Sancti Aureli Augustini Opera

602쪽

S. Aureli Augustini

2 Verum h00 d0nee sat neque enim desperandum eStillam te patriam p0sse adquirere uel iam adquirendam prudentissime c0gitare, ad quam te pater etiam, qui in ista genuit, anteeessit - h00 erg0 d0nec sat, da n0bis ueniam, Si pr0pter patriam n08tram, quam cupimus numquam relin-qHere, 00ntri8tamus patriam tuam, quam cupis 1l0rentem relinquere. de cuius quidem 1l0ribus si cum tua prudentia disputemus, n011 est uerendum, n0 tibi difficile persuadeatur aut uer0 etiam n0n facile 0ccurrat, quem ad m0dum st0rere civitas dubeat. 00mmem0rauit p00ta ille uestrarum clarissimus litterarum qu0sdam st0res Italiae; sed n0s in uestra patria n0n tam experti sumus, quibus 1l0ruit terra illa uiris,

quam quibus arserit armis', imm0 uer0 110n armis Sed flammis nec arserit, sed incenderit. qu0d tantum se0lus si fuerit inpunitum nulla digna c0rrecti0ne prau0rum, q0rentem te patriam putas relicturum 3 0 s0res n0n plane fruetuum Sed Spinarum i 00mpara nunc, utrum malis s0rere patriam tuam pietate an impunitate, c0rrectis 1110ribus an Securis ausibus; e0mpara ista et uide, utrum in patriae tuae am0re n08

uincas, utrum eam magis ueriu8que cupias fl0rere quam n08.3 Intuere paululum ips0s de re publica libr0s, unde illum asse etiam amantissimi ciuis ebibisti, qu0d nullus sit patriae

10 cf. Verg. Aen. VII 643-644 21-p. 429, 4 Cic. de rep. fragm. IV 7, 7 22-p. 429. 1 p. 426, 5-6; 427, 13 141 disperandum II corr. m. I desperandum) FA m. 2 desperandum)4 haec A 5 cupimus nunquam m. 2 supra v. K nunquam cupimuS R6 00ntristamus, m. 2 c0ntristamur Is contristamur AK 8 sua perdeatur corr. m. I persuadeatur M persuadetur A 9 ciuitas florere R 10 ea rissimus scorr. m. I clarissimus) litterarum uestrarum flores quosdam R12 floruerit m; Very.: quibus Itala iam tum fi0ruerit terra alma uiris. quibus arserit armis uiris an iuris incertum, in marss. m. I iuris M15 correcti0ne eras.) R 16 relucturum, in mary. m. I relicturum II fructum, corr. m. I fructuum F fructib;, sed b; in ras. m. Ir) II

ciuisJ cuius K c0nsulendi patriae R

603쪽

epistularum XCI.

e0nsulendi m0dus aut finis b0nis. intuere, 0b800r0 te, et cerne, quantis ibi laudibus frugalitas et c0ntinentia praedicetur et erga c0niugale uinculum fides castique h0nesti ac pr0bi m0res, quibus cum praep0llet ciuitas, uere s0rere dicenda 5 est. hi autem m0res in ecclesiis t0t0 0rbe crescontibus tamquam in sanetis audit0riis p0pul0rum d000ntur atque discuntur et maxime pietas, qua uel HS et HeraX 00latur deus, qui haec omnia, quibus animus humanus diuinae s0cietati ad inhabitandam aeternam caelestem que ciuitatem instruitur et 10 aptatur, n0n 80lum iubet adgredienda, uerum etiam d0hat implenda. inde est, qu0d de0rum mult0rum sals0rumque simulacra et praedixit euersum iri et praeeepit euerti. nihil enim h0mines tam ins0eiabiles reddit uitae peruersitate quam ill0rum d00rum imitati0, quales describuntur et commendanturi, litteris e0rum.

Denique illi d0etissimi uiri, qui 1 publicam ciuitatemque

terrenam, qualis eis esse debere uidebatur, magis d0mesticis disputati0nibus requirebant uel etiam describebant, quam publieis ueti0nibus instituebant atque Drmabant, egregi082b atque laudabile8, qu08 putabant, h0mines p0tius quam de088u0s imitand0s pr0p0 0bant erudiendae ind0li iuuentutis. et re vera Terentianus ille adulescens, qui speetans tabulam pietam in pariete, ubi pietura inerat de adulteri0 regis d00

e0rum, del. m. I fl) altera e F 12 euersuiri F euersura I m. 2 δ euertenda) praeceptu, m. 2 praecepit K 13 associabiles, Sed as eae ra8. et corr. m. I fl) M peruersitate, corr. m. I D peruersitati M peruersitati P 15 lateris, corr. litteris K 22 exspectans MF expectans

604쪽

S. Aureli Augustini

rum, libidinem, qua rapiebatur, stimulis etiam tantae auet0ritatis aceendit, null0 m0d0 in illud flagitium uel c0neupiscend0 laberetur u0l perpetrand0 inmergeretur, si Cat0nem maluisset imitari quam I0uem; sed qu0 paet0 id faceret, cum in templis ad0rare c0geretur I0uem p0tius quam Cat0nem 3 uerum haec ex e0m0edia, quibus impi0rum luxus et Sacrilega superstiti0 c0nuinderetur, pr0Drre Drsitan n0n debemus. lege uel ree0le, in eisdem libris quam prudenter disseratur null0m0d0 p0tuisse scriptiones et acti0nes redipi com00diarum, nisi m0res recipientium c01180narent. ita clarissim0rum uir0rum in re publica excellentium et de re publica disputantium a uet0ritate frmatur nequissim0s h0mines seri d00rum imita

5 At enim illa 0mnia, quae antiquitus de uita deorum 1110ribusque c0nscripta Sunt, l0nge aliter sunt intell0genda atqu0 interpretanda sapientibus. ita uer0 in templis p0pulis congregatis recitari huiusc0 1110 di salubres interpretati0nes heri et

nudiustertius audiuimus. quae80 te, Sicine caedum est humanum genus aduer8uS ueritatem, ut tam aperta et manifestan0n sentiat 3 t0t locis pingitur, funditur, tunditur, sculpitur, scribitur, legitur, agitur, cantatur, Saltatur Iuppiter adulteria tanta c0mmittens; quantum erat, ut in su0 saltem Capit0lidista pr0hibens legeretur 3 haec mala dedec0ris impietatisque plenissima si nemine pr0hibente in p0pulis ferueant, ad0rentur in templis, rideantur in theatris, dum his utetimas imm0lant, Hastetur pecus etiam pauperum, cum haec histri0nes agunt et saltant, effundantur patrim0nia diuitum, ciuitates st0rere dicuntur 3 h0rum plane s0rum n0n terra fertilis, n0n aliqua

8 10 ei. Cic. de rep. fragm. IV 10, 11 3 uel perpetrando inmergeretur om. K 5 ad0rare eos cogeretur K14 al. t eae corr.; fuisse Mid. ait) M ait F at si eae ras. et corr. I l. m. 2) P illa om. R 18 genus humanum N 20 tunditur om. A21 canitur R saltus, corr. m. I saltatur M 22 in u A 25 redeantur FA ras. rideantur) thesauris MEA uietimis AK 26 etiam pecus R haec om. R 28 dieantur F terra n0n R aliqua m. 2

605쪽

epistularum XCI.

0pulens uirtus sed illa dea Fl0ra digna mater inuenta est, euius ludi scenici tam effusi0re et licenti0re turpidine celebrantur, ut quiuis intellegat, quale daem0nium 8it, qu0dplaestri aliter n0n p0test, nisi illic n0n aueS, B0n qHadrupedes, 5 140n denique sanguis humanus sed multo scelestius pud0rhumanus tamquam imm0latus intereat.

6 Haec dixi, pr0pter qu0d seripsisti, quantum tibi aetas fini

pr0xima est, cupere te, ut patriam tuam inc0lumem ae 1l0r0ntem relinquas. t0llantur illa 0mnia uana et inSana, c0nuer- 10 tantur h0mines ad uerum d0i cultum m0resque cast08 et

pi08; tune patriam tuam s0rentem uidebis n0n 0pini0ue stult0rum sed ueritate sapientium, cum haed patria carnalis generati0nis tuae p0rti0 fuerit illius patriae, cui n0n 00rp0re sed fide nascimur, ubi 0mnes saneti set ii delos dei p0st 15 lab0res uelut hiemales uitae huius intermina aeternitate s0rebunt. D0bis itaque c0rdi est neque Christianam amittere man8uetudinem neque pernici08um ceteris imitati0nis exemplum in illa ciuitate relinquere. qu0 m0d0 id agamus, aderit deus, Si eis n0n ita grauiter indignetur. ali0 quin et mansue-20 tud0, quam Seruare cupimus, et disciplina, qua uti m0derate nitimur, impediri p0test, si d00 aliud in 0ecult0 plae et siue iudieanti h0e tantum malum flagell0 aeri0re plectendum Siue

etiam uehementius irascenti, si n0n 00rreetis nec ad Se c0nuersis ad tempus esse U0luerit inpunitum.

z-9 p. 426, 8-101 fi0re, corr. st0ra K digna mater dignater, corr. m. I dignanter P2 ludis caenici tam M uirgulis corr.) P m. 2 corr.) ludis caeni citam Flicentiore ras. eae lucenti0re F turpitudine R edd. 3 sit daemonium R 5 mult0s caelestius B m. 2 corr.) 6 inerat A 7 haec ergo dixi R 10 dlii an dui incertum M 11 uidebis florentem R13 generationes K 15 interminata P edd. praeter m 16 christiana po8tr. l. eae corr. m. ut vid. I) M 20 qua imm0derate R 21 aliud deo R 22 h0e iudicanti R aeri0ri R 23 irascentis Mi si non c0nc0rrectis A 25 praescripsit enim n0bis R

606쪽

S. Aureli Augustini

episc0puli et dicis patriam tuam n0n leui p0puli sui serrato pr0lapsam. 'qu0d quidem si iuris publici rig0re metiamur, debet plecti Seueri0re censura; sed episc0pum', inquis, 'fas n0n est nisi salutem h0minibus impertire et pr0 statu meli0r0

causis adesse et apud 0mnip0tentem deum ueniam ali0rum mereri delictis'. h00 omnin0 seruare c0namur, ut Seueri0recenSura nem0 plectatur neque a n0bis neque ab ali0 ull0

intercedentibus n0bis, et salutem h0minibus cupimus impertire, quae p08ita est iu reete uiuendi felicitate, n0n in malefaci0ndi securitate. ueniam qu0que n0n tantum n08tris uerum et ali0rum instamus delictis mereri, qu0d impetrare ni Si pr0 0rrectis 0mnin0 n0n possumus. adiungis etiam et dicis: Quanta p088um supplicati0ne dep0800, ut, si defendenda re808t, inn0xius defendatur, ab in11000ntibus m0lestia Sepa

8 Accipe breuiter, quae c0mmissa sint, et n0Xi08 ab inn00entibus ipse diseerne. 00ntra r0e0ntissimas leg0s Kalendis Iuniis fe8t0 pagan0rum sacrilega 80llemnitas agitata est nemine pr0hibente tum ins0l0nti ausu, ut, qu0d nec Iuliani temp0ribus factum est, petulantissima turba saltantium in e0dem pr0rsus uic0 ante lares transiret ecclesiae. quam rem inlicitissimam atque indignissimam el0rieis pr0hibere temptantibus ecelesia lapidata est. deinde p0st dies ferme 00t0, cum leges n0tissimas epis00pu8 0rdini replieasset et dum ea, quae iu88a Sunt, uelut implere disp0nunt, iterum est elesia lapidata e8t.p08tridie n0stris ad inp0nendum perditis metum, qu0d uide-1-6 p. 426, 14 427, 1 13-15 p. 427, 2-31 dides A 2 si iurisJ si uris M si uiris P 4 impertiri R 5 deum omnip0tentem Γ 6 delictis. M saeueriora II 2 neque a n0bisoni. A ullo aliquo R 8 impertiri R l 1 mereri delictis R12 adiungis sis eae corr. m. I) M 13 defeti l da, m. 2 defent denda P14 innoxios K 16 sunt R 17 ipse in fiae v. om. A kalendas iunias P 18 festa M 19 ins0lenti. a eras.) usu P 23 deinde denique R 24 notissima K ordini, corr. m. I ordine M 25 ueluti

607쪽

epistularum XCI.

batur, apud aeta dicere u0lentibus publica iura negata sunt 00demque ips0 die, ne uel diuinitus terrerentur, grand0 lapidati0nibus reddita est, qua transscta c0ntinu0 tertiam lapidati0nem et p0strem0 ignes ecclesiasticis tectis atque 5 h0minibus intulerunt, unum seru0rum dei, qui 0berrans 0ecurrere p0tuit, occiderunt ceteri8 partim, ubi p0tuerant, latitantibus partim, qua p0tuerant, fugientibus, cum interea

c0ntrusus atque c0 artatus qu0dam l000 80 0ccultaret epise0pus, ubi Se ad m0rtem quaerentium u0ces audiebat sibique 10 increpantium, qu0d 00 110n inuento gratis tantum perpetrassent scelus. gesta sunt haec ab h0ra ferme d0cima usque ad

uenire temptauit ill0rum, qu0rum esse grauis p08set auct0rita 8, praeter Unum peregrinum, per quem et plurimi serui 15 dei de manibus interficere c0nuntium liberati sunt et multa ext0rta praedantibu8. per quem clarum factum e8t, quam saditu illa uel 0mnin0 n0n serent uel c00pta desisterent, Si diues maximeque primates ea fieri perficique uetuissent. Ρr0inde in uniuersa illa ciuitate n0n inn0centes a n0eentibus 26 80d minus nossentes a n0centi0ribus p0teris Drtasse discernere. nam in paru0 peccat0 illi sunt, qui metu deterriti maximeque, ne 0ssenderent e0s, qu0s in ill0 0ppid0 plurimum p0880 et

inimic0s ecclesiae n0uerant, 0pem ferre n0n ausi sunt; Scelerati autem 0mnes, quibus etsi n0n facientibus neque inmit-25 tontibus tamen u0lentibus ista c0mmissa sunt; scelerati0re8, qui c0mmiserunt; sceleratissimi, qui inmiserunt. Sed de inmis-Si0ne suspici0nem putemus e880, 110n ueritatem nec ea discutiamus, quae ni8i t0rmentis e0rum, per qu0s inquiruntur,2 ne ut firm terrenentur, corr. m. I terrerentur M 3 qua fuit m) R 4 ignis; m. 2 ignes P 6 p0terant R I latantibus; m. 2 lati

lz illa omnia illa R cepta es incepta L 18 priuates, corr. m. Iprimates P 19 ciuitate illa R ab n0centibus E ab inn0centibus R21 peeeati P A 25 ista uolentibus Γ 2T ea om. MA

608쪽

S. Aureli Augustini

inueniri 0mnin0 Π0n p08 sunt. demus etiam ueniam tim0ri 00rum, qui p0tiHS deum pr0 epi800p0 et Seruis eius deprecandum quam p0tente8 inimic0s ecclesiae 01rendend0s esse putauerunt. quid e08, qui restanti nullane censes disciplinac0hercendos et pr0p0nendum aestimas inpunitum tam immanis furoris exemplum 3 n0n praeterita uindieand0 pascere iram n08tram studemus, sed miseric0rditer in futurum c0nsulend0 satagimus. habent h0mines mali, ubi et per Christian0s 110n80lum mansuete uerum etiam utiliter salubrit0rque plectantur; habent enim, qu0d c0rp0re inc0lumi uiuunt, habent, unde uiuunt, habent, unde male uiuunt. du0 prima Salua Sint, ut, qu08 paeniteat, Sint; h00 0ptamus, h0c, quantum in n0bis est, etiam inpensa 0pera instamus. tertium uer0 si deus u0luerit tamquam putre n0Xiumque resecari, valde miseri-e0rditer puniet: si autem u0l amplius u0luerit uel n0 h0c quidem permiserit, alti0ris et pr0laet0 iusti0ris e0nsilii ratis penes ipsum est; a n0bis curam 0fficiumque 0p0rtet inpendi, qu0- usque uidere c0ne editur. deprecantibus eum, ut animum n0strum adpr0bet, qu0 cunctis uolumus esse c0nsultum, nihilque fieri Sinai per n08, qu0d et n0bis et ecclesiae suae n0n expedire l0nge melius n0uit ipSe quam Π08.10 M0d0 eum apud Calamam essemus, ut n0stri in tam grauid0l0r0 uset e0ns0larentur amieti uel sedarentur accen Si, quantum Ρ0tuimus, qu0d in temp0re 090rtuisse existimavimus eum Christianis egimus. deinde ip808 etiam pagan08, mali tanti caput et causam, petentes, ut ab eis uideremur, admiSi-6 15 - ep. CIV, 5 p. in 3 0stendendos A offerendos E 5 e0herend0s F existimas Eedd. praeter a immani R 6 non peccata preterita Γ parcere FT consulendos K 8 habent igitur h0mines R per om. P 10 incolum, m. I corr. inc0lumi P 1l uiuunt habent unde om. K unde Om.. m. I S. v. a id. E 12 aptamus M in quantum n0bis E 14 n0xium som. que) MFAR; V. m. CIV, 5 med. 18 c0nditur, corr. m. Iconceditur F anima ni in in in ras. m. I) M 20 et ante ecclesiae

b101520 25

609쪽

epistularum XCI.

mus, ut hac 0003Si0ne adm0neremus e08, quid facere deberent. Si Saperent, n0n tantum pr0 rem0uenda praesenti s0llicitudino uerum etiam pr0 inquirenda Salute perpetua. multa a n0bis audierunt, multum etiam ipsi r0gauerunt; sed absit, ut tales, Serui simu8, qu08 ab eis r0gari dele etet, a quibus 110sterd0minus 110n r0gatur. unde peruides pr0 uiuacitate mentis tuae ad h0e esse nitendum Seruata mansuetudine et m0d0rati0ne Christiana, ut aut deter0s deterreamus 00rum imitari peruersitatem aut ceter0s optemus 00rum imitari c0rreeti0nem. id damna, quae inlata sunt, uel t0lerantur .a Christianis u0l resarciuntur per Christiali 08. animarum n08 lustra, quibuSadquirendis eum .pericul0 etiam sanguinis inhiamus, et iu

is tua Salute gaudere. 2 sollicitudin0 A 3 1nulta enim audierunt a n0bis M o d0minus

610쪽

S. Aureli Augustini

XCII.

DOMINAE EXIMIAE ET MERITO PRAESTANTISSIMAE ATQUE IN CHRISTI CARITATE HONORANDAE FILIAE ITALICAE AUGUSTINUS EPISCOPUS IN DOMINO SALUTEM.J X0n s0lum litteris tuis uerum etiam ips0 referente, qui 5 pertulit, c0mperi multum te flagitare litteras meas credentem, qu0d ex eis c0ns0lati0nem habere plurimam p0ssis. tu itaque uideris, quid exinde capias, eg0 tamen eas negare uel disset ren0n debui. c0ns0letur te autem fides et spes tua et ipsa garitas, quae diffunditur in c0rdibus pi0rum per spiritum 10 Sanctum, cuius nunc aliquid pr0 pign0re accepimus, ut ip8am plenitudinem desid0rare n0uerimus. 110n enim te d080latam putare debes, cum in interi0re h0mine habeas praesentem Christum per fidem in e0rde tu0, aut sie te c0ntristari