장음표시 사용
191쪽
374 ALIQUAE EX NOVO 363 Scilicet eo anno intempestivum admodum vehemens frigus jam processerat ad hos montes; quare ad montes alios, quemadmodum constitueramus, non sumuS Progressi, sed nec
habitis eo anno observationibus fidebam admodum ob caeli ii clementiam. Itaque quoniam et barometri mei , de quo supra num. 164 , experimentum facere avebam, nepotem misi nuperrime , qui altitudines mercurii expendit Eporediae, Andratis, et in summo cornu Mombarone, caelo, si alias unquam, nitidissimo, atque tranquillo. Barometrum in ea summitate V a Cuitatem Supra mercurium in clauso tubo tenuit absolutissimam ; imo illo apte inclinato, mercurius e tubo aperto, etsit ubi diameter superaret lineas duas, non prodibat, nisi im' misso ferreo filo. In reditu prope Andratas Operarius, qui b rometrum gestabat, per mollissimam in declivi solo lubricam herbam, graviter excidit; desiluit adeo frustulum vitri a summa clausi tubi camera; sed barometrum quodque aliud illisum similiter, fuisset omnino disruptum . Mobilitatem mercurii in barometro hoc nostro, quae res ad perfectionem facit, oscit lationes commendant, quas ubi semel percepit mercurius, te net diutius, quam in barometris aliis.
364 Ceterum ecce observationeS.
192쪽
Taurini 3 et augusti hora VI pomeridiana.
Taurini a septembris hora VII matutina. harom F33O
193쪽
Taurini 1 septembris hora VII matutinabarom 33o8
ao98, 17. 361 Hae observationes sunt emendatae juxta praeceptio nes clarissimi De-Luc. Itaque columna prima exhibet primo locum depressiorem , et horam Observationis ; deinde altitudinem barometri observatam exactam ad decimas sextas lineae partes, postmodum Variationem eius altitudinis thermometro eXpensam, quo D. De-Luc metitur eXpansionem mercurii . denique mercurii altitudinem edit correctam ab ea Variatione. Eadem pergit eadem exhibere pro loco elatiore. 366 Columna altera continet differentias logarithmorum altitudinum mox correctarum ductas in numerum 6, atque dis visas per io oo ; ita enim numeri pedum habentur, neglectis eorum partibus.
194쪽
B IR METRO ALTITUDINES. I 77361 Columna tertia exponit eX alio thermometro calorem medii atmosphaerae/caloris duplum. 368 Columna quarta altitudinem stationis elatioris supra Taurinum constituit in heXapedis. Scilicet ex praeceptione D. De Luc differentiae togarithmorum expositae in columna ΙΙ, mox ductae in calorem medio duplum, qualis recenSetur columna III , et divisae per ioco dant partem addendam columnae II, vel ab ea demendam, ut habeantur in pedibus autitudines accuratiores, eas placuit mihi exhibere in hexapedis,
et centesimis, ad quam mensuram eXegimus mensuras alias
369 Observationum praestantiam Commendat consensus altitudinis Andratarum ex his elicitae cum altitudine eadem quadrante capta disserentia enim, quae non pertingit ad hex Pedas 4 , prorsus evanescit, Si loca barometri ad vallum, et ad superiorem in aedibus Brunerii Contignationem referantur.3 o Interea Vero Observationes hae ipsae, quamquam numero paucae, si tamen cum iis considerationibus conferantur, quas paullo ante asserebam de horeorum montium dimension, bus universe , illa Videntur confirmare , quae conjectabam de eorum via eos videlicet angulo adhuc maiore pendulum feci ris fuisse attracturos, si massa telluris aequabilem ubique densitatem obtineret.
ne solus efficeret eorum montium primus Mombarone Θ Νon ne
sphaera ipsi suffici potest radio heX. saltem quatercentum Θ Hac in substitutione altitudo montis minuitur heXapedis 233: Pr habile autem est minui ipsum aequaliter in amplitudine ; cer-
195쪽
AEI QUAE EX ONOUO te minuitur multo magis in productione;iatque haec Omnia, quaere monti fiunt Vis suae decrementa , eam Vim aequare Via dentur , qua sphaera praestat, quod pars aliqua massae prope acclivem eius sursum a centro superficiem pendulo propior sit futura, quam mons. Quod enim attinet ad partem massae,acentro deorsum, quae est in monte ad austrum porrectior,
quam in sphaera , illius vis a vi librari videtur massae illi
debita, qua prae rotundata sphaera est mons etiam ad hoream basi sua solidior. Praeterea tenendum Andratas impendere in rupe praerupta.
37 a Atqui sphaera illa declinationem penduli a nobis ob-
Servatam quamproXime efficeret. Nam junctis cathetis duobus, altero tendente in centrum telluris, altero directo in sphaeram montis Vicariam, essectoque illo ad hunc, uti radius telluris ad 4oo,.seu uti 8I or adpi circiter, eae eXponent Vires , quibus pendulum trahetur in sphaeram telluris, et lin haeram montis Vicariam , utpote quae vires in sphaerarum superficiebus sunt uti radii. Pendulum autem actum binis iis Viribus suspendetur in hypothenusa, adeoque angulo ad sphaeram montis vicariam, berrabit, cuius tangensi ad radium erit quemadmodum a ad 814o, qui Σ3 superabit, Scilicet angulum observato a nobis ferme aequalem.
3 3 Atque his rebus circa boreas animadversis, adhuc ii, hens commentaria haec non dimittebam, nisi aliqua pariter
observarem circa alpes maritimas, quae eXtrema sua Parte,
qua ad vada Sabatia proxime finiuntur, polygono' adstant ad austrum. Ac primo positio ipsa Montisregalis videtur paullo expressius significanda; quae urbs in subalpinis nulli secunda,
196쪽
censetur coeli salubritate, amoenitate soli, civium frequentia, post Augustam Taurinorum singulari, et Vero etiam eorumdem
ingenio, atque fide. Civium pars collem tenet; sed pars longe maxima, eaque actuosissima in planis degit, uti appellant,
quaeia meridie per Occasum ad boream usque collem ambiunt,
ob expeditum , quod ibi est, a mari commercium, et ob exumias , quas alluens Etlerus fluvius offert aedificiis plurimis opportunitates , praesertim sericeis. Itaque, quando nos in colle sectorem locaVimus a planis elato hexapedas 84 circiter, haec modica elatio principio consideranda Videtur, ceu ea, quae mi nimulam aliquam pendulo attulerit ad alpes maritimas propensionem ; quemadmodum dixi de tanto maiore Andratarum s pra agrum Eporediensem altitudine. 37 'Iam vero quemadmodum dispar est haec terminorum polygonijsupra interjectam planitiem altitudo, ita maxime dispari conditione sunt, quae Polygonum concludunt alpes. Andratis Monabarone , uti dixi, impendet quam prOXime ; contra collis Mon regalensis itinere horae unius saltem recedit a radicibus alpium maritimarum, quasi temperatiore in coelo amoenissimos colles exordiens, qui juXta Ortivam plagam concludunt agrum Subalpinum omnem , atque inde late etiam ad Asiam Pompeiam, et ad Statiellenses vagantur Baccho amiacissimi , et Pomonae. 371 Praeter eam maritimarum alpium a colle Monreg lensi distantiam est etiam apprime consideranda modica earum prae Penninis altitudo: cuius rei geometricam quasi mensi nem exhibent nobis limites nivis. Penninae summae Stant perpetuo nive candidae magna parte altitudinis suae, etiam cum
197쪽
18o ALIQUAE EX NOVO calor gliscit vehementior; contra in maritimisi invalescente aestate nix omnis deliquescit. Atque hic. Vix temperem mihi, quin verbum dicam de pulcherrimo, in quo ipsa hac , quaisthaec' ego scribo hora, mirifice oblector obtutu . Siquidem ex electrica in colle Garzegna specula, porrecto prope Montem regalem ad plagas Omnes loco, sole oriente, coelum a Superiorum dierum pluvia dies est septembris decimanona ) intueor , si alias unquam, nitidissimum, et alpes a prima autumnali nive candidas circumspecto. Ea nulli hi, quoad video, pertingit ad pomiferos montes, et linea,finitur sinuosa ipsa quidem, sed quae, aequatis distantiis, ad libellam ubique pertinet
ferme eamdem, confinia quasi definiens , ultra quae aer rari calorem non coercet fluXioni aquae necessarium .fSed, quod me pro mea maXime delectat re, est ipsa montis Hosa ad ho- ream , et nOStrarum ad austrum maritimarum at pium consideratio , etenim in illo naX ad montis usque radices , prout a
me videntur, neque illae interjecto monte alio impediuntur pertingit quam proXime; in istis vero vix summa fastigia a nive albicant, eaque rara admodum. Neque vero maris viciniae tribuenda videtur differentia haec omnis. Etenim Mom- barone mons Primus in radicibus montis Rosa ab aestivo calore nivem dimittit omnem, etsi alpibus , de quibus hic dico , maritimis est ipse elatior. 3 76 Atque dudum quidem antea habebam perspectas Oh-
servationes his similes , praeterea eX Communissimo monti l rum Sermone, et eX itineribus etiam ad Savonam, Oneliam, Niceam meis plane cognoveram alpes maritimas prae Pelam- nis etatenuari plurimum , eamque ob rem, et Vero etiam Ob
198쪽
Γ I RO METRO ALTITUDINE S. I 8 isatis)magnum; earundemirecessum a Statione Monregalensi, ingentem pendulo ad austrum declinationem asserre non debuisse. Verum rem generatim manifestam aVebam certius pervia
dere observationibus singularibus , et aliquo calculi quasi.elemento Bestimare. qiscua
3 7 Quare die 7 septembris Montemregalem Veni quasIferiaturus in alpibus, et1continuo cum cognato, et nepote Canonica enim alia curabat I purini) adivi cellam sectoris,
ibique explorata temporaria acus magneticae declinatione, eX penultima, quae est in praealta Ecclesiae Metropolitanae turri contignatione in suprema enim metuebamus a ferris ) Vidimus meria diananisspectare ad monticulum in alpium radice nomine Moim cervetto. Igitur constituimus eo tendere, meridianam prodi cere ad montes sequentes, Singulos Scandere, Observare adjacentes , atque ita progredi ad mare. 3 8 ΝequeviVires a calore, et Vero etiam ab aetate Pr xime relanguescentes continebant me, quin in equum jam proxime insilirem eXperturus, num Per montes, uti olim, POSSem adhuc reptare ; Sed coelum repente mutatum fecit, ut cognatum , et nepotem dimiserim solos , etenim disserendo fiebant omnia deteriora. Ii spatio horarum quatuor assecuti sunt Mon-cervetto sed ob densam caliginem nec meridianam illinc producere potuerunt, nec callem tentare sunt auSi non ante tritum. Itaque progressi juxta fluvium Cossalia in casis dormierunt alia botera, et pergentes a meridiana Vera eo ferine angulo declinare , quo falsa declinat in chartis topographicis spatio horarum quinque montem Superarunt, qui unus in eo calleu occurrebat altissimus, vulgo ta colla di O mea. Ipse , ia
199쪽
AII QUAE EX NOVO quo uperarunt, locus, dicitur si plano de' termini ei sed quando a latere montem efferri adhuc altius audierunt etenim caligabant adhuc omnia post horae quadrantem ipsum ibi sunt assecuti, ubi eminet maxime, et mons dicitur di Valbella. Iverunt inde ad mare, superato monte alio minus elato , et nihil ipsis fuit reliquum, nisi ut reditum pararent leniore Via ;etenim coelum a caligine vergebat ad pluviam. 3 79 Ego vero interea GarZegnae harometrum observabam,
euius infra cellam sectoris depressionem jam antea provideram , quemadmodum et eius cellae super urbem in planis altitudinem aestimaveram; sed hic observationes asseram postmodum diligentius habitas. 38o Scilicet Breduli in urbe plana in aedibus Nepotis, coelo late sereno, tranquilloque
200쪽
33, o. FI, 26. 381 Quare altitudo sectoris super plana urbis, quam etiam nos nosse intererat, uti diXi, concluditur 84 , 66. Haec autem a libella exstitit 83, 98; neque hanc semihexapedae differentiam magni ego facio pro ea, de qua hic agitur re. P test autem ipsa emergere ex caussis pluribus. Primo quod ob. servationes harometri hora disserunt i, deinde quod huius altutudines uno ego thermometro emendo collato cum iis, quae