Tentamen medicum inaugurale, de variola : quod, annuente summo numine : ex auctoritate reverendi admodum viri, D. Georgii Baird, SS.T.P. Academiae Edinburgenae Praefecti : nec non amplissimi senatus academici consensu, et nobilissimae facultatis medi

21쪽

cumbi vix potest: Tussis sere semper sicca: Vomitus, singultus admodum molesti. Inter Peripneumoniam notham et Pneumoniam, habitus corporis et aegroti aetas optime distingunt. Peripneumonia notha in senes, debiles, et qui laxiore sint corporis habitu, aut qui gravedinibus et distillationibus sint obnoxii, aut qui liquoribus spirisuVis liberius utantur, impetum facit. Caeterum nremae signa in hoc morbo multo leviora, et calor plerumque haud multum auctus: Tussis etiam et dolor lateris minus, quam

in Pneumonia, VeXant. Inflammatio cordis Pneumoniam plerumque comitatur, quorum morborum eadem fere signa

et remedia, nisi quod in hac inflammatione, quam adesse palpitatio et fncope testantur, remedia diligentius sunt adhibenda.

CAUSAE

22쪽

DE PNEUMONIA. CAUSAE REMOTAE.

Praedisponentes.-Status quidam et habitus corporis, aetas, sexus, thoracis confirmatio, Pneumoniae causae praedisponentes praecipue sunt hahendae. Robusti et pleni huic morbo maxime patent. Saevissime et saepissime corripit melimonia, qui lauto nimis artibusque.coquinariis et convivalibus victu corrupto, aut carnibus sale conditis fumoque duratis nimium crebro utuntur, aut

qui liquoribus spirituosi, praecipue spiritu vini Gallico, Brano vulgo dicto) nimis sibi indulse

runt. Hinc venatores, milites, rustici, et, ut ex poeta Sydentiamus, Μulto iam fracti membra labore in

' Hor. Sat.

23쪽

DE PNEUMONIA. Is

in hunc morbum incidunt. Nullum genus hominum ab impetu Pneumoniae satis tutum. Virile tamen genus, potius quam muliebre, et jam adultos, potius quam senes adoritur. Quare tamen viris magis quam foeminis vim inferat Pneumonia, in promptu causa : Viris, quippe roribustiore sunt corpore, et cautis exckantibus opportuniores. Foeminae, si correptae iant, multo gravius assici dicuntur. Qui Pneumonia, a 'hmato etiam sive angina, semel laborarunt; vel nimis angulta thoracis conformatione praediti, ii facilius, praesertim, ut ait

poeta, Incertis mensibus anni hoc est, vere et autumno, hoc morbo implican. Iura

Excitantes.-De causis excitantibus, superest' ut

24쪽

ut nonnihil dicamus. Inter has locum certe primum tenet frigus ' : Si aere frigido, vel aqua frigida corpus qualicunque de causa prius calefactum excipitur. Inter causas excitantes etiam sunt exhalationes acres et astringentes, quibus affecti sunt pulmones. Intemperantia circa Victum. Derique id omne, sive currendo, sive vociferando, sive modo alio quo cunque id fit, unde crebrius violentiusque pulmones eXercitantur.

CAUSA

. Causa evidens externa febrium quamplurimarum M inde petenda est, quod quis scilicet vel praematurius vestes abjecerit; vel ab exercitio incalescens se frigori in cautius exposueriti unde poris subito ocςlusis, retentis. M que iis halitibus, quibus alias per cutis spiracula pate- bat exitus, haec vel illa febris species in sanguine suc- cenditur, prout vel generalis constitutio, quae tum tem - poris obtinet, vel particulares humorum dystrastae in hane vel illam febris speciem potentius determinaverint. Et sane existimo, plures modo jam designato, quam Pese,

Gladio atque Fame simul omnibus perire. -Θden. Opera.

25쪽

CAUSA PROXIMA.

De causa proxima medici multum certaverunt, et adhuc sub judice lis est. Diversas auctorum hac de re sententias afferre ratio nostraehrevitatis haud patitur. Obstructio, error loci, sanguinis praeter naturam visciditas, et complures aliae causae a medicis hinc inde agitatae fuere, quae tamen minus comprobatae sunt. Ιnflammationis' tamen ea demum pro causa proxima ubique hodie agnoscitur, quae celeberrimo Culleno, aliis tamen in omnibus non aeque, placuit, spasmus nempe in arteriis eXtremis, unde per earum cursum actio ad austa provehitur. Huic rei quidem fidem facere Videntur, tum cutis siccitas per totum morbum duratura, tum etiam medendi ratio, quam iis remediis quae

spasmum solvunt, ut sanguine misso, emplastris

26쪽

quae eXtrahunt, quae et επι retro: τιμα nominanis

tur, et similibus, medici maxime moliuntur. Ex debilitate tamen, quoniam quae densiora esse Oportet. relaXat, et eX ea aegrae partis congestione, diversorum hujus morbi signorum, non secus ac aliarum inflammationum, ratio rectius forte est petenda.

DE PNEUMONIAE TERMINATIONIBUS.

Praeter terminationes omnibus inflammatio.

nibus communes, quae sunt resolutio, suppuratio et gangraena, hanc insuper peculiarem sibi habere videtur Pneumonia, quod sanguinis tenuiores partes et sanguinem ipsum in vasa pulmonum effundit, unde per pulmones libero aeris et ' sanguinis cursu impedito, statim strangulatur aeger. Haec Pneumoniae terminatio communis, cum exitus funestior et minus laetus. De terminatione ejus varia pauca disserere licet.

27쪽

DE PNEUMONIA. 19

Si remedia laudata mature satis adhibentur, resolutio plerumque locum habet. Qui exitus quidem laetior, et in omnibus inflammationibus internis est optandus. Praeit ' vulgo, vel potius comitatur, manifesta quaedam evacuatio: Vel enim aeger saepius faciliusque aliquid aut crassum

Sanatur resolutione benigna; si temperies laxa, humor blandus, viscositas non nimia, pars affecta bron - chialis, vel pulmonalis non magna. Sputo cito, libero, copioso, flavo cum pauco sanguine mi sto, satis crasso, dolorem sed ante, respirationem emendante, pulsum ampliorem et pleniorem reddente, in album blandum cito mutato; id fit si sedes mali imprimis est bronchialis ar-

teria, aut pulmonalis non valde magna. Alvi fluxu bi

lioso, levante, et similia sere ac sputa descripta, ejiciente.

Urina copiosa, crassa, hypostatica, levante, cum sedi-

mento primo rubro, sensim albescente, ante septimum diem emissa. Atque tum respiratio adest facilis, febris mitis et boni moris, αδ. calor, humiditas, laxitas, mollities, aequales toto corPOre. Via 3O. Borrh. Aphoris.

28쪽

DE PNEUMONIA.

sum aut sanguinolentum excreat, Vel urinam crassiorem et albidam reddit: Vel sudores largiores aequalioresque toto corpore fluunt: Vel denique ex naribus sanguinis su Xus, aut cita alvus obtinent. Interea nrexia aliaque graviora signa mitescunt. De tempore tamen resolutionis et suppurationis Pneumoniae, nequid certi et universale tradi potest; utpote cum eX violentia morbi, ex statu et sexu laborantis, ex rebus aliis incertis quam plurimis pendeant: Frequentius tamen obtinet resolutio die septimo. Si vero ad duodecimum vel decimum quartum diem sine ullo resolutionis indicio duraverit morbus, vel si excreare subito desierit aeger,

vel si horrores frigidi, iustis sicca, spiritus dissicultas, adfuerint, suppur tio est multum timenda. Quum vero dolor subito remiserit, si vespertina febrilis accessio fuerit, et in parte dolente gravioris ponderis sensus, scire licet, suppurationem

29쪽

etica ; perit aeger. Si in vasa pulmonum tenuiores sanguinis partes, vel sanguis ipse, vel etiam pus affatim prorsus effunditur, suffocatur aeger, si vero modice, eXpuit interdum, et cito convalescit: Quemadmodum docet Tissot, με Si l 'ouver ture est petite de lason qu 'il ne puisse sortir que peu de pus a la flais, si la quantite totale de pus n' est pas considerabie, si te ma- με lade est encore fori, it crache ce pus et se ρε tro uve so ut age. Mais si la vomique est con- siderabie, ou si l'ouver ture est grande, et qu'il se repande une grande quantite de pus a laso is, ou si te in alade est tres Dible, it me urt

Fieri autem jam re ipsa cognosci mihS per liae e. M Ubi leves, vagae, saepe repetentes, sine mavis esta causa horripilati opes contingunt; dolor remisit ; dyspnoea manet; genae et labia rubent; sitis adest ; febricula vexat, imprimis vespertina; pulsus debilis mollisque. merh. M l. 834. -

30쪽

dans te moment ou la vomique s ouure et cela quelqueseis lors qu on s y attend te molns l. Haec Pneumoniae terminatio evenit, quum jamdiu non excreaverit aeger, si spirandi dissicultas et in parte dolente sensus ponderis aegre feren

dus adsint. .

eumoniae gangraena rarius est exitus, nisi effusio sanguinis simul obtinet.

RATIO SIGNORUM.

Inter causas excitantes longe frequentissimam esse frigus diximus, quod corpore exceptum sudorem subito impedit, et in corpus internum Vergens Drexiam facit. D pnoea ad duas causas reserenda esse videtur : Partim ad sanguinis congestionem in pulmonibus,