장음표시 사용
11쪽
Craeeos Romanosque ser plores, doctrinae quam pertractarunt uberrimos esse sontes agnoverunt: et in Architectura praecipuum esse eeleberrimi in hae arte sermo sanxerunt, qui Vitruvium ducem sequuti, et antiqua opera ae rudera diligenter se lati, propria excoluerunt ingenia, et diseiplinam hane restaurarunt harbarorum incursionibus, ac morihus iam corruptam, Leo Baptista Alberii, Poliphilus. Inito Iones. Delorme, Palladius. Sertius, Scam eius, Ρcr-
Taullius . aliique, non minus scriptis, quam aedificiorum operibus clari. Ars aedisseaioria, ut egregie Leo Baptista ger psit, quantum ex veterum monumentis percipimus, primam adolescentiae. ut sic loquar, luxuriem profudit in Asia. mox apud Graecos floruit, postremo probatissimam adepta est maturitatem in Italia. Cum itaque institutionis in cadetii unicus auctor, qui supersit i Vitruvius sit, quippe non minus Bomanorum suo tempore, quam praecipuo Graecorum scripta et opera nobis compendio servaverit: cum Artis instauratio de. cimoquario saeculo, ex eiusdem studio, et til servatione veterum monumento
rum saeta fuerit: eum non ea modo, quae ad civilem Architecturam , sed plura quoque ad militarem artem, ad muchanicam, ad phrsicam. Gnomonicam, Astronomiam, nec non ad historiam ei eruditionem pertinentia, in ipsius libris oecurrant; eorum studium et illustrationem utilissima fore plano evidens est.
s. 4. Graecorum Romanorumque seriploriam Veterum de Architectura e-mentarii temporum iniuria interciderunt, ex quibus profecisse vitruvius fatetur in praelatione lib. Vli. Ex eorum libris, quae utilia esse in his rebus animadvertit , eolletia , in unum eoepisse eorpus declarat; ibideinque notat, Romanos quoque suisse nonnullos de hae arte seriptores, eo tamen discrimine qtio Ia Graecis in ea re Pomminis plara edis , ab nostris oppido quam Paucas stititis pnim mirmn do his r hias mimtis instimis Mero νυ ram. Rem T renitas Viarro de n om disciplinis. tintina δε Arctis etraria. Ptis. Septimitis dias. A lius uero in id gontis scripttirtio es intie nemo incubtiisse oldestir, cum fuissent et antiqui eloos moxni Arehi ocri, qui pomissent non minus
rimanser scriptu commor . Cur autem in hae classe aeripla otiania inier- uiderint, tum Graecorum, tum Romanorum. eausa ex eo e e pulvii, quod artes sere semper imitatione, usu, exereitatione addiscuntur ae similiares sunt,
rarius studio librorum , praesertim in inois atque temporibus , quibus studia minus excoluntur, paucique inveniuntur ad id instituli ; in hae vero arie s-gurarum . ei graphicis praesidiis indigent , quae communia non sunt neque magnum lectoriam n merum alliolunt. Di alii seripiores Oratores, Poetae, ni-aloriet , Philosophi. Ex eo vero ipso . quod linteus supererit Vitruvius de hae arte scriptor, vocabulorum ineerici signifieai one. et locutionum, quae propriae artia sunt, tum ei materiae multiplieis, qua o ad fabricam pertinet dubia designatione, non leves consequunt e dissiculiatos. Iuvamur quidem ab iis, quae immensus collegit Plinius . ium libro Toroniti Varronis de linaua latina, alque aeriptoribus de Re Rustieat vorum eum de Arebit deiura proprie non ira ierat, cum ii quoque textus eorruptione. ae variantibus lectionibus laborent, dissicultates do quilius dieimus Mopo non dira pant S. S. Neque iuvamur inultum eorum lihe;s . qui Craeeorum et Romanorum historias deseribendo . do insisti oribuq aedissetis aliqua retulerunt. Vel enim infra dignitiatem historiei consuerunt dosoriptiones partieulatim disi iactas contex
re , aut idipsum ab saeuitate et ingenio scriptoris alienum fuit: vel si laudem
12쪽
ab eloquentia et shlo e ultiore quaesiverunt, facile senserunt eam minui , et quodammodo obtundi, dum ad mensuras, spuras, usus deseriptio deseendi irae peritos quidem homines itisce descriptionibus delectari, qui vero voeabυlis et notionibus artis minus assueti sunt, de saligari. Ea propter qui Craecam aut
Romanam historiam , aut Imperatorum vitas conseripsere , euin identidem exaedis ea a theatra, amphitheatra , circos , ibermas, vias, pontes , Portus , arcus triumphales, ac similia memorent, nunquam tamen ea opera sic deacribunt,
ut aliud quidpiam, quam potentiae et magni seentiae laus generalis, ex eo indem narrationibus elici possit. Sed etiam non raro evenix, ut ex minore artis peritia . aut non integra rei describendae notitia , vel ea quae notatu minus digna suissent, laudibus celebrarint, vel quae majorem descriptionis diligentiam postulassent, levius attigerint, quod Plinio, et Pausaniae de pieturis atque Mul- pluris scribentibus, aerius fortasse, quam salso Falconellus obiecit. S. 6. Colligere ad id hoe loeo veterum histoHeorum indicationes libuit operum apud Iloinanos Graecosque , ex quibus constet, quam parum in arte per easdein prosei queat. I. Caesar sti praeter comitium ac soriam, basilicasque, etiam eapitoliuin ornaxit, post ethus ad tempus extruelis. Et sal jain de ornanda instruendaque urbe, plura ae majora in dies destinabat. In primis Mariis
templum , quantum nusquam esset , extruere, repleto et emplanato laeu . in quo naumachiae spectaeulum edidorat: illeatrumque summae magnitudinis Tarpeio monti aeeubans . . . Siccare Pomptinas paludes: emittere Fuetuum laeum rviam munire a mari Supero per Apennini dorsum ad Tiberim usque e perso-dere Isthmum. Oelavius Capsar Augustus i3ὶ publica opera plurima extruxit: ex quibus vel praeeipua , Forum eum AE de Martis ultoris , templum Apollinis in Palatio. aedem Totiantis Iovis in Capitolio. Apollinis templo addita porticus eum bibliothoea latina , praeea suo. Quaedam etiam opera sub nomine alieno nepotum Milicet, et uxoris, sororisque sucit: ut porti eum, basilieamque Lucii et Caiit item porticus Liviae et Oeta viae . illeatrumque Marcelli. Sed et eaeteros principes viros saepe hortalus est, ut pro facultate quisque in umentis, vel novis vel res tis et exetiliis, urbem adornarent. Multaque a mullis extruela sunt: sicut a Marcio Philippo. aedes Herculis Musarum: ab Lucio Coris niseio aedes Dianae: ab Asinio Pollione Αisum libertatis: a Munatio Planeo aedes Saturni t a Cornelio Balbo theatrum: a Statilio Tauro amphitheatrum:
a M. vero Agrippa complura et egregia . . . Ad coercendas inundationes , alveum Tiberis laxavit, ae repurgavit, eompletum olim rudeKhus, et aedisci rum prolapsiouibus coarctatum . . . Etiam libros lolos et Senatui recitavit, et populo notos per edi elum saepe ne te ut orationes Q. Metelli de prole tiugenda, ei Biiiiiii δε modo nedificiorum , quem librum divinando potius, quam eoni ieisendo ad id ab docto et integro viro Rutilio conscriptum fuisse tra ditur . ut luxus inhiberetur . et incendiis ob iam iretur. Augusti reliquias sol in Mausoleo condiderat. Id opus inter Flaminiam viam , ripamque Tiberis , εexio suo consulatu extrraxerat: circumjectasque ulvas, et ambulationes ,
in usum populi tune iam publiearcit. Caeaar Caligula isi opera sub Tiberio
semiperseela, templum Augusti, theatrumque Pompeii absolxit. Ineboavit autem aquaeductum regione Tiburti, et amphitheatrum juxta sepia. Destinaverat
13쪽
et Samii Poberatis regiam rest tuere. Mileti Didymnum peragere , in iugo Alpium urbem condere, sed ante omnia isthmum in Achaja persedere, miserat- . que iam ad dimetiendum opus, primipilarem. Tiberius Clauditis Caesae si
opera potius magna quam necessaria , multa perfecit e sed vel praecipue aqua duclum a Caio inchoatum, item emissarium FDeini laeua, poriumque Ostiensem ; quanquam sciret , ex lus alterum ab Augiasto preeantibus assa duo Mariis negatum alterum a D. Iulio saepius destinatum , ae propter dissetiliatem ommissu in Claudiae aquae gelidos sontes, et tisines , quorum alteri Caeruleo , alteri Curtio et Albudino nomen est: simulque rivum Anienis novi, lapideo opere in urbem perduxit, divisitque in plurimos et ornatissimos lacus. Fucinum aggregsus est, non minus compendii spe, quam gloriae, cum quidam privato sumptu emissuros se repromitterent . si sibi sieeati ag i concederentur. Per tria autem passuum millia , pari in effosso inonie , partim exciso, canalem absolvit aegre . et post undeeim annos . quamvis continuis triginta hominum millibus sine intermissione operantibus. Porium Ostiae extruxit, ei eumducio dextra sinistraque brachio , et ad introitum profundo iam salo mole obiecta, quam quo flabilius iandaret, navem antea demersit, qua magnus mbeliscus ex aegypto suerat advectus, congestisque pilis superposuit aliissimam turrim in exemplum Alexandrini Phari , ut ad nocturnos ignes cursum navigia dirigerent. Ludos dedieationis Pompeiani theatri quod ambustum restituerat,
clammisit . . . Cireo vero maximo marmoreis earcer hiis , auralisque melis, quae
utraque et tophinea ae lignea antea suerunt , exculio , propria Senatoribus loca constituit , promiscuo speelare solitis. Nero Claudius Caesar sui formam aedisciorum urbis noxam exeogita ite et ut ante insulas ae domos porticus essent, de quarum solariis incendia areerentur, easque sumptu suo extruxit sal. In Achaia Isthmum perfodere aggressus . praetoriatios ad inchoandum opus concione cohortatus est i l. Non in alia re damnosior, quam in aediscando, d mum a Palatio Esquilias usque lieit. Quain primo transi orium, mox incendio absumptam, restituimnque . auream nominavit. De cuius spatio et cultu sustic t hoc retulisse. Vestibulum eius fuit, In quo eolossus centum viginti pedum staret ipsius effigie r tanta laxitas , ut poti eua tripliees milliarias haberet ritem stagnum maris instar, circumsepium aedisu is ad urti iam speciem . . . Coenationes laqueatae tubulis eburneis versatilibus . ut fores. Praecipua coenationum rotunda, quae perpetuo diebus et noetibus Hee mundi circumagerentur . . . Praeterea ineboabat piscinam a Miseno ad Avernum lacum, contectam, porticibus conclusam. quo quicquid lolis Baiis calidarum esset, converteretur. Fossam ab Averno Ostiam usque . ot navibus nee tamen ma i iretur , longitudinis per eonium sexapinia millia r latitud nis, qua contrariae quinqueremeseommearenL T. Flavius Vespasianus fg, quod deformis urbs veteribus ince diis ac ruinis erat, vacuas areas oecupare. et aediscare . si possessores Cessarent , cuicumque Permisit. Ipse restitutionem Capitolii ageressus, ruderibus purgandis manus primus inamovit. Fecit et nova opera , templum Pacia soro proximum Diuiquo Claudii in Coelio monte , e pium quidem ab Agrippina, aeda Nerone prope landitus destruetum. Item amphithoatrum urbe media, ut de-elinasse compererat Augustum s63. Ingenia et aries vel maxime scivit. Praestan
14쪽
tes Poetas , nec non et artisees. Coae Veneris, item Glossi reseetorem insigni congἰario magnaqtie mercede donavit ἔ mechanico quoque grandes columnas , exigua impensa perducturum in capitolium pollicenti. praemium non medioere pro commento Obtulit, operam remisit. T. Flavius Domitianus iij plurima otamplissima opera inpendio absumpta restituit, in quibus et capitolium , quod raus arserat ... Novam autem excitavit aedem in capitolio custodi Ioui , et sorum, quod nune Nervae voeatur. Item Flaviae templum gentis, et gladium, et odeum, et naumachiam e e cuius postea lapide maximus Circus, deustis utrinque lateribus extruetus est. Ex scriptoribus vero historiae Augustae similia habentur. Spartianus de Adriano refert. In honorem Plotinae Basilieam apud Nemausum mirabili opere extruxit. Tarracono hiemavit, ubi sumptu suo aedem Augusto restituit. Peragrata Asia Pelusium venit, et Pompeii tumulum magniscenter extruxit. Romas Pantheum instauravit . septa , basilicam Neptuni , sacras aedes plurimas, sorum Augusti, lavacrum Agrippae. Feeit et sui nominis pontem , et sepulerum iuxta Tiberim , et aedem Bonae Deae transtulit: et e lossum stantem atque suspensum per Detrianum Architectum, de eo loco, in quo nunc templum Urbis est ingenti molimine . ita ut operi etiam elephanios vigintiquatuor exhibereti et aliud tale Apollodoro Architeeto auetore Leere Luna molitus est. Fucinum lacum emisit. Tiburtinam villam mire aediseavit, ita ut in ea, et provinciarum nomina celeberrima, et locorum inseriberet, veluti Lyceum , Academiam , Prytaneum , Canopum, Poecile . Tempe voearet, et ut
nihil praetermitteret etiam inferos snxit. Statuas Flio Vero per totum orbem colosseas poni iussit ; templa etiam in nonnullis urbibus seri. Antoninus Piua Lauri in Aurelia educatus, ubi postea palatium extruxit, cuius hodieque reliquiao manent. Opera eius Romae extant templum Adriani, honori Patris dicatum, Graec stadium post incendium restitutum, instauratum amphitheatrum,aepulcrum Adriani, templum Agrippae . pons Subsieius , Phari restitutio, Caietae portus, Tarracinensis portus restitutio , lavacrum Ostiense , Antiatum quaeductus, templa Lanuviana. Severus Britanniam s quod maxImum ejus imperii decus est muro per transversam insulam ducto , utrinque ad finem oceani munivit. De quo muro Spartianus in Adriano refert, quod Britanniam petiit Imperator , in qua multa eorrexit, murumque per octoginta millia passuum primus duxit, qui barbaros Romanos tuo divideret. Severi opera publica praecipua extant septitonium. et Thermae Severianae. Eius denique etiam ianuae in transtiberina regione ad Portam nominis sui, quarum forma intercidens statim usum publieum invidit. Antoninus Caraealtus opera Romae reliquit, ille mas nominis sui eximias: quarum cellam solearem Architecti negant posse ulla imitatione qua saeta est seri. Nam et ex aere vel eupro eaneelli superpositi e
se dicuntur. quibus eameratio tota concredita est: et tantum est spatium , ut
idipsum seri negent potuisso doeti me anici. Beliquit et portioum patris nomine , quae gesta illius contineret, et triumphos , et bella. idem viam novam munivit, quae est sub eius thermis, Antoninianis scilicet , qua pulebrius inter romanas plateas non saetis quiequam invenias. Saera Isidis Romam deportavit . et templa ubique magnifiea eidem Deae Deit. De Alexandro Severo narrat Lampridius, quod opera veterum principum instauravit , ipse nova multaeonstituit: in his thermas nominis sui iuxta eas , quae Neronianae fuerunt,
15쪽
aqua indueta , quae Alexandrina nune dicitur. Nemus thermis suis de privatis aedibus, quas emerat, dirutis aedisciis, sedit. Antonini Caracalli thermas ad ditis tortionibus pei Deit, ot ornavit. Alexandriumn opus marmoris do duohus marmoribus , hoc est porphyretico et laeaedemonio. primus instituit , palatio exornato hoe genere marmorandi. Statuas colossos in urbe mullas locavit, aritis seibus undique eonquisitis ... Basilicam Alexandrinam instituerat inter eam. pum Martium, et septa Agrippiana , in latum pedum rentum . in longum pedum mille , ita ut lola columnis penderet . quam esseere non potuit moria praeventus . . . et in Baiano palatium cum stagno . . . Fecit et alia in Baiano opera magnifiea in honorem assinium suorum , ei stagna stupenda admisso mari. Pontea quos Traianus seeerat instauravit , pene omnibus in locis. Aliquos etiam novos seeit, sed instauratis nomen Traiani reservavit. Eas indicationes potius, quam descriptiones operum Architecturae et Mechanicae a Romanis imperatoribus susceptorum persectorumque , collegisse iuvat . ut constet quam parum artis aemolumento inservire possint. Neque lusimilia sunt . quae apud alios historieos occurrunti Ad exemplum memorabo quae a Dione traduntur sil de ponte lapideo a Traiano supra Danubium aediscato , euius substruetionem historieus a Dra iam ut asserret, sibi proposuisse videtur , utpote cum ea longe omnia Traiani opera superaverit, docuerit pie nihil esse quod humano ingenio esset nequeat. Ea lamen substructione ex reliquiis ad examen revocata .
non aliud fuisse quam ex pilis lapideis ex ipso alvei stando excitatis, ae exta. hulalis supra ipsas eollocatis . constat; quod etiam anaglypha in Traiana columna confirmant di quemadmodum suis Marsilius in Epistola de Ponte hoe . ei in hi,toria Dan tibii ostendit. s. 7. Ex eo factum est, ut homines ingen Io ac doctrina praestantes dedu-etiones ae saepius divinationes ei rea formam veterum aedisciorum inierint, ex derum et reliquiarum observatione , ae brevibus scriptorum veterum indiciis , in iisdemque ilruvium, quoad seri potuit . sequiali sint. Quae quidem studiorum ratio . tum arti magnopere utilis esse pol est , tum certe eorumdem cultorihus iucunda, praesertim si qui eadem perseeerunt , non minus literaria eruditione , quam artis notitia praedili sint. Thermarum vestig a Bomae se latus Palladius . earumdem lineamenta ichnographiea . et Ortliographiea exhibuit , quae eum diu latuissent, Comitis Burlinthioni diligentia in lucem emissa su re dolendo iamen sato , quod explicationes , quas ipse Palladius seeerat . repertae non sint. Eas eraphides nobilissime primum in lucem emissas, postmo dum acutas lineamentis Palladianis thermarum A rippae , splendide iterum edidit Cameronus Londini, et, quantum licuit . explicationes adiunxit utiles; quod etiam Oetavius Beriotii Semorat Vicetiae perseeit. Palatium Caesarum Bomaea Blanchino magna quidem eruditione , et artis peritia repraesentatum habemus. Palatium Diocletiani , Spatali in Dalmatia , ex iis quae supersunt . non exiguis quidem reliquiis ae vestigiis , altentius inspectis ad integram sui m Iem graphide restitutum . ac repraesentatum habemus ab Adams. Cireorum eo atruelio a Pan vinio primum, nuperius a Blaneono post humo opere illustrala
perilissime fuit, ex reliquiis Circi Caraealtae. Templum Dianae Ephesiae P
lenus repraesentavit, indieatione ser; plorum veterum doete et ingeniose compinnendo. quid plura γ Templi Hierosol1milani, cuius non est lapis au pra lapidem
16쪽
tet eius, ex iis, quae ex sacris librἰκ eolliguntur indiciis, i mum a Villati lati.
do , tum a Lamvo . immensa propemodum eruditione et ariis peestia, si gura , diatributio , usus evoluta sunt et graphide repraesentata.
i. 3. Causa allera difficultatis, quae Oeeurrit in Vitruvii librorum stud o est
morum atque institutorum diversa ratio , tum luxus ae moderationis notio, qua
variis oblinuit temporibus , quaeque eum hodiernis comparentur. Cum enim Architeetura firmitatem, utilitatem, venustatem in operibus suis requirat, solas itas constantes habet leges quae ex immutabili flatica ratione dependent: utilitas vero , ae venustas multiplex esse potest ac varia. Lillitatem nimirum dicimus in aedificiis, qua ipsa usibus quos praestare debent apte respondent, et satisfaciunt , ex eademque non levis habetur venustatis ratio , quemadmodum et a semitate, quam vere apparenterque in aedisciis servatam probamus. Quae autem requiruntur ad usum aedificiorum varia omnino sunt pro moribus, infli- tutis, religionis estu, consuetudine populorom. ut etiamsi nonnulla aediseia iisdem nominibus designentur hoc tempore, quibus et olim designabantur, reipsa tamen plurimum illa disserant inter se. Templa , Theatra , Fora . Portieus, Thermae . Basilicae, Domus urbanao, pseudourbanae , rustieae nostrorum temporum, di ,imiles sunt ab iis, quibus Cracti aut Bomani usi sunt, ac venustatem, qua Eex aediseio recte prudenterquo ad usus disposito et aecomodato consequitur. minus accurate possumus aestimare. Eam vero pulchritudinem , quae ex aedis ciorum amplitudine, magniseentia, ornameniorum mole ac pretio derivatur, ipsa quoque ad luxus, aut moderationis . potentias aut mediocritalis notiones refertur ac pertinet. Venustatem demum , quae ex Partium proportionibus inter se et ad totum prosciscitur, ex ipsarum forma fgura, successione . aut juxta positione ; ea vero eonflantes liabere videtur leges. ac laudem praecipuam Craecae et Romanae Λrchitecturae saeiunt. quam datum est imitari, et ex ipsius
Vitruxit studio intelligere. S. s. Luxus aut simplicitatis motus, qui varius et ipse per se est, et vaso modo ab hominibus aestimatur, aedificiorum amplitudinem et deeorationem dete minat , alque artis ingenium. Bomani primis eonditas Urbis temporihus militarem artem, et agri culturam prae omnibus aliis exercuerunt, atque ad aedificiorum si eiuras Hetruscorum opera ulebantur. Opera publica magnis ea ab ipsis edita suisse ex Historieis polligimus, praesertim Templum Iovi Capitolino diealum atque eloaeas. Templum illud Tarquinius Priscus Hex voverat bello Sahino . Deeratque tandamenta, spe magis suturae magnitudinis, quam quo modicae adhuc . populi romatii res susseerent. Mox Servius Tullius sociorum studio , denique Tarquinius Superbus eapia Suessa Pometia. hostium spoliis extruxere. Sed gloria operis libertati reservata. Pulsis Bopibus noratius Pulvillius iterum Consul dedicavit ea magni seentia. quam immensae postea populi Romani opes ornarent potius , quam augerent. De eo templo haec tradit Dion3sius situm suisse et fundatum in alia erepidine oeio iugerum ambitu , ducentis serrae pedibus patens per latera singula paes propemodum longitudine atque latitudine , vix quindecim pedum disserenita. Frontem eius meridiem spectantem, habuisse porticum , cum triplici columnariam ordine, in lateribus autem duplici ordine riretque aedes pares communibus eontentas suissa laterihus, mediam fuisse Im as, a dextra Minervae . a sinistra Iunonis. In vestigio huius Templi erat selitis Summa uua Dotis . eujus eaput de eoelo laetum decidit in T3herim . . . In hoc ellain templo erat aurea Victoria , vel statua aureae Victoriae. Ante
17쪽
ellam Minervae erant tria signa Deorum Nixiorum. Anno CXLVI. L. Volsinnio , Appio Claudio Cosa. ex bonis foeneratorum in publieum reduelis , Cn. ei Q. Ottili, ii I diles Cisrules. aenea in Capitolio limina, et trium mensarum argentea vasa in eella Iovis, Iovemque ipsum in eulmine cum quadrigis posuerunt. Livius Anno CLXI. M. Tu eius et P. Iunius Brutus AEdiles Curules de muleta damnatorum Aeneratorum quadrigas inauratas in Capitolio posuerunt in cella Iovis, supra fastigium aediculae, et XII. elypea inaurata , qualia etiam paulo ante ex multatilia pecuariorum peeunia in fastigio aedis Jovis posita suerunt. Jovis simulacri facies diebus sesiis miti, o illini soletiat. Pli nius addit Turianum a Fregellis Romam suisse nee itum , cui locarit Tarquinius Priscus effigiem Io is in Capitolio dieandam. Fielitem eam fuisse , et ideo mi. rari solere. Fietiles etiam in fastigio templi eius quadrigas. Tarquinium in sundamenta eius templi. quod primum eonditum suit XL. millia argenti lihrarum impendisse. Iisdem rursus vestigiis silum est, postquam interloelo CD XV. annorum spatio L. Scipione. C. Norbano coss. flagraverat. Curam victor Stil la stiscepit. neque tamen dedi eavit: lioe solum felicitati eius negatum. Luialii Catuli nomen inter tanta Caesarum opera , usque ad I itellium mansit. Sed ei Ioe templum, in Vitellii seditionibus eversum ac dirutum est. Quod iterum a
Vespasiano de integro resectum , una eum ipsius interitu inflammatum ae in. censum est. Tandem a Domitiano quartum restauratum est . columnis eius ex
Pentholico lapide excisis. et ad deaurationem ipsius duodeeim millibus talen torum impensis. Templum hoe laterilia structura fuisse antequam Domitianus illud marmoreis exornaret columnis , ex eo colligi potest, quod si marmoreum antea fuisset Vitruvius eiusdem mentionem non praetermisisset, ubi in Praes lib.
VII. Ia , quatuor locis esse tradit aedium sacrarum marmorei operihus oris
natus dispositione . nimirum Ephesi Dianae . Mileti Apollini , Eleusinae Cereri
ei Proserpinae Athenis . in Assis vero Iovis Olympii. Νeque etiam ante D miliani instaurationem. duplici columnarum ordine ad latera , ae tripli ei in honte ornabatur . non enim id vitruvium praeteriisset qui l. III. st. Aulem Quirini Dori eam , et Ephesiam Dianae Ionicam pro exemplis Diplerae aedis ad dueit e et Teripterae ad Mariana Honoris et virtutis , quam iterum in praesi. VII. II. laudat ex eolumnarum et epist3liorum ummetriis perseetis iuxta legitima ariis instillata. Ad Tuscanicae Arellite iurae rationem templum hoc priomo constri etiam suisse coniicere possumus maiore quidem amplitudine . quam qua expilari consueverant, eum Tarquinius Priscus stii eius templi sundamen. ta iecerat. Iletruseorum opera in aedis cando Romae usus sit , atque , ut a P paret ex nisi orieorum narratione , magnificum aliquid et insuetum moliretur. Sed enim vero admirationem Romanorum Imperatorum aevo . aut etiam lux nostro exe lare nequit magnitudo eius templi, aut impensi in fundamentis argenti summa , aut sietilia simulacra et quadrixae deauratae: quae contra monent , quam moderatae eo tempore luxus notiones apud Romanos fuerint. Multo maiorem meretur admirationem Opus Ploacarum ab eodem Tarquinio su 1-pium , perseetumque , ab Ilistorieis merito celebratum , tum ex operis ipsius magnitudine et praestantia , quae ex Piranesii des pi;ono ae graphido in libro de Romanorum magniscentia intelligi pol est . tum etiam ex eo, quod non ad inanem luxum et sumplum , sed ad Urbis salubritatem fuerit comparatum. Cloaeas primus e pii sodere Tarquinius Pessetis. qui montibus suffossis ae urbe pensili fornieibus suspensa re replaeulum omnium urbis sordium et eam
18쪽
Deit , inque tres ductus diu sit. Maxima eloaea ea dieia est; Assae deinde sunt aliae ut plures essent. Idem Tarquinius Priseus Cireum extruxit, cui maximo nomen fuit. De hoc Livius si . Tum minatim Circo , qui mc mari s dAcutir , designatum Deus est: loca diuisa Parribus, equitibusque , tibi specta cula sibi quisque facerent , Fori appeltati, vectiaυere, furcis duodenos ab
terra Uectactilia aua sustinentibus pedes. Dionsius tamen sal non rude lantum aedificium ipsum extruxisse, sed elegantissime etiam exornasso serihil. Cum autem ludi, lum religionis eausa , tum ad populi occupationem mamo studio et cura serent , tamen eo Cireo, cuius structura rudis , contenti fuere , atque pro ludis See eis temporaria tantum et ex ligno theatra constructa sunt, ab que Senatuseonsulto. eaulum est , ne quis in Urbe . propiusve passus mille subsellia posuisset, sedensve ludos spectare vellet, ut scilicet remissioni anim rum iuncta standi virilitas . propria Romanae gentis vota eMent. Primis etiam Romanae Reipublieae temporibus privator m habitationes omnem moderaticinis vectem praesel ulisse , pluribus serapiorum veterum loeis docemur, eum qui in publicis operibus magnificentiae studerent, luxuriam in privatis odissent. Vitru- ii quidem praecepta pro privatorum domibus construendis . etsi eo aevo tradiista sint, quo multa ex Graecis artihus inducta suere , atque quoad interiorem distributionem et decorationem, pulchritudinia, commoditatis, ae dignitatis speciem servarent, tamen neque de columnationum exteriore ornamento, nequo
de prospeetu earumdem splendido mentionem eontinent. Plinius vero, qui paulo serius vitruxio sortiit idimum confirmat, tihi eolumnarum ex marmore in privatis domibus ahusum praedicat. Nam s3ὶ L. Crassum, scribit, oratorem illum, qui primus peregrini marmoris eolumnas habuit in eodem palatio . hymettias tamen , nec plures sex , aut longiores duodenum pedum , M. Brutus in iurgiis ob id venerem palatinam appellaviL Quis enim tantarum hodie emlumnarum atrium habet γ Tum vero i l. Trecentas columnas LX. M. Scauri Edilitate ad seenam theatri temporarii, et vix uno mense suturi in usu . i-derunt portari silentio legum . . . Verum esto, indulserint publieis voluptatibus: etiamne laeuerunt maximas earum, atque adeo duodequadragenum pedum Lucullei marmoris in atrio Seatiri eolloearly Atque iterum s 5ὶ Theatrum i Scauri l hoc suit. Seena triplhet in altitudinem CCCLX. columnarum in ea
civitate quae sex hymettias non tulerat sine probro eivis amplissimi. Tum qu
que t si M. Lepidus. Catuli in eonsulatu eollega primus omnium limina eAdiu diuo marmore in domo posuit magna reprehensione. I. Caesari ut domum Euam fastigio ornaret Senatus pomisit. Pertimuere namque eordatiores Romaniriequul ex artibus politioribus ad morum eorruptionem in uriis sacere posset. 'otentiae Bomanorum, inquit Velleius Paterentus , prior Seipio viam aperuerat , luxuriae poste ior aperuit. Quippe remoto Carthaginis metu . sublataque imperii aemula . non per gradus sed praeeipiti cursu , a virtute descitum, ad vitia transeursum et uetus dbeiplina deserta, nova inducta: in somnum a vigiliis , ab armis ad voluptatem . a negotiis in otium conversa eivitas. Tum Scipio Nasica in Capitolio Porseus, tum . quas praediximus, Metellus : tum in Circo Cn. Oetavius multo amoenissima moliti sunt; publicamque magnis
19쪽
eentiam seeula privata luxuries est iij. Aueiis imperii viribus Romani Α,iam et Graeciam occuparunt , idque iacile poluerunt, quod populos luxu et voluptatibus enervatos aggrederentur illi, qui exercitiis et militari diseiplina jam
obrigescerent. Sed populorum victores, luxus Asiatiei illeeebras vincere nequiverunt, quibus irretiri, morum suorum sere doliti sunt, templa dedignari eoeperunt quae maiores struxerant, imaginesque et signa Deorum ex ligno et argilla hetruseo more elahorcita aspernari. Boma iunc opiscibus aliarum nationum abundare coepit , qui privatorum magniscentiae et luxui inservirent. Calci senior leti H jam in Graeciam, inquit, Asiamque transem mmus . omniatis li-ιMintim in eo is Poplesias , et retias etiam aureoliamtis in se eo plus horreo, ne Agae magis rra nos comprias, qtiram nos illias. Asena, mihi credis , signia ab Sinmensis illa a sum Mic tirhi. Iam nimis mtilios titidio Corinui et Amonarum ornamenta lati viriles miranderitie Pl antefixa fetilia D omni Romanortim doni f. Capiis a Marcello Syracusis post Cannensem cladem, illae morum mulationes atque in luxum proelivitas evolutae sunt apud Romanos. Liviuss3ὶ Marcolitis, inquit, eaptis SFracusis, ormamenta urbis, signa, tabuliasque, viathias ah dubiam Syracusiae, Romam disseis. Hostium quid m tua spolia, et parsia belli Dre: eaetoriam inde primm initimn mirundi Graecarum a titim OPera , licentiaeques Mic sacra , pro unaque omnia νώ UOllandi s- etiam Pst: quiae ρOstremo in Romianos Deos, to rum id sum primum, quod a Marcello eximitio ornatum ora, oreti . Vis hamur enim ab ore renis vid Pormiam Capenam Hydisviri a Marcolio templa, Propter ex uentia ejus genoris ornumerara , quortim Perexigua pars con aret. Beseruntur haec ad annum CCXII. ante aeram vulgarem. Neque modus positiae fuit in diripiendia Umbibus , quas viginti annorum spatio Romani vietores suo imperio subiecerunt. don enim signa tantum pietasque labulas, aliaque eiusmodi ornamenta Romam transvexere, sed ipsam quoque Templorum materiam columnas, anaglypha opera, erustas patietum. Sylla Capitolium ornavit columnis subtilis e templo Iosis Olbmpiei quod erat Athenis. Porro eirea ea tempora quibus Carlhago a Seipione diruta fuit. Corinthum opibus ae artium operibus forentem L. Mummius oecupavit, ae depopulatus est, et incendit, ae ad Romam potiora monumenta traduxit. Syria a Pompeio in provinciam Bomanam redacta magnis solemnibus Theatrum dedictium e t. qnia Ipse propriis impensis ad usum et ornamentum Urbis extraxerat. In eo aediseiri amplo et magniseo Poditicum . Senatum , Basilicam in qua ius diceretur esse voluit , ibidemque signa illustrium eicium colloeari. Ait eo disponendi eadem curam dedit. ob quam gratias eidem ut redderet Cieero ius,it. Templum Vietriei Veneri dieatum e
ae , non theatrum tradidit veritatem adhue Patrum pertimescens, ne accusaretur luxum ab eodem sufflamina t. eum religioni Meraret. Eodem tempore
Cicero cum Oppio desiderio Caesaris sat scieturi ideam operis magniscentissimi
ordinare debebant. Forum scilicet . eirea quod addiseia spatiosa e igerentur: euriae in Campo Martio marmoreae . eaedemque portious cingerentur, ae sa- sitim ibidem e strueretue, F litis Paulias irea ea tempora insignem Basilicam condidit, de qua Plinius s431 Nonne, in stili, inter magnifica Biasilicum Pauli , coitionis e Hr obtis mirabilem, fortimque Disi Angusti, et Tem
20쪽
plum meis Vespasiani Impora raris Atigiasti , pulcherrima opera, quae unquam, Fanu on Iori ori tib Agrippa fictrum, eum si a retim an texeris Roma Vs-tis Ostiensis Arcti Perus itidis Libonis p Dertimidos Romm miramur, crianso tim luntram foro ex mendo II S mi hos Caesar Dictutor emerit. Neque t
men censendum est hane mutationem et progressum ad luxum rapidum fuisse
Primo namque ad opera publica, tum ero gradatim ad privatorum domieilia
sese extendit. Quippe ex deLeriptione Campi Martii, quam Siraho dedii iij
Pompeio, Caesare, et Augusto auctoribus magnifice quidem exornatum fuisse constat. et in quo loci nativam amoenitatem, aedificia teinplorum , Porticus ulvae , vireia, theatra tria, amphitheatrum unum, urbem uti eam repraeseDiando augebant. Sed urbis ipsius maxima adhuc pars parum culla erat et ordinata , ac Neronis arbitrario et damnoso ingenio reservatum, ut ipsam tanditus quodammodo instauraret. Dissicile opus audaciore eonsilio suscepit, ex quatuordecim regionibus, quibus Roma constabat incensis decem , et Archileelos
iubendo qui novam Urbi, laetem regularem delinearent et eonderent. Tacitus sal Domus, inquit, non ne post Guieri incendia , ntilia aestinctione, nec mssim erectae e sed dimissis incortim ordinibus , et latis inariam maliis, colus ita aedificioriam estim line , ae patefac/is areis, adullisqtie m vicibus, qtiae frontem Ostiliarum piis sorant Easqni porticus Nero stia pectinia extructu. in , purgatvisque areas dominis tradi urtim, pollicistis est. Ad indu pria mia Pro c tisque ordino , et rei familiaris copiis: Mitatque tempus , intra quodesectis domittis, otia instilis, adipisceremur. AEdisiciaque Usa certia stii Pti te sine triaritas, raxo Gabino Albanoqtie solidaremur: qtiod is lapis ignia et tis est Iam pristi omni lieontia insere pia, qtio largior et ρω-rius locis in ptihlico sta/rri, etinodose of mbsidia r primenssis ignibus in Pro stilo quis es hiaberet: nee com nione piariorum , sed pro iis quiaeque
muris ambirentrari Ea eae titilitate accoma decorem quin o ri ae urbi attu-Iere erant tamen γά credo ne orierem illam formiam sambritati magis con-- ιsse , quoniam angitia i inertim se aliutido tectorum non perinde solis Mumre pereumper mur: m ntine parti iam tituti linem, et muti umbra dy
ε- , graviora aestu ord seoro. quae postquam Nero perseeit, propriae domus Tegiae construendae eonsilium iniit. perseeitque magnisee. Plinius i3J Omnes Inquit, ae donatis inserunt. Bis Oidimns ursem rotam cingi domibus primcipum Cati in Noronis. H Miss qtiidem, nequia deesseι aurea. L lo: Architecturae eulius apud Romanos in magnis operibus ad omnium usum primum eminuit: postmodum in iis , quae ad fastum exteriorem , et lurium ostentandum secere. Non enim silentio praetereundi sunt aquaeductus. quos arcuato opere struxerunt. Ab Urbo eondita per annos CCCCXLI. eontenti fuere Bomani usu aquarum . quas aut ex Tiberi , aut ex puteis. aut sontibus hauriebant. Appius Claudius primus omnium per aquaedueitis aquam in Urbem perduxiMe traditur, Urbe ampliore reddita ae populi aucto numero . salubritati consulendo. Quam magni operis ot impensae illi fuerint satis apparet ex iis , qui adhuc exiεtunt. ex longissimis iraetibus per quos excurrunt valles . mon in tesque superando fossione . atque duplici ae etiam triplici arcuum ordine. Sed εpecimiora , ae fortasse multo maioris impendii fuere opera , quae ad luxum