장음표시 사용
321쪽
contra per omesa genera in e exibat, quia substantiva quoque illum casum tam in prima Et secunda, quam in tertia declinatione similiter flectebanti Omnia autem primae declinationis nomina seminini, secundae contra tertiaeque vel masculini vel ne trius generis visse videntur omnia certe dearum nomina secundum primam declinationem nectuntur. Neutri generi, quemadmodum apud Romanos Graecosque, tres casus fuerunt similes, in
plurali numero in a vel e desinentes unde in precibus illis, quas supra laudavi, salsa aeritu additur, aliisque precibus VII, a,II. est trive deitu ista ter dicito . Dualia numerus Umbria adeo non usitatus fuit, ut etiam του P a II, 32.34. pro duo, sicut BFες II, Is pro duobus scriptum legatur. Etsi e tam pro a quam pro h usurpatum invenimus, mos iste tamen neque arbitrarius, neque promiscuus fuit nunquam enim e pro a scribi potuit, nec nisi in fine vocum sortasse pro e producta vel ei. Sed id praecipue Umbris consuetum fuit, quod Macrobius S. I, 4 de veteribus Romanis scripsit, ut Iiteris e et iplerumque in fine indisserenter uterentur, ut in praefiscine et praesistant, proelio et proeliei. Sic Lucanos quoque, ut Coelium Antipatrum in historia, Charisiuam pag. 10I. dii tam pro die, quam pro die dixisse scripsi Nihilo secius ni agna diversitas observatur inter Romanos et Umbros Romani enim quieum dixerunt pro quocum, sicut praesiscini et praestaein pro praeseciso, atque die pristine, vel erastini, perendis eodem modo flexerunt, quo pridie, postridie, ut secundum Gellium X, 24 levi quodam discrimine die quarti, quinti,aeaeti, ve quarte, quinte, eate, pro quarto, quinto, sexto diceretur. At apud Umbros, sicut apud Graecos χὴ in ratis mutabatur, ablativus seminini generis in o pro a vel e desinere potuit, ut arrio sive αὐHu pro αὐFια arvio et Datu sive ατωμι pro alve sive του diceretur unde deae nomen, quae est Iovi invocatur, in dativo eas IV,
φὐ Is H IV, b, 29 scriptum esti36. Latinae linguae proprium est, ut, si neutrum genus tertiamque declinationem excipias, genitivus singularis numeri eodem modo nectatur, quo nominativus pluralis. In quinta quidem declinatione genitivus diei differt a plurali numero dies; sed secundum Gellium IX, Id pleraque aetas veterum sic declinavit, ut hujus facies, quemadmodum,
Prisciano teste, seaa, monetas, fortunas, terras, vias, Latonas, apud Livium Andronicum. Apud Umbros vero non solum omnia genitivus singularis, sed omnia quoque nominativus pluralia, si a neutro genere discesseris, in a ve r desiit, nihilque aliud discriminis interutrumquo casum reperitur, nisi quod in secunda declinatione genitivus singularis in erinominativus pluralis in or sive A si exire soleat. Porro Romani praepositionem eum in nonnullis pronominibus postponebant, atque Virgilius A. V, 663. etiam transtra per Lucretius VI, 1262. viam per scripsit; sed composita eum per ut eriper uis Iotaper I vina, erer
322쪽
- 34 nomnePer, era nomeper, popisper, τὐεφιπε - , repeti λὐατρους εὐ α βτισπεο, apud Romanos non inveniuntur, quanquam adverbia opper, e re parumper, paulliver, et nuper pro noviper cum Umbrico triope sive τὐδε πελ ter eomparare Iicet. Praepositio per in Iguvinis tabulis nunquam praepositio eo interdum ante nomen posita legitur, ut Om prinuatis peracris aeteris VI, a, 52.55 sq. haec autem praepositio non solum in eo sive κου, sed in pronominibus adverbialibus etiam in simplicem e velis Hieram mutatur, ut in εδουκ, δακ ad εκ εὐεὐεκ ILIZI4.32. III, a II. pro φει κου II, 3 l. sive erucom VI, a, M. atque ooe, De VII, b, 3. VI a 25. sive σε I, 4. pro σου κου I, 29. I. sisco VI, b, I8. C vel, quidem paragogicum tam in Umbrico, quam in Romano sermone o servatur, ut σου III, a I. Me pro σ III, a I4. sive so VI, adra pro es VI, a s.;
sed quanquam Latinum me cum σε comparari potest, adverbia tamen νυ sius ιν εια. ενυ ua sive ενυαεκ pro νυ sive eno, mora, emno, ennom, non eodem modo formata
sunt, quo Latina namque nempe , cumque, cum coniunctionibu atque ae), ne e neo, qu eum haec VI, b, 6 nei et nep, ut apud Oscos, scribitur atque donleum pro donee dum apud veteres Romanos scribi potuit, ut sedum PT sed, quod cum σου Ra,2 pro some VI, a, 47. unde εσυντ adverbium V, a,28. 36. per ι paragogicum, ut ιν υντε LIS. ex
ιν titi εκ natum videtur,. comparari nequit. 37. Sex Romanorum casibus praeterea duo Umbris proprii accedunt, quorum
alter in m alter In f exit. Utraque Iitera saepe abiicitur, ut illi casu non solum inter se, sed cum aliis quoque facile permutentur nihilominus non raro e vocalis additur, imo pro τε etiam pati, pro ua etiam εα, ιιεν, ah, a m scribitur. In his quidem sermo temporibus mutatus agnoscitur, sed usus quoquo illorum casuum tam singillaris est, ut plura de iis dicenda videantur. Similis utriusque casus igniscatio indo agnoscitur, quod alter alteri appositus legatur, ut ebetrase ooserelome, Presoliast numpier Miratome
VI, b, 2. aereoniam hebetas VI, a, 52 sq. et απεφε uis με κλους IV, a, Id pro amfeanteem VI, MAEI. Hinc Volscum vocabulum fero pro Umbrico eduφε V, a s. sive veros VI, a, 47. scribi potuit, quemadmodum traf soatam VII, a, as sive traMisa tam VII, a, 44 sq. pro τῆ σατε sive σαρτα IV, M 3I. 35. Ea tamen observatur discrepantia, quod res quidem, ni us sacra sunt, in utrolibet eas positae legantur, ut suam VII, a, M. et sua φ .a, 22 pro Ua VI, a II sive,urra V, a, sulfure , abstracta vero acti
num nomina in m eoncreta contra animantium in f exire soleant. Nam σι ιι, καπφsu
.irucium legitur; sed ετ sive eiu quo, nuamiam fere cum nomine ius exeunte construitur,
323쪽
- 35 nisi addito alio abstracto nomine, quod, si non in m vel me desinit, hanc literam abiecisse putandum est. Sic κυριεν, συνBΠεν σου II, 20. sed εστεφ εσουν gen IV, a, 9 reste
38. Si diligentius in diversum casuum usum inquiramus, alterum de rebus, quibus agitur, alterum de rebus, quibus sacra fiunt, imprimis usurpatum reperiemus. Hunc quidem easum ablativum instrumentalem dicere licet; sed vis alterius casus alius patet: nam finem quoque actionis et locum Vel tempus, quo quid agitur, indicat, nec raro ad dativum propius accedit. Iinc pro locali, quod nomen, ut a potiori seret denominatio, in prioribus hujus operis particulis elegi, rectius fortasse determinativus vocatur. Sed milequid id est, quo melius intelligatur casuum illorum disserentia, quartae tabulae initium cum Iio loco comparare Iiceat, ubi eadem sere sententia diverso modo enuntiatur. Verbis εστ α εὐσκλεια IV, b, I. est persem VI, b, I sinis indicatur, ad quem omnia praecepta, quae sequuntur, respiciunt, atque verbis GFες ανξ εὐιατε ενετ sive aneis se. riater metu VI, b, I. quid primum ad lustrationem agendum sit. Sed verbis πῆε εὐερτὐεπλανες sive re verei trebiones VI, b, 22 tempus primi sacrisci significatnr, φεβυς sivo us reis tribus bubus Jovi rabovi saciundi, atque pro iis etiam veriseo tre-ιmni VI, b, I9. a 46. scribitur, si ad tempus solum respicitur, verose trebiano VI, b, 47. contra sive εὐουτε ρεπλαν IV, a, s. si genus sacrorum spectatur. Hinc IV, a, 38. Δατα tia vFερτ quoque sive Traha ahatam overtu VII, a, 45 scribi potuit, sicut Fεὐυφε θε πλανω MFεὐτ IV, a, s sive vero' trebiano opertu VI, a, 47. Puodsi ibidem αFις αξ εὐιατ sive axis aseriatu et paullo post αδες αν εὐιατ ετ siveari aseriat et scriptum est, instrumentali avis aves designantur, per quas auguria captanda sint; sed a imperativus seriatu verbis aseriato etti circumscribitur, determinativus
eriat id significat, quod agendum sit. Idem determinativus tamen in verbis, s πλυιιαφε do IV, a I0. sive poplo fero VI, a, 48. propter subjunctivum εὐιες satisfereris ' ad dativum propius accedit, sicut instrumentalis εστες paullo antea in εστες eos νους ει του sivo reste sono ritu repositis omine facito ad ablativum absolutum. Quo saepius autem uterque casus inter se permutabatur, eo dissicilius, ubi litera snalis abjecta est, desviri interdum potest, utra litera supplenda sit. Sic, quia VI, b, 4. post a tinlatues serio pars derava et merata auris meratas angis legitur, VI, MII. stipiat parsa deso pro pares deos positum videri posset, si non IV, a Iae στεπλατου- σὐφαήτεσφati
39. Tanta autem fuit Umbrorum socordia, ut non solum literas finales pro Iubitu abjieerent, sed aliis quoque literis terminationem augerent. Sic re ratiati IV, a II mihi 5.
324쪽
est. Terminationes μει et θρει tamen in quarta tabula sola Ieguntur, qua est omnium
antiquissima in sexta septimaque tabulis contra liter ιι post με et τε semper abjieitur, sicut litera, in emme VI, a, 47. pro σειμε IV, a, T. vel eno m pro νου et νUμ ea IV, a, 11 15. 2I 22 In tertia tabula nullum vocabulum in tu exit, etsi καστῆ v c III, a ia. u. pro αστῆου III a 29.22 sive castra in precibus sextae septimaeque tabularum legitur. In iisdem precibus VI, b, 36. tot Ionine pro Otem Iovinrim H, b, 26 46. scriptum est, quod si non differt a totam boni Μe, inde multos ablativos in κλου μ veleto me exeuntes semiuini generis esse discimus. Sio εστ πεὐσκλυμ IV, b, L et este perset VI, b, quemadmodum este sono VI, b, 5 sq. pro sona, atque απε pes a Re - κλου φε V, a, M. et apes avieem VI, a, 5 I. quemadmodum απε ὁ κυμνα κλ II, 7sq.; porro mandrael infue destre VI, a, is quemadmodum destram ampla VI, a, 49. atque ebetra' --relome, resoliast astralome VI, b, u scribi potuit, etsi αὐακλουν V, a, σου φε Λακλου II, II. I9 et ιυνεκλ III, a, sqq. neutrius generis esse videntur, ut LMes VI, hi M. CL CL E ae Priores quinta tabulae inscriptiones terminationes ι με, μυι, et ' φε, τει , si eo σε s V, a I pro εὐαε V, a u. exceperis, sicut literam, finalem in εν V, b, 2 cet. semper abjiciunt, etsi ευ σου μ Ra,2 pro eo is VI, b, 21Lscriptum est unde εὐι Ra, L pro εὐιιιe, et καθ νε σπετουήιε , a, pro κωνεμε σπειτουὐιατε et scriptum pulare licet In inscriptione vero serius addita non solum sv φαλφιαε σου παφ V, a 22 pro σουτατιας V, a 4 et σου V, a 32. κλ an αφ- αντε αφV, a, 33 sq. pro Mane V, a 36. atque μαν φ V, a, 38. pro μαν Vos, 32. sicut σὐεt- τες et, θειι ατθvc V, a, is pro φὐεμ I, 31. et κῆε ιατῆ V, a M., sed etiam πε593ιε V, a,n pro πεθυι IV b. I, sive πείθου 'a, R et νου Hμε V, a re pro BFις V, a. 25., imo μενξ νε V, a, in pro mesene mense in Sabina inscriptione, si placet, porro octua V a 39. pro M V, a I9. σπινισμα et π ιν αμαί ma,ta a pro σπικι α , a, M. 38. scriptum legitur In secunda primaque abniis denique praeter adverbis plurima
in Oves is exeuntia non solum terminationes ιι et ιιαι , sed με quoque, observantur. 40. Verborum, quae dicuntur, Graecis resserinum, Romanis passivum genus proprium suit horum neutrum fere apud Umbros reperitur praeter deponentia prios nis fus ιὶ VI, a, 32 sq. παφου' ς φειστ III, a,20 et 1ιπὐεφους IV, 2 sq. ambrefurent na,M cum imperativis priosni hi m et prios ni hi mino, vah a)m pro vahatu, ambretuet ambretuto cet. atque tempora passivi generis periphrastica, ut acriato est, serehimrsent; aretomest, praetomest, e tom est, se erum est, aetomestet μζετουμ σε IV, a, 8.
325쪽
rit et στακα εστ V, a II. instituendum est . In activo quoque genere omnes quidem modi leguntur, sed neque imperfectum, neque plusquamperfectum tempus etiam sutura desunt, si eos III, a, di b, 5 pro erit vel erunt excipiatur praeteritum vero duplex videri Possit, quemadmodum apud Ilomanos panaei pegi, pepigi ab uno pango atque Dara seeuu dum Festum apud Catonem, parcui secundum Nonium Marc. II, 653 pag. 153. d. Are. apud Naevium pro peperci scribebatur, nisi αν πενες V, b, 27 pro απελους ibidem sivea πελουστ III. a II., quocum εντελs IV, a, 12. ab εντεντυ sive ente t VI, a, Est ab emdendu comparandum est, atque grvὐτμμες V, b, 28. pro πυέ τι ιυς V, a, L s. si eis οὐ τιν ζους IV, a, 33 purdimus t VI, a,23 sq. urdi ius VII, a, 43. pro praesentibus pra teritorum loco positis accipere malis ab Imperativis osti στε ν tu et πυὐτaHτει που ἡ τι-
τ ιους IV, b, 28, a M. sane activum est passivi vὐτιτ φυστ III, a, 18 sq. IV, a, all. sive urdito m fusi La, 42 VII, a, 45 Praeteritum indicativi non egitur, nisi inor
eibus suboea persectum est praesentis oboeo. Apparet autem, Umbrorum conjugationem Latinae magis quam Graecae fuisse similem, praesertim si antiquum Romanorum usum animadvertimus. ικμ σεσε III, 4, quidem cum Graeco ἐμα ουσι Soph. ed. R. 403. comparari posse et nosve te VI, a, M. Graeco νόσφι lis simile videtur; sed praeterquam quod haec explicatio incerta est, iacurent III, b, HL II., ut renuὐκυθεν poposcerint .Latinam formam habet, atque ier etiam pro Latino eas dici potuit Ier igitur non magis Graecum est, quam si litera tranalis in tertia persona abjicitur nam Romani quoque et finales et medias quasdam literas abjicere solebant, ut amarum pro amaverunt et scripsere pro eripserunt dicerenti Utrum Umbri etiam in prima persona litora m abiecerint, quemadmodum Catonem Censorium dice pro dieam et facie pro faciam in futuro tempore scripsisse scimus, ammari nequit, quoniam praeter suboea auboe, supplicavi et supplico in sextae, atque σεστὶ sisto in quintae tabulae precibus nullum aliud primae personae exemplum exstati Lot in tertia persona literas finales tanta cum licentia abjectas videmus, ut interdum vix definiri possit, utrum verbum ad singularem, an ad pluralem numeruin sit
reserendum. Sic σι III, b, a pro sint, III, b, 7 pro Mu, et εὐυ III, h, s. pro erant, III, a, 29.
pro erit scriptum videtur nam in ingulari quoque numero tertiam personam in v xiisse, praeter alafiu stet in inscription cippi inter Matiam et Assisium oppida reperti atque contariu eumulet in Volsca inscriptione, si IV, .u sive tim VI a M. pro urat
docet. Ibidem αβ sive habe pro habet, ut IV, a I9. σταρε δε pro στα εὐεντ ειiterint , sed III, a M. etiam φοφεν pro οὐ o fuerint, sicut VII, . . sin pro Mnt, legitur, quanquam VI, b, u et alibi sent pro sunt VI, b, 2st aendi pro sint scriptum est. Etiam pro Ona M., aere si VI, , T volens is propitius is VI, a 26 fonstri acer i
326쪽
et VI, b, 23. Duri mee se legitur, quemadmodum III, a II sqq. αβια pro 'ai' exite habeas I, 33 In est itera i nunquam abjicitur, imo fust VI, a, 32 pro fus fueris VI,
a, 40. exaratum est, nisi imperativum endendu quoque, qui sequitur, pro tertia persona accipere malis. Hud enim Umbris atque Romanis commune suisse videtur, ut eadem imperativi forma et in secunda et in tertia persona uterentur. 9uemadmodum enim in Latino decreto apud Gruterum CCIV v. - cf. Orell. 312I in sententia . . c. v. de finibus inter Genuates et iturios regundis , legitur: Is eum agrum ne habeto, nesve
γ'viminoq; sic In Iguvinis labulis citi πεο τυ et τε ὁ σν4tia IV, a 21 sq. ad transi ε- φωμ IV, a, 2 sq. atque ambretuto et preiosnimum VI a sit sq. ad ambrefurent VI, a M. reseruntur. Quia vero nullum aliud exemplum exstat, quo D pro fusi fuerit scriptum sit imo III, a s φυι εστ legitur, a praesenti paια fuat II, 3. pro φεια flat III, b, 1.
derivandum; pa κυστ I, 3I., a praesenti facia in Volsca inscriptione deducendum, pro secunda persona feceris, et si quae alia huiusmodi leguntur, eodem sensu accipere pra stat, etsi secunda quoque pluralis numeri persona sine traitera scribitur, siquidem cotomtus et ben o VI, a, si sqq. recte sic interpretatus sum. Praeterea quum Romani nunquam pluralibus habetote et fruiminor pro tertia persona usi sint, ambretuto quoque et perAnimum rectius pro secunda modo persona accipi videntur. 42. Aliter res se habet in singulari numero, quum secundum Vossin in Arist-
ti fuat, antestamino, atque Schneidem in Commentario ad Catonis R. R. 14I ex iisdem tabulis laudet sque ejus necotia curabit, ii ad consulem prositemen sive profitemino . Nihilo secius Catonem, qui semper sere imperativi forma in to desinente tanquam secundae personae in praeceptis suis utitur, formas praefato quoque R. R. 134. atque praefamino I4I., quia verba porcum immolabis sequuntur, eidem personae attribuisse putandum est,
evius ad exemplum Turnebus et Lambinus apud Plautum Pseudol. III. Ist e Camerarii ΜSS. progredimino, quod contextus poscit, pro progrediminor, aliique in Epidico V, 2, M. arbitramino pro arbitraminor ediderunt. Duemadmodum apud Catonem et praefato et praefamino pro praefato scriptum est, sic in Iguvinis tabulis tam subra malat VI, a 4 quam subra vah a mu VI, a, 17. VII, a, is legitur. Notandum autem est, quod Umbri
in plurali numero non solum tuto pro tu, sed etiam mum pro tu dicebant in secunda vero tabula etiam του II, 2st et τουτα II, II. υπετυ II, 22 et πετουτ II, 10. eodemque modo στεντειτα II. 5. pro στεντου, et φεὐτυτα, ιτυτα II. 13. pro φερτυ, rea posita leguntur. Etiam hoc suit Umbris proprium, quod verba non solum circumscriberent auxiliaribus, verum etiam cum iis componerenti Sic non solum fosse sive fonsi vi, b, 23.
a 25 pro fonsist VI, a D merae sive mersicin precibus pro mers est VI, a M., combisianai VI, a, 12 pro Ombiflatu VI, a m atque rate του ιιι σε IV, a, 8 pro Metome fust VI, a, 47.
327쪽
legitur; sed etiam alimus VI, b, 7 et combi Κεraut VI, a, M. M., sicut anseriato ius VI, b, sq. vel urdinatus VII, a Q. pro purdi uast VI, 23 sq. atque ostensendi VI, b, 20. ab ostendu porro auπῆεφου ου IV, a 20 sq. et ambrefurent VI, a, 56. ab μπὐερτου et ambretuto, quemadmodum πατου φουστ III, a, is a vaflatu sive via a m et peris nissus t VI, a, 3 sq. a prir snt hi u et Homi Λι mumo, derivanda. Imo quemadmodum forfer in Lerpirii inscriptiove pro forfens foresaeiens scriptum videtur, sicut for profo n fovens , sic in guvinis tabulis imperativus passivi generis compositione cum sive iri formatur, ut in precibus pias sive pia et VI, b, 20. Hui, et trahνου ΙΙ,
a,24 pro adverbio transveram usurpatus. 43. Cete an Umbri, in verborum quoque ordine Romanorum Graecorumque leges secuti, verbum, quod dicunt, in fine enuntiationum plerumque posuerunt; reliquorum vero verborum ordinem pro Iubitu mutari potuisse, ex his exemplis cognoscitur. VI, b, 59. a 23. VII, a, 8. 42 proseaeti 'atrusta sicla mkar a veitu. VI, a 4 sq. profereti sicla strusia roritu prosectis in phiala stoeculam addito . VII, a, M. strusia stela proseseli araneitu strueculam in phiala prosectis addito . VII, a, 8. Orom praelu rusem vestieatu tum lustrando ruri libato . VII, , 23. nom rusem persem vestieatu tum ruri lustrando libato . IV, b, 6 σε ρι υτ ετ πεσνι uu venerando caute precator . VI, b, 56. τα ea perfnim aevom tacens precator venerando . IV, a I sq. τυνε αενες κε λυγια αε ι quum operatus fueris ex acerra . H. 42 sq. v aeesoniam hebeta' benust postquam sumigatione leni operatus fueris . IV, a. I5 πεὐκ as δαβε τουτου που νιζατε situla servatote puniceati .
libamine, maga consecrata, molamispargens .
328쪽
PIerumque tamen verborum ordo adeo sibi constare solet, ni mirandum sit, cur in quarta tabuIa numerale τὐε ν semper ante nomen, in sexta septimaque contra post nomen semper positum sit, quemadmodum in sexta tabulae initio semper est mersio mica mema, sed merata vel f , mersia D noris scriptum legitur. Ceterum repetitiones quaedam
singulares, ut ritu talana est VI, a M. pro deitu trias VI, a,m sive etat VI, a 63. ετ ατ IV, a,2I., nonnisi e permutato verborum ordine natae videntur, qui maxime mirandus est in hoc loco: VI, a I6. maeset erus ditu eno scalaeto vestistar erus Onegos iratu. in profecto incantationes dicito inm molam libaminis incantationes spargens dicito. Ouoniam enim VII, a, M. nihil nisi vestitia erua ditu legitur, verba seatiet eoneos diversis locis inserta agnoscuntur. Hactenus haec nam quum in particula in Umbricorum vocabulorum indicem sistere tentarem, tam multa, etiam in his plagulis scripta, accuratius perspecta retractavi, ut novum opus, rudimenta linguae Umbrieae in grammaticae formam redueta omissa rerum tractatione, perficere satius mihi visum sit.