P. Vergili Maronis Opera

161쪽

AENEIDOS II

aeternumque adytis effert penetralibus ignem.

Diverso interea miscentur moenia luctu, et magis atque magis, quamquam Secreta parentis Anchisae domus arboribusque obtecta receSSit, goo Clarescunt sonitus armorumque ingruit horror.excutior somno et summi fastigia tecti ASCEnSU Super atque arrectis auribus astori in segetem veluti cum flamma furentibus Austris incidit, aut rapidus montano flumine torrens os sternit agros, sternit sata laeta boumque labores praecipitisque trahit silvasti stupet inscius alto accipiens sonitum saxi de vertice paStor. tum vero manifesta fides, Danaumque PateSCunt

insidiae. iam Deiphobi dedit ampla ruinam gro

Volcano superante domus, iam proximus ardet

Vcalegon Sigea igni freta lata relucent.

exoritur clamorque Virum langorque tubarUm. arma amens Capio nec sat rationis in armis, sed glomerare manum bello et Concurrere in arCem 313

cum sociis ardent animi furor iraque mentem praecipitat, pulchrumque mori succurrit in armis. Ecce autem telis Panthus elapsus Achivum, Panthus Othryades, arcis Phoebique aCerdoS, Sacra manu victosque deo ParVumque nepotem gao ipse trahit cursuque amens ad limina tendit. quo res summa loco Panthi quam prendimus arcem p 'vix ea fatus eram gemitu cum talia reddit: venit summa dies et ineluctabile tempus Dardaniae. fuimus Troes, fuit Ilium et ingens gas gloria Teucrorum ferus omnia Iuppiter Argos

M so boum hominum i so stupet sedet Ouintillanus 3II Volcanesuperante, et nil ecsuperante iboch II praecipitat P A praecipitant Mob Sem. M. florique ac legitur et cursum ' ργυ. 3aa quam qua Durmurin

162쪽

P. VERGILI MARONIS

transtulit incensa Danai dominantur in urbe.arduus armatos mediis in moenibus astansfundit equus victorque Sinon incendia miscet insultans. portis alii bipatentibus adsunt, somilia quot magnis umquam Venere MyCenis; obsedere alii telis angusta viarum oppositic Stat ferri acies muCrono OrUSCO Stricta, parata neci vix primi proelia temptant portarum vigiles et Caeco Marte resistunt. 333talibus Othryadae dictis et numine divum in flammas et in arma feror, quo tristis Erinys quo fremitus vocat et sublatus ad aethera Clamor. addunt se socios Rhipeus et maximus armis Epytus, oblati per lunam Hypanisque Dymasque 3 oet lateri adglomerant nostro, iuvenisque CoroebuS Mygdonides-illis ad Troiam forte diebus

venerat insano Cassandra incensus amore

et gener auxilium Priamo Phrygibusque ferebat, infelix qui non Sponsae praecepta furentis a Saudieriti quos ubi confertos audere in proelia vidi, incipio super his iuvenes, fortissima frustra pectora, si vobis audendi extrema cupido certa sequi, quae sit rebus fortuna videtis; so EXCESSere omnes adytis arisque relictis di quibus imperium hoc steterat succurritis urbi

incensa, moriamur et in media arma UamUS. una salus victis nullam sperare salutem. 'sic animis iuvenum furor additus. inde lupi ceu 33 raptore atra in nebula, quos improba ventris sa -336 P sset alii illi Nisi Oh ris oppositi et es

et sex gnoscunt Sorυ. Donostis auden P audentem eo'hir' frumen Sem. audendi . . . certa sedet uehi En Derii here audendi . . . Certast qui Sabhadini

163쪽

AENEIDOS II

exegit caecos rabies catulique relicti faucibus exspectant siccis, per tela, per hostis vadimus haud dubiam in mortem mediaeque tenemus urbis iter nox atra cava CircumVolat Umbra. 36o quis cladem illius noctis, quis funera fando explicet aut possit lacrimis aequare labores purbs antiqua ruit multos dominata per annOS; plurima perque vias sternuntur inertia passim Corpora perque domos et religiosa deorum 63 limina nec soli poenas dant sanguine Teucris quondam etiam victis redit in praecordia virtus victoresque cadunt Danai crudelis ubique luctus, ubique pavor et plurima mortis imago. Primus se Danaum magna Comitante CaterVa gro Androgeos offert nobis, socia agmina Credens inscius, atque ultro verbis compellat amicis: festinate, viril iam quae tam Sera moratUr segnities alii rapiunt incensa feruntqUe Pergama: Vos Celsis nunc primum a navibus itis p ars dixit, et extemplo neque enim responsa dabantur fida satis sensit medios delapsus in hostis. obstipuit retroque pedem Cum Voce CPrESSit. improvisum aspris veluti qui sentibus anguem pressit humi nitens trepidusque repente refugit 38o attollentem iras et Caerula Colla tumentem, haud secus Androgeos visu tremefactus abibat inruimus densis et Circumfundimur armis, ignarosque loci passim et formidine captos sternimus aspirat primo Fortuna labori. 83 atque hi successu exsultans animisque Coroebus o socii, qua prima' inquit fortuna salutis

164쪽

P. VERGILI MARONIS

monstrat iter, quaque ostendit e dextra, sequamur mutemus clipeos Danaumque insignia nobis aptemus. dolus an virtus, qui in hoste requirat suo arma dabunt ipsi. sic fatus deinde comantem Androgeo galeam clipeique insigne decorum induitur laterique Argivum accommodat EnSem. hoc Rhipeus, hoc ipse Dymas omnisque iuventus laeta facit spoliis se quisque recentibu armat. 3ssvadimus immixti Danais haud numine nostro

multaque per Caecam Congressi proelia noctem Conserimus, multos Danaum demittimus Orco.

diffugiunt alii ad navis et litora Cursusida petunt pars ingentem formidine turpi ooSCandunt rursus equum et nota Conduntur in alVo.

Heu nihil invitis fas quemquam fidere divis

ecce trahebatur passis Priameia virgo Crinibus a templo Cassandra adytisque Minervae ad caelum tendens ardentia lumina fruStra, o5 lumina, nam teneras arcebant vincula Palmas. non tulit hanc speciem furiata mente Coroebus et sese medium iniecit periturus in agmen. Consequimur uncti et densis incurrimus armis.

hic primum ex alto delubri culmine telis dio

noStrorum obruimur oriturque miserrima caedes armorum facie et Graiarum errore iubarum.

tum Danai gemitu atque ereptae virginis ira undique collecti invadunt, acerrimus Aiax et gemini Atridae Dolopumque exercitu omni S; is adversi rupto Ceu quondam turbine venti Confligunt, Zephyrusque Notusque et laetus Eois Eurus equis stridunt silvae saevitque tridenti

165쪽

AENEIDOS II

spumeus atque imo Nereus ciet aequora fundo. illi etiam, si quos obscura nocte per Umbram Aao fudimus insidiis totaque agitavimu urbe, apparent primi clipeos mentitaque tela agnoSCUnt atque ora Sono discordia signant. ilicet obruimur numero primusque Coroebus Penelei dextra divae armipotenti ad aram a Sprocumbit cadit et Rhipeus, iustissimus unus qui fuit in Teucris et servantissimus aequi dis aliter visum pereunt Hypanisque DymaSque confixi a sociis nec te tua Plurima, Panthu, labentem pietas nec Apollinis infula texit. go

Iliaci cineres et flamma extrema EOTUm, testor, in occaS Vestro nec tela nec ullas

vitavisse vices Danaum et, si fata fuissent ut Caderem, meruisse manu. divellimur inde, Iphitus et Pelias mecum quorum Iphitus aeVo 33 iam gravior, Pelias et vulnere tardus Vlixi , protinus ad Sedes Priami clamore vocati. hic vero ingentem pugnam, CEU Cetera nUS Uam bella forent, nulli tota morerentur in Urbe, sic Martem indomitum Danaosque ad tecta ruentis o Cernimus obsessumque acta testudine limen. haerent parietibus scalae postisque sub ipsos nituntur gradibus clipeosque ad tela sinistris protecti obiciunt, prensant fastigia dextris. Dardanidae contra turris a tota domorum d 3 culmina convellunt his se, quando ultima Cernunt, extrema iam in morte parant defendere telis

166쪽

P. VERGILI MARONIS

auratasque trabes, veterum deCora alta Parentum, devolvunt alii strictis mucronibus imas obsedere fores, has Servant agmine denSo. Eo instaurati animi regis Succurrere tectis auxilioque levare viros vimque addere victis. Limen erat caecaeque fores et pervius Sustectorum inter se Priami, postesque relictia tergo, infelix qua e dum regna manebant, Si Saepius Andromache ferre incomitata solebat ad Socero et aVo puerum Astyanacta trahebat.

evado ad summi fastigia culminis, unde tela manu miseri iactabant inrita Teucri. turrim in praecipiti Stantem summisque sub astra Coeductam tectis, unde omnis Troia videri et Danaum Solitae naves et Achaica Castra, adgressi ferro circum, qua summa labantis iuncturas tabulata dabant, convellimus altis sedibus impulimusque ea lapsa repente ruinam 63 cum sonitu trahit et Danaum super agmina late incidit ast alii subeunt, nec saxa ne UllUm

telorum interea CESSat genUS.

Vestibulum ante ipsum primoque in limine Pyrrhus

exsultat telis et luce CorusCUS aena; ro

qualis ubi in lucem coluber mala gramina PaStUS, . frigida sub terra tumidum quem bruma tegebat, nunc, positis novus exuviis nitidusque iuventa, lubrica convolvit sublato pectore terga arduus ad solem, et linguis micat ore trisulcis. Euna ingens Periphas et equorum agitator Achillis, armiger Automedon, una omnis Scyria pubes

167쪽

AENEIDOS II

succedunt tecto et flammas ad culmina iactant. ipse inter primos Correpta dura bipenni limina perrumpit postisque a cardine vellit Soaeratos iamque excisa trabe firma cavavit robora et ingentem lato dedit ore fenestram. apparet domus intus et atria longa patescunt; apparent Priami et veterum penetralia regum, armatosque vident stantis in limine primo. 83 at domus interior gemitu miseroque tumultu miSCetur, penitusque Cavae plangoribus aedes femineis ululant ferit aurea sidera Clamor tum pavidae tectis matres ingentibus errant amplexaeque tenent postis atque oscula figunt quo instat vi patria Pyrrhus nec claustra nec ipSi custodes sufferre valent labat ariete crebro ianua, et emoti procumbunt Cardine posteS.

sit via vi rumpunt aditus primosque trucidant immissi Danai et late loca milite complent. Asfnon Sic aggeribus ruptis cum spumeus amniSexiit oppositasque evicit gurgite moles,

fertur in arva furens Cumulo Camposque per omniScum stabulis armenta trahit. vidi ipse furentem Caede Neoptolemum geminosque in limine Atridas, Eoo vidi Hecubam Centumque nurus Priamumque Per araSSanguine foedantem quos ipse sacraverat ignis.

quinquaginta illi thalami, pes ampla nepotum,

barbarico postes auro spoliisque superbi procubuere tenent Danai qua deficit ignis. os Forsitan et Priami fuerint quae fata requiras. urbis uti Captae Casum convulsaque vidit limina tectorum et medium in penetralibus hostem,

168쪽

P. VERGILI MARONIS

arma diu senior desueta trementibus aevo circumdat nequiquam umeris et inutile ferrum rocingitur, ac densos fertur moriturus in hostis aedibus in mediis nudoque sub aetheris axe ingens ara fuit iuxtaque veterrima laurus incumbens arae atque umbra Complexa Penatis. hic Hecuba et natae nequiquam altaria Circum, 13 praecipite atra Ceu temPEState Columbae, condensae et divum amplexae Simulacra sedebant. ipsum autem sumptis Priamum iuvenalibus armis ut vidit, quae mens tam dira, miSerrime Coniunx,

impulit his cingi telis aut quo ruis ' inquit. Eao

non tali auxilio nec defensoribus istis tempus eget non, Si ipse meus nunc adforet Hector. huc tandem concede ; haec ara tuebitur omnis, aut moriere simul' sic ore effata recepit ad sese et sacra longaevum in Sede locavit Sa 3 Ecce autem elapsus Pyrrhi de caede Polites, Unias natorum Priami, per tela, per hostis porticibus longis fugit et vacua atria lustrat saucius. illum ardens infesto vulnere Pyrrhus insequitur, iam iamque manu tenet et premit hasta. Ego ut tandem ante oculos Vasit et ora ParentUm, concidit ac multo vitam cum sanguine fudit. hic Priamus, quamquam in media iam morte tenetur, non tamen abstinuit ne voci iraeque pepercit: at tibi pro scelere, exclamat, pro talibus Usis 333di, si qua est caelo pietas quae talia Curet, Persolvant grates dignas et praemia reddant debita, qui nati Coram me Cernere letUm fecisti et patrios foedasti funere VultUS. at non isse satum quo te mentiris, Achilles dotalis in hoste fuit Priamo; sed iura fidemque

Sos-5 1 - iret sedebant tenebant Ss fundit Henue

169쪽

AENEIDOS II

supplicis erubuit Corpusque exsangue epulcro reddidit Hectoreum meque in mea regna remiSit.'Sic fatus senior telumque imbelle sine ictu Coniecit, rauco quod protinu aere repulsum, ε 3 et summo clipei nequiquam umbone pependit. Cui Pyrrhus Vreferes ergo haec et nuntius ibis Pelidae genitori illi mea tristia facta

degeneremque NeoptolemUm narrare Emento.

nunc morere. hoc dicens altaria ad ipsa trementem Eo traxit et in multo lapsantem Sanguine nati, implicuitque Comam laeva, dextraqUE COTUSCUm extulit ac lateri capulo tenus abdidit ensem. haec finis Priami fatorum, hic exitus illum sorte tulit Troiam incensam et prolapsa videntem 533 Pergama, tot quondam populis terrisque Superbum regnatorem Asiae. iacet ingens litore truncus, avulsumque umeri Caput et in nomine Corpus. At me tum primum saevus Circumstetit horror.

obstipui subiit cari genitoris imago, 36o

Ut regem aequaevum Crudeli vulnere vidi vitam exhalantem subiit deserta Creusa et direpta domus et parvi casus Iuli. respicio et quae sit me circum copia lustro. deseruere omnes defessi, et Corpora Saltu 363 ad terram misere aut ignibus aegra dedere. Iamque adeo Super unus eram, Cum limina Vestae Servantem et tacitam secreta in sede latentem

Tyndarida aspicio dant clara incendia lucem

170쪽

P. VERGILI MARONIS

erranti passimque oculo per cuncta ferenti. Ero illa sibi infestos eversa ob Pergama TeucrOS et poenas Danaum et deserti coniugis iras praemetuens, Troiae et patriae Communis Erinys, abdiderat sese atque aris invisa sedebat. exarsere ignes animo subit ira cadentem 5 3

ulcisci patriam et Scelerata Sumer POEDAS.

scilicet haec Spartam incolumis patriasque Mycenas aspiciet, partoque ibit regina triumpho, Coniugiumque domumque patris natosque videbit Iliadum turba et Phrygiis comitata ministris p 58o occiderit ferro Priamus Troia arserit igni

Dardanium totiens sudarit sanguine litus pnon ita namque etsi nullum memorabile nomen feminea in poena est nec habet victoria laudem, exstinxisse nefas tamen et sumpsisse merentis 383 laudabor poenas, animumque explesse iuvabit ultricis flammae et Cineres SatiasSe meorum.'talia iactabam et furiata mente ferebar, Cum mihi se non ante oculis tam clara, videndam obtulit et pura per noctem in luce refulsit soalma Parens, Confessa deam qualisque videri caelicolis et quanta Solet, dextraque prehenSUm Continuit roseoque haec insuper addidit ore : nate, quis indomitas tantus dolor excitat iras pquid furis aut quonam nostri tibi cura recessit Z σε non prius aspicies ubi fessum aetate parentem liqueris Anchi Sen, Superet Coniunxne CreUSa

Ascaniusque puer quos omnis undique Graiae

circum errant acies et, ni mea Cura resistat, iam flammae tulerint inimicus et hauserit ensis. 6oo58s-6oo P sceleratae Vialosius celeratas inhorS patris enctu mi iacter patres dilares flerique 58 nec habet dilones fleriqueri habet haec codd. εγυ. Detulicis B flammae editore fleri greges famae et famam Offi