장음표시 사용
121쪽
NATURA, ET DIFFERENTIIS. LIB. II. lim
cidentalis exterioritq; formae,quam figuram dicimus,& ima dem v ginem: de qua nunc agimus: quod utrumque legimus ex Ar, sto tela: tum quia ibi solis viventibus persectis,ac non mutilis an ea i. hoc attribuit Aristoteles, ut generent viventia sibi consim, tia: Ceterum quae sibi diminilia procreant, id habent obal, quod impedimentu, quo prohibentur ne possint suum finem integre consequi; agentia vero impedita referenda sunt ad impersecta,& mutila; quippe illis deest virtutis robur, quo ta. te superent impedimentum. Sic ergo pleraque monstris con similia non bene vulgo inter vere monstra collocantur. Secunda eausta, o origo moηnri multiplicis speciei animalia rest, rentis ex imbecillitate generantis pendere dc monstratur.
ALtera vero caussa monstrosi partus animalium va
rias species praeseserentis in parenti bus compraehEsa ex Aristotele pulchre haberi potest cui virtus ge' nerantis aliquando robusta est, aliquando autem imbecilla,& seeundum varios imbecillitati, gladus differenter affect ac uum itaque generans homo simul sit vivens,an Mmal, homo, masculus exempli gratia in Lucretius, & tali figura, consormationeque corporis constitutus; ab istis utibus attributi,,& formis essentialibus proprias sigillatim vires o tinentibus in unum iunctis conflatur uniuersa vis generantis. in se complectens omnium propositorum virtutes omnes; quorum vi, etiam singula in actu generationis, alijs quacumque ex caussa Octantibus,operari potest. Quamobrem Lucretius ille ubi virtute polleat,optime subigens materiam feminae,stu De tu S, ex ea generat vivens animal, & hominem masculum sibi etiam in exteriori figura consimilem: ubi autem primum gradum imbecillitatis contraxerit in virtute con guratrice,aique adeo virtus indiuidui langueat individuum eap. de hic cum Porphyrici sumo ex collectione omnium accidem l*κις- tium non ita omnino materiei dominans hominem mast tum procreat, sed tamen in figura non sibi omnino consim, lem: ubi vero maiorem adhuc obtineat imbecillitatem,& cuindiuidui virtute prostratum sit etiam robur ad sexum attinens,lunc homo Lucretius nec sibi similem in figura, nec ma-Generantis virtus ut va.
122쪽
rem, sed hominem femina sibi dissimilem procreat: sed ubi
cum virtute sexus imbecilla vis indiuidui valida colungitur, a Lucretio gignetur femina sibi consimilis in externa corporis,ae faciei figura: Uerum speciatim deiectam Lucretiano semine virtute speciei,foetum constituet ille non homini, sed
animali consimilem vel in parte aliqua, vel in toto etiam cor pore: atque hinc oriuntur ex mulieribus a virtute masculi h minis imbecilla monstrosi partus variorum animalium natu ram praeseserentes. modo viliorum, modo nobiliorum prout virtus generatrix maiorem, vel minorem contraxerit imb cillitatem; ac modo in una parte corporis, modo in alia; m do in pluribus,modo in paucioribus prout modo languet virtus in una particula semini, determinatum membrum foetus apta constituere, modo in alia;& modo in pluribus, modo in paucioribus; undecunque illam imbecillitatem contraxerit, siue ante ortum seminis in ea parte determinata, ex culus re siduo alimento primordialem materiam habet; siue in testiis hus,dum semen essicitur: siue post leavnis ortum in utero mulieris. Insuper autem si adhuc debilior exti terit virtus agen tis,eo quod iacea teneruata virtus indiuidul,sexu,,lpectet, ac proximi generis;ac speciatim si langueat virtus animali, pr ductiva ab illo generante nec homo, nec animali simile, ted vivens quoddam generabitur carnis frustum rude,no nun mola. Sin ulterius etiam Lucretlj virtus generatrix mdebilitate prouehitur,iam nihil omnino generat ille homo, sed
ipsecundum semen sterilis est undit. Monstra itaque varia generantur in humana specie variorum brutorum essigiem habetia , ob generantis seminis imbecillitatem deiecta virtute speciei,quae infirma non potest partum parenti si lem essingere: quum illi adiuncta virtus animalis vivida conceptui si guram animalis imperfectioris indere caleat: siquidem omne agens Aristotele doctore agit quatenus est actu: agens au- 3. Physitem imbecillum quum se habeat ad validum ut id quod potentia est ad id quod est actu; quippe robur omne agendi est
ab actu; propterea debile agens robusto cedit in operando. Robur omne Propositam vero theoriam insinuauit a perre nobis Aristote- Medi ab actu te .alicubi diεens monstra exoriri a semine corrupto in utero: m. Curruptum autem semen alienam habere naturam a generan
123쪽
NATURA, ET DIFFERENTA LIB. II. ros
anti .a quo effluxit: eorruptum autem semen non intelligit putrefactum; sed illud,in quo langueat virtus speciei, vigeat sola generica: licet ex corrupto per putrefactionem semino in v tero sponte nascantur aliquando ranae,ac serpentes: quas . a mulieribus partu editas monstra vulgus appellat. Generans vitur homo ui sui seminis quomodocun q;eorrupti monitro' enascitur, sin partus.eos non ut suam prolem agnoscit: sed ut aliena .reeudiat: quia genericam naturam: ut puta non sibi propria, sed aliis communem animalibus,alienam sibi opinatur. Ita ergo caussa monstrosi partus plerunque una est ambecillitas virtutis generantis in masculeo semine residen sis: qus quidem imbecillitas,ut frequentissime prouenit ab exilitate caloris naturalis in semine degentis: quam solam respexit se videtur ibi Aristoteles huiusmodi temen, a quo monstra produeuntur, Corruptum appellans,atque putrescens et quum putredos υ; -- misti corruptio sit ex tinctio caloris interni apud eundem au- quid ad ' torem: ita pendere potest ab eiusdem semiuis quacunque i temperie: siquidem virium robur qualitas est naturale temperamentum consequens ; quam eo quomodocunque vitiato
Iabefacta ri necesse est. uia caussa, ct origo monstri multiformI anImasium Deis ella
ιυ ex degenerata seminis anima in naturam ah
T Bi autem seminis robur non solum remitti contrisn tent,sed essentiam ac formam variari,&in aliam V ipeciem vel iecundum totum, vel secundum par. Ies degenerare u hinc nullo negocio monstrosi paetus,& varias animalium species reserentia monstra contingore valebunt. Ac sane posse in alienam speciem semina mutari apertissime constat in stirpibus: nam haud semel sata se meta in lolium degenerarunt, te frequentissime in siliginem, ac vicissim siligo in frumentum commutatur Columellae,Plinio,ac Portae : sic lolium vicissi in satum vertitur in triticum:& linum in rilium c lolium itidem in ordeum Theophrasto autor ac Poriae Obstiuatione . Quod autem stirpii in semianibus in terra contingit, id ipsum animalium spermatibus in v tero seminarum contingere posse probabile eit; nam Ariastoteleo dccreto,&Pla tonico theoremate v tero.& matre ani
124쪽
mal utitur,ut humo planta: quin immo terra non mulierem conceptu, partuque: sed terram mulier vicissim imitatur 1 tpote natura priorem . Ubi ergo masculi semen in utero se minae qua uis de caussa degenerauerit a pristina natura, eius anima in aliam speciem commutata : si quidem totum semen huiusmodi mutationem pei pessum fuerit, homo in t grum animal diuersae speciei , non monstrum , sed veluti monstrum, ut ait Plato in Cratylo, monstrosa generatiOtione procreabit : sic mulier illa ex legitimo concubitu sim tu, sic altera suem, sic alia ursum, sic alia leporem parere potuit.
Sua autem leminis aliqua portua tantum degenerauerit in viistiorem naturam,ac omnino mutata fuerit in alienam specle:
si quidem a reliquo l permate segregata fuerit, duo animalia diuersae speciei ex eo femina pariete Ita mulier illa post humanum caput membranis Involutum parere potuit serpentem, ac tertio suem: quano enim propinquior ell suilli corporis natura corporei hominu substatiq; lato minus difficilis est huius in eam commutatio: ita etiam altera infante parere qui--,cuius dorso inhaerebat homicida serpens: ex Rubeaquem
se siquidem habemus anno Domini Μ CD XCIV. Cra-
Couiae mulierem quandam in platea, quae a sancto Spiritu n men habet infantem exanimem pepeussit, cinus dorso serpes vivens inhaerebat arrodens ac depascens cadauer . At vero si seminis mutata portio in dissiautem speciem adhaeserit immutatae plane ab utrilque una iunctis monstrum fieri valebit partes habens varia diuersoru animal tu me bra rescrentes;sic mulier infantem parere quiuit canano, boullio, ac elephantis no capi se mulier quaevis alla crimen ne tariae veneris mois sirum varias animalium diuersae ip ciei partes referens partu edere quiuit: id ipsum asseras de monti ro ex seminis brut rum animalium Orto,cui caput aliave pars aliqua diuerst speciei animalium membra aemularetur . Ceterum de hac vis uenuum degenerandi potestate in aliam speciem fusius an dis agitur in Opere De spontanea Niventium generatione i quod propediem Deo summo bene fauente in lucem edituri s mus. Ita ergo monstra multiformia ex pa rtibus diuersae speciei animalium membra reserentibus constituta originis suae Caussam in paterno sentine habere possunt, cuius aliqua,
Plui c. partes degenerauerint a natura prulina, & in alienam speciem
125쪽
NATURA, ET DIFFERENΤΠs. LIB. II. Io
speciem commutatae fuerint;Undecunque illis aduenerit commutationis ocea fio; partes inquam illae seminis degenerat d
terminatae, quibus a consimili parte parentis G, iginalem mainteriam habentibus decreta erat a natura certarum illarum Partium procreatio instetu, quae monstrosam naturam par tui formaliter indunt. Non alia sane ratione in artibus ob artificis imperitiam peccata,& monstra fieri obseruabat Arix. Physi. stoteles; quae contingere nouimus etia vitio instrumenti,quot. 8a. artifex indiget,ac utitur ad operadum: est autem artifex imperitus a perito artifice degenerans: degenerans est item imilrumentum ineptum a propria Instrumenti natura . auarta monstri multiformis varias animaliam species referentiae origo, ct caussa eruitur ex materiali fatus princi pio. cap. LXII.
Monstrosi eiusdem partus varias animal tu species
diuertis partibus reserenti, alia caussa itide in parentibus sine culpa existens doctore Aristotele, .-- una est materiei mala dispositio, quam Averroes - materiae inobedietiam appellauit: quum enim absolute actus activorum non fiant perfecte nisi iii patiente bene disposito a. de an. Aristotelis obseruatione,quumque omne quod recipitur per re modum recipientis recipiatur proculdubio ubi agens valido, minimeque a natura pristina degenerans materiam optimo dispositam sortitum fuerit, ex illa effectum sibi numeris omnibus quam simillimum efformabit secundum naturae tum generi cς, tum specifieae, turn ctiam indiuidualis attributa omnia: sin autem idem agens materiam ineptam aliqua ratione offenderit, ac spectatun sulceptioni accidentium indiuiduallum, nec eam omnino subigere valeat, ex ea generabit quid sibi simile in essentia specifica, non autem in figura exteriori indiuidui. Si vero maior adhuc extiterit materiae mepti tu do, masculus ex eo feminam constituet. Ex materia vero adhu et ineptiori non habente dispositiones exactas ad attributa naturae specilicae; si quidem tota materiae moles huiusmodi fuerit,ea non apta recipere parentum imaginem specificam, alienam induet; sic femina ex masculo ei uidem speciei monstroso partu edere poterit animal integrum diuersε speciei, uto a mulier Diuitigod by Corale
126쪽
mulier elephantum erpentem, simium,&id generis: sin au
tem aliqua tantum materiae portio caruerit ea dispositione,
qua opus est ad formam huminis subeundam; habuerit auti
eam quae sufficit ad induendam speciem animalis; prout maiorem,aut minorem eam dispositionem nacta fuerit; eo vel persectioris, vel imperfectioris animalis naturam, & speciem induet illud membrum, quod ex ea portione materiae deteris minate siet; si homo capite anubidis, sic infans ore leporino enasci poterit. At si multiplices sint in materia coceptus P rtiones varijs membris coniti tuendis a natura destinatae . quae non habeant dispositionem proximam ad firmam speciei eiusdem cum generante, ted tantum remotam ad natura animalis,eamque multipli ein;ex ea malsa monstrum exorietur multas partes habens variorum generum animal Ium meis bra refercntes; unaquaque portione inisteriae pro varia sui disposuione ab eodem agente varias formas in se recipient σquod frequentissi inuin est in natura nain simul ab eodem calore solis lutum induratur,cera liquescit; capilli dealbantur,& carnes m. lierum denigrantur ob unam materiae variam . 38. --
dispositionem Arutinete doctore. Ceterum ex materia,quae Probi, ε m iorem quoque praedictis obtineat ineptitudine ad subeun- δ''dam parentum speciem, semen vividuita molam efformabit, rude carnis frustum nullius animalis effigiem referens. Ex ineptissima denique materia emciens ea ulla quantumuis robusta nullum vivens procreare poterit; unde sterilis semina coniugium reddet infecundum; materia namque scelui maxime a matre mest. Ineptitudo igitur materiei, quam agens
haud potest ad libitum formare. caussa est etiam ut ab hominibus generentur infantes monstrosi varias partes ferinis simile, habentes : Sic plane idem artifex in materiam dispost, tam pulchre formam simillimam et,quam mente gerit, pr creab t; sed ex materia contumaci, atque inepta, ut ex porisphyrite figuras rudes non essingcrc non poterit. Ad hanc sane caussam retulisse monstra videntur etiam sacrae paginae: quandoquidem vel Paraeus nobii cum apud Eidram ΡιoplIe. li. a 4.e.1 tam legit mulieres, quae fluentibus mensibus viro se comm-scuerint, monstra pariturar.
127쪽
NATURA, ET DIFFERENTIIS. LIB. II. I
aulata monstri humani brutalem erilem habentis ordo,oeeaussa ex virtutis alentis vitio elicitur. cap. LXIII.
DVdum propositae monstrorum humanorum feriis
nam imaginem habentium caussae in aliquo parentum vitio consistunt: ceterum aliam eorumdem caussam ex vitio nutricationis in ipsis mostria existente cognoscimus; quae potis est monstrum consti tuere non solum in utero conceptum humanum delarmans, vera etiam iam nato, homines antea per fectos in ferinam effigiem con Hrmans. Si enim vis alens,cuius proprium est assimilare alimentum concoctum,& partibus humanis iam applica tum, suo munere hoc speciali fungi non valeat, procul dubio membrorum humanam formam prius habentium constitu. tionem vitiabit inducta quomodocunque serina effigie:quam .degen. theoriam docuia apertuIime nos Aristoteles. Et revera quae an.cλκ.D superius de vi Drinatrice conceptus ratio allata esl,locum habet eundem in vi assimilatrice nutrimenti, seu concilia uic nutrimento formam humanam; si enim ob debilitatem vis formativa conceptus humanam effigiem in aliqua materiae parte moliri non valens, alterius animalis figuram gogitur efficere; quidni languida etiam visui nutricatione assimilaistrix alimenti, quae figuram partis praeexistentis nutrimento Communicare deberet,suum munus perficere non valens, in malis alterius vilioris in aliquibus partibus hominis enutriti effingat, & hac ratione monstrum humanum strina, partes habens inesse constituat Sexta hominis monstrost ferinas partes habentis oνigo, ct eaussa in alimentaris materia Nitio reperitur. cap. LXIV.
ΕΙdem monstrorum generi caussam ,& Originem prae
bet cum in utero,tum etiam extra uterum materis ilimentaris ineptitudo ad humanam sol mam aliculus partis recipiendam,nullo existente vitio in facultata nutriente: quippe quum omnis forma recipi debeat in mat
ia & omne quod recipitur haud nisi per modum re . '' cIpientis recipia turpane si quaedam portio at euti iam alia
128쪽
cui parti humanae agglutinata dil positionem non habeat ad
subeundam naturalem illius particulae figuram, ab agenteis anima nutritiua caloris naturalis via ministerio figuram animalis alterius ad quam obtinuerit maiorem propensionem, obtinebit; unde fiet mostrum humanum ferina membra obtinens, in utero quidem, si tale quid eueniat in nutricatu eminbryonis:extra uterum vero, si contigerit hoc homini adulto. Quae duae monstrorum caussae si quando concurrant in aliquo, tunc Promptius monstrum, quo de agimus esticient. Aesane talium mostrorum originem retulit Arulo teles in duas caussas nouissime allatas, nempe in debilitatem virtutis nutrienti, foetum, quae appositum alimentum nequeat ita bene speciei, ac naturae humanae assimilare; atque in materiae alimentaris ineptitudinem, quae ad amusti m nequeat a virtutenqtritiua scelus in humanam effigiem consor mari; de quibus simul edisserit in hanc sententiam Aristoteles, Degenerat au- 4.degen. rem quod patitur, nec superatur, aut defectu facultatis eius, quod ἡa.cap. 3. eo quit, O mouet aut ecp a , frigiditateque eius, quod concoquitur, e distinguitur: auum enim partim superet, partim non sun ret, facit multiforme quod conssiluitur , ut Athletarum nonnullis per usum cibi nimium accidit; quum enim per copiam passus natura nequeat superare, ut proportione augeat formamque Ieruet eaudem λ diuersae esciuntur partes, adeo interdum , ut nihilo fere miles primis evadant. Ita ergo geniti In utero Detus primum parenti similis ob nutrimenti nimiam abundantiam vel etiaIneptitudinem,nequeunte nutritoria virtute illud exacte su-higere, vitiatur figura pristitia unde monstru enalcatur. Quodetenim ortis extra uterum degentibus, & adultis hominibus aliquando ab alimento euenit; id ipsum intra uterum viventibus, & recens natis inulto molliorem subilantiam habentibus,ab eodem possie contingere probabile est. Porro in adultis mutata nimium ratione victus mutari etiam effigiem faciei ex humana in inon Mosam se cinae similem testatur Aristoteles in Athletis, ut nuper vidunus,& Marcus Polus in seipso, patruo,& patre, nam in eiu historiae Scythicae praefatione a Io. Baptista Ramusio descripta collegimus Nicolau, Nauig. Missi eum, & Marcum Polos nobiles Venetos diu apud Scy- to. .init. thas commora tos,eorumque victui assuetos,domum denique Ieueriba tartarica facie, no multum a ferina dissimili, parum,
129쪽
aut nihil humanae consimili, a nemine suoru cognitos fuisse. Sed& ratio huic sententiae adstipulatur euideteri quu enim certo experimento costet puellos altos lacte bouillo, aut equi.
DO,aut canino mores, ac propensiones animo consimilesim duere assectionibus animalis nutrientis; quumque alimen.
tum loge magis immutare valeat corpus nutriti, quam illius animum; quid ni ex alimenti conditione iugiter in tenellum corpus embryonis agente, scelus aliqua parte adeo mutetur, ut ferinam effigiem 1ens in adeptus monstrosam induat ima. ginem λ Culpa igitur alimenti seu quantitate, seu qinditate peccantia monstra multiformia estici poterunt.
Septima caussa,ct origo monstri humani ferinam e giem habratis
ex morbo elisitur. - .cap. LXV.
IN humano etiam genere monstrosae figurae variorum
animalium estigiem varijs partibus referentes nulla parentum,aut nutricationis culpa , sed sola vi morbi albquando exotiunturi materia inorbifica faciem, manus, pedesve infantis etiamnum in utero degentis in turpem beblυς figulam desormante. Quod vitium adultis etiam hominμ . hus contingere posse nouit Aristoteles, docuit experimentu. confirmauit ratio; Aristoteles quidem aperte asserens in pro- . de re. posito, Troximum huic eri morbus, quem satyriam appellamus,an. cap.3 etenim in eo pra abuηdantia fluxionis, aut natus crudi in partes facihi decumbentis, facies animalis diuersi, ct satyri apparet. Expeti mentum vero, quia passim a Medicis obseruatum habemus elephantiali morbo correpti, hominibus faciem ex humana in ferinam mire deformari. Ratio demum, quia manuum, pedumque digiti tenerrimi puelloium in utero degentium humore aliquo exedente possunt excoriari, ac in unum iungi, & con tracta cicatrice in sormam anserini pedis, anatinaeve manus,cohaerente membranula desormari: sic
in ambustis adultis aliquando videmu, mentum cum pecto re membra non substantia turpiter copulari . QVd mergo etiam infantis in alvo materna commorantis mollissimum corpus habentis ob morbum aliquem elephantia ac satyria- si consitantem facies in ferinam deformari potuerit Ob materiam praeter naturam ad vultum transmisiam vel lola quantitate pec cantem Z hurulanodibutem figuram leni per deinde
130쪽
retinent infantes etiam ab eo morbo liberati tum ea materia nutrimenti instar illis partibus agglutinata; tum quia figurae abortu partinus alte detixae sunt indelebiles: quamob e puel. Ii postea enascuntur facie cani nae,uitulinae, aut equinae consimili: sed speciatim os leporinum in Detu effingitur fisso siue ab erodentibus humoribus, siue aliunde labro luperiori
citra unionem v Iraque parte cicatricem induente. Poterunt autem huiuscemodi monstra sic & in utero primum gigni, ει extra uterum postremo fieri et virobique vigente caussa e rum procreatrice. Octaua caussa, ct origo mon iri humani brutorum ensem in metuabris habentu ex imaginatione parentum desumitur. cap. LXVI. Ulgata pr terea est homi uum multa variorum anum malium membra in tuo corpore monstrose a natu a ra reserentium caussa parentum imaginati . non vulgato ab δIjs modo,quo talis imaginatio ea mostra pariat; quem nos fuse alibi explicauimus,hic nobis minime rescribendum, tibi vero maxime relegendum, Profecto quemadmodum plerumque usu venit, Vt quae grauida vehementius concupiuerit, vel etiam timuerit, exhorrueritve, ill
rum s gna,& imagmes apertissime in stetu conspiciantur; sic plane fieri potest i quod Pater elia obteruauit in suoDialogo
De praestantia, o Uu νηitalium ) ut mater utero gerens vit linum eaput,agra ut pedes edere desiderauerit vehementi a in petitum natura elus emgiem puero latenter impresserit, qui proinde homo nascatur capite anubid is,au I vitul Inis pedibus. Ac veluti mulier alba venerem agens lub albo viro magna sui verecundia ab ςthiope procul irridente vita istum nigerrimum de candido coniuge sustulit; quemadmodiam &quae eum viro candido iuncta aethiopis imaginem intuendo aethiopem alba concepisse, dc peperiise dicitur Hippocratis ingenio a crimine adulterij liberata,cui crediderunt ista ima nationis vi ex albis ortum fuisse nigrum. Nec non vicissim scuti mulier nigra de nigro in aethiopia concipiens albania, hominis imaginem saepius intuens partum candidum edere Potuit: Qinnetiam ut oves lacob inspectu virgaru sub aquis