Scipionis Gentilis ... De coniurationibus libri duo. Ad Christianiss. Henricum 4. Francorum regem. Cum indice locupletissimo

131쪽

meus.D.de procur. Haec ille in Obserit.&lib. iRespons. Papiniani postumo. Ego puto aes ione etia iudicati patris esse, sicut actio de dote, cui ibia adcedit non substituitur. quia nouatio quae fit litis contestatione, non perimit actionem. i. alia. D. de nou. Cur ergo non haeredibus patris datur. 'sed filiae' quia non censeturiure aistionis haeredi- rariae.*. videamus. C.dere. vx. ach. ideoq; nec ad fiscum transit. a.l. in insulam. Et ita rei hillime Alexan. ad d.l. si marito: per sentcntiam latam noli transinitti, quae sua natura ad haeredes non trans mittuntur. Sed haec nunc satis,& alibi diligentius: .

dit Le Donationes.

DO NAτ ioNEM speciem esse alienationis,&

quidem magis quani dotem, nemo ignorat. - Quare post donationis & dotis mentionem subiectum est postea generale alienationum vocabulum, ut legislatorum sepem Os est l. . . D ad

leg. Aquil. sicut & genere aliquo posito species quasdam eius insigniores subiicere, cuius rei illa

rationem Labeo adscribat. Quia quae notabiliter sunt nisi specialiter notentur,videntur quasi glecta l. item apud hoc edictum. D. de iniur. D. Etiam specialiter quaedam pronunciata, gera cra- liter sapiunt, ut ait doctus ille Tertullianus, libro l. despectaculis. Donatio 'ero in multis differt ab ir alienatione, ea quidem quae magis usitate sic di citur, quod aliae alienationes, puta venditiones aut necessitate fiant, aut alicuius iei conseque s dae caussa. lcniq; semper respiciant eum,qui alie nationem facit. At donati & liberalita , sicuti

132쪽

L 1 AER. I.

tota foras spectat, Mad alienas utilitates sese exporrigit ac proiecta est, ut Aristot. & Cic. scribunt. Nihil enim ex iis virtutibus adli mines iustos & liberales redit, praeter laudem, & bene uolentiam atq; aliquam interdum et ρος ἁντά, obligationem, cuius nulla fere vis iure ciuili est cum magna sit naturalis obligationis. l. sed etsi.f. c5suluit. D. de haered. pet. l. si pignori. D. se Furt. 'Hinc diffserentiae inter donationes & caeteras alienationes notatae a Modestino in libris differentiarum: cuius rei vestigia extant in l. ad res donatas. D. de Edil. Ed. dciril. rem legatam. D. de m. leg. Quod etiam in hac quaestione nostra li- et obseruare. Nam donationes utique omnes post crinieli contractum factae reuocandur, noni ite alienationes omnes,ut infra docebistius. Nuiti , loca de donationibus ad hanc rem nostram perti- nentia proferamus, & illustrenaus . Ait Papinia- hys: Ratae donationes estὸ non possunt post crur nim perduellionis contractum: cum haeredem des, linque teneant etsi nonduin postulatus vita de cesserit t. d nationes. S. ilia. D. de donation. Eande Urgulam de omnibus criminibus capitalibus

facit Martianus libro i. Instit. Post contractum, ii inqtiit, capitale crimen donationes factae non t , ex constitutiqne Diuortina Seueri & Ahio condemnatio ecutast l. post contractum. . eod. tit.Haec est vera lectio, quam & Odos reveras interpres, oc Contius aliique sequun- tur, de libria tinxit se, de Florentini confirmant. Altera illa, Nisi condemnatio,palam absurda est, &inepta licet Adcursio placuerit. Quid enim ab

133쪽

lere dicere non secuta non valere' Conrra veris simu est, in omni capitali crimine donationes ra tas haberi si damnatio non fuerit secuta vitio reo: excepto hoc crimine perduellionis, in quo ratae non sunt,quantumuis non dico damnatus sed ne postulatus quidem vita decesserit, ut Papinianus scribit dc Modestinus in t ex iudiciorii. D. se pulta iudi c. ubi iudicio maiestatis addit crime repetundarum qua etiam post mortem reoru . cum quibus nihil actum est,adhuc exerceri placuit, ut bona eorum silco vindicentur: adeo, inquit, ut Di uus Seuerus. & Antoninus rescripsserint, ex quo quis aliquod ex his caudis crimen contraxit, nihil ex bonis suis alienare, acri manumittere cum pos; idemque rescriptu allegat Martianusta l. pen. C. ad L. tu maiestatis. In aliis criminibus ita de inum ad ha redes transit poena ademptionis bonorum, si vivo reo lis contestata aut mota fueriti In C. Theodosiano non repetundarum crimen,

sed Magia una cum indicio Maiestatis excipitur I. ii. & l. iv. D. de boni pro ripi. Sed de alia qua stic ne nimirum illae leges loquuntur, de qua de

Iustin. Auth. bona. C. eod. tit. nos hic de actio ne & poena aduersiis haeredes agimus. Caeterum Papiniani illius & aliorum sententiae, quam si- Ppra retulimus, repugnare videtur, quod Vlpiata. icribit his verbis : Si maritus uxori donauerit, & mortem sibi ob sceleris conscientiam consciuerit vel etiam post mortem memoria eius damna- . ta sit: reuocabitur donatio: quamuis ea quaeliis donauerit valeant, si non mortis caussa don uerit.l cum hic status f. si maritus. D. de don. inr.

vir.&vxor. Ecce donato aes valex dicit omnes

134쪽

LIBER I. ii factas ab eo, qtii se ccidit, vel cui memoria post

mortem damnata est, quibus verbis perduellio- nis crimen significat: excipit duo tantum genera ddonationum ,Vnum mortis caussa cuiuis facta- rum, alterum inter virum M uxorem. Has solas 29 . non valere. Contra Papinianus &caeteri nullas valere condemnatione secuta: neq id tantum in

illis duobus criminibus, quae dixi, sed in omni,. iacilis responsio est Papinianus Malii loquuntur

de donationibus post crimen, vel reatum: Vlpianus de ante factis. Factae ante crimen omnes va lent,quodcunq; postea crimen donator admise- rit,etiam perduellionis vel chiastitae ob conscientiam sceleris mortis: quae sunt grauissima, multaque habent singularia: praesertim cum post mo oem quoque nidiciu de eis agatur, ει condemn tio fiat, poenae'; irrogentur, ademptionis bono-xum,infamiae, sepulturae, de aliae. I liberorum. 9. n solent.D. de his qui not.ins Dixi omnes: sed occipiendae sunt donationes inter visum dc x x rem factae, item mortis caullia inter quoscunque factae. Hae donationes non valent, etiam si ante .rimen factae sint: & ratio est, quia hae donati

Des morte demum donatoris confirmantur, ut

ultimae vollantates, puta legata & fideicommisia, ad quorum instar illae redactae sunt. i .li stit. dodonati. donationes C. ad leg. Falcia. d. l cum hic natus, &passi Non possunt autem confirmari ist nator capitis damnatus sit:utpote cum hac d natione dc testamentum irritu fiat & omnia qirae sint vltimae voluntatis, vel instar eius,ut istae d. nationes. l. eius qui . F. in. si filio exhqredato. I. i x uni. D. O iniust.rupi.lar.Isi aliquis.& ibigi.

135쪽

DEC O N i v K A T i Q N e mori.caus donat. Imo etiamsi res donatae tret ditae essent,vel soluta legata repeti possunt;test inento per damnationem irrito facto ex quouia crimine; uno tantu casu excepto in crimine per

duellionis, si nimirum legata soluta fuerint postillatum crime perduellionis, non etiam si a te iulatum, ut adcidore facile potest, cuna post morturei hoc crimen inferri de inchoari possit. & ideo solutis sorte iam legatis L cum filius. 9. vlt. D. de

, Leg. ii. illa differentia inter has donationes est,

quod donationes inter virum &vxorem facta alia

cetante climen non valet, utpote quae iure inter

dictae sint: sed ex oratioine Diui Antonini confirmantur,si & dohator prior decesserit, de volu tatem non inu auςrit d. l. cuin hic status, ct passi

4.tit. At donation caussa mortis statim qui leni valent&iure fiunt; sed tamen & ipsae anten O tem reuo ri possunt, ideoq; morte dem Vin co-ualescunt, Inter cofirmationes etiam istas discrimen reperio esse, nam donatio inter virum dc xorem tacta sic morte donatoris confirmatur, v tamen retrotrahatur ad tςmpus interpositae donationis,atque ex eo temporς valeat,atq; ita iure confirmationis, hocest , donationis inter vivos, non iure legati.L cx verbis x i v l. lo'atio nes. C. de donation. int. vir. dc uxor. per autem muli 'interest inter haec duo: ut fusius explicaui liba ide his donationib. At mortis cauli donatio no retrotr bitur, sed iure legati valet, quod constat non retroduci ad lepus, quo relictum est. Et ratio differentiae illa : quia lex, id est Oratio A ut

nini secuta est hac in re donatoris voluntaten

136쪽

r enitere licet. Voluit autem maritus vel uxor cudonauit,tunc, cum donaret, donationem valere. At qui mortis caussa donat,alia volutate est: quia enim mavult se habere, quam cui donat , ideo n5 ante donationem vult valere, quam ipsedecesserit. l. I &passi D. domori. ca, donat. Ex qua disis militudine voluntatis & illa differentia inducia usiquod mortis caussa donatio non c5firmatur, sed infirmatur morte ciuili, puta donatore in seruitutena redactio; at donatio inter virum & rem facta morte etiam ciuili confirmatur. l. res xori C. ledon.inter vir. & vxqr de qua lem mox

dicam. Nunc euellendus est: quidam serupulus in illa sententia Vlpiani in d. g. ii maritus, vel in e positione nostra infixus. Nam si Vlpianus eo loco loquitur de donationibus ante crimen factis, ut docui; quid opus erat duo illa singulari crimiana constitae mortis,dc perduellionis ponere cum Veni iuris sit inquocunq; crimine capitali, ut sti licet donatio ori vel alii morti caussa factar

uocetur damnatione secuta ex crii ne et post ζ nationem cotracha. Id enim neces rio sequirutur ex illa ratione, qua diximus has donationes

confirmari morte donatoris demum, quo certe tempore, mille sit capite damnatus,confirmari non poterunt, ex quocunque tandem crimine capitali sit damnatus. Valde me hic scrupulus in iit, adeis, tiare irem in sententiam eorum, qui

Vlpianum loqui de donationibus post crimen contractum factis interpretantur. Sed idem in illa serupulus : n in omni crimine capitali hoc 'verum est;& in omnibus donationibus,ut post id

137쪽

rmaturin d. f. id est valere aliis factas. Sed neq;. an duobus illis criminibus aliter donatio reuoc tu quam damnatione sbcuta. ilia modo differe- criminibus damnatio no fiat, nisi vivo reo saltei a lis intestata fuerit:in his duobus etiam lite non iliota damnentur mortui. Sod denacrς Vlpian. ibi non agit. Cur igitur illa duo. nominat, dc ita quidem, ut singulare ius

, innuat cum sint &iph singularia illud placuit, ut .

. generaliter de omnibus criminibus lo-- ciculum eiIe & compositores illa duo crimina ibi tantum retinuisse, vel positisse propter constiti itionem Constantini in d. res uxoris, sicut re sed si inori. D. eodem titulo, eiusdemq; Vlpiani. maiah adhibuisse Tribonianum Culacius scribit & qtia dam adtexuisse ex sententia dici ae co- siitutionis, id est, i. res uxoris. Ea igitur noue &:ontra iuris'uteris sententiam,vi ex ipsius verbis: '. M ixudo apparet, constitu una est, ut donationes

ante reatum non infirmentur, Vtaima, an natione& morte ex ea consecuta: sed povus confirmentur,n0n s cus ac si naturalis mors, non poena donatorem Mitae sitbduxisset, ad quod aioue constituendum inductum se Imperator ait tum ne alieno infortunio mulier praegravetur,t1 v habeat meritu pudicitiae praemium. Sed ex haenoua regula crimina illa duovistina est excipere. in quibus ius vetus seruaretur nimirum conscitae n ortis, dc perduellionis. praesertim cum dici po ' 'st nec de iis regulam illam sue constitutionem Constatilini loqui: contrita aenin donat, nes P

138쪽

ante reatum factas , id est, ante adcuiationε- . . quod non couenit duobus illis criminibus ia quibus no reatus vlla ratio habetur, sed criminis co- tati tantum : ideoq; & post mortςm adcusatio instituitur.idemque confirmo ex Isiquis posthac C. de bon. proscript. Vbi Impp. Arcadius & Honorius ita sanciunt in marito proscripto, ut donationes quas uxori costante matrimonio fecit an te proscriptionem, firmae & ratae permaneat. Est &altera pars d. l. res uxoris. sitis noua, qua con stituitur, ut deportatione vel alia simili poena,ex qua mors ciuilis tantum sequitur,donationes in- ter coniuges factae non infirmentur, ut olim; sed uipendenti sint, & vel confirmentur, si donator

in eadem volutate permanserit usque ad mortem naturalem,vel infirmentur,si voluntatem naut

uerit quod ius vetus est,ubi quis seruus senaes stus non est,sea integro statu moritur,at ubi ser vus poetas factus est,iure veteri statim infirmatur natio inter coniuges faeta, ob suprascriptam nitionem. Quod ius vetus diserte abrogat dicticostitutio in fine, ubi fisco vindicari eas donatio nes erat.Sed & ratio abropaturin Aiath seq.qu sancitur, ne quis poenae seruus esticiatur ex silp-ficio. olim seru' fiebat,sed no ex omni sapplicio verum ultim', & si quo alio libertas amittobatur, Dia damnatione in metallum: non etiam exilio, velaquae & ignis inter ictione, vel deportatione. Hodiς nulla pinna serui essicitur,idque prQPtςr nuptias constitutum est ne dissoluerentur. Illud Oiritur, an quod de viri donatione in vwrem ollata Constantinus constituit notae,id pertin

h etim vel extendi det eatis nationem o

139쪽

ii 1 D et C o N r v R A T I O N. ris in virum collatam, quod negandum videtur. . Primum, quia nouae & corrigetes leges non sunt extendendet,sed coercςndet potiu* interpretatio . , ne. Deinde, quia pudicitiae uxoris praemio cederi cas donationes velit. Quae ratio non ita inmarit, valet, & pudicitiam intelligit, quam vivo marito Valet, & pudicitiam intelligit, quam vivo marito praestitin, it enim,cessit non utem post mortem citis,quasi oripienda ei donatio sit,si mortuom rito impudice vixerit, vel si adsecudas nuptias no

u Gansierit. quod falsum est. Nam uxor ad securia Q, das nuptias transiens non amittit a marito dona si liberi ex e suscepti extent. Quod si luberi extent, tamen usumstructum donatorum habet, proprietate filiis seruata, vel fisco, si maritus

- . . stra. Male igitur Cuiacius & alii, qui verbum pii ' dicitiae de continertia a secundis nuptiis interpre-a liantur. Peius qui in uxoris donatione in maritu collata, idem ius recipiunt. Pessime qui viduae ripiunt donationem, nisi pudice vixerit. Nam ut , Iuuenalis vetus interpres ait, Vidua peccat sinet criniine, sicut diues mulier, quae auaro nupserit marito, adilla verba Satyrae v i. Vidua est locii

ples. Cicero pro Caelio, Si vidua libere.

sit Lex, ammula ostremo ramm

ai nationes.

nes t. pen. C. h.tit. & si quae similia. De donationibus enim silpra expositum. Caeterum v xota haec quaestio satis ad explicandum dissicili intelligatur. tria tempora distinguenda sunt, A . i cri

140쪽

tur alienatio ante crime facta sit, de alienatio necessaria fuerit, semper Sindistincte valet. ncque hic dubitationem ullam occurrere video. Quod voluntaria fuit, etiam regulariter valet. l. post ontractum. D. de donat. excipiendae primo sunt donationes caussa mortis , Sc aliquae etiam inter virum & uxorem factae, ut sisyr docuimus. Deinde haec regula sic temperanda videtur magnis laterpretibus,ut Iacobo de Arena, Cyno, Barto- 0, aliis ; nisi constet aut probetur coniecturis mala fide eas si nationes factas esse, id est cogi- tu criminis , quod er i pςrpotraturus, tunc e nim metu & suspicione pinnae subsecuturae alie- inasse intelligitur. l. si aliquis. v I I.D. de mori. ca.don l. l. qui pcunar. 9 i. ibi, cum suturii prospice- . Vi et, ur damnaretur D. de manumissil .in fraudem.

in pr. D. dein fisc. ubi scriptum est res in fraudem I i ci nos lyi per donationςm, sed quocuq; modo 'lienat s xeuocari, & in omnibus fraude puniri. Quod tamen intelligondui est,nisi alienatio fi erit necessaria haec uoim no potest videri in fraudem si i esse facta, veluti si propter alimenta ali-' qnauerit, vel si creditoribus soluerit. l. alienatio ne .D. famis. ercis. l rea. D. de solui. Illud quae seu quibus modis h c fraus probari possit in eo, Mi alienavit alite crimen admissum. Et optime

. tque acutissime Bariolus plures eius rei pr sum- .ptiones ioniecturasq; collegit atque exposuit ad . l. post pntractum quas, praeter alios, Barioli vestigiis,ut ait, insistens, adcurate examinat Phi- lippus Decius in consil.cc Lxxxv.cui magis adsen- ho quam vel rancisc. Conano, vel Ant. Cont