Lanx satura [microform]

1쪽

a partis the ' undations of stem Civiligation Preservation Project

Reproductions may not be made without permission stom

2쪽

States Cod concem me maring of photocopies orither reproductions of copyrighted materiai. ..

Columbi University Librao reserves the right to refuse to cephas Torde is in iis juciemem futtiliment of the or rvvould involve violation of the co right law.

3쪽

LAN SATURA

4쪽

COLUMBI UNIVERSIT LIBRARIES PRESERVATION DEPARI MENT

BIBLIO GRAPHIC MICROFORM ARCET

Origina Materia a Filinex Existing Bibliographic Record

5쪽

in ches

isi iiiiiiiiiiiiiiiiii lusi liiiiiiiiiii

6쪽

ex programmato Grinnasii Amsteladametiris anni DcCCLXXXV seorsum impremum.

8쪽

Socrates illo latonicus in Agathonis Convivio morem ex vero describere aggressus, Diotimae videlicet verbis daemonem nobis quendam proponit, non deum, iis quorum animum possederit miram infundentem cupiditatomotquasi appetituni honesti vo corporis vel animi. Quem amoris ardorem none sedari demonstrat dum sibi abseat quod quisque concupiverit, verum id

agor ut in ionesto illo gignat. Ceterum της κατα το σωμα γε ni τεμ, une hominibus eum ceteris animantibus communis St, multo praestare τηυκατα την φυχηv, qua veritatis atque honestatis amantes quod quisque in

bonis artibus cogitando atque meditando invenerit aut in vita et usu didicorit pudicis ut candidis iuniorum animis instillent eosque instituant ad virtutem,

iustitiam pietatem, modestiam, Omnia quae res publicas Servent, homines moliores reddant et beatiores. Hunc Amorem multarum et bonarum artium esse parentem, ab hoc bonos inspiratos Ootas virtutis exstitisse magistros. hunc ducem secutos singulares illos Vim et propemodum divinos Lycurgoso Solonos optimis legibus ei vi fates suas donasse, hinc denique originom ducor nobilo illud gloriae studium et immortalitatis, quo optimus quisque inductus breve quod natura sibi concesserit vitae spatium ama ot saetis in omne aevum extendere se posse speret. Sed haec et alia quae princeps et pator philosophiae magnifice atque divino fingitur effatus spiritu, apud ipsum Latonem legas, mihi des sub imagine poetica subesse verum. Quicumque tonoram aetatem bonis et liberalibus artibus instruondam suscopitanimos puerorum flexibiles et quasi cereos Veritatis amore pulchrique studio atquo honesti imbuendo labore patientia temperantia consuefaciendo ad omnem humanitatem informando; multarum et utilium rerum scientia Oxcolondo aut nihil ille agit aut divino illo ardore, quem laudat Socratos, inspiratus est atque inflammatus. Magistrum in discipulorum montibus

modo sulcos ducere Oportet, modo Semina Spargere, tum Succrescentem

segetem colere atque lavere, ab omni intemperie et pravitate defendore tueriquo. Sic et rectum gignitur et genitum recte nutritur atque in communem civitatis usum adolescit. Deinde qui sive voluntate adductus seu osscio obligatus eam artem docendi exercet, non is hoc tantum osscit ut aliis dux fiat ad utiliter, id est beate vivendum, sed etiam in ipsum fructus inde optimi necessario redundant. Se ipsum enim non docere non Orest, qui alios docet, et dum alteri res enarrare, dubia levare Obscura illustrare, expedire perplexa conamur, rectius quam antea de iis quae praecipimus aut

9쪽

docemus iudicare incipimus. in sequitur, ut qui alienis animi semina doctrinae immittere soleant, cum operam dent, ut quas rus tradant dilucide ea et Ordine explicent discipulorumque captu adaptent, vel ipsis disciplinis quibus prausint interdum prodesse incipiant. En tertium genus creationis, quod quidem non minus merito 'Eρωτος εργοις annumeraro licet quam illa

duo superiorn.

Atque ego profecto, cum hos complures annos Optimo adolescentos linguam litterasque Latina doceam, experientia et ipse novi, quam multum haec quotidiana exercitati proficiat ad voterum scripta rectius intelligenda totamque antiquitatem penitus perspiciendam, quamque acer sit stimulus, ut ne acquiescamus auctoritatibus, ubi a rebus non satis firmae videantur, sed

potius ipsi inquiramus in res. Eiusmodi habitis inquisitionibus cum persaepe nihil addatur ad am disciplinam in qua locum habeant, nonnumquam etiam frustra simus, interdum tamen fit, ut posse tonebrae iis dispelli videantur et verum inveniri. Inventum autem, modo diligenti investigationsemeditatione multa satis probatum sit, nulla est causa cur non in medium proferatur. Sic oro et in aliis alii disciplinis quod quisquo invenerit

Vulgare solent, et ego pro parte virili saciam, amicis obsecutus hortantibus ne prae pravo pudore elaborare supersederem et publici iuris sacer ea in quibus inquirendis aliquantum temporis haud sine fructu consumpsissem. Si enim essent vera, e re esse publica litterarum eorumque qui litterissaverent a vitigari, si ut argumenti non satis fulta, ambigua litique aut Omnino salsa convincerentur, Vel errores meo ullis prodesse posse, meum certe Studium cognosci. Cum vero multis et variis negotiis studiisque distractus oti perexiguo frui consuessem, non licebat Omnia qua odero in animo erat, huc consere Libens tamen hanc. arripui occasionem instaurandi veteris Oris, ut iam intermortui, ita sane probandi, ut Gymnasii Amstolo-dainensis programmati lectionunt adiiceretur dissertatio litteraria. Venia a Seholarchis viris humanissimis lacile impetrata, pauca ex adversariis meis et annotationibus deprompta argumentis explicare Sum conatus, quae nunc in Laue Satura tibi sum appositurus.

In recentiorum scriptis Latinis nomen Orci promiscue usurpatur, et de deo o do loco. Rem omnibus notam exemplis illustrare Supervacuum est. Tum in veterum operibus interpretandis utramque significationem velut suo iure viri docti adhibetis, prosecto arbitrati licuisse hominibus Romanis ipsas inserorum regiones, loca octo taceutia late, eadem appellatione nuncupare atque deum qui iis regionibus praesidet. Nota est BENTLEII coniectura, qua in loco quodammoratii Carm. 2, 18 30 rapaeis Orci lectione tralaticia leviter immutata poeta manum sibi videtur restituisse, cum capacis Orci reponit Hunc impugnat EERLΚAMPI Us u Sedes et omnia Orci et ipse Orcus lacus, non persona dicitur capra , sed quando ingens umbrarum multitudo memoratur, sive lutonis potentia intelligitur, qui tantum habeat imperium Horatius autem loquitur de uno hero, ad quem recipiendum non sane opera erat dici Orcum capacem.' Defendit igitur vulgatam ΡΕΕRLΚAMPIUS, non quo Orci Omino umbrarum reeeptaculum designari posse neget, Verum e quod illa significati ad eum, quem interpretatur, locum non quadret. Hac in re ergo dissentiunt praestantissimi critici, utrum eo loco Horatius deum Orcum an regionem dixerit de vi ac significatione ipsisu ocia nulla inter Os est controverSin.

Si toxica inspicias, idem ubiquo invenies, Orci nomino et deum designario regionem. Sed ambigitur, utra significatio origine prior sit. ORCELLINUS, cuius in ius modi rebus auctoritas a multis summa habetur: vor nomen dei insororum proprium, quod tamen saepius do ipsis inseris sive de inserorum loco usurpatur, quare et ad exicum pertinet; ' itaque ubi varias eius Vocis proprietates deinceps exponere parat, incipit a nomine dei. At contrao GEORGE in Loxico .v. Oro I. Dor Ohnsit de gestor non Men- schen, die rate eli, das eis de Todlen Ggstg. terra Verg. . . -

proprio est regionis nota, unde per metaphoram deum nomen accepisse

statuit ' Et do deo quidem Orco satis constat. Saopo in litterarum monumentis

memoratur, SiVe receptor mortuorum, in cuius tristem domum Omnibus

aliquando est commigrandum, sive exactor inexorabilis, qui messo sibi debitam tempore suo moti aut hostilo in modum in homines facit impetum, raptos secum ausori Orco res divina flebat, Orci in Urbe nodos erat sacra, ' Orcum invocabant quos vita taederet quive mori cuperent. um hoc tenendum est, non fuisse Orcum unum ociis dis quos tamquam minorum gentium appellare licet, verum maximo inter dipotentissimos esse habitum. Varro Orcum dis selectis annumerat, quorum nomina descripta habes apud

2 Lamprid. eliogab. 1, 6 dictus si es Heliogabalus a sacerdotio dei Heliogabalicui templum Romae in eo loco constituit, in quo prius aedes Orci fuit

10쪽

Augustinum de civ. Dei VII, Denique Orcus dona est atque Dispator, quem Graeco nomino lutonem appellunt ut omnium se inpiu' consensu existimabatur. Dissidet tamen unus ut is cuius auctoritas tu re mythologica

merito magui fit, RELLERUs. Is in uultiridio, quod de mythologia composuit Romana discri duos sorales duos inter o diversos videtur statuisse. ovo de boide manniichon odosgotior schei ut Orcus de populitreuGlnuben in meisten oschastigiis haben; unigestuus ir orici Dicliternund populare Veraulasfungon et hiiufigor otiann uis Distatur' Rom. Myth. II p. 62 d. secundae quam curavit ampliavit JORDAN . In eodem libro paulo inserius, postquam do Orci vi ut attributionibus dissoruit, his vorbis concludit: ν Mithin schoitit Orcus ni de eigonilichon ollgichondon Got dos ode gogoltu κ haben, Dis afer odor Ditis ater dagogo uuiir de Fursio do UntorWolt im Sinne de griochischeu Orstuli ung, utSOauc si de Gumalit de Proserpina.' Non sic loquitur qui duobus nominibus numen unum designari arbitretur. JORDA autem cum taceat cum Ρrullum consentire Videtur. Ceterum illos errare, contraquo Ditem patrem eundem esse atque Orcum

haud difficit os domonstratu. rollor o Jordano duobus hominibus doctis aetatis nostrae duos homines Romanos non minus doctos illorum quoque iudicio satis idoneos Oppono testes, Varronem et Ciceronem. Illius enim profecto auctoritate nisus Augustinus in cap. 23 libri optimi eius operis quod scripsit de civitate Dei in quo libro totus pendet a Varrone Oriam fratrem dicit ovis atque Neptuni, quem Ditem patrem vocant. V Huius autem testimonium praeclarum inest in quarta oratione actionis i Vorrom secundae. In describendis locis, ubi roserpinam luto, ex torrit hiatu

cum repento provenisset, rapuisse sertur, quam speluncam Hennense Peregrinis ostendero solebant, Cicero cum his verbis usus osset yqua it

patrem serunt reponte cum curru exstitisse' g 107 , paulo post, cum orbis sacrilegium, quod Henna commisit, increpat atque indignatur, ulli dolor, ait, ora tantus, ut alter Orcus venisse Hennam et non roserpinam asportasHe, sed ipsam abripuisso Cererom viderotur. V Numcui tu dubio esse potest, qui Ciceroni una de Obvorsetur persona, licet duobus cum appollet

nominibus Orcum et Ditem patrem Quid vero quod alio loco X. D. 3, 17, 3 Orcum fratrum Iovis ot Neptuni xpressis verbis dicit Neque aliter Vergilium existimasso patet ex loco unoidos IV, 693 sqq). Dido luctatur

cum morte,

nam quia nec sat merita nee morte peribat, sed misera anto diem subitoque accensu furore, nondum illi flavum roserpina vertic crinem abstulerat Stygioque caput damnaverat orcs.l Vigiliti ionii nat, duodecii inaros Ianuin, Iovein Saluinum, Geniuin, uel urium, Apollinein, aitem Vulcanum, optunum, Solem, reuin Liborum pationi seminas κto Tellurem, Cererem, Iunonem, Lunarii Dianam, Minervam, Venerem, QStam. 23 xstat etiam testimonium ipsius Varronis in libris do L. L. 5, 663 sod locus, in quo repelitui', admodum corruptus est. Hoc alto liquid eum scripsisse constat: idem Dis pater Orcus dictus. Quod hic sumeit.

Eius miserit Iuno Irim domittit in terras, quae crinem moribundae resecet.

Quod cum iacit dea roscida, haec verba addit: hunc ego Diti

sacrum iussa sero teque isto corpore solvo.Quodsi quis contra disputet, Graecos hic duos laudari non Latinos, fierique

potuisse, cum duobus Graeci uterentur nominibus quibus unum significarent regem inferorum δη si vo Πλουτωυα, Romaui autem utramque appellationem domesticis vocabulis reddere vellent, ut duo numina antiquitus diversa, Orcus o Dis misceretitur et quasi in unum confluerent ista sententia nullo firmo nititur undamonto. Qui nim sic statuit ego existimo Ciceronis quidem o Varronis tempore viros eruditos errore ductos deum Orcum eundem arbitratos esse atque Ditem patrem, ceterum ea numina olim divorsa suisse ainihil praeterea addiderit, quo probari possit, diversitatem o antea fuisse et tunc consenuisso, nihil illo dicit. Sed neque consonuit neque umquam videtur fuisse Etenim, si fuit, ante Ciceronis aetatem fuerit necesse est, quoniam Ciceroni quidem Orcus idem ost, qui Dis pater. Ergo apud antiquiores, quam Cicero est, eius diversitatis testimonia sunt quaerenda. Verum si quis lauti o Toronti comoedias, Naevii Ennii Lucilii aliorum Dagmentu eo utet, saepe Orci, nonnumquam etiam Ditis patris ibi inveniet mentionem, nusquam vel in minimum incidet indicium, unde probetur duo illos putari deos, non unum. Si vero pristina illa divorsitas reiicitur in illatompora, quae prius fuerunt quam Musa pinnato gradu intulit so bellicosi in Romuli gentem seram, de iis o nescire ingenue lateor, cum tutum tum sanum iudicans illud Creontis ἐρῶ γαρ α ρρο- σιγα γλω. Nobis igitur, qui versamur in ca antiquitato quam e monumentis Og-scere OSSumus, ut Vulcanus idem est qui ulciber, o Bacchus nomine tenus a Libero patro distori, ita ne Orci quidem et Ditis persona, quamvis duobus appelletur nominibus, discindenda est. Reliquum os ut videamus possitne Orci nomen praeter deum et regionem significare. Hic, ut in re subtilior magisque impedita, pauca praemonita volumus. Habent hoc di antiqui ut eorum nomina subinde usurpentur de iis rebus qua imperio eorum subiectae sint. Volus cum sub imagine Iovis caelum dicitur, vel cum ignis Vulcani, vitis aut vinum Bacchi, mare Neptuni, Cereris frugos appellatione gaudent. Trita haec metaphora et Latina. Verum, ut totum hoc per translationem dicendi genus et cortis legibus est adstrictum neque usquequaque valet, ita meminerimus esse certos fines quos intra deorum nomina ad sua cuiusque res transferre liceat. Recte Quintilianus metaphoram non permittit nisi aut ubi necesse est, id est ubi proprium verbum deest, aut ubi translatum verbum significantius est aut

decentius quam proprium Inst. r. 8 64 6, p. ibid. O 18 . Neque serenda

os metaphora nisi quae grata sit auribus montibusve legentium vel audientium, quas cum simul et verbum translatum tangat et ros sub imagine proposita aliena, varietate delectare, non diversitato delatigare oportet. Igitur cum in aliis translationibus modum tenent, tum in rebus per deorum nomina significandis peram dant scriptores ut iis utantur figuris, quae pariter accommodatae