Dissuasoria ne christiani principes ecclesiasticos usurpent census. Quaestio an aliqua res publica possit conducere Judaeos ad foenerandum sine peccato. De morte S. Sixti cardinalis episcopi

61쪽

Secunda dubitatio principalis. ierindum dubium an comunitas aliqtra post

sit coducere iudeos ad exercendum usuras sine peccato G munitatis idest ipsorum homilium ipsius rei publicae conducentium.

Olutio huius dubii patere pol exscedetibus

quia coopari scienter peccato mordiali e mortale secti duim es theologos et doctos canonistas

quod elicis ex dictis Pati ad ro. i. 5 solum qui faciunt sedet qui consentiunt facientibus digni sui

morte: ergo ut magis et inducul. ubivit qua allelga Tti . lassa sede. q.x .ar. κ . . l. ar. ubi tractiar dethllerantia: quatiabere debemus circa ritum udeo rum et alio tu infidelium dicit ιν peccato consentire unusquisin dicendus est mulio prohibet cum prohibere ualeat: si non prohibete est malum quato maius malum erit consentire uel cooperari Peccato equod consentiens peccet patet. q. iii Qui consentit litaribus capitulis sequeribus expresse. Primo ergo dicendum es tu, conducentes quiam conductione P rreto paciscaram de soliuione usurarum picii sunt liberi ab euco munica tione et eκ consequentia peccato mortali ut per

62쪽

elem ect de usuris Secundo Q conducentes peccetit mortaliter satis clare argui potest: quia fac tunt contra Preceptu ecclesiae extra de Usuris Post miserabilem Vbi ecclesia precipit principibus secularibus' faciat restituere usinas i quas accipi vitIudei et coalias interdicatur eis communicatio

omnium rerum cum Christi fidelibus etiam sub poena excommunicationis precipit ecclesia allia precepra secundum theologos et timoratos a non istas semper obligant ad mortale quato magis peccarent conducente. Secundam theologos si principes metali rectores cogunt christianos ad soluendum usuras Iudeis : Ipsi tenentur ad testis tutionem : Sed tales conductores ex tali conduc itione cogent in futurum soluere: quia iam se obligant i et Obligarent exconuentionibus' ergo fac lunt se participes futurae rapinae quia suta dici Itur rapina ut habetur xivi. q. iiii. c. Si quis et est textus Ambrosii notabilis et exconsequenti pec cant mortaliter quia rapina non potest esse sine peccato mortali uir dicit Q domini qui permittunt ustaras exio a iudeis in terris eorum ipsi tenentia ad restitutonem quia cum possint non compellunt ipsos ad restituendum i cum ad eos Pertineat et teneantur ad preceptum quod ha

63쪽

bent ab ecclesia et quod non seruando monstras It se habere interpretatum consensum di iuxta illude, non caret scruptato concessionis occultaea qui ma nifesto facinori non desinit obviare extra de homi cidiis sicut dignia , , iii. et ex consequenti peccant mortaliter ergo a fortiori quanto magis qui codu. cunt conuentionem faciendo de usuris i Ercu in mihi a laeularibus frequentius dicitur imit hoc ad uitandum maius detrimentum eorum I et propter multa commoda: quae proueniunt pauperibγipsius ciuitatis et caetera Quibus sancte est dices dum in nunquam malium culpae agendum est ut uitentur omnia mala mundi temporalia 1 nec etiaspiritualia dummodo remaneat ibi culpat et dei offensa: Nec est aliquo pacto credendum aut arbitrandum i Cp mala debeamus euitare aut bona debeant nobis prouenire per offensam dei secunduomnes sanctos doctores: quia esset inferre: aut qd

deus non esset Omnipotens: quia no posset succurrere nolentibus eram offendere: aut non cernetret omnia quia non posset intueri talem bonam mentem et innocentem: quae propter eius gratiam nollet committere peccatum ueniale Aut mones et sanctus i quia non delectaretur tali tanta innocentia et ii succurreret sed magis succurre i

64쪽

ret scelatas hominibu qu ali delectaretur eorum offensa i et iniquitate et hoc stuis argui potest etiam ex textu de usuris. c. super eo. Ubi dicitur m sacra seciptura prohibet Pro alterius ita mentiri 1 et multo magis prohibendum est ne quis pro redimeda uita captiui usurarum crimine inuoliratur.e Onclusio haec theologorum uera est et a xime Tho secunda secude. q. xκ iii. ar. vii. in solutione. v. argumenti. et Pe. depal in. iiii. i. xvii. ar. i m vi. quesito .conclusione prima. nullum malum culpae etiam uenialis ut euitetur mortalia est eligendum: quia de offecisa non est elige da s nec cadit sub electione me etiam est aliquomodo debita: ut et evitetur multa mala unde Augu. in I i. de mendacio et habetur xxii. qai. c. Pri mo. dicit c omne genus mendacii Q alicui Odest corporaliter i et spiritualitem et nulli obest etiam pro illa utilitate faciendum non est. Unde concludit augustinus cp ad sempiternam salutem nullus ducendus est opitulante mendacio haec etiam sententia habetur a magistro sententiarum in iii di.

xxxviii et confarnaatura beato Bona uentura et a

reliquis theologis: Augustinus stimiliter super psalmos et habetur. xvii. q. ii. Nequi dicatur, bonis et scis uiris falsi dicere iuenitu testi cocessum idem

65쪽

Aeri)i. etia habetur ubi supra. c.faciat Si ergo ista non licent quanto minus licebit usurae cooperari cum semper usura sit peccatu mortale. hoc etiam argui

posset ex. c. non magno ne .cle Uel mo et cetera. Host. etiam et Io. An. in .c non magno ne cle.

uel mo. dicunt aut aliquid est prothibitu lege diuina I ut mendacium 1 et usura et non admittitur copensatio de mi Dori malo ad maius alii nec de malo ad maius bonii ethoeper. c. super eo de usuris et X ii. q. ii. c. i. Aut est prohibitum lege cano nica: et tunc pol fieri copensatio auctoritate Pari Pae cum possit tollere peccatum quod constitutia canonica induxit ut in c. proposuit de con . prethen .em: Ecclesia ergo non potest consentire malo culpae et multo minus cooperati quod est pro hibitum lege diuina in quo semper remanet ma cula peccati et hoc etiam ut Ditetur maius malum uel quod sequatur aliquod aliud bonum lut patiet exprest e di. Viiii. c. quod ait licet possit tolle frate eccelsi sti dissimulatione causa maioris mali uitandi uel causa maioris boni quod inde oriri potest et de hoc est glosa quam sequitur Archidiaconus et Iohannes de fini. distinctio quarta capitulo Dent in in aerbo uenii uide etia glosam notabile disic iii. c. finali. Et si quis diceret

66쪽

c ecclesia tollerat ritus iudeorum I et prohibet fi deles ne eos a pediant ut habet eYpresse dri κκκv. c. Qui sincera. Dicendum is ecclesia hoc impedit causa maioris boni quod exinde sequitur utas. phanc uiam possimus eos lucrari i et facilius couerstantur ad ueritarer i ut dicitur ira supradicto c. qui sincera Deinde quia ueritas nostrae fidei in Ilibris ipsorum uelata et i ritibus prefigurata nostris oculis Iucide demo statur et fidei nostrae testimoni

um roboratur ut dicit Augustinus. xviii. de ciuitate dei. c. XXV U-Rgister Cerardus de senis ordinis heremittarum examinat hoc dubium utrum iura debeat concedere cotractum usurarium t propter aliquod bonum quod id oriatur uel propter aliquod malum quod de uitetur: quod soluit hoc modo

distinguendo et allegatura Ioh. an. in mercurialibus in regula peccatu ira in arati. Dicit enim pimissio accipi potest tribus modis. Vno modo prout est simplex permissio indulgens poenam et hoc casu ecclesia permittit malum i ut uitetur maius malum ut in dicto a.denio iuncta glo .i uerbo uel ni a. di iii. et n. c. Siqtia monacharum iuncta s. xxvii. i. Et dicit ibidem Iola an talis pro istio ideo dicitur simplex quia tantum Odoscelia in dialgetutu non autem culpa minuitur. Secundo mo

Pei missio potest iccipitribus modis

67쪽

do accipi potest permisso uel cocessio ptout idem

est cypermissio tollens impedimentum secundumque modii ita dei ter xpianos permirtutum ab ecclesiam obseruantia sui ritus ut in. c. Qtii sincera xxxxv d et ista permissio differt a prima: quia no Ilim ecclesia permittit malum. s. obserietantiam ritus iudeorum subtrahendo cominatione uel in Rictionem poenae sicut facit permisso prima sed etiam remouendo impedimenta christianorii qui uellent pedite indeos ne obseruarent suos ritus ut

in. c. Sicut Jeicideis Tertio modo potest accispi concessio prout idem est permissio praestans

iuvamen: secundum quem modum ecclesia quando termittit claricum occidi astate seculari et haec permi mi excedit secudam: sicut secunda prium am quia in ista tertia permisti ne non solii subtrahitur cominario aut inflictio poenae: quae posset per occisione clerici infligi l sicut fit in prima per missione. Sed etiam tollit impedimentum perqd posset occisio clerici impediri: quemadmodu fit insecuda permissione Immo ultra hec duo praestae iuvamen ista tertia permissione quod non fit in aliqua procedentiu Nam in nulla ipsa rhi poster ecclesia citramen 1 stare t quia non potest adiuuare

malu culpae et offensae dei: et qui aliter sentiunt be

ui iiiii

68쪽

stialiter sentiunt Sed ecclesia praesta iuuam ei aquia ipsum degradat et ponit in manibus nidicis secularis in clucietur Uel etiam occidatur iuxta illud Apristoli. i. cor v. Tradens hamsmodi homi inem sathanae in interitu carnis ut spiritus eius saltuus fiat in diem domini nostri Ihesu piutin. c. nouimus de uerborum signiti. X his patet tribus modis potest accipi cocessio uel permisti primo qua do propter maius malum uitandu malum tolerat ut sub dissi mulatione: et haec dicitur comparativa permissio quia solum cena indulgetur Cum talis sic fac tens non puniatur ut est de meretricibus : Tamen non minus ivoluitur crimini propter talem per missionema Secundo modo accipitur concessio

uel permissiori quando ecclesia tollit impedimenta impedientia malum fieri propter bonus quod inde sequi sperator ut in obseruatione litus ludeorum. Tertio modo quando ecclesia praestat ita uanae it sciendu ecclesia hoc tertio modo nopotest cocedere uelimittere nisi illud quo dimitttit ut siue conceditur sit licitii ut est occisio clericippdelictu traditi curiae sectilari: nam hoc est licitiiqilia maleficia non debent remanere impunita ut in .c. ut fame de se . ex .et. I. ita Dulneratos. Padi. Aquiliam, quamobrem concludendum est

69쪽

ita uidelicet ecclena non potest dare licentiam praestando iuvamen faciendi mal tam culpat uti. c. legatur. xxiiii. q. ii .im de ecclesia non posset dare licentiam pr.aestando iuvamenes ut iudei seruarentritus suos ut dicitur in glo iii e . Qui suacera. x xxv. di. Unde August. contra P minianum dicit: Q quis malis sociatur quadocum eis malu comittit ira ut comittentibus fauet ut habetur. xxv. q. iiii Ita plane et in me capituli ita concludit Aug. tibi malumno potest corrigi uel puniri l uel aliter obolari illa duo retenta semper reseruant hominem innocentem ericorruptum a peccato. s. ut nec malum quis faciat nec approbet factum: sed praesta re iuvamen ita deis ad usuras exercendas esset fauere malo quod non licet et cetera.

Onchidit ergo ibi supra scriptus frater Gerardus, et Iob. an nec ius naturale nec

diuinum potest permittere contractu usu Irarium propter aliquod maius mali uitandu uel Opter bonum quod inde oritur. quia et ius naturale t et diuinum prohibent usuras Nec etiam ius canonicum aliqua supra scriptarum pmissionum quia pana cominatur et infligit facientibus dictu contractum ut In Gile .li. vi. de usu iis . sed multo minus aliquis dominus temporalis mel aliqua co

70쪽

munitast quae sunt mmotis auctoritatis etsi alit quas uideatur Papa permittere risuras atm .c: salubriter de uiri stet alibi dicendum Q illae noscit proprie usurae licet uideantur similes: Iras autem ciuila permittit permissione primi modias. non infligendo poenam Tropter maius malum uitadum Ergo haec est theologorum et canon istariam uera et indubitata conclusi i licet enim molia adduci et allegari possent sed quia Nonulli propter dictum Augustini in libro de adulterinis citigiis quod etiam habetur .mviii. q. ii c. Si quod uerius audent dicere et de duobus malis culpae minus est eligendum ilia Augusti. uidetur dicereri, si quis uult facere homicidium uel adulterium Q potiusticiat adulterium si homicidium: Quibus respondendum est August. loquitur conditionaliter. uidelicet si quis cogeretur ad aliquod istorum magis deberet facere adulterium: sed illius conditionalis prima pars non est concedenda. quia nemo

liberi arbitrii cogitur ad peccandum i ergo et consequens non est concedendum : Similiter Atigia. uolebat dicerea si quis uellet alterii istorum tacere magis deberet facere adulterium Sed nullus debet uelle perpetrare aliquod istorum et cetera Sed bene stante mala uoluntate ad alterum istoria