Institutiones aulicae, nunquam editae, ex C. Tacito cum primis, sed et aliis historicis ab authore incerto privatim traditae, et jam ab Eusebio Meisnero, editore, publico donatae

61쪽

roborum virorum in tyrannorum a disso lutorum aulis rarata si conditio inauru fere ara probandi sis principibus.

Ob in dicet quis, venare perra xb, ut tyraninus vel princeps dis lutus hominem probim adjuna sibi. Nec ego diffiteor , rarum

esse, sed idem tamen asser, pau-as esse domos principum , in quius non aliquis saltem reperiatur robus, si minus Vocatu principis, .l altem desiderio bonis commo- dandi, malorumque potentiam Π- iringendi, eo pellec usue suamque sta-itionem illic auxilio meliorum auti benevolentia tens amicitiaque alicujus magnatis, tueatur ier Vato inpiimis salubri illo Lepidi, quem Tacitus Annal. . boni sapientis aulici exemplum proponit, temperamento, qui nec abrupta contunaacia irritaverat principem, nec detor-

62쪽

mi obseqhii in omnes ejus libidines consenserat.

Is dem Tacitus Labeonem Capitonem commendat. De quibus loquens, I aetas , inquit opacis decoras ut titit. Sed Labeo, incor-r talibertate , Sobi fama celebratior Capitonis obsequium dominatibus maris probabatur Annal. 3. IIL Non infitior, pluribus viro probo, quam alii, constituram dissi Mincultatibus vitam aulicam. Sed labo

rem hunc major quoque gloria, i major animi voluptas , solabitur. i. Quinimo, si sapienter agat, seque

accommodet iis quae videt mutari non posse ausit in dicere, pes limo etiam principi carum tandem fore, cariorem certe aliis sequioris notae, qui raro debita fide principis negotia tractant Vix tanta certe,

quin majorem sibi quisque a bono viro iure promittat

63쪽

IV. Atque eo spectat Sallustii h

ircoenatis consilium quo ille Ju- io Caesari, hic Augusto bonorum irorum dilectum amicitiamque ominendat qui, i illos existima-ionis cura, dc conscientiae religio, aebus inhonestis validius, quam aio poenae metus, aut virium imbecillitas cohibeat. V. Caeterum, ut diximus, uberior

m per in aul; est malorum seges. in duabus maxime rebus sese principibus probant. Prim limadulando, de quidquid imperare ubi tum fuerit, explendo idque tanto servilius, quanto spes 'Orcommodi allucet Deinde, lubd placent sibi principes, quum habent, quorum comparatione, quamvis mali sint , boni videri possunt. Sunt etiam , qui securiorem sibi inter sui

similes vitam fore arbitrcitatur. VI. Dionysiius tyrannus, rogatus, ut

64쪽

ut aula sua pellaxo suemdam, qob scelera odia omnium incurrerat retinendum sibi illum respondit, ntinus ipse aulae stio exosissimus fore VII. Habent hoc ii, qui vitii aliquibus sese obnoxios sentiunt, speciem sibi probitatis circumdarament comparatione deteriorum

Vetusque regnantium artificiura est, imparem deligere succes rem . ut ipsorum facta tanto meliora at- Πque illustriora appareant. Nec Au- cis usti , dum Tiberium adsisteret sibi, cujus arrogantiam saevitiamque perspexerat, nec Tiberii, quum Caligulae traderet imperium, aliam sinis mentem , author Tacitus est. VII I. In primis autem, in sermo ni sobrius ut sit vir probus, necesse est. Nam principes rar talium ferre libertatem lolciat. Nec Platoni illa. in Dionysium Syracusanum usirpa- , bene cessit. Propter eam natae ciuidam

65쪽

idam traditus, ct in Creta insulaendi justis est. Unde, a philosophisiuibusdam re dcmptus, monebathar, tu abstinere a principum convictu enitus, aut ad eorum placitum loqui. IX. Simili consilio Aristoteles

allisthenem, cognatum suum, A-r lexandrum comitari parant om in struxit nempe, ut rarissime, &mon nisii placitura , loqueretur ei, qui vitae potestatem in acie linguae

dulari apud quos, qua irdonam, se quomodo , oporteat. Adtilation vera liberaeonditio. Pentandi vel adulandi necessit -

iter isieri non potest oportet. Lx interdum adulari apud tali in genio principes, ut illos devincias tibi. Sed non quovis modo adulan-

vilis

66쪽

vilis adulatio displicuit etiam Tibrio. Quem curia egredientem, hunc modum loqui solitum Graecverbis. O homines ad servittite parat V memoriae proditum Verbsunt Taciti, Annal. 3.

II. Est ergo,quum stirpatari ac omissa, adulatio nocet. Fit eni Spenumero, ut is, apud iacia aperte adulamur, sibi dolum si aspectet Oportet, aliquid adulatio habeat verb, ex specie libertatis, judicium cst A schinis Plutarchi, uc animo nos loqui , non solii principi, sed aliis etiam persuadeamus, adeoque famae nostrae con

sulamus.

III. Croesus , inter regnandum ingenia regum quid iis placeat displiceatue optime perdidicerat Quum enim aliquando Cambyse Persarum rex ex adstantibus quaesi-xis set, quid de ipsi judicarent,compararo

67쪽

AULICAE. 27 arato cum patre Cyro: omnes il-m Cyro majorem a s serunt ut qui atrio regno AEgyptum, cum impeio maris adjecisset. Quum ad rae-m deveritum esset , inferiorem Intre Cyro uescabat illum , eoui, in ullum usque sibi similem ge-ὶuisset. Hoc res pomum aliquid si itatis capere viliam est , eoque Cambysis vanitati plus caeteris fatis-jecit.

IV. Notabili est illa Valeruessalae apud Tacitum adulatio: ddebat, inquit Annal. i. Messala

Valerim, reno andum per annos sacramentum in nomen Tiberii. Interrogatu que a Tiberio, num se mora Eante eam sententiam prom sisset, Donte dixisse respon it neque in iisq/ι ad rem publicam pertinerent consilio, nisi suo, usurum, vel cum periculo ossensionis. Ea sola species

68쪽

V. Huic simile est, quod idem d

Ateio Capitone refert Annal. 3. Lucium Ennium , equitem omnum, Majestatis postulatum, ubosi em principis tromiscuum adsum argenti vertisset , recipit inter reos vetuit palam a pernant Ato Capitone, quasi per libertitem, non enim debere ripi patribu vim fatuendi neque tantum maleficium impune habendum sine lenitus insu dolore esset, reipublica in jurias ne largiretur. VI Piomptum foret, alia hogenus exempla proferre sed stissiciunt allata ad instruendum eos quibus assentandi necessitas impsita est. Ne adulatio eorum cum publico vel privato incommodo conjuncta sit, sussicit, ut vanitati quandoque principis satisfiat. o P

69쪽

aulico '

CAvebit quoque aulicus, ne se misceat consiliis principis , , ei

vocatus, etiams honeste subterfu- aere non possit. Nam ejusmodi principes eo ferme animo consit illium petunt, quo erxes, Graeciae bellum illaturus. Convocaverat sae principes , velut super eo belli negotio deliberaturus. Ne inconsul l f proproa ex libidine tantum agere mobis videar, ad consilium , inquit,

vos, proceres, vocavi. Mementote

tamen , potius heu animum obediendi nobis suam ancipitem deliberandi curam a vobis requiri Camby- ses, antecessor Xerxis, sorori matrimonium expetens , quaercbat X consiliariis, num quae ex Persarum tale matrimonium vetaret. Illi,animadversis, non quaerere hoc regem,

70쪽

ui dubitandi sellicitudine se exoveret, sed quo voluntates introspicret procerum responderunt, nulla quidem legem hoc, quod cuperrex, aescire es se tamen aliqua quae, quod luberet regibus, licituassereret. Ita ex ingeni ovi principi negotii ipsius, iudicium facie

dum est, an consilium petenti crdendum obtemperandumve sit. II. Habes regia exempla. Dabaliud, viri, qui minime regis nomevicem tamen, in Hispania taculsuperiori gessi. Defuncto Ferdinando, Carolum Austriacum,tum piacFlandros agentem , Pontifex Ro manus, Caesarque Maximilianus, sus cipere hortabatur titulum regis Hispaniae, quantum vi sua perstite matre Ioanna, Ferdinando genita, per in- Valeria linem rerum gubernaculis impare Vocantur ad comitia pro-ccic regni Coram iis Cardinalis