Orderici Vitalis angligenae, coenobii uticensis monachi, Historiae ecclesiasticae libri tredecim; ex veteris codicis uticensis collatione emendavit, et suas animadversiones adjecit Augustus le Prevost

141쪽

fissuram in ea non modicam fecit, iac de sonisti tant DPercussionis exterriti ctistodes, quι SMPer solarium iacebant,. Omnes coigilati sunt. Qui, timentes fugisset inctos, accensis luminibus festinanter ad carcerem cucurrerunt. Inocnientes aurem Ostia Ponitus integra ac si rata, adhibitis claoibus intria erunt. Videntes vero illum, quem ligatum miserant, Solutum, magismistiti sunt. Et interrogantibus de tanto sonitu quem audierant, vel quis cum fecisset, qui etiam compedi. tum soluisset, alius quidam, in carcere cum m ligatus, illo tacente respondit : Nessio quae PerSonae Cum maximo lumine carcerem intraverunt, et cum isto

socio meo plura locuti sunt. Sed quid ei dicerent vel sacerent, ipsum qui melius scit interrogate. Conoersi ad illum, dixerunt: Dic nobis quid audisti, vel vidisti

Et ille : Sanctus, inquit, Benedictus, cum sancta Egel-drida et sorore sua Sexburga, hic alluerunt, et Compedes de pedibus meis abstulerunt. Si vero non Creditis milii, vel oculis vestris credite. Illi autem, viso miraculo, nec inde dubitantes, mane facto Mashildi reginoe si qum tuncyorte in eadem erat urbe, NHntiauerunt. At illa Radulfum Bassum, qui eumdem Πι totair praesiudicarii jusserat, et hoc Iactum ante magica Peractum adhuc dicebat, ad carcerem misit. Qui veniens illuc, quasi irrisorie, sitio dudum je-rat, cum eo coepit loqui: Quid agis, Bricstan Numquid Per augelos suos tibi locutus est Deus Numquid ad te

142쪽

maleficia tua. Use υero, velut mortuus, nullum omnino dedit resρonsum.

Tunc Radulfus, videns quom o compedes illinfractin fuerant, audiens etiam per socium ejus de

Personis tribus, quar cum lumine carcerem intrauerant, de verbis qui locutae fuerant, de sonitu quem fecerant, et animaduertens Mec indubitanter diuinittis contigisse, abundanter coepit flere. Et conoersus ad Brissian, ait : Frater, servus sum ego sancti Benedicti, et sanctae virginis Egeldridae; in eorum amore mecum loquere. At ille respondit: Si servus es Sanctorum praedictorum, honus est adventus tuus. Ista vero quae vides vel audis circa me patrata, vera SciaS eme, non magica . Radulfus autem, apprehendens illum, ad Proesentiam reginoe, et multorum qui aderant baronum, gaudens et plorans duxit. Interim rumor ille, ocior qualibet volucre, totam urbem Lundonire Perseolans, aures omnium Pene ciuium attigit. Tunc cloesiandique in coelum clamorem attollunt, Omnis sexus et intas in commune nomen Domini benedicunt, et ad curiam, ubi ductum esse audierant, currunt; lare

mas laetitim quamplurimi fundunt; creteri mirantur quae vident vel atidium. Regina vero, gaudis inpleta erat enim bona christiana pro tanti moitate miraculi, jubet per omnia cipitatis monasteria signa seu Jari, et ab omni ecclesiastici ordinis conoentu laticles Deo cantari. Cumque ille quamplures ecclesias ciνλtatis, Mootas Deo gratias referens, ex abundanti gaudio sum liberationis visitaret, turba multa Pervicos eum sequebatur et striaecedebat, et quasi noseum hominem unusquisque videre cviebat. Ciam autem Distiiroo by Go le

143쪽

ia2 HISTORIA ECCLESIASΤICA. fili lii sit beati Petri basilicam, quar mestmonasterium anglice nuncumtur, Moenisset, abbas ejusdem loci Gislebemtus i), uir litteris liberalibus et divinis eruditissimus, cum omni grege monachorum et amaratu ecclesiae, obolam illi processionem extra monasterium duxit. Dicebat enim : Si hominis alicujus mortui reliquiae in Ecclesia sestive recipi debent, multo magis vivas reliquias, hunc videlicet hominem, honorifice suscipiamus. De mortuo uamque, ubi sit spiritus ejus, nos adhuc in fragili vita positi dubitamus; de isto vero, quod a Deo, qui nihil injuste sicit, in nostra praesentia visitatus ac liberatus sit, non ignoramus. Cumque Deo ρρυ ρ se suo juxta aratimationem suam venerationem debitam pro illius liberatione reddidissent, regina illum ad ecclesiam sanctast virginis ellaridiae in Eliensi insula cum grandi honore et inmilio remisit. Ego autem, et Omnis monachorum conoe mtus, Cum cereis et crucibus processionaliter obviam ei, Te Deum laudamus cantantes, exisimus. Cumque illum festiue, ut decebat, in ecclesiam introduceremus; diuinis laudibus celebratis, monachilem habitum quem diu desideraverat) in honore sanctissimi nen dicti liberatoris sui ei tradidimus. Mias autem, quibus compeditus fuerat, ob honorem sancti Benedicti,

qui eas confregerat, necnon venerationem Urginis

144쪽

LIBER SEXTUS. 333 illi5-1116JEgeldrida , quar coliem illius astiterat, in eadem ecclesia susPensas, quasi memoriale tanti miraculi,cta populli spectaculum posuimus ; Glus non modico tempore, ut Per eas resciretur, dependere viam sunt. Hinc venerabilis patris Benedicti mera sancire Melasim filiis notiscare voluimus, non quia salis non jecisset majora, sed quia ista sunt noviora, et nostris temporibus in finibus Anglire inusitata videntur. Nec debeato patre nostro Benedicto ullus miretur, si magna

gorio teste, in lalice producto de rupe Moysi coinquatur, in comi obedientia Heliae assimilatur, in ferro de prosindo abssi reo ato Hellamus dicitur, in discipulo jussu suo super aquas ambulante Petro

conjungitur i . Ipse etiam fiat notum est) Propheta

prinoidendo futurafuit, apostolus patrando miraculiaemivi, vel ut brevitis dicam : omnium justoniam γλritu plenus fuit. Quia ergo sine scrupulo nOpimus de ipso quod qumcumque voluerit, consequitur a D mino, lintabundi maneamus in illius semitio, scientes nos ejus prece non fatidari denario. Si autem sanctus Benedictus huic auxilium non nega ι, qui se suum fore monachum demoli, quale subsidium his qui ultro

145쪽

134 HISTORIA ECCLESIASTICA.ωinculis regulae illius jam constringuntur, Suppediω-bis 8 Mutiis euidentibus documentis manifeste Palescit quod benignus magister, jam a Deo in coetis glori catus, pro sunt ibus discipulis indesinenter intem cedit, eisque quotidie in necessitatibus suis vicaciter

sti eius. Nos itaque, qui jam lene jugum Christi

suscepimus, et Pondus diei et oratus, in ejus vinea laborantes, ferimus, in bonitate Dei constantes et perseoerantes, certi esse debemus quod meritis et precibus signipotentis dialascali nos proteget atque saloabit Omnipotens Dominias. Obnixe ergo φsum e remias conditorem uniuersorum, ut nos egredi facias da

Bablonia et destribus Chaldreorum, et in Ierusalem

Currere Persuorum Obsemantiam mandatorum, ibique, ad laudandum se, nos in internum collocet in consortia essetam supernorum OmniρOtens et misericors Deus, qui visit et regnat per omnia foecula Soe lorum,

amen.

Huc usque, per diversas discurrens muterias, Scribendo satigatus sum, et huic vi' historiae ecclesiasticae libello nunc impono terminum. In alio quippe Vol

mine si vii libellos auxiliante Deo jam peregi, in

munieipale d)Alencon. Ita coincidoneo gracte de ea volume avee Pindieation laureio iei par notre auleur ne permet guhre de douter que e ns soli une portion du manuserit original; ot comme les deua volumes de la hibliothhqne Cotheri rensormant lis si x premiors livres soni visibi ement de la meme epoque, de la mome composition et des memes mains scar notis auieur dietati a des seri bos, et se plaint, aucommeticement du livi e ix, de nyen plus avoir a sa disposition , nous

146쪽

quibus, de morte Guillelmi regis et de tribus filiis ejus

plura edidi, et iter Ierosolrmitatium, eventusque varios nostris temporibus contingentes, reserendo addidi. Cunctipotens Creator ut ab initio coepit, sic mire disponit cursus speculorum, et dociles instruens animos terrigenarum, a noxio revocat appetitu infimorum, ac provocat ad meliora, memorabilium exhibitione gestorum. Nam dejectione sublimium et exaltatione humilium, damnatione reproborum et salvatione justorum incessanter eruditur genus humanum , ne per execrabilem theomachiam stat prosarium, sed ul

divinum semper metuat judicium et diligat imperium, inobedientiae devitet reatum, et fidelem jugiter offerat famulatum Patri et Filio, Spirituique Sancto, uni

Deo, regi saeculorum, Dominoque uni Versorum, qui vivit et regnat per insita ita saecula saeculorum, amen.

Virgo parens due Evvrigenas, citatiua eoeli: Tolle tua prossis tantos pietate labores t si)AD LECTOREM. Arma, duces, monachos, si quaeris, presbyterosque.

Ηare tibi Vitalis pars ea quarta dabit su).

147쪽

I. Anno ab incarnatione Domini DC' Lxxx' viri', Pippilius Auster, major domus regiae, principatum Fran- Corum suscepit si)

Anno Domini Dcc' xi' obiit Childebertus, rex Fran- Corum a). Anno Domini Dcσxia', obiit Pippinus senior, et filius rius, qui dicebatur Κarolus Martellus, principatum usurpavit S . Anno Domini Dcc xv', obiit Dagobertus rex junior, xiu' kal. februarii, qui regnavit in Francia annis v 4). Secundo anno post mortem ejus, pugnavit primum Earolus Martellus princeps contra Radbodum ad Coloniam, regnante Teodorico, filio suprascripti Dago-berti junioris 5 . Eo tempore gens impia Wandal

ans.

148쪽

ecclesiae, Subversa monasteria, captae urbes, desolatae domus, diruta castra, strages. hominum innumerae

factae, et multus ubique humani generis sanguis i effusus. Ea tempestate gravissime per totam Galliam detonabant Wandali, omnia flammis et serro proterentes. Pervenientesque Senones civitatem, Coeperunt eam omni arte jaculis et machinis infestare. Quae cernens praesul ejusdem urbis, Eboba nomine, exiens de civitate cum suis, si eius divina virtute, exterminavit illos ab urbis obsidione, fugientibusque illis, persecutus est eos, usque dum egrederentur de sinibus

Anno Domini D 'xL'i', obiit Κarolus Martellus prin Ceps, sepultusque est in hasilica Sancti Dionysii Parisius sue . Hic res ecclesiarum propter assiduitatem hellorum laicis tradidit. Quo mortuo, Karlomannus et Pippinus, filii ejus, principatum suscipiunt. Anno Domini Dcc' L', Pippinus electus est in regem, et Childericus, qui de stirpe Clodovei regis remanserat, tonsoratus est 4 . Hic descit progenies Clodo ei

regis.

149쪽

138 HISTORlA ECCLESIASΤΙCA 768-83ol Anno Domini Dcc 'Lx'viii', Pippinus rex moritur i), et filii eius: Icarolus, qui dictus est imperator Magnus, et Karlom annus eliguntur in regno. Antio Domini D ' Lxx' i', Icari Omannus obiit et . Anno Domitii Dc 'ix', obiit Aleuinus philosophus, abbas Sancti Martini Turonorum S). Anno Domini Dccc' x'lu', obiit Eamlus imperator

Magnus 4), et Iaudovicus silius ejus, qui Pius dicitur,

regnum Francorum et imperium Romanorum suscepit. Hujus in tempore pagani dil nisi sunt in provincia, quae Pontivus pagus appellatur. Vicesimo igitur anno regni domni Illudovici piissimi imperatoris, rebellavit contra eum II lotarius filius ejus, auferens illi

regnum Francorum. Ipso anno, collecto exercitu copioso valde, Illud ovicus pater restituit sibi regnum,

quod illi abstulerat si lius 5).

150쪽

sionis Domini sti) sit Bellum Fontane tum in Burgundia a quatuor filiis supradicti illud ovici: Karolo scilicet, Lothari O, Hludovico et Pippino 5 ; ubi multus

effusus est sanguis humanus. Ex quibus Earolus, qui appellatus est Calvus, regnum Francorum et imperium Romanorum 4) obtinuit. Lotharius vero partem Fran

ciae si hi vindicavit, quae usque in hodiernum diem ex suo nomine Lotharii regnum appellatur 5 . Uludo vicus autem Burgundiam sibi vindicavit 6 , et unctus

est in regem.

Anno Domini Dc ' Lx' vii', Rarolus imperator, qui Calvus vocabatur, silius Hludovici piissimi imperatoris,

Cum secunda prosectione Romam peteret, ui kal. Oc-