum & humores morbosi in Gonorrhoea virulenta, Leucorrho ea; ariis ichorve ex absces-sbus aut ulceribus humores serosi, pituito si in corFZa. q. Immodice eXcernuntnr naturaliter quidem excernenda, urina in Diabete, excrementa

fui di ora saepius ejecta in Diarrhoea aut alvi fu-ore : sanguis copiosius expellitur in mensium fluxu nimio, lochiis profusioribus. Retinenda sunt nauetus naturalis intestinorum , qui aliquando quam maxime depcrditur in Dysenteria protracta , Vesicae in calculo; semen quod perit in Gonorrhoea benigna, coitu nimio, manustupratione, chylus qui in Lienteria, coeliaca passione ejicitur. Sanguis qui in Haemorrhagiis, HaemoptSe, Haemorrhoidibus & Vomitu cruento profunditur. Saliva in ptyalismo; Lacryinae in epiphora nimis fluunt. q. q. EXcernenda iterum retinentur in Hae morrhagiis consuetis sive naturalibus sive artificialibus. v. g. Sanguinis missione, scarificatior e , hirudinumve applicatione solitis jam Vero neglectis, in alvi obstruxione , ischuria, dysuria.

15쪽

IN GENERE.

. s. Sanguis fuit in haemorrhagiis; serum in urinosis assectibus, & sudore; humor nuicosus, pituita in alvi dejectionibus; viscidum sui generis in genitalibust virorum & mulierum. q. 6. Fluxus fiunt vel sponte & motu naturae scilicet a causa interna, Vel ' arte & medieamentorum ope, quae Vel secundum Medici intentum operantur vel & contra medentis eXpectationem ob peculiarem idiosin crasian. Sic aparicis granis mercurii dulcis salivatio insurgit satis molesta saepe in scorbuticis. Ab usu vini Rhenani ad Lithiasin praecavendam Diabetes orta fuit, vel & demum Violentia externa quocunque modo excitantur, uti a Vulnere, ponderum eleVatione , clamore, cantu , irae motu fiunt

haemorrhagiae saepe funestae. . Caeterum fluxuum causae quaerendae vel in fluidis vel in solidis. Fluida enim volumine & rarefactione augentur, vasa distendunt dilatantque, acria sunt & solida corrodunt; tenuia nimis sponte fere effutini solidis per diabrosin corrosis, ruptis per riXin, Vulneratis vel sectis per diaeresin, luminibus & orificiis vasorum dilatatis per Anastomosin, Vel fibrarum tunicas constituentium interstitiis & spatiis per diapede- sim ampliatis. AccidentaleS causae sunt pavor, quo alvi fluor eXcitatur, terror quo scybalorum& excrementomim duriorum exitus promovetur.& aneor sudoris eruptioni ansam praebens.

16쪽

i. 8. Fluxus immodici massam humorum totalem minuunt, indeque Vasa collabuntur, functionesque omnes a justa liquidorum ad solida

proportione pendenteS pereunt. Sunt vero fili XUS naturaleS, praeternaturales & critici. Naturales quandiu VireS constent permittendi, praeternaturales arte & prudentia summa cohibendi. Critici omnino sibi relinquendi, immo quandoque arte promoVendi, cum inde omnium symptomatum levamen cum vitae incremento sequatur, materiaque morbi e corpore eliminetur.

9. Fluxus immodici vario sistuntur modo pro varietate fuidi eXcreti, sic sanguinis fluxus Ut plurimum quandiu vires constant, sanguinis missione sistendi, quae vel evacuando vel derivando & revellendo juvat. Eidem scopo inservire possitiat scarifcationes & hirudinum applicatio. Fluxus serosi cathartica postulant; tum &vessicantia & fonticulos derivandi gratia ad corporis eXtrema appositos; haemorrhagiae ex causa externa, instrumento vulnerante, ligatUPRS, compressiones aliaque a perito chirurgo concinnanda requirunt. Alvi fluxus optima & tuto remediis curatur rhaharbarinis. Ad adstringentia non nisi lento procedendum gradu. In quocunque fluXumborantia cortex peruvianus & martialia potiuS commendantur. Remedia externa quando'

' que usurpanda quoque, qualia sunt Balnea, epithemata somentaque frigida ex aveto & Vino rubro; injectiones ex aqua calcis, solutione aluminis,

17쪽

CAP. II. DE PLETHOR . s

minis, uti de singulis debito constabit loco. Ut obiter autem dicam ex omnibus haemorrhagiis nulla promptius auxilium poscit quam illa quae ex utero lat. Vinum rubrum hic vulgo interne propinatum maxime noXium, uti in omnibus sere aliis sanguinis fugibus. A vino enim sanguinis motus promovetur magis & fluxus, quem compescere satagunt, uberior prostiliorque fit.

DE PLET HORA.

Illa sanguinis abundantia, quo stinctiones homini propriae laeduntur, Plethora medicis audit, quae si non ipsa morbus, saltem mater plurimo, rum morborum egislit foecunda. Si vero volumen seu massa sanguinis tantum augetur, ple- thoram sistit simplicem ; si simul vero adest sanguinis spissitudo, aliave prava qualitas, Plethora Oritur complicata. Datur praeterea Plethona ad vasa sic. ubi revera major adest sanguinis quantitas quam naturaliter in vasis contineri potest. In similibus venae conspiciuntur quam maXime distentae ad minimum calorem; tum & Plethora ad Vires, quae& spuria audit, dum corpus aggraVa-I'i videtur a sanguinis mole ob summam fibrarum

d*bilitatem, quae vim aut impetum fluidorum

18쪽

6 CAp. II. DE PLETHORA.

serre haud possunt. Tales de molesto queruntur calore, gravitate cum quadam venarum intumescentia ad minimum motum & tempore digestionis post cibum pleniorem praesertim. Ple-

thora demum datur obesa, dum sc. substantia oleo sa in systemate celluloso accumulatur nimis. praeter has universales etiam habetur ple thora particularis, quae consistit in congestione sanguinis topica, quod praecipue fit circa vasa en- cephali, & in foeminis circa vasa uterina. II. Sanguinis boni copia gignitur in his, qui stomacho gaudent Valido ciborumque aviditate; qui cibis copiose vescuntur eupeptis cum vita otiosa vel non valde eXercitata; quique subito e vita laboriosa ad inertem transeunt, sive juniores sive seniores; quive sine curis vitam agunt; quive minUS trans spirant. Facile quoque oritur ab haemorrhagiis naturalibus consuetis, menstruatione haemorrhoidibus suppressis: artificialibus, venae sectione sc. & scarificationibus neglectis. Addenda hic veniunt ablactatio membrique mutilatio. . ia. Signa diagnostica desumuntur ex pra gressis, sectioneque superiori recensitis, eX cOlore faciei rubro florido, somno profundiori ab saque insomniis, ex lassitudine membrorum insolita ad corporis motum, ex defatigatione cita a labore, motu haud excessivis cum respiratione anhelosa, ex haemorrhagiis spontaneis, quae levamen afferunt, eae solamine, quod a Venae sectione

19쪽

CAp. II. DE PLET RA.

etione percipitur prophylactica ex pulsu tardox pleno, quod in plethora obesa fallit, ibi enim

debilior est. Inter signa plethorae numerantur etiam iracundia facilis; sanguis e vena missus in placentam densam & atram concretus , serum dans paucum. Si plethora tantum ad vires, imbecillitas adest, corpus macilentum, somnuS inquietus, sanguis minus spissus , magnam seri copiam praebet. . Ig. Ple thorae primarii efectus, majora vasa distendere, minora comprimere, obstrilere

indeque in summe plethoricis frigus potius quam

calo p percipitur eXtremorum, ob sanguiniS Circiculationem lentam admodum in vasis minoribus,

quae in majori motu facillime rumpuntur, &haemorrhagias, haemo ploes, lethales subito saepe

producunt. Circulatio perturbatur, Cordis re sistentia augetur, inde ejusdem palpitationeS INO-lestae. Pulsus intermittens non autem cum perriculo semper. Inde iterum obstructiones, tumoreS, VariCeS, an euri Smata, visus obscuratio, aurium tinnitus. Praeterea producit Plethora, dolores, spasmos, convulsiones, Vertiginem, praesertim ad subitam capitis inclinationem aut Corporis inflexionem, cephalalgiam, saepiuSreVertentem, apopleXiam; pectoris oppressionem &anxietates, mortem inopinatam, etiam podagram, haemorrhoides, mensium periodos largiores citiusque redeuntes, hypochondriacam passionem, nimiam obesitatem, cachexiam, hydropem, lithia' sin, sebresque omnes chronicas & acutaS.

20쪽

2 CAp. m. DE HAEMORRHAGIA

, *. I 4. Plemora curatur & prophylactice &curative venae sectione bis vel ter ii, anno instituta circa ver & autumnum pluries in anno sanguinem mittere, Viam est pandere pleihorae assentiente vAN SW1ETEN & dein hydropi. Scarificationes hic otiam interdum conducunt, praeterea requiritur abstinentia a copia ciborum, a somno longiori. Corpus quotidie vite eXercendum, alvus libera servanda. In diaeta laudantur fructus horrei sive crudi sive cocti. Pro p tu concedi possunt aquae Selteranae, serum 1actiS.

CAP. III.

IN GENERE.

f. IS. anguis naturaliter invasis retinendus, si prae-ς ter morem aut diutius quam par est ut inde vires debilitentur, vel per inconsuetas vias Vatis distentis nimis veI ruptis, horumve luminibus dilatatis tantum effuit, haemorrhagia dicitur. Da Haemorrhagia, quae ex vulnere fit, chirurgi consulendi. - Ι6. Pro varia parte, e quKeffuit sanguis, varia sortitur nomina haemorrhagia , quae quidem simpliciter, narium sataguinis fluxum denotat