장음표시 사용
61쪽
a Linio exerepta. pro me dicere eogor. Si pro alio dicendum esset , tempus ad meditandum & componendam orationem sumsissem P quum quid aliud quam ingenii fama periclitarer Ignarus quid arcessitus essem, te iratu de jubentem dicere causam, fratrem accusantem alis divi. Ille diu ante praeparata, meditata in me Oratione est usus: ego id tantum temporis , quo ac 'cusatus sum , ad cognoscendum quid ageretur , habui. Utrum momento illo horae accusatorem audirem an defensionem meditarer ν Attonitus repentino atque inopinato malo, vix quid obiiceretur, in telligere potui : nedum satis sciam quo modo me
tuear. Quid mihi spei esset, nisi patrem Iudicem
haberem' apud quem etiam si charitate a fratre majore vincor , misericordia certe reus vinei non debeo. Ego enim ut me mihi tibique serves: precor: j ille ut me in securitatem suam occidas , postulat .
Quid eum, quum regnum ei tradideris , facturum credis in me esse, qui jam nunc sanguine meo sibi indulgeri aequum censet'
62쪽
ORATIO L. CATILINAE AD CONJURATOS.
Catilina jamdιu de trucidando Senatu , inva .denda Republica e/gitabat , multosque traxerat nobiles fi omines in nefarii eonsilli fori etatem: eos hie alloquitur .
NI virtus fidesque vestra satis spectata mihi Q.
res', necquicquam opportuna res. cecidisset .. Spes magna daminationis in nunibus frustra fuisset: neque per ignaviam , aut vana ingenia incerta pro. certis captarem'. Sed quia multis & magnis tempestatibus vox cognovi fortes, fido ite mihi ; eo animus ausus est maximum atque pulcherrimum facinus incipere γε simul quia vobis eadem , quae mihi, bo- , na malaque esse intellexi. Nam IDEM velle atque idem nolle, ea demum dirma amicitia est. sed ego quae mente agitavi , omnes iam antea diversi a tulistis , Caeterum mihi in dies magis animus accenditur , quum considero quae conditis vitae lata.
63쪽
ωatιones e saltassia exeerpta: εr futura sit, nisi nosnietipsos vindicamus in liberi 'teni. Nam postquam Respubliea in paucorum potentium jus atque ditionem coneessit , semper illis Reges, Tetrarchae vectigales esse: populi, nationes stipendia pei dere : caeteri omnes, strenui , boni, nobiles atque ignobiles, vulgus fuimus, sine gratia, sine auctoritate r his obnoxii , quibus ', si Respub- valeret, formidini essemus . Itaque omnis fratia , potentia, honos, divitiae apud illos sunt, aut ubi illi volunt: nobis reliquerunt pericula , repulsas , judicia , egestatem . Quae quousque tandem patiemiani, fortissimi viri λ Nonne emori per virtutem praestat, quam vitam miseram atque inhonestam , ubi alienae 'superbiae ludibrio fueris, per dedecus amittere φ Verum enimvero , pro Deum atque hominum fidem r- victoria in manu nobis est : viget ae eas: animus vatit: eontra illis, annis atque divitiiDomnia consenuerunt . Tantummodo incoepto opus est: caetera res expedi et . Etenim quis mortalium ,
cui virile ingenium est , toleraro potest illis di vitias superare, quas profundant in extruendo mari Ae montibus coaequandis s nobis rem sena liarem ei. tiam ad necessaria deesse ξ illos binas , a M' amplius:
domos continuare s nobis larem' semiliarem nusquam ullum esse , Quum tabulas, signa, toreumata emunt nova diruunt , asia aedificandi, 'pinremo omnibus modis pecuniam trahunt, vexant: tamen summa tu
bidine divitia suas vincere nequeunt. At nobis. eis inopia, soris aes alienum , mala res, spes multo an perior . Denique quil reliqui habemus praeter minad
Quin igitur expergiscimini En illa, illa quam
saepe optastis, libertas: praeterea divitiae , decus . gloria , in oculi 3 sita sunt . Fortuna ea omnia Nctoribus praemia posuit. Res, tempus , . pericula, gestas, belli spolia magnifica magis quam oratio mea vos hortentur. Uel imperatore vel .milite , me uteri ιBini: neque animus, aeque corras a Vobis aberiti .
64쪽
6 x o His sΗaee ipsa, ut spero, vobiscum una Consul agam rnisi sorte me animus sallit , oc vos servire magis quam imperare parati estis.
io R ATIO 1 I. - C: CAESARU IN SENATU DE CONIURATIONIS CATILINAE sOCIIS.
Catilina ad Manlium profacto , P. Lentulus ΘΠi principes conjurationis qui Ros remanserant, intenti arant in occasionem incendenda urbis , At re tota patefacta, compreώι os Cicero in em
fodiam tradit: mox ad Senatum r/fert quid dolis saeri praeaat . Tum D. Iunius Silanus Coninsul designatus , de eonvictis conri quesupplicium sumendum censuit; atque οι plarique assantia . bantur . . Sed Casar s ωιι ad eum ventum est , ro . - ratus a Consule sentantiam, has dixit.
OMnes homines, P. C. , qui de rebus, dubita
consultant, ab odio, amicitia , ira atque misericordia vaeuos esse decet. Haud facile animus verum providet, ubi illa ossiciunt: nec quisquam omnium libidini simul de usui paruit. Ubi intenderi ingenium valet : si lubido possidet, ea domina.
tur , animus nihil valet. Magna mihi copia est meis in andi , C. qui Reges , aut qui populi ira aut misericordia impulsi, i ale consuIuerint . Sed ea malo dicere, quae majores nostri contra Iubidinem animi sui recte atque ordine iacere. BelIo Maeedonico, quod cum Rege Perse gessi qmus, Rhodiorum civitas magna atque magnifica ,
quae Populi Romani opibus creverat , infida atque adversa nobis suit : sed postquam bello confecto de Rhodiis consultum est, Majores nostri, ne qui1 qi vivarum magis quam i uitae bellum inemptum
65쪽
a salustio axerepta ἰ εν diceret , impunitos eos dimisere. Item bellis. Punicis omαibus , quum saepe Carthaginienses de in pacete per indutias multa nefaria sicinora fecissent , nunquam ipsi per occasionem talia fecere z magis ,
quod se dignum foret, quam quod in illos jure si
xi posset, quaerebant ἀHoc item providendum est, P. ne plus apuae vos valeat P. Lentuli dc caeterorum scelus , quam vestra dignitas e neu magis irae vestrae, quam faunae e sulatis. Nam si digna poena pro sectis eorum reperitur, novum consilium approbo : sin magnitu ἀdo sceleris. omnium ingenia exuperat, iis. utendum censeo , quae legibus. comparata sunt vi Plerique eorum qui ante me sententias dixerunt composite ac magnifice casum Reipulo miserati sunt: rquae belli saevitia esset . quae .victis acciderent , enumeravere: rapi virgines, pueros'. divelli liberos a complexa parentam : matres familiaram path quae victoribus collibuissent : fana atque domos expoliario caedem, incendia fieri r postremin armis , cadaveribus, cruore atque lueta omnia compleri ἀSed, per Deos immortales, quo illa oratio pertinuit an uti vos insestos. e jurationi faceret λ Scilicet quem. res tanta atque tam atrox nota permo. vit, eum oratio accendet. Non ita esto neque cuiquam in talium injuriae suae parvae videntur: muI-t, etiam eas gr&vius aequo habuere . Sed alia allia
licentia est, P. C. Qui demissi. in obscuro vitam agunt, si quid iracundiae deliquere ,. pauci sciunt stima atque sortunx eorum pares sunt o qui magnoe imperio. praediti in excelso aetatenI agunt , eorum secta cuncti mortalex novere Ita in maxima sertuna minima licentia est: neque studere , neque odisia
se, sed minime irasci decet . Quae apud alios tradeundia dieitur, ea in imperio superbia atque erudelitas appellatuv . , at
. Equidem ego sic existimo, P. C. , omne2 cru- ratus iminores , quam A facinora illorum esse ..Sei
66쪽
plerique mortales postrema meminere: εe in homi nibus impiis, sceleris eorum obliti , de poena ditaserunt, si ea paulo saevior fuerit.. D. Silanum virum sortem atque strenuum certo scio, qliae dixerit , studio Reipubl. dixisse r nequae
illum in tanta re gratiam aut inimicitias exercere reos mores, eamque modelliam viri cognovi . Verum sententia ejus mihi non crudelis quid enim in tales homines crudele fieri potest λ ὶ; sed aliena a Republica nostra videtur . Nam prosecto aut metus aut injuria te subegit, Silane, Consulem designatum, genus pinnae novum decernere . De ti-. more super vaeaneum est disserere : quum praesenti
diligentia clarissimi viri Consulis tanta sint praesidia in armis. De poena possum equidem dicere id quod res habet : in uultu atque miseriis mortem
aerumnarum requiem . non cruciatum ester eam cuncta mωtatium mala dissolvere i ultra neque curae neque gaudio locum esse. . Sed, per Deos immortales, quamobrem inisententiim non addidisti, uti prius verberibus in eos animadverteretur An quia lex Porcia vetat. y Ataliae item leges condemnatis civibus non animam eripi, sed exilium permitti iubent . An quia gra vius est verberaxi, quam necari Z Quid autem, acer. bum, aut nimis grave est in homines tanti facinoris convictos' sin, quia levius est , qui convenit in minore nsgotio legem observare , quum eam in Uaiore neglexeris ZAt i enim quis reprehendat quod in parricidas Reipubl. decretum, erit λ Tempus , dies , fortuna a cujus lubido gentibus moderatur. Illis merito acclia det, quicquid evenerit . . Caeterum vos P. C. quid in alios statuatis, cqnsiderate, . Omnia mala exempla ex bonis initiis orta sunt . Sed ubi imperium ad ignaros aut minus bonos pervenit, novum illu1 exemplum ab dignis & idoneis: ad indignos di non iduneos transfertur . . iacedaemonii devictis Assi
67쪽
a Sallustio exeavra. 6sniensibus triginta viros imposuere qui Remptibi tractarent . Hi primo caepere pessimum quemque re omnibus invisum; indemnatum necare . Eu populus laetari, & merito dicere fieri. Post , ubi licentia paulatim crevit, juxta bonos & malos lubidinose interficere, eaeteros metu terrere . Ita civitas se
vitute oppressa , stultae lae tritae gravos poenas de- die. Nothra memoria victor Sulla , quum Damasipripum, & alios hujusinodi , qui malo Rei p. creve. rant, jugulari jussit, quis non factam ejus laudari bair Homines scelestos factiosos , qui seditioni
bus Rem p. exagitaverant merito necatos aiebant .
Sed ea res magnae initium cladis fuit. Namque uti
quisque domum aut villam , postremo vas aut v vimen tum alicujus eoncupiverat , dabat operam ut
is in proscriptorum numero edit. Ita illi , quibus Damalippi mors laetitiae fuerat, paulo post ipsi trahebantur neque prius finis jugalandi fait , quam Sulla omnes suos divitiis explevit. Atque ego hoc non in M. Tullis , neque his
temporibus vereor: sed in magna civitate multa divaria ingenia sunt. Potest alio rem pore, allo COnsule, cui item exercitus in manu lit sal in alis quid pro vero credi: ubi hoc exemplo per Senatus decretum Coasul gladium eduxerit, quis illi finem statuet aue quis moderabitur Majores nostri, P. C. neque consilii , neque a daciae unquam eguere : neque superbia obstabat quominus ahena instituta, si modo proba erant , imbistarentur. Arma atque tela militaria a Samnitibus , in rei a Magistratuum a Tuseis pleraque sumserunt: postremo , quod ubique apud socios aut Miles idoneum videbatur, eum summo studio domi exequebantur. Imitari, quam invτdere bonis , malebant . Sed eodem illo tempore, Graeciae inorem imitati verberibus animadvertebχnt in cives : de condemnatis summum supplicium sumebant. Postquam Ren
publica adolevit k multitudine ci3ium sectiones
68쪽
66 Oνationes lvalueres cireum veniri innocentes, alia hujuseemodi seri coepere. Tunc lex Portia aliaeque leges paratae sunt, quibus legibus exilium damnatis permisia sum est. Hane ego causam , P. C. , quo minus novum consilium capiamus, in primis magnam put . Profecto virtus atque sapientia major in illis fuit, qui ex parvis opibus tantum imperium secere , quam in nobis , qui ea bene parata vix retine
Placet igitur eos dimitti . &. augeri exercitum Catilinae 3 Minime . Sed ita censeo , publicandas eorum pecunias : ipsos in vinculis per municipia
habendos, quae maxime opibus valent : neu quis de his sostea ad Senatum reserati, neve cum Pompulo agat: qui aliter secerit, Senatum existimare . eum contra Remp. de salutem omnium iacturom.
M. PORCII CATONIs CAESARI RESPONDENTIS.
Longe mihi alia men. est, P. C. quum tes
que pericula nostra considero, & quum sententias nonnullorum mecum ipse reputo . Illi mihi dissimiisse videntur de poena eorum , qui patriae . parentibus, aris atque secis suis bellum paravere ores autem monet cavere ab illis magis, quim, quid in illos statuamus , consultare. Nam caetera Inalescia tum persequare, ubi facta sunt: hoc nisi providetis ne aceidat, ubi evenit, frustra judieia implores. Capta urbe , nihil sit reliqui victis. sed, pex Deos immortales, Vos ego appello, qui semper domos, villas , signa , tabulas vestras pluris quam Remp. secistis: si ista , cujuscumque modi sint , quae amplexamini, retinere, si volaptatibus vestris otium praebere vultis; expergiscimini aliquando, di
capessite Rempublicam. Non nune agitur de vectugalia
69쪽
e Sallustio exeεγυ. 67 .galibus, non de sociorum injuriis: liberias 'de anima nostra in dubio est. Saepenumero, P. C. multa verba in hoc ordine feci, saepe de luxuria atque avaritia nostrorum cuvium questus sum, multosque mortales ea causa adversos habeo. Qui mihi atque animo meo nqlliununquam delicti gratiam secissem, haud facile alterius lubidini malefacta eondonabam. Sed ea tametsi vos parvi pendebatis, tamen Respublica firma erat et opulentia negligentiam tolerabat . Nunc vero nouid agitur, bonisne an malis moribu& vivamus , ne que quantum aut quam magnificum imperium Populi Romani sit: sed haec, cu3useumque modi videntur, nostra an nobiscum una hostium futura sint is Hie mihi quisquam mansuetudinem de misericorditum nominat Iampridem equidem nos Vera rerum eabula amisimus. Quia bona aliena largiti, liberalitas; malarum retunt audacia, sortitudo vocatur: e.
Respublica in extremo sita est. Sint sane quoniam ita se mores habent ) liberales ex sociorum fortunis; sint misericordes in furibun aerarii: ne illi sanguinem nostrum largiantur : dc dum paucis
sceleratis parcunt, bonos omnes perditam eand - , Bene & composite C. Caesar paulo ante in hoe ordine de vita de morte differuit: credos, falsa existimans ea quae de Inseris memorantur: diverso itia nere malos a bonis loca tetra, inculta, foeda atque formidolosa habere. Itaque censuit pecunias eorum
puMicandas, ipsos per municipia in custodiis lia. bendos: videlicet ne , si Romae sint , aut a popularibus conjurationibus , aut a multitu ne conducta per vim eripiantur. Quasi vero mali atque Delesti
tantummodo in urbe , dc non per Italiam totam
sint; aut non ibi plus possit audacia , ubi ad do.
Dadendum opes minores sunt. inare Vanum equidem hoe consilium est , si periculum ex illix metuit: sin in tanto omnium metu solus non timet , eo magis refert me, mihi atque vobis timere. Quare
70쪽
quum remulo caeterisque statuetra, pro terto habetote vos simul de exercitu Catilinae & de omnibus eon uratis decernere. Quanto vos attentias ea agetis, tanto illis animus infirmior erit: si paululum modo vos langu ere viderint , jam omnes fe
Ni, lite exiitimare majores nostros armis Rem p. ex parva magnam fecisse. Si ita res esset, multo puucherrimam eam nos haberemus . Quippe socioruna atque civium , praeterea armorum atque equorum
major copia nobis, quam illis. Sed alia suere , quae illos magnos secere , quae nobis nulla. sunt domi industria soris justum imperium , animus in consulendo liber, neque delicto , neque lubidini obrio xius. Pro his nos habemus luxuriam atque avaritiam s publice egestatem, privatim opulentiam : la damus divitias, sequimur inertiam .: inter bonoa de naias discrimen nullum : omnia virtutis praemia ambitio possidet. Neque miram , ubi vos separatim lsibi quisque consilium capitis. ubi domi voluptatibus, hic pecuniae aut gratiae servitis , eo fit ut in inpetus fiat in vacuam itempublicam . sed ego haec
Conjuravere nobilissimi patriam incendere : GaIlorum gentem infestilliinam Romano nomini ad bellum arcessunt 'dux hostium cum exercitu supra caput est: vos cunctamini etiam nunc t & dubitatis quid intra moenia deprehensis hostibus siciatis ' Mi sereamini, censeo : deliquere homines adolescentuli per ambitionem ἄν atque et ianv armatos dymittatis . Nae ista vobis mansuetudo de misericordia , si il Ii
arma ceperint, in miseriam vertet. P, '. Scilicet res ipsa aspera est sed vos non timetis 'eam. Immo vero maxime e sed inertia 6e mollitia alius alium expectantes cunctamini videlicet Diis immortalibus confisi, qui: hanc Rem p. in maximis saepe periculis servavere . - Non votis, neque supplieiis milliebribus allxilia Deorum parantur : vigilan