장음표시 사용
31쪽
patriae indiceretis bellum it cur ad Illergetes destisceretis a Populo Romano cur nihil divinarum humanarumve rerum inviolatum vobis esset Ins nistis profecto, milites: nec major in corpus meum vis morbi, quam in vestras mentes invasit . Horiret animus referre quid crediderint homines, quid speraverint , quid optaverint . Auserat omnia irrita oblivio is si potest si pon , picunque silemtium tegat. Non negaverim tristem atrocemque vobis visam orationem : quanto creditis ficta vestra atrociora
esse , quam dicta meat Et me ea quae fecistis, pati aequum c setis: vos ne dici quidem omnia aequo aninio seretis Sed ne e quidem ipsa ultra exprobrabuntur . Utinam tam facile vos obliviscamini eorum , quam ego obliviscar . Itaque quod ad vos imi versos attinet , si erroris poenitet , satis superque poenarum habeo . Albius Calenus, te Atrius Umber , dc caeteri nesariae seditionis aucto res sanguine luent quod admiserunt . Vobis supplicii eorum spectaculum non moedo non acerbum , sed laetum etiam , si sana mens rediit, debet est :de nullis enim quam de ustbis infestius, aut inimi-
ORATIO XIII. Q. FABII MAXIΜI IN SENATU .
SCio multis vestrum videri , P. C., rem actat hodierno die agi, & frustra habiturum Orationem, qui tanquam de integra re , de Africa provincia sententiam dixerit . Ego autem primum illud ignoro , quemadmodum jam certa provincia Africa Consulis viri sortis ac streturi sit, quam neCFepatus censuit in hunc annum provinςiam esse .
32쪽
Me Populus jussit: deinde, si est , Consulem peccare arbitror, qui de re transacta simulando se referre, Senatum ludibrio habet, non Senatorem mO do, qui de quo eonsulitur suo loco dicit senten-'tiam .
Atque ego eertum habeo , dissentienti mihi ab ista sest alione in Africam trajiciendi, duarum rerum subeundam opinionem esset unius , insitae ingenio meo cunctationis, quam metum pigritiamque homines adolescentes sane appellent , dum ne poeniteat , adhuc aliorum speciosiora primo adspecta consilia semper visa , mea usu meliora alterius , obtrectationis atque invidiae adversus erescentem in dies gloriam Consulis. A qua suspieione, si me ne que vita acta Sc mores mei , neque Dictatura cum quinque Consulatibus , tantamque gloriae belli domique partae vindicat, ut propius fastidium ejus sit, quam desiderium s aetas saltem liberet. Quae enim mihi aemulatio cum eo esse potest, qui ne filio quidem meo aequalis sit λ Μe Dictatorem , quum vigerem adhuc viribus; be in cursu maximarum rerum essem, recusantem nemo aut in Senatu , aut ad Populum audivit, quominus insectanti me Magistro equitum, quod sando nunquam ante auditum erat , imperium mecum aequaretur . Rebus , quam verbis assequi malui , ut qui aliorum judicio mihi comparatus crat, sua mox eonfessione me sibi praeserreti nedum ego perfunctus honoribus , eertami na mihi atque aemulatiories cum adolescea te florentissimo proponam: videlicet ut mihi jam vivendo, non solum rebus gerendis sesso, si hule negata fuerit, Africa provincia decernatur . Cum ea gloria , quae parta est , vivendum atque moriendum est . Vincere ego prohibui Annibalein, ut a vobis, quorum vigent nunc vires, etiam vinci posset.
Illud te mihi ignoscere, P. Corneli, aequum erit, si , quunt in me ipso nunquam pluris simam hominum, quam Rempublicam fecerim ne tuam
33쪽
quidem gloriam bono publicori onam. QuamFam tti aut bellum nullum in halia , aut his hostis esset , quo vido nihil gloriae quaereretur , qui te in Italia retineret, etsi id bono publico siceret , simul
cum bello materiam gloriae tuae isse ereptum videri posset. Quum vero Annibal hostis incolumi exeris citui quartu indecimum annum Italiam obsideat, poe-hitebit te, P. Corneli , gloriae tuae, si hostem eum, qui tot sunerum, tot cladium nobis eausa fuit , ta Consul Italia expuleris, & sicut penes C. Lutatium,
prioris Punici perpetrati belli titulus fuit, ita penem te hujus fuerit λ Nisi aut Amilcar Annibali dux essi
praeferendus, aut illud bellum huic, aut victoria iula major clariorque , quam haec modo continga ut te Consule vincamus sutura est . Ab Drepano atque Eryce detraxisse Amilcarem , quam Italia expulisse Poenos atque Annibalem , malis Ne tu quidem , etsi magis partam , quam speratam gloriam amplecteris, Hispania potius quam Italia bello liberata gloriatus sueris. Nondum is est Annibal, quem
non magis timuisse videatur, quam contemsisse, qui aliud bellum maluerit. Quin igitur ad hoc a ingeris, nec per istos circuitus , ut quam in Africam
trajeceris, sequuturum te illuc Annibalem speres . potius quam recto hinc itinere , ubi Annibal est , eo bellum intendis ' Egregiam istam palmam bellu Punici paratii petis Hoc di natura prius est , tua quum defenderis, aliena ire oppugnatum. Pax antoici Italia , quam bellum in Africa sit e & nobis. prius decedat timor , quam ultro aliis inseratur Si utrumque tuo ductu auspieioque fieri potest: Αα-nibale hie victo, illic Chartaginem expugna. Sicialterutra victoria novis Consulibus res inqKenda est ;prior quum major clariorque , tum causa insequeatis fuerit.
Nam nune quidem, praeterquam quod & in Italia di in Asriea duos diversos exercitus alere aerarium non potesti praeterquam quod unde classes tuea
34쪽
mur , unde commeatibus praebendis sussiciamus, nihil reliqui est , periculi tandem quantum adeatur ,
quem fallit P. Licinius in Italia , P. Scipio bel ilum in Asrica geret . Quid , si quod omnes Dii
omen avertant, & dicere etiam resormidat animus,
sed quae acciderunt, accidere possunt & victor Annibal ire ad urbem pergati tum demum te Consulem ex Africa, sicut Q. Fulvium a Capua arcessemus Quid, quod in Africa quoque Mars comm nis belli erit ' Domus tibi tua, pater patruusque , intra triginta dies cum exercitibus caesi, documen-lto sint ubi per aliquot annos maximis rebus terra marique gerendis amplissimum nomen apud exteras gentes Populi Romani vestraeque fainitiae fecerant. Dies ille deficiat, si Reges Imperatoresque mere in
hostium terras transgressos cum maximis cladibus suis exercituumque suorum, numerare velim. Athenienses, prudentissima civitas , bello domi reli-icto, auctore aeque impigro ac nobili juvene , magna classe in Siciliam transmissa, una pugna navali, storentem Rempublieam suam in perpetuum af flixerunt. Externa de nimis antiqua repeto. Africa eadem ista, Se Μ. Attilius, insigne utriusque sortunae exemplum, nobis documento sint. Nae tibi , P. Corneli , quum ex alto Africam conspexeris, ludus & jocus suisse Hispaniae, tuae videbuntur. Quid enim simile ' Pacato mari praeter oram Italiae Galliaeque vectus , Emporias in urbem sociorum classem appulisti: expositos milites , per tutissima omnia , ad socios Fe amicos Populi Romani, Tarraconem duxisti : ab Tarracone deinde iter per praesidia Romana: circa Iberum exercitus patris patruique tui, post amissos Imperatores , ferociores di calamitate ipsa . Dux tumultuarius quidem ille L. Marcius , de militari suffragio ad tempus lectus , caeterum si nobilitas ae iusti honores adornarent , claris Imperatoribus quaIibet arte belli par et oppugnata per summum otium Carthago , nullo trium
35쪽
3a Oratianes Punicorum exercituum socios defendente . Caeteret, neque ea elevo , nullo tamen modo Africo bello comparanda; ubi non portus ullus classi nostrae a- Pertus, non ager pacatus, non civitas socia nota Rex amicus, non consistendi usquain locus , nota
procedendi. Quacunque circumspexeris , hostilia omnia atque in sest . An Syphaci Numidisque credis λ Satis sit semel creditum. Non semper temeritas est felix , fraus fidem in parvis sibi praestruit,
ut quum operae praetium sit , eum mercede magna fallat. Non hostes patrem patruumque tuum armis prius, quam Celtiberi socii fraude circumvenerunt:
nee tibi ipsi a Magone di Asdrubale hostium ducibus, quantum ab Indibili & Mandonio in fidem ae..ceptis periculi suit . Numidis tu credere posses, desectioneiar militum tuorum expertus λ Et Syphax doΜasinissa se, quam Carthaginienses, malunt potentissimos in Aleica esse : Carthaginienses , quam quemquam alium. Nune illos aemulatio inter sese ,
di omnes causae certaminum acuunt, quia procul ex . ternus metus est . Ostende illis Romana arma , ciexercitum alienigenam: jam veluti ad conamunereis stinguendum incendium concurrent .
Aliter iidem illi Carthaginienses Hispaniam doeia
finderunt : aliter moenia patriae , templa Deum , aras, focos defendent; quum euntes in praelium p vida proseqtietur conjux , dc parvi liberi occursabunt. Quid porro Si satis confisi Carthaginienses consensu Africae , fide foetorum Regum , racenibus suis, quum tuo exercitusque tui praesidio nudatam Italiam viderint , ipsi ultro novum exercitum in Italiam aut ex Africa miserint , au Magonem , quem a Balearibus classe transmissa jam praeter oram
Ligurum Alpinorum vectari constat , Annibali se conjungere julserint λ Nempe id eodem terrore erimus in quo nuper fuimus, quum Asdrubal in Italiam transcendit: quem tu, qui non solum Carthaginem, sed omnem Africam exerciιμ tuo es clauia
36쪽
a Tiυio excerpta. 33surus, e manibus tuis in Italiam emisisti . V1inum a te dices: eo quidem minus vellem , ' & id tua , non Reipublieae solum causa, iter datum victo in Italiam esse. Patere nos omnia quae prospera tibi ac Reipublieae in imperio evenere, tuo consilici assignare: adversa casibus incertis belli εe fortunae delegare. Quo melior sortiorque es , eo minis talem praesidem sibi patria atque universa Italia retinet: Non potes ne
ipse quidem dissimulare, ubi Annibal sit, ibi caput atque arcem hujus belli esse : quippe qui prae teri-ras, eam tibi causam trajiciendi in Africam elis , ut Annibalem eo trahas. Sive igitur hie , sive illie, eum Annibale est tibi sutura res. Utrum ergo tandem firmior eris in Africa solus , an hic tuo collegaeque exercitu conjunctot Ne Claudius quidem Livius Consules tam recenti exemplo, quantum id intersit, documento sunt λ Quid Annibalem , utrum tandem extremus angulus agri Brutii frustra jam diu poscentem ab domo auxilia, an propinqua Carthago, tota socia Afri ea potentiorem armis
virisque faciet λ Quod istud consilium est, tibi malle Θecernere, ubi tuae dimidio minores copiae sint, hoHium multo majores, quam ubi duobus exerciti bus, adversus unum' tot praeliis & tam diuturna degravi militia sessum pugnandum sit ' ' . 'Quam compar consilium tuum parentis tui tonsilio sit, reputa. Ille Consul prosectus in Hispaniam, ne Annibali ab Alpibus descendenti occurreret , in Italiam ex provincia rediit o tu, quum Annibal In Italia sit, relinquere Italiam paras ; non quia Rei publicae id utile, sed quia tibi amplum & gloriosum censes esse : sicut quum provincia & exercitu relicto, sine lege, sine senatusconsulto , duabus navibus , Populi Romani Imperator fortunam publicam & majestatem Imperii, quae tum in tuo capi re periclitabantur, commisisti.
. Ego P. Cornelium, P. C., Reipublicae nobisque, B s non
37쪽
non sibi ipsi privatim creatum Consulem existimor exercitusque ad eustodiam urbis atque Italiae striis
mos esse, non quos regio more per superbiam Con- ules, quo terrarum velint, trajiciant.
ORΑΤIO XIV. P. CORNELII SCI pIONIS Q. FABIO RESPONDENTIS. ET ipse Q. Fabius prineipio orationis , P. C.
commemoravit, in sententia sua posse obtrectationem suspectam esse . Cujus ego rei non tam ipse ausim tantum virum insimulare, quam ea suta picio, vitio orationis an rei, haud sane purgata eiu Sic enim honores suos dc famam rerum gestarum
extulit verbis, ad extinguendum invidiae crimen , tanquam mihi ab infimo quoque periculum sit , ne mecum aemuletur, & non ab eo , qui , quia super Caeteros excellat, quo me quoque niti non dissim Io, me sibi aequari nolit. Sie senem se perfunctum honoribus , εc me infra aetatem filii etiam sui posuit a tanquam non longius quam quantum vitae humanae spatium est , cupiditas gloriae extendatur , maximaque pars ejus in memoriam ae posteritatem promineat. Maximo cuique id accidere animo certum habeo, ut se non cum praesentibus modo, sea cum omnis aevi claris viris comparent . Equidem haud dissimulo , me tuas, Q. Fabi, Iaudes non an
sequi solum velle, sed bonx venia tua dixerim ὶ
si possim, etiam exsuperare. Illud nec xibi in me, nec mihi in minores natu animi sit , ut nolimus quemquam nostri similem evadere civem . Id enim non eorum modo , quibus inviderimus , sed Reipub. & pene omnis generis humani detrimentum
Commemoravit, quantum essem periculi aditurus, si in Asrielm trajicerem: ut meam quoque a non
38쪽
solum Reipublieae & exercitus vicem videretur ibi.
licitus. Unde haec repente cura de me exorta νQuum pater patruusque meus intersecti , quum duo exercitus eorum prope occidione occisi essent, quum amissae Hispaniae , quum quatuor exercitus Poeno.
rum , quatuor duces omnia metu armisque tenerent,
quum quaesitus ad id bellum Imperator nemo se ostenderet, praeter me, nemo prosteri nomen ausus
esset , quum mihi quatuor & viginti annos nato detulisset imperium Populus Romanus; quid ita tum
nemo aetatem meam , vim hostium , dissicultatem belli, patris patruique recentem cladem commemorabat Utrum maior aliqua nunc in Africa calamitas accepta est, quam tune in Hispania erat An majores nunc sunt exercitus in Africa, duces plures melioresque, quam tunc in Hispania suerunt 'An aetas mea tunc maturior bello gerendo fuit ,
quam nunc est An cum Carthaginiensi hoste ire Hispania . quam in Africa bellum geri aptius est Facile est post lasos fugatosque quatuor exercitus Punicos, post tot urbes vi captas , aut metu suba ctas in ditionem , post perdomita omnia usque ad
Oceanum, tot Regulos, tot saevas gentes, postreceptam totam Hispaniam , ita ut vestigium nullum belli reliquum sit,c elevare meas res gelias r tam , Hercule . quam si Victor ex Africa redierim , ea ipsa elevare, quae nunc retinendi mei causa, ut terribilia eadem videantur, verbis extolluntur. Negat aditum' est e in Africam, negat ullos patere portus. M. Atilium captum in Africa commemorat. Tanquam M. Atilius primo accessu ad Afri eam ostenderit. Neque recordatur', illi ipsi tam infeliei Imparatori patuisse tamen portus Africae, di res egregias primo anno gestille, dc , quantum ad Carinthaginienses duces attinet , invictum ad ultimum permansisse, Nihil igitur me isto tu exemplo terrueris. Si hoc bello, non priore, si nuper, &non annis ante quadraginta, ista clades .aceepta seret 2
39쪽
3 6 OrasIis squi ego minus in Africam Regulo capto, quam Scipionibus occisis, in Hispaniam trajicerem λ Nec selicius Xanthippum Lacedaemonium Carthagini, quam
me patriae meae sinerem natum esse: cresceretque mi,
hi ex eo ipso fiducia , quod possit in hominis unius
. At etiam Athenienses audiendi sunt , temere in Siciliam, omisso domi bello, transgressi . Cur ergo , quoniam Graecas sabulas enarrare vacat a non Agathoclem potius Syracusanum Regem, quum dra Sicilia Punico. bello uteretur, transgressum in hanc eandem Africam, avertisse eo bellum unde venerat, refers pSed quid , nitro metum inserte, hosti , dc ab se
remoto periculo alium in discrimen adducere, quale sit , veterissius externisque lexemplis admonere opus est Majus praesentiusve ustum exemplum esse, quam Annibal , potest Z Μultum interest , alienos populare fines, an tuos uri exscindique videas :plus animi est inserenti periculum , quam propul senti. Ad hoc major ignotarum rerum est terror :bona malaque hostium ex propinquo , ingressus fines, aspicias. Non speraverat Annibal fore, ut tot in Italia populi adb se descerent , quot defecerunt lpost Cannensem cladem , quanto. Minus quicquam
in Asriea Carthaginiensibus firmum ae stabile est , linfidis sociis, gr. ivibus ac superbis dominis y Adhoe nos etiam deserti ab sociis , viribus nostris , milite Romano, stetimus . Carthaginiensi nihil cia vilis roboris est : naercede paratos milites habent , Afros, Numidasque, levissima fidei mutandae inge. nia . Hic modo nihil morae sit : una dc trajecisse me audietis, de ardere bello Africam , & molientem hine Annibalem , & obsideri Carthaginem . lLaetiores δc frequentiores ex Africa exspectate nun- icios, quam ex Hispania accipiebatis. Has mihi spes
subjicit fortuna Populi Romani , Dii laederis ab hoste violati testes , Syphax de Masinissa Reges '
40쪽
sidia sim. Multa quae nunc ex intervallo non ap-
Parent, bellum aperiet . Et id est viri & ducis , non deesse fortunae praebenti se , 3c oblata casu fiectere ad consilium . Habebo, Quinte Fabi , parem, quem das , Annibalem ; sed illum potius ego traham , quam ille
me retineat. In sua terra cogam pugnare eum , M Carthago potius praemium victoriae erit , quam semiruta Brutiorum castella.
Ne quid interim , dum trajicio , dum expon exercitum in Africa, dum castra ad Carthaginem promoveo, Respub. hic detrimenti capiat , quod u, Q. Fabi, quum victor tota Italia volitaret Annibal, potuisti praestare , hoc, vide ne contumeliosum sit , conclistb jam & pene fracto Annibale . negare', posse P. Licinium Consulem virum fortissimum praestare : qui ne a sacris absit Pontifex maximus , ideo in sortem tam longinquae provinciae ta
Si, Hercule, nihilo maturius hoc, quo ego censeo, modo perficeretur bellum e tamen ad dignita- . tem Populi Romani , famamque apud Reges gentesque externas pertinebat , non ad defendendam ' imodo Italiam, sed ad inserenda etiam Africae arma, videri nobis animum esse : nec hoe eredi vul- igarique, quod Annibal ausus sit, neminem ducem Romanorum audere: & priore Punico bello , tum quum de Sicilia certaretur, toties Asricam ab nostris exercitibus de classibus oppugnatam, nunc quum 'de Italia certetur , Africam pacatam esse . Requiescat aliquando vexata tamdiu Italia ; uratur evaste- .
turque invicem Africa . Castra Romana potius Cae- thaginis portis immineant , quam nos iterum val- :lum hostium ex moenibus nostris videamus . Asrica ,
sit reliqui belli sedes: illue terror sugaque , popu- llatio agrorum , idesectio sociorum, eaeterae belli cla-ώ des, i