Joannis à Someren ... Tractatus de jure novercarum

31쪽

Tu meum te omne nefas hic Iulo mare Horreat incestus, sardaque Phaedra uos. Conjugium me aude probas damna r

amor

Illiolii se sentes ita poena premit. Pacta thori ratione regis; meliusque secundi, Vindice te thatim ura renata vigent. Vile nihil mens magna pit. Vulgaria es ia gligis, o quae non ante notata, notas. Iarbarimque ruris, farragoque oeca loque esilet, se vocum suavior ordo sonat; ris iam una tis; miratur pondera rerum Lector es eloquii mina vimque tui. Dumque vent, gaudentque novis subscri bere chartis P tria,privign xuria, rosa, Themiae; Lor an exiguo compini maxima Gro Voteras, m in concisis, Aurifor,

32쪽

ELENCHUS

Caputes.

De Soeietatem mercaθ. Caput II. De Communi/λre Tris ahen. caput. III. De Societate Ουercali per pacta dotalia zrct ta Caput IV. De A in ratione Marci,ct quomodo ex ea ozerca ob getur. Caput . De Trutelis. Caput VI. De tantinuata cum Liberis Societate.

Caput VII. De Fimis Societata, ct deIure Massariae. Caput VIII. De Dom Mortuaris, debitis Caput IX. De Tostamentaria successione Caput T. De Succesionibus ab in sata Caput XI. De Tilmilia erciscundae judicio. Caput XII. De Communi Conjugali zUidundo. Caput XIII. Ad L Faminae 3. C. de Sec. Nupt. Caput XIV. De Collatiomb. . Caput XV.

33쪽

TRACTATUS

IURE NOVERCARUM.

A I. Societate Novercali I. - . hac edictali C de s .nupt.instatutaria conju r societate locum habeat. II actiopersonalis ex tuto oriunda adversus coniugem, ut bona ubicunque sita communicentur, extendi possit ultra'. hac dictalli. III. Si maritus ex succesione liberorum prioris thori qui consequatur in novercae commune sit, sede l. sceminae C. de Sec. Nupt. IV. Legatum, in viduitatepermanserit, an inmcundi horisocietatem veniat. V. ii donatio evio facta, ut, si me liberisu

cederet, addonatorem reverneretur, iis existen-ribus, conjugi, quae ex priore matrimonio liberos habet, communicetur, ita utrice privigni participes ejusdem fiant. VI. Uni de re immobili empta in priore thoro, cujus in scriore sit celsi se iraN portus.

VII Quid

34쪽

VII. uid de lite tempore primi matrimonii mota, sed injecundo demum decisa, ct de pri riptione eodem modo incepta, sed postea impleta. I. Oribus abrogato dotium jure, Fab utraque parte in matrimoniilsubsidium conjuges suturi bona

anserunt, quae vi tacitae socie- 'tatis per statutum introductae communioni aequaliter cedunt, nulla inter prima, aut ulteriora repetit matrimonii vota distinctione adhibita. Stat. Ultraj. Rubr. 22. art.I.

ita ut conjugalem inlaborum societatem ad filialem portionem per Imperatoriam leg' hac DL constitutioncm restringere non liceat, cum nihil in co titutum disposuerit. Durius quidem est, si ea, quae nec teruncium antea habuit, interveniente matrimonio dimidias vidui patris facultates licet eas ampla possederit, absorbeat, omni spe tantae haereditariae portionis liberis praecisa ierum dum ex municipali jurudescendit haec nitens adurities, culpari amplius non potest, quoniam a lege introducta deseraditur. Quod si intentionem scopum prohibitionis probe consideres, ed praecipue vim ipsius dirigi observaveris, ut solum munificentiam hominum novorcalia blandimenta moderetur, non vero legale lucrum excludat nec ea, quae

vi statuti, sed quae facto hominis, pactis, testamentis aliisque donationum speciebus ad alios

35쪽

NOVERCARUM.

transeunt, respicit quod autem perfosetatem coniugalem consequimur, X lege, non vero hominis facto nobis accedit. Nec quicquam1tringit obsectio,quod conjuges,quibus liberum luit a statuto per pacta dotalia recedere, ei sesse conformando tacit pacisci videantur, ita ut non tam statutum causa sit hujus communionis

introducendae, quam tacitum potius inter con

iuges pactum absurdum enim est dispositioncm

hominis vocitare, si quid consormando sic es ilia negotiis evenire senserit de sane consuetudo totumq; ius nostrum, tacitum populi sub eo via ventis pactum est, qui ei consentit f. i. Iur. tW.gent 2 civ. de I ur. Eidemque convenit quod pactum expressum de lucranda dote, etiam contra L hac dictali. autoritate statuti valet Moller lib. 2. me'. c. q. . N q. Quoties communio lege introducitur, toties a jure uomano discedimus, quale beneficium conjugibus hic directo concessum, indirectu per d. legis dispositionem everteretur. Verum quidem es statuta a jure civili interpretationem recipere, nec ab eo recessisse praesumi, nisi contrarium disposuerint. Veruntamen cum diu illa bonorum communio, antequam lex habe ali ad praxin nostram deduceretur, obtinuerit, statuti Compilatores ad Imperatoriam legem respexisse non potuerunt; sicut etiam secundas nuptias a primis,aut ulterioribus ratione 1 secte-

36쪽

societatis non distinguunt, ita ut statutum nostrum non tam a jure civili hic recedat, quam quidem illud ,otius non rcceperit. Post conditum nim statutum nostrum intra totius sere saeculi spatium nunquam hujus Provinciae Tribunalia ullam societatis restrictionem ex hoc capite agnoverunt, licci absque dubio pistinae per tantum lcmporiscvenerit hic casus Unde patctiam Legislat aris suill intentionem,ne re-1biccio ulla admittatur, quam alioquin a tempore statuti condit admisisset, ita ut tacitus populi conscia sus ' usiis, accedente temporis diuturnitate, huius cpis vim cssicaciam ab hisce cmovcrint. Aliud igitur in statuto nostro undamentum si, quod scilicet in prioritate temporis consiliit, quam illud, quod a D. . ventilari solet, scilicet quod statutum secundum legem hac Adiali interpretationem rccipiat nisi expressa dispositione Z ad literam dii nam Constitutionem abroget, intelligendumque, si liberii priori matrimonio non supersint, uti post plurimos docet Francisc.

sit aliorum opinio, qui expressa statuentium verba ad abrogandam legem hac diciat non requirunt, sed sucta cere existimant, si tacite caelis colligi , aut ex circumstantiis demonstrari possit,

37쪽

N O vim in um M. Fpossit, quid statuti Conditores senserint quia de illud pro cxpressi, haberi selet, quod caemente Legislatoris colligitur, ut eleganter in

simili disputat riuus au in c. pari. 2. P. 2. art. 28. num. 86. 7sqScheptita. a Cons Tranaeb pari. . it. a. f. 19. num. 6. Et nulla sane ratio est, cur in legis hac diciali derogatione expressam de ea mentionem requiramus, quam tamen in aliarum legum, aut restrictione aut abrogatione non desideramus cum enim juris illa sit mere civilis & positivi, non necessarii aut naturalis facild etiam, uti cliquae leges, statuto tollitur eaque sententia nostram quoque societatem confirmat, ita ut ex utroque sundamento, tam ex prioritate temporis, quam ex statuti interpretatione, consuetudine is uhactenus vallata, pateat conjugalem intiborum societatem Romana lege nec mutari,nec diminui. Arat Matthaeus de crimis. b. 8.tis. 3. Quit. num. q. roene . de leg abrog. id L hac d Elaispou Pec . Got. Ne ad Coren allegat a que ita in revisione judicatum sui et . Iunii. 16. 6. in causa vani Er genamen an Clae ELberis contra uir mamen vaniarentaveri . Idemque novissimo Supremae nostrae Curiae arresto confirmatum 2 ε prilis 6 causa viduae liberorumque Danielis Hoorens . Uti expres , apud Daventrienses statuto hoc deci

38쪽

art. . alsis etiam ante annum I 6O.agnita non

fuit leg B ediciali constitutio Renat Choppin ad Leg. d. lib. . c. I. it. I. 8. Ddemum tempore suasore Michaele Hospitalio,

usu edicto Regio ibidem confirmata est Scip.

Gentil. e Sec. Ni t. cap. 16. Ant. J Jatthaeus Lloc. Nulla quoque in foro Saxonico ejusdem observatio, sed abrogata in Tribunalibus omnino

silet, latissime Virgil. Pingirer quastiluH.Sax. 6. Carprov. para .const. 3. f. 7. Nec servant

cana Mutina, Ticinum, Florentia, Z pleraeque Italiae Civitates proscripserunt, quibus tamen magis quam nobis jus Romanum familare est; cnumerant easdem Montanus de tutet cap. I . m. II 8 6 Ii . colla de ratio i. rat. qciae . 8 . num. q. Unde etiam ipsorum interpretes statuta suae gentis in dubio . hac dies ali derogatoria existimant, ne impeditiva matrimonii Censeantur, utque parens superstes liberis orsan liberaliter dotatus a secundis nuptiis cum libidine Millicito amore non arceatur, i non nisii cum ea, quae multo aut inferioris conditionis, aut vilioris prosapiae suerit, propter ademptam hanc gratificandi ex statuto licentiam inus libcrorum possit connubio jungri licet pleraque bona dc facultates ab ipso processerint, in matrimonium primum fuerint collata. II. Quamvis autem statutum Ultricctinum bona omnia sub suo sita territorio com

39쪽

NOVERCARUM. Tmunicet, extra illud tamen extendi ad alia non potest, ut rem assiciat, sed personalis ex statuto oriunda actio adversus conjugem conceditur, qua bona in aliis locis, ubi similis consuetudo

non extat, sita in commune conferre astringitur. Si quis,inquit Paulus in . q. r pro Sc. ocietatem contraXerit, iem emerit, quae ipsius sit, non communis secietatis tam c judicio eam communicare tenebitur idq; de omnium bonorum societate exaudiri debet, uti ad eundem textum notat Antonius ornacius. Cum in particulari contrarium obtineat. l. spatruusq. C. Comm. ut sir judic. Ita ut alter alterius bona ex natura

statutaria secietatis ubicunq; pro dimidio contingat,quod doctissime enucleatClarissimus hujus Curiae Senator Christianus Rodenburch detur quod rit. statui. vers. tit.2. . . n. Iq. Vcruntamen cum l. hac edicitati non tam in pers ,-

nam, quam in rem scripta sit,s non tam conjuge contrahentes,quam bonorum potius &samiliae conservationem respiciat praesupposita per sonalis actio non in totum, ed secundum C-dcramen legis hac di tali commuta onem bOnorum extraneorum operaretur, veluti si cum Frisio binubo Batava contraxerit, eo enim casti ad modum dictae constitutionis bona in agro Frisico sita tantum communicarentur eaq; Videtur tiam sententia Joan ames cent. . Uci.. 96. n.2. insin ubi ex ratione leg 'ia. iactati.

40쪽

inseri eorum bonorurn, quorum alienatio ali qua conjugibus adempta est, nullam ex statuto oriri communionem, quoniam ea sub alienatione comprehenditur l. qui neque8. f. 2. π. de reb. eor qui ib. t. Statutum quidem Ultrajecti num Imperatorio hoc rescripto non coarctatur, si simpliciter matrimonium contractum fuerit, verum ad bona in alterius territorio posita vim

suam non porrigit, quia non permiviva est dicta legis constitutio, sed prohibitionis modo

concepta recipitur .contra prohibitoriam autem legem unius territorii, ratione bonorum, alterius territorii judex nihil statuet, cum eo casu impune ipsi non pareatur, i t. v. dejuri d. Actio personalis ex statuto personam tantum a scit, unde ulterius vires suas non exerit, quam quousque sese persen contrahens paciscendo obligare potuisset, qualis potestas ad statuta realia prohibitiva non spectat; cum autem per pacta dotalia inde recedere conjugibus non siit inte rum, sequitur, nec idem statui posse per coniuges sese alterius territorii legibus S consuetudini subjiciendo quod nim per pacta dotalia conjuges introducere non possunt, illud ctiam per alterius territorii judicem circa boni patrimonium eorum constitui non pol st. Nec sane a Consuetudinaria inter Frisios ac quaestuum communione liceret recedere, ini Vel