장음표시 사용
22쪽
hoe unum amielis Patriae rebus deesse videbatur, ut C IETA nus AROENTius , ad qncm formidolosis temporibus, tanquam a Atotius oraculum Civitatis, confugere dea poli lani Cives consuevere , hoe potissimum tempore , quo bellorum turbo instat ia,n , ac pene auribuq obstrepit , morte inopina raperetur a Quod si id nobis unum dedissent Superi , ut ejus Viri obitum Persentiscere Potnisternus , tot pro eo lacrymas effundere, tot nuncuparo vula licuisset, ut vel tantam a nobis calamitatem deprecari , vel compositi saliciuad tristitiam tanti moeroris acerbitat in aequiori animo sustinere valuissemus . Nunc, quoniam eum subito eheul ereptum sato nec Pimus , ita nos dolor imparatos corripuit, ut neque ab eo montem RVocare Blcamus , nec posse quicquam uobis hoc tempore jucundius uccidere existimemus , quam commoveri , ingemiscere , lugere. Erumpat igitur , qui animo infixus haeret, dolor ; atque Pa vulnera , quae jam consanoscere deberent , . refri Centur oratione men ac recrudescant , ut , quoniam iis medicinam sacere non possumus , haec saltem summi doloris acerba quaedam Sol alia capiamus . Quamquam vom me amplissimae ejus familiae pallor , me squalor Sonatus , ipsae me dicentem exaniment orbatae Civitatis voces , quas Moo moestas exaudio , ut nihil sibi putet gravius unquam conti-gi Sse ', dicendum est tamen , quantum vox dolore ipso pono interclusa patietur . At quia eum ex corpore , lanquam ex carecru , ad Coelum evolasse confiidimus, unde, quae a nobis dicuntur, quaeque sunt, audit atque intuetur . ea dum laxat hod; erno die aggrediar Exornanda, urano sola' ipse, Si vivus adesset, in rebus huiuanis digna laudibus existimarot; non Patri ac sploudorem , non opes , non copias, non valetudinis robur, non moi statem oris, ac lolius pene corporis dignitatem , quae singula Satis amplam orationi hiulerium suppeditarent , sed solidam et veram , non suculam et sic tam sapientiam , qua et interior liuino consummatur . et aure honianis nomen Promeremur . Quoniam vero ex mente et Animo, tanquam ex partibus, interiorem hominem Constarc Sapi niurn ox cst, quarum una scientiarum cognitione, nitora Virinium cxum R.itione et ori urtim nebulas , et viliorum xordes discutit, et absterget , CAI T M M ARGENTILN utrum qitu sui partem ita excoluisso ostendam , ut et uia n-tem rerum pulcherritin.runt Dotilia compluverit , ct animum omni virtutum genere adoratarit .
Quis est autem, qui pro ejus Viri dignitate se dicturum con- Λ α sidat,
23쪽
sidat in cuius uberrimum atque admirabile ingenium e si uxisse videbatur quicquid et Rhetores tradere , et scribere Historici , et Poplae confingere, et dissertare Philosophi , et cavere Iurisconsulti pol sunt i Nilii quidem simulas ejus aetatis partes arimo percu
renti. . tauta ubique rerum laudandarum meSSis videtur exsurgere , ut Si Summa quaedam capita Persequar ,.verendum jure sit, ne me vox et ales ipsa deficiat. Quamquam vero in eas angustias coniecti sumus , ut PIacclura ejus acla et consilia in semihorae curriculum concludere dcbeamus , a prima tamen illius aetato nostra. yroficiscatur oratio; in ea enis tot ac tanta jam erupturae virtutis semina eluxerunt, ut uberrime Segetis Spem paene certam asserrent.
Peracre ingenium , utque ad literas ita laclum , ut , quae sibi vel
puero traderentur , i ipse non ab aliis arripere , sed ex Se Parere ac recordari quodammodo ex veteri illa Platonis sententia videretur rsumma mi moriae Vis, ut, quae semel acciperet, κltissimis veluti defixa radicibus insidorent : summus animi ardor, ut ad majora in dies contenderet, ad eaque divino quodam impetu reparetur: summa inimi frmitas , ut , qua in senici studiorum rationem instituis fiet , ab ea nec taedio, nec lubore, nec voluptate depelleretur . Ubi vero pueriliae tencri lutem adolescentiae r ut excepit , cum Se ad
eas litoras contulisset , quibus fingi ad humanitatem prima solet adolescentia , puriores tali ui et graeci sermonis sontes ita est perscrutatus , ut , si quid graece aut latine dicendum aggrederetur , germana Prope Demostheuis ' ac Tullii vox in ejus ore teinpore alie
Dissimo rusonaret. Latin s autern et graccis literis diligenter exculti cum animum ad Eloquentiam appulisset , tanta contentione celeberrimos florentissimae cujusque ne talis Oratores perlustravit, ex HSque tuti doneu colorandae oratiunt pigmenta depromsit . tantamque sibi rerum
Prit Chorrimarum supcllectilem comparavit , ut ad Porsectum illust Oratoris genus, quia vix animo singere Vcteres potuerunt α , sa-clus ipse videretur . Atque hic amplus palet mihi ad dicendum c3m Pus , in quo spatiari mea posset oratio : sed tanta in eo laudum seges csilorescit, ut si percurrere singulas volit, pertinxi Scendum jure vidcatur , ne cursum hodierno die conficiat . Quid, quode: Di coici ne ad se abripiunt artes, quibus Carnet M adolescentia so-vrhatur 7 Historia, Poῆsis, Dialectice, ct summa omnium Parens Philosophia, quarque ex ojus sinu, tanquani ex fonte rivus, erum in Putit. Sod eas viti cursim attingere ipsa velat Iurisprudentia, quae, Cum tot si ani ac pone immortalem tanto Viro laudem peperisset.
anu li rem operit orationi campum , cani quo jurc quidem suo initium comi cilii. Is igitur adolescens ad MDiuuler cogitandum rectequa
24쪽
esemie Icendiam Consentiae inultushq Romani Iuris scientia in Br-
mandus appuli1 nil hanc urbem , nbi jam eo tem ore supientissi- morion hominum opem se E Barhariae semibus erigere , ac respirare quodammodo auris prudentia videbatur . Qualem vero sibi ejus studii rationem comparavit Z, Cum non omnes omnino sordes Iuris- prudent in abluissVt ne turbata illa et consum disserendi ratio ex Arabum ducta lotiumribus sorperet adhuc per Interpretum libros , et vel ipse adhuc aurisconsultorum scholae barbaro disputationum
sis Pitu Personarciat, vθrhaque non ex huc elegantissima arte essu urent , is nullo usus Mugistro , perlustralis anten purioris historiae lalet ris et sanioris Philosortitae sinu , ex quo Juris principia repetere Tullius conabatur ad Iustini an a volumina confugit, in quihus veteris durisprudontiao sciciona indueretur. Iis autem adeo dili
genter excussis, ut et Boni linorum mores Et magistratus et imperia
et vel ipsa lui in ac linguae arcana exploraret, quibus plurumque Jurisconsultorum sermo conlexilur αὶ, politiores quoque adiit Iutcr-Pretes , ei quo omni studio vorsundis diurnae ac nocturnae Partem quietis impertiebatur. Hi ne nillil in snnama rerum copia et Vurietate aut tam parvum ac minutum aut tantum Erat ac tam abstru
sum , quod ejus aut diligentiam latere , aut sugeret intelligentium. Emenso autem Iurispmdontiae stadio Foren Kes sibi summo Iabore Pervolutandos proposuit, ut, quoniam penitiores Iuris Civilis sensus ex veterum Iurisconsultorum libris eruerat, eorum quoque Sibi co-Piam soceret, quae vel posterioribus scripta temporibus vel in more Civitutis posita summam obtinent in Iudiciis auctoritatem . Illud reliquum videbatur, ut , quoniam omnes humanae Sapientiae sontefiexhauserat, divitiae quoque sontem sapientino degustaret , ex quo leges non humano impetu , sed divino consilio , non ab Iove quodam commentitio , sed ab ipso veri Numinis oraculo , non ad pia Vatim cujusque ingenium, sed saetae ad veritatem promanant. Quis autem dieat, quanto labore atque industria Per omnes divini iuris partes excurrerit Z Is, cum pessime sibi eos consulere animadverteret , qui puram Sacrae Scripturae et Conciliorum scatebram deserentes , unde ipsa Dei vox erumpit, sitientes rivulos consectantur, unde innumera opinionum portenta summo Ecclesiae detrimento in dies emergunt ; adjuncta sibi antea Christianae Critices, et hebrui ei Sermonis notitia, se totum ad divinos Codices, et Patrum libros convertit, in quibus Catholicae religionis voritatem ac vel rem EC-clesiae diseiplinam , tanquam in stio domicilio , contemplaretur. Prodiit tandcm in sorum CD ετ M virtus et lucem ess udit suam . Ubi enim , obfirmata jam aetate, Patroui munus suscepit , se adeo Sa
25쪽
mplenter in eo gestit vir ornatissimus, ut et iuris, et dieendi artes.
quae vix ullum veteris formae votigium retinebant, ampliorem diagnitatem rumpetarint. Sane quis Vim juris petitior unquam fuit. qui partam sibi antea Bomanurum legum scientiam ita sorensi usu perfecit, ac perpolivit, ut sapiculi 4,imi eius temporis Viri eum d. Coelo veluti delapsum intuerentur , in quo uno vires Suas Din adurisprudentia expireretur 3 Qui id unum a publicis negotiis diverticulum liaberet, ut, quicquid sibi dabatur ocii, id omne in m rurrendis auriscousultorum libris transigeret 2 Quem non rei visit. cultas deterruit, sed exacuit et cx, timulavit, non iregit labor, sed. ita resecit et confirma it , ut sibi sentirer alacrior superesset. Huin autem summae Boviani duris intelligi titiae quanta se adjunxit et quentia 2 Tanta , Auditores , iit Ino ut e et eo tempore , qui aut copiosius aut vehementius aut majori cum dignitatu dicere unquam posset . Facessat autem hinc mollis illa et sucata eloquentia , quao
non rerum mommia, sed diconii vine S CODSectatur, non acui sin Auditorum animis , sed vix concinnitatis suae memoriam relinquit. Eloquentiam Patrono dignam , clignamicausis judietatibus , dignam Senato . non inanem et juvenilem , Sed Solidum et virilem aristis oratoriae Patres voluere, qum et salubri quadam sua ita te animos persundit, et permovet quoque ac Perfringit; non amputatam. et abscissam , sed et latam et magnificam ct excelsam , quae tonat et sulgurat, omnia denique Perturbat ac miscet. Ilae instructus gravissimus Vir ac severus et Auditores detiuere , eorumque animos stupore quodam desinoe , et Judices rapere, et forum permis re, et rognare in Senatu dicetiatur. Fon id mirum vobis videri debet, Auditores, qui vel eum iu soro dicentem audistis, uri liuec de eo gravissimorum hominum sermone accepistis , nec me salsas si lau- u's asstinxisse posteritatem arbitror existimὼturam , donec, quae e tant jam , eloquentissi ini hujus viri monum is Permaiiebunt. Sed neque tanta optimarum artium intelligentia summa sapion lis Viri laus est , nisi et ipsa Comes sit atque administra honestatis; scientia enim , ut riebat Plato, α) si cum Iustitia non consentiat, callidi talis polius quum sapi cutiae DomPn promeretur. Quae cum ita sint, dubitabit quisquiran , quin scipi eutissimi Viri nomen CAIET AN trisuendum sit , qui vel a puem eam vitae rationem instituit , ut litora rnm studium Cum studio Piciatis cori iugorei r qui vel in ipsondolos entiae soro , in illo listic tuum estu , Omnos voluptatum il-lcccbras tanquam syronum si opulos vi fugiebat qui Cum se in s rum contulisset, ita in causi, judiciisque publicis versabatur, ut se non mitius juris quillai lioue: tuti, Cultorum profiteretur cui Summa
26쪽
apud ipsum agi causa videretur' summa in Suscipiendis observatio , ut ipse Iudici et adversario maximum esset optimae causae argumentum 2 summa in agendis fides, quam neque pervertit gratia, nec libido corrupit, nec timor unquam perfregit I Vos ego testes appello , Auditores , qui , cum tantam in eo probitatem deprehenderetis , id unum habere in votis videbamini , ut, quia patrono et Eloquentia et Iurisprudentia ad spem pristinae dignitatis revixere , eo Senatore judici ornm innocentia restitueretur . Sed om uestietissimus tandcin dies voti compotes fecit , quo Consiliarius est
renunciatus . Quibus autem artibus eum ad tantam dignitatem v
xisse existimalis 2 Sunt, quos juvat opulcntia ; id temporum disciplina non patiebatur . Sunt quos exercet ambitio; nunquam petiit Eunt, quos ipsa spes fovet ' Non optavit. Non eum auri vis i non eblanditae Prineipum Virorum commendationes , sed virtus ipsa , quae illius animum ad gerendam Remp. finxerat , ad tantam dignitatem provehendum curavit. Sane cum Caesar praeclara ejus acta et constanti Oinnium Dina collegisset quam non aura popularis so- ebat, sed ipsae snpientum voces cxcitabant, ut primum, sese Obtulit occasio, ita in eum oculos conjecit, ut divino quodam impetu ad eum diligendum urgeri se atque impelli affirmarest . Is autem ita omnes optimi Consiliarii nutastros implevit , ut et Caesaris sa Pientiam in creandis Senatoribus suci excinplo comprobaret, et majoribus dignum honoribus ostenderet. Sed nec Muquam sub tauto Caesare virtuti praemia desuere . Illuc eum eum , quae summi Consiliarii absolvere ossicium consuevere, praestitisse iam omnia Augstus Cae ar animadvertisset, eum et amplissimi Regelatis et supremi in Neapolitano Senatu Praesulis dignitate decoravit . Ium vero quam se tu iis muneritius obeundis et diligentem et justum et hirma Iurn Praebuerit, Deque o hseurum Civilius, neque vxtoris inauditum : Quis enim eo diligentior iam nam fuit, qui ita se totum Rei p. devovit, nullus ut ei non inodo dies, sed ne hora quidem ulla aut a Publicis negociis vacua esset,ant a privatornm utilitate sejunctae qui ita is ultorum utilitati addixit , ut se maximam sui esse par tem oblivisceretur 2 Diem non dati spectaculis dies , non aliae vo-Iuptatum illecebrae , non denique labor ipse ab institulo cursu au Cavit 7 Quae sutem artes a recto euin tramite doli exerunt 2 Num avaritia 2 Quis autem ex vobis ignorat, quantam in id potissimum operam intenderet, ne in iudicandia plus inesset in auro ponderis, quRm in vernate momentis Num gratiosorum hominum preces ' At cui ex vobis novum, quam humane ac pitienter justas dee .ictorum hominum voces exciperet, eos contra vim et gratiam ProPugadret,
27쪽
eorumque idem maxime esset patranus et Iudex 2 Num ipta pro horum polentia I Scit quem, VeS1rum latet , quanta antini,coi
stantia scelestos eorum mutatus retunderet, ne reorum in peccarido
licentia .sibi auferret in judieando libertatem t Quod si Porcium C
tonem, sol ieem co nomine Habitum accopimus , quod nemo rem improbam ab eo petere auderet ia , quid linuc dicemus, cujus adeo spectatu semper fuit an iiiii constautia, nemo ut esset tam perfrictae frontis homo , qui dubiam ci cauSam asterret o Virum i ut gerrimurn , cui parem nec postera aetas Acuta et, Et vix antiqui talis monumenta prodidere t Quid nunc ego ejus humani tutem aggrediar EAornandum , quae tanta in eo fuit, ut qui dignitate ceteros longo intervallo praecelleret, par insimis humunitate videretur Faciles ad eum privato cuique aditus Palebant , liberae ad eum quaerimonia. nsferebantur : nou medios Surinones audie udo defessus intercipere , non obloqui , non quicqua n interturbare, ut mulli , sed omnium postula a libentissime cognoscere, eosque, ut o innia licet verbose , et repetito , unde velle ut , tempore , e Ip0uerent , nun pati solum , sed et hortari consuevit: non triste illi supercilium , nou Composiatus ad severitalem vultus, mullus et Cumis Sermo, mira verborum Suavitas , nemo ut esset, qui uota animi aequus ab eo , licet nota vota compos , dimitteretur . Quae Cum ita se habeant , hunc jure optimo irum bonianr appellemus. Virum nou sibi natum , sed aliis.
n. n i sibi utilem . sed Patriae, qualum Romuni Sapientcs Iudicem clusiniebant b . Merito igitur Principus Civitatis ac totius pene Ι-
tali. o Viri ejus sibi benevolentiam compararc , ad eum tanquam ad 4apientiae aram confugere , Summa ad eum nego ita dosurru , in e quE Spes suas omnes collocare Consueverunt : merito a corrimus illoae, tituator virtulis Caesar cum in arduis Imperii rebus consuluit tmerito semper .in cius consilio Conquievil ; merito illum Regiae Ii xisdictionis custodem et vindicem renuntiavit. Quanto autum in Principem studio , quanta in Ecclesiam pietate jus Regium ab improborum injutia vitidi carit, lotis est Caraar , qui majora in dius et Regnorum momenta demandavit : testes ipsi Exclesiae pracsules, qui ejus sibi amicitiam demereri studuerunt : lestis omnium locuplctissimus Benedictus XIJ L qui summo Semirer eum honore proSequutus, tandem Pontifex omnium PlauSu et acclamatione salutatus maximis illum muneribus cumulavit: testes et vos , Praestantissimi Auditores. Os propius eum cognovistis, vos longe gruvius de eo testimonium seratis. Me interea ceteras ejus vii tutes persequi . cupientem abripit
28쪽
iaci se ipsius mors', mae A iam sapientissimum et nostras eum eo spes omnes ic Druit e Pueni , Superi , quandi nobis CAsET MAacEΝTii morte acerbitale cumulastis, etsi eius quidem caussa nuhil est, quod dolcanins . Novum jam per ipsum bonis literis luia men assulsit : ipset adeo sancto, deo sapienter Summis in Neapolitano Senatui honoribus perfunctus est , ut eum omnes dignum majoribus existimarent . Per eum omnia honarum artium studia dignitatem , innocenti'. securitatum creeuperavit , quaeque extant virtutis ejus monumenta . splendore forum, gloris, Patriam , posteritatem ex ruptis locuplatabunt . Dolenclum est tmen studiosae literarum juventuti , quam ipse vel exemplo ad gloriam excitavit, vel e tenebris protulit in lucem , vel lavit patrocinio, Vel praemiis confirmavi l . . Dole udum Consentiae , quae et summum Patricium , et doctissimum Visu in amisit, in quo uno omnia titile αὴςentinorum ingenia revixerunt . Dolendunt et nobis omnibus , qui dissicillimo hoc Reip. tempore nostri amantissimo Praeside orbati sumus , quo se Civitas univeris recreabnt ac solabatur uno, quemque, sibi unum in dubiis rebus praesidio suturum sperabat. Tu latcrea ἰ CAIET NE, qui et squalentem Senatum et Inoestos Cives e celsissima beatorum sede intueris, essice quaeso, ut is locum tuum subeat , ad quem
non dignitas modo , sed et virtus tua Perveniat. Dicebam.
29쪽
Habita in Regia Academia Neapolitan A. D. V. EM. NOMemb. I 32. Cum Civilium Institutioniam libros interpretandos φggrederetur.
. A CONSILIIS ET PROTOMYnico AC CESAREAE EIELIOTRECAE PRAEFECTO
It primum Caelestino GHiano Praesecto. optimo Placere seri .lsi, ut haec Orntio mea ederetur, subiit continuo animum a cogitatio , cisi eam nuncuparem et cum ecce Occur it nomem tuum , Vir Amylissime , quoa ec mihi ornamento , et orationi Praesidio , et Neapolitanae Acadmiae uniuersae jucunditati s rurum Promeri. Et mihi quidom nihil Praeclarius accidere unquam Pot ι , quam juvenile 'hoc inus meum sub nomine ejus Prodire , quem in luce atque in oculis omnium posuit Caesar φsσacer Vimus aestimator Virtutis : Orationi meae nihil tutius , quam Patrocinio ejus commondari , quom literati Viri patronum sibi Polliant ac Pin icem; Madomino uero uniuersae jucundius Nihil, quram tenuos hosce Iabores meos ei potissimum H Gri , qui Academiam ipsam uniuersam in Mem suam recepit, atque ea , qua potest maxime neuti esiarem , Sivientia , id prope unum Drget hoc tempore , ut quotquot in sa stini bonartim Artium Culcones. ea loci dignitiate honestio aes sint, et benescio Caesaris chimtiliatiores . Tibi igitur oratiOnom hanc meiam Obsequentis ianimi tostem Por estium oenorahundus inscribo . Video ego, quam non fiacile illa Oculos itios sapientiae pIonissimos sustineMe , fumturum tamen consito , ut cam yro humanitate tua bona Cum pe-nia excipias ac tuetiris, quod ut faciaε etiam atque etiam 1
30쪽
Numquam i,eneficia in me vostra , Praesecle Illustrissime, Se- natores Amplissimi Sapientissimi Pros fores tam alter i
- 1 vitant animo, ut nulla unquam temporis diuturni tuto poς,inte idere nunc vero, Otoniam πω praesentes intueor o conspectus vester DCΦt , ut, nisi pam vobis, Miam debeo , illurum memoriam
initio orationis praestitero, olscio videar defuisse . Tertilis jam n n-nu agitur . cum me novum hominem ex ten bris in hujus Acad miae lucem , eduxistis ;icum quo duos ab hinc monsus novae se b daret s occasio amplificandac dignitatis meae, notum mihi a quo houorificentiorem in Academia loeum dodistis . Qua ego de et gratia Vobi, quam possum maximas ago , et, si non alia' 'at certe, sedulitate ac diligstntia ostendam, tantuin hencsseium , t Maillustre , tam plenum voluntatis in me vestrae n que in ingratu nixos , neque tu immemorem contulisse. Nunc , quoniam liue sunt uae Partes hoc anno ivit Iuris Romani Elamenta studiosae legum Juventuti e ponam, quam potissimum arbitrer ine indam ei studi Tum Tutionem , Mucis Recipita ; ul , . si quid peccavero Pe eat autem i9 mullisi γ nie petii humatii fale vestra ac sapioiitia castige-lisi, M uus, judicium Inoirin vestruo sustragio comprobetis. Fuere jam p. tuum M Ostrorum memoria . ot vel nintra hac notate no
vulti sunt gravissimi , si Diis placot iurisconsulti , qui cum Damab ineunte adolescentia istudiorum rationem susceperint, ut ali hu- aniorum silerarum Magistris praomnlure subducti ad Iuris pruden- jam protinus coiriolarint; positiores litoras , tu in ut Nimis loc , t fm ut in iuus necessarium Iurisperito studium I deradunt. Sone , si eorum sCholas ingrediaris . quiun harbaro , Deus bonor disputati mina fili epitu pyrsorio tibi Si coth myntarios evolvas, quὲm Sord Pt inois Iurisprudentiast scisiaest Videte por Deum.immorialem, optimi Adola centus , quo, tun motisinu uni caussa haec omnis oratio mea in- fili tuitur ,, ne in rudem biuic .atque agrestem aurisconsultorum gregum incidatis, quin,' priusquam Iuris Civilis virtem n rediam tui, latiuae s leguntiao at si e Historiae sontes adito : Ego Enim , quantum asS qui iudicio possum, si ei sentio, auris Civilis studium ita es,e cum iiteris huina aiori hus conjunctum , ut vel turpe sit vel inu situ. Sine Romani sermonis, an Romanae saltem vetustalis notitia ad Boi annus leges ne edere : tantum abest , ut politiora studia aut leve qi id quom Sint , ιαι mi us δurisperito necessarium. Quac dum viam . . mg' vos atque Θωem . Audi lares, ut Oratoris iurantiamat lcntione ac Lotii itato vestra adjuvetis ..Ac primum qiuan.turpe sit durisperito Romanum sermonem