Servatii Gallaei Dissertationes de Sibyllis earumque oraculis, cum figuris aeneis

21쪽

bus revere indecorum esse reputans , tandem benigniores aures praeis

buerim , praesertim, postquam Crasseti Parisiensis Jesulta libelrum

Missem , quo piu manibus τά πανυ Davi u BAndelli indecens mare, insistare non erubuit, ac domέ ο eius de Sibilis seripio alta travit : s Heros ille . fratricesii huius tempore s restes exstitise et , contra iliam Loruita nee hiscere ne se are sustinuisset e verum . nunc Laetatur se mortuo Leoni potuisse insultare , putavitque neminem scripti Aoniassiani tu telam se repturum 3 sed spe deceptus fuit inani, expertus enim ess, quid Doctis. D. Marcitatis S S. Theologia apud Groningoci Doctor is 'in or , ad Vsitis furiis ct indoctas observationes resiponderit , quibus itam insanire abunde probavit , Ialtem quidquid sit , videbis in him nostris Dissertationibus , quid assist in contrariam partem repositum , ct f fmu- -- citariones librorum . nussuam nise in suo cerebelli existentium , post probare , magnus certe erit mihi Apoda : ipse enim suo se gladio eonsedis, dicens p. ro . libelli sui fecundae editionis, exstare locum illum, quem in libro contra genetiles , asseruit 'que Justinum Martyrem , cum tamen ipsi p. 61. citarit ex quaestio eus ad Orthodoxos, ct quidem Graeee, quia quam concinne factum sit , Lectori iudicandum relinquo , dicis

enim librum eontra gemes tantum Lasme exstare: Certe hoe issi eondonanis

dum esse eensirem , nisi tanto cum fastu , quase omnes libros perlegisses,

hoc a masset , verum re bene perpens, nec illum sicriptorem , nec alios plures , quos citat, vidisse aut legisse , eertus sum , alias enim eum tanta animi fiducia, non commacula fit chartam suam talibus fgmentis , quibus indoctis indoctis imponere sua annisus. Hapulat nonnunquam Lyobta β. hoe sibi impuret , rogo 'se enim haereticus , μιοι haereseos insimulat , Protestantes enim paene ad singui, periodos odiose haereticorum nomine imperit , quod 'sulta o Caninae e in eloquentiae esse et κω Ἀγν lubens concedo. Carpit etiam pluribus in locis , quasi Protestantes multos ex Canone erasi sent libros , eum

ipsi ostensium sit , illim eriminis Crassetum esse reum , vel se rem Catholicos Romanensis , respondeat Isuita , silum provoco, ad Biblia illa Belgica quorum in Dissertationibus mentio est invecta, fecerat hae ad Rahndas Graeeas. Certet potius illi eonfiuisum fuisti,s tempus siuum impendior , segendo horas βατ ; aut si fatuo illi scripto, stillis refertissmo , de S. Maria Virgine confierasset, quam

22쪽

PRAEFA TIovi monilesana fripta amrodere tentasset , ' enim non suse Usit νε- furarionem seripti , captum suum superantis. Satis male apud suos audit; .uam in illi peius velim e de boc autem si doceri velit , Dissertationes - has ia Sibylia legat, edi videbit quid insulsis suis Icriptis praebituris, 1 in in etiam suis , Catholicis Romanis et si quid inclementius emtra se

dictum judieat Psiuita , ipsi se priorem instigasse asiersarium stas, edi s quid quia reponat habet , iubemtissme idum audituri sunt

viri uti si modo non tam aeri c, biliose fluo , uri D. Mure iam momordit , reserabat e polliceor autem ego , s illo quo contra a-tis modo se opposivit , aliquid regerat , mhil responsi sitam recepturum , politioris vero se esse ingenii, quam in illud eommittat profitetur , flet sestem suis promissis ; se ne a nolle arrodere aut dentibus lamare : rarionibus ejus , si quas in Icriptis suis , artumeniatis selidis hactenus destitutu , deinceps habeat, respondebitis , sed rogatur m fugias aut uribula quaerat , eum ipsi ad obvecta insoliabilia argumenta erit respondendum, de Iustino Martyre stilicet aliisque t illi enim edi aliis, libros intribuit in quibus , talia, quae nunquam ab illo aut aliis , fuerunt litteris mandata : quid autem hoc opere fuerit praestium , ab aliis quam 4 me inarrari , malo. Plurima hisce Disi sentationibus nostris inserta sist meterum de Sibyllis Testimonia , quod ex induDia factum fuit , ut contradiceretur Socino abisque ; qui omnia illa; quae apud Heteres leguntur de Sibidis , ad fabulas res ram. Existimant enim nunquam inter Gentiles tales Sibilas fuisse . repertas : ego vero fle judicandum esse censio , exstitisse quidem olim Sibyllas quae Reipaucae Romanae fata , suo modo praedixerunt, . Moquin toti restaneorum Choro esset repugnandum; attamen musta supposititia sub illarum nomine in vulgus suisse disseminata etiam hoc paganu ipsis confitentibus , mea est opinio e vi vero tales inter gentiles in Uentas fuisse Propiatissu , ruae Spiritu Divino actae , da Christo ventura, de ejus morte o iudicia extremo, aliisque Chrotianae Resigionis usteriis , Vaticinia fra pronuntiarunt , hoc nullas cretari, imo non posse is quoquam pie credi , statuo edi iudico : uti o hoe abunde Dissertationibus histe probaste me , persuasum habeo. . Ab aliis eriam in quibusdam discrepo subinde , judicans amiseluere ab alio dissen.ire , modo S S. Scripturis nulla faι injuria , .

aut indecorum in ' modum torqueantur vere Divina oracula. Nonis s nulla.

23쪽

nulla d graphica νrrepsisse σφάλμαS , --ο , ct in asta e vitate ab Ampelodamo dissita degenie , non diffitear , Iia rum esse iam spissa . quin illa benevolus Lector , facile , - rogotur ,

emendare , hoe etiam Lectorem ben/gnum maritum volo , an si es . Hiem nostram eonspiciens , in nomine meo , nonnullas deleg ι 4teras duplicatas , hoe factism fuisse , ut aetatem vitie meae , ex duplum tu numeralibus deprehendat , ct dignoscat me naruo esse hujus s euli anno I 627. Hais Lector benigne , ae eonatus hos meas de bibit no , α uι bonique consilia.

24쪽

SERVATU GALLAEI.

PIc oculos frontemque refert Gallaeus & ora,

Praeconum sacri non levis umbo Chori Et sua conveniunt cunctis, si nomina rebus, Fausto conveniens, omine nomen habet.

Dicitur Hebraeis Gallis qui Mystica pandit,

Et circumfusis eruit ex tenebris. Hic docet arcano quaecunque Volumine Moses,

Quaeque Prophetarum Bibliotheca capit. Personam fictis sed detrahit ipse Sibyllis, Inducitque suo carmina salsa stylo. Hujus opus, Vatis Cumaeae, vincet arenas, Et vivet seclis innumerabilibus. Stethanus is Moine.

25쪽

D' SERVATIO GALLAEO,

Pastori Ecclesiae quae colligitur Harlemi , Gali Belgicae fidelissimo, in Oracula Sibyllarum

indaganti.

Loruit ante Dei, ut fertur Natalia Jesu, me Vatum dicax, atque vetusta Decas, Christus m Augustus cum limina clausit uterque ,

Jani posterior, sed prior oe Satanae. fuid 'cti pravique tegant haec vela Sibyllae, Persica quid valeat, quidve Erythraea canat. aeuanti sit pretii faciense Amphrysia Vates,

Gallatana bilanx ponderat, atque pnobur uaeque decem cura semabat Roma Nirorum, Horum praecesiens arbiter unus erit.

Eructans Graeco quod Delphica sibilat ore , Gallaei.docte hoe Engua Latina negat: Sicque Sibyllini reseratur Janua sim, . Sacratoque decus redditur Eloquio.

Samuel Gruterus.

26쪽

SERVATH GALLAE ID E

E ARUMQUE ORACULIS

DISSERTATIONES

CAPUT PRIMUM.

BREVIARIUM.

y-logia ae derivatis nominis Sibyllae. Esse dictionem Hebraieran refiιῶ tatur. M MI Mander meatur. Suidasputat esse vorem Romanam. 2 vox Graeea. Nonnulli puram esse vocem eo sitam. Sisigam non posse diei Dei estnsilium senditiae . Esse dictionem se luem eum D. M masio existimat Auctor, ac vulgam opinis rostitur. Lactantius aliique opinantur amnes Fae in serus d Heteribus Sibilar fuisse nuneup tas. Suidae opinio de Sis lia nomine Faeminis olim dato. Rhodiginisci tentia suam mugiam proprio nomine Sibyllam fuisse voearam 'ορ tisi Divino Spiritu asatis, nomen Siblia non esse tribuendum, ostenditur. --jam Deboiasis an quis Gentiles putarunt omnes Faemi τ Fatu ea uisse dictas Sibyllas.Josephus resinatus. Nunquid adfabulassi refer--ἀum quidquid de Sorsiis meimariae priaverunt Heteres ρ An ad emblem lay An una eademque Si, duro varietate Loci ubi degit nomen sis utast

27쪽

Testimonia Graecorum ct Latinorum Scriptorum quibus probatur olim erisitisse Sibytas. Patres multi huic opinionifavent. Beveravicius re utatur.

Loci Deus cap. 2. vera: 28. . ad Corinth. cap. I l. vers S. AEI. 2 . vers 9.

explicantur. Diabolus potest multa praedicere. De Puella Act. io Plurimisatiae Faeminae quae pro Prophetissis uere habitae. Farminu , Vim distim Prophetiae, fuisse concessum. Fremi pro Sanctis habitae. Misuri Forminis

stas Prophetici donum tribuunt ac inde pro Sanctu ha' uerunt. Testimohium Plutarchi anctas inde vocantis. Formina Cymbrorum ex euine se inte- sinis captivo um praedictiones instituerunt. Foeminae inter Paganos Divinatione celebres. De Formina prophetante de Putiano. Mulieres prophetandi arte re Bes. ct cur diabolus 11s sit usius. Prophetissae apud Petanos pro mirginitas L. b. b.antur. Virginitas magno in pretio iapud Paganos. Pa namaxima impudicas imponebiatur apud Gentiles Hirginum Vestalium immdicitia commaculatarum poma. Hieronymus de Virginitatis merito. Hier nymus resutiatur. Sibilae Virginrtia tu puritate Donum Prophetiae non surire meritae. Error Sivi Senensis , Laronir, ae Cornelii a Lapide. Sibi se fuisse meretricem ac adulteram stetur . ac fuisse maritia m. Socinus refutatus. Livius de Sihta multa commemorat De numero Sibyllarum. Nonnu i unam tantum fuisse Sibyltam crediderunt. Aus dualem numerum foverunt. Tres . alii numerant. An Livius tres tantum agnoverit Sibi asst Livius unam tantum agnovit Sibilam. Livius explicatur Alii quiatuor tuisse Sib llas, perhibens. Alii Sexenarium numerum tuunt. Abi Deianarium numerum asseruut, in Lactantius, ac Isidorus Hibpaleno, cte. Lactantiu emendiatus. Udorus a Lactantio discrepat. A ri de Sibilarum numero sententia. Pausciniae masiam enumerandi Sibyltarum numerum. Iustini Maruris is Sibiliarum numero sententia. Udorus notatus. Suidas sti contrarius. Varia Mysiarum enumeratio. Deniaraus &0 arum numerus a mustis receptus. Sib Eurum numerus est incertus. L Sibyllis amari ab Elymo logia ac derivatione nominis inchoabimus : nam ut redis Theodoretus Dialogo II ap. III. ινα δίαλεξις ακωλύτως etπομίνη ,

υα ni ας , ut di cursu me impedimento procedat, ct nulta ambiguitas, explicationi interiecta. retardet ser- movem, oporter no minurignis Innes planas feri. Hubi vim este dictio

28쪽

nem sunt qui contendunt. Peucerus de Divinatione, m. p. 26s. Detriodisquis t. Magi cari Lib. IV. cap. II. quaest. VI. Sect. I. R Michael Neander p. m. si T. contra Judaeos. Aliique quos omnes referre, ut non magni operis, sic haud magnae esset utilitatis. Volunt itaque Doctores nominati, ab Hebraeo is derivari Sibyllae vocem , quod equidem non video, quibus machinis talem extundere possint Etymologiam: an ideo quia ri,ap eabbati Talmudicis aliquando significat doctrinam aut verba Prophetarum' ut in hali coth olam cap. I. α 2. vocantur ri, p quia Prophetias a Spiritu Sancto acceperunt viri Sancti,an ideo,inquam, lulieres illae apud Paganos Prophetissae di tae , Sibyllarum nomen sunt sortitaei vel quia tabbata doctoribus Hebraeis est doctrina de rebus Divinis, & Coelestibus, an id circo quod Sibyllae res

tales tractent, vel Oracula fundere videantur a voce Hebraea n a , vel

Sibyllae nomen habent' hoc ut credam ego nullus adduci possum scio equidem Michaelem Neandrum loco superius laudato, hoc ita

docere quod significat accipere. & Sibyllas ita dictas eo quod doctrinam, Oracula, S praedictiones a Deo acceperint. Imo S. Paulum alludere ad vocem illam Cabbati P. Tim. I. vereris. ubi Apostolus scribit

Fidelis di cerius est sermo ct omni acceptione seu Cabbata dignus, quod Christus venit in mundum ut peccatores famos faceret, quasi diceret si ullum est Cabbalisticum dogma fide dignum ac indubitatum, hoc

est quod ex Patrum traditione ac horum concionibus, vel, ut alii existimant, a Deo oracula acceperint. Videamuq quam eleganter haec extundatur Etymologia. Primum d in s mutari deberet: a unum elidendum & adjiciendum esset; quis non videatgtymologiam illam nimis esse violentam , ideoque merito rejiciendam ρ praeterea nullam novimus Sibyllam Hebraicam quidquid Suidas in voce ΣιζυΜα dicat, ut Hebraeo nomine insigniri necessum suerit. Si porro hac arte uti velimus possemus potius a voce ban portare, ferre, etymon accessere, & sic dictam Sibyllam. quod Dei oracula,consilia serret: sed hoc non solidiori niteretur fundamento quam iam dicta Etymologia.Suidas in voce DTυγλα dictionem illam Romanam esse perhiset, Σ.cυέα, pωμαiκη λεξις ἐς ννLομένη mοφη ne , sed rationem assertionis non addit: hariolari nequeo quibus motus argumentis, Scriptor alias optimus haec scribat: maxima Doctorum virorum turba Graecam esse vocem docete compositam plerique, simplicem esse contendunt nonnulli. Senten

29쪽

Diodorus Siculus lib. q. cap. 6. p. m. I 87. coλαθσης γ αἰτης mmo ele

hae semim Dei Spiritu ferrerin, mustaque oracula traderet Sibydram cois Dominatam dicum: Deo enim plenam ct Sibyliam esse idem notat. Sic Be mannus de orig: l M. ling. in voce Deus.&Matth: Martin. lexic: philois logi in voce Sibylla. Idem Martinius de Veritate Div. nati Iesu Christi p. 296. ex mis agito & Θυλο e plenuε, referam, quod plena: concitatio. nis & furoris Vaticinarentur, Sibyllae nomen derivat. La Cerda in comis mentariis ad IlI. AEneid: reseri, quosdam existimare, Sibyllas ita distas idiomate Lacedaemonio, quasi Thibyllas aut Fcυ κ, ut per Sibyllas signentur parvae quaedam Deae forma diminuente: Dores & L cedaemonii Θω vocabant, Deost sed imprimis hoc nomine Castorem de Pollucem indignarumis Aristophia να τῶ Σιω ubi Scholia

τους Διοσκουρης οἰ Λομεδομμονιοι Σικι vide sis Xenoph: lib. IV.ὲa. &c. Lactantius Firmianus lib. I. Institui capo 6 ex Varrone dicit, Sibyllinci libros non fuisse uinius Siblia sa appedari uno nomina Sibyllisos quia omnes Fimnae Hares, Siblia sinu is mereribus nuneupatae, vel ab uniuι Delphias nomine; vel 2 eonsiliis Deorum denuntiandis. ως enim μοι - Θεους , σ consilium non βουλlta sed tota a pellant a bra genere sermonis, itaque Si illam dictam esse quo Θιο-cἡλίω. haec Varronis & Lactantii est sententia, hanc plerique sequuntur, cum Antiqui, tum Recem res: Existimant autem nonnulli, . eo modo posse Deorum consilium. sententiam, nominari Sibri lamquo Simon Magus Act. '8. vera: Iob. Vocatur. δαρος Θεὲ non

quod esset numen ipsum, sed quod vis Dei in Simone Mago op .raretur aut saltem operari videretur, sic Lactantius lib. IV. cap. XV., Instit: exinde maximas virtutes carpit Chri lius operari , non prae-fligiti magicis, 'Me nihil veri ac solidi seniam ι fled vi ae patefiate cae-ksti. Sic justinus Martyr. Savatorem nustrum δαιαμπ τῶ Θεἀ vocat, ου μ μοιςM G ῆρχεν , αλα δυναμις Θεοῦ ο λογί taras L . Hoc sensu Cicero a. de nat: Deorum, quidquid magi am utilita rem generi. assereti humans, id non e Divina bonitate erga hominesseri arbitrabantur. Itaque, tum illud quod erat isma narum, nomine i ius Dei nuncupabant ut omnes ges Cererem appellamus, vinum aurem Liberum ore. tum autem νιι ipsa m qua v/s ius mavor aequa, sic appella η ; in m ω ipsa vis anesi t- -. Oilder, mens, virtuτ, honu, seu , camaraa, quarum om-.

30쪽

niunt quia vis tanta erat, ursine Deo regi non possent, ipsa res Deorum nomen.

Oblinius. Sic illo sensu Sibyllam Dei consiliariam dici posse assirmant, eo quod Divini consilii gnaret. Virtute & Spiritu Dei affata. hominibus Dei consilia. & decreta manifestaret: sed ubi demonstraverimus non fuisse Divinitus inspiratas Sibyllas, uti suo loco probabitur, non putem quemquam crediturum Dei consilium aut sententiam nominandam Sibyllam. si tamen quispiam, Sibyllam Θεου βουλlta esse dicendam, non, quod revera esset, contendat, sed quia ab hominibus pro tali haberetur, ad instar Simonis Magi, qui non erat, sed ab hominibus Oisi

dicebatur & putabatur . non repugnamus: modo saltem hoc ex vocis. SibylIae etymo non fluere, concedat. Ut itaque rem brevibus absolvamus, magis arridet magni Salmasii in notis doctiss. ad Solinum p. m. 8o, sententia. verbis ipsis tanti viri. illam exprimere voluimus: Solinus PNyhistor, hane Herophilo Errisaea -- ab um intercedentibus em

Puta est, Sibilaquι appellaru i liis fremiae parilitate Ad haec verba, se

magnus Mimasius, idem vult nimirum quod caeteri Grammatici, Sibyl- elam dictam esse quasi 89λως Dei sententiam aut consilium, quia tiuEolici Dψι Deo appellarent id multis modis ineptum, atque etiam sal-.ι sum. simplex nomen est, non compositum. Deinde Σιο, prora Gibli non est Alalicum sed Laconicum. Hesychius, Σιος Θεος Λeorundem est Laconum Aa α pro se, at Moles Θ in. φ, .muta-tabant,ut ριοὶ Φερ iste unde LatinumIormis calidus, θυ- εὐοσο ις, inde Latinum popa, victimarius. θηρες , .Φυλλις, inde .cfossis, , et κλαν, a quo Latinum flare & seMema. talia. Praeterea .. nulla Sibylla Nolita, ut hoc nomen ex aeolicis vocibus componi de-ιεbuerit, nam Cumaea Sibylla, non ex Cyme molide , sed ex Italicis Eu- . . mis.Postremo pro βουλν, in hoc nomine nec AEolicum nec omni- .cno Graecum est. itaque nomen proprium est diminutivae sommae, a principali Ac i quod Molicum est pro mδη ut ς pro cinde Latinum vulva, δεο mcης μ

-μειου et Misis, ab ηυν Heυλλα,prima autem mulier Divinatrix quum .e Σαυηλα proprio nomine vocaretur, caeteris postea Mulieribus Vaticia ..

nandi arte claris, idem nomen adtributum est, de parilitate scientiae ut Viris Baeidis, hane Doctissimi almasii opinionem aliis probabiliorem inque adhaerere potius judicamus: Lactantius Fli mi ant loco supra laudato lib: I: Instit: cap. VI. dicit , omnes Faeminas rates is Heteribus Sibitiae A s mun-Diuiliaco by Cooste