장음표시 사용
41쪽
pium quod agit, in Scholis adaequatum dicitur,& est seminis
Fecuditas vn portio magis spirituOsai unde spermati fecunditas inest, Ari- adegen.dς semi Ri- stoteleo dogmate; atque in principium quo primo adaequa- - p a' Efficiens mon tum iniciens agit, S est anima seminis, illi a parentibus indi-nrorii imme- ta,quatenus est facultas organorum corporis viventis consti--Vadcmin tutiva, non quidem abiolute, sed impedita ne fine m sibi pr - ρο ' positum antegre consequatur: lecus enim vis organiZatrix non impedita semper animantis membra sine ullo errore Constituit; at errat in eorum conformationesolum, quando aliqua ex caussa impeditur quo strinus valeat munus suum rex selens pro- .cte obire, ac proposito sibi tine integre potiri. Sic ergo essicies Rimu m0ιui Jproximu Monstrorum generati m est virtus sormativa, conili G 'tutivaque, siue OrganiZatiua partium corporis viventis resi- 'EL bidens iit anima, & Qrma in parte spirituosa seminis, illi a Parentibus indita In suom unere obeundo impedita; quae virtus in animate etiam adulto remanet nutrimento membrorum Consormationem communicatura; ut alibi fuse a nobis est ii de ore. demonstratum. Impedimenta vero huic virtuti membro- an. hum. Tum viventis corporis consorinatrici multa, multifariamque adueniunt a multis caussis; quas infra cammodiori loco agentes de speciali cuiusque differentiae monstrorum caussa essem. Et rice, ac Origine late considerabimus.
caussae torato sunt inde finitione P
officium in finitio e fimas traatura
πropria minia generatim accepti de ιtio inuentauri cap. a P.
LX hactenus es latis monstrorum caussis nunc nobis p-
ximae omnes sunt seligendae, quibus aptam Monstri generatim accepti definitionem contexere valeamus, intimam eius essentiam prius quam ad specierum
contemplationem descendamus, Introspecturi: seligendae sunt autem caussae monstrorum propriae,quia communes, &remotae procul absunt a definitione; quae deInitum a quocunquςalici disterminare debet, Aristoteleo praecePlo.Quum ' physe. autem eodem autore definitio quaevis ex genere proximo rei 1 definiendae, ac tot differentiIs essentiat ibus contexi debeat, 3 .met. t. quarum si unaquaeriue seorsum si re definienda communior, i φ omnes tamen simul coniunctae illi a quipolleant; quumque 7 'ς Aristotelictum ad inuestiganda rerum attributa latentia , a 'post.
42쪽
a. post. t. quaecunque in definitionibus assumenda sunt, mirifice conse- Α- ωδt rat una Diuisiod necessarium nobis prosecho fuerit abditim Diuiso't de
7' ς -' rem JHonstri definitionem Diuisionis auxilio indagare. nixi' is '
'i' ro monstra vel in accidentium genere aliquo , vel inter sub Mbiistii de stantias collocanda sunt: ea vero non esse accidentia id aper nitio ri indatum faciliquod corporasunt vitam habentia,&ammata;quq grada. a. de an. Omnia in genere substantiae ab Aristotele reponuntur. At v Insir nour. 3-N ro substantiarum corporearum,quae omnes Aristoteli ex ma ς Qq de n. teria & irma constituuntur,aliae sunt substantiae non solum Σεntiaom. '' ' ex parte materiae,verum etiam ex parte formae,ut homo, leo, nia substantiεS id generis alia; quae propterea pure substantiae, ac maxi- sunt. me substantiae recte dicuntur: aliae vero substantiae simis, subfrixiae corium ex parte materiae, non item ex parte Brmae; ut domus, nauis, statua, quae constituuntur in esse per figuram , quam pure subitam In Ρrsdi. esse accidentalem qualitatem nemo non nouit ex Aristoteles tiae quae .
quali e. cui talia fieri simpliciter,&esse substantias aperte decretum Subitantiae soimphys -- est ; licet minus substantias esse alibi confiteatur. Quum ita R P ' φ .. iis que Monstra constituantur inesse per miram deformitatem, hiile'so quae item ad qualitatem quartae speciei redigi consueuit λ no mae quae .
pure,ac maxime substantiae,sed erunt substantiae ratione ma- Monitra quo teria solius, ut nauis, domus,&statua, sormam acccidentais inesse constis lem obtinentia; quam esse miram,& abhOminabilem de Br- sub
ea p. 6. mitatem in membrorum constitutione antea nouimus. QuO- stati sunt nci
niam vero huiuscemodi viventia insigniter enormia possunt rone formae vel frequenter, seu etiam semper ; vel raro exoriri: monstra cI eorum genere non sunt, quae semper, frequenter eum Raro contia munt, sed raro admodum contingunt: quod di Arissoteles gRR ' .degen. perspicue nos docuit. & ratio conuincit; quae siquidem sedian- ολ quenter, aut semper accidunt,nullam videntibus incutiunt Frequetia n6 admirationem, quae necessario ubique prouenit ex monstroa m -aiς rum inspectione; illa itaque raro nascuntur. Quia vero raro contingentium alia fiunt ex primario naturae instituto; alia non: certum cuiuis esse oportet monstra non fieri ex primario Monstra non naturaeinstituto, quia natura primario bonum, pulchruma ex primars
t. 34 3 s. ex aduerto monstra sint naturae parentum singulorum disi, , Magn, milia, imperfecta, & mire deformia . Sed quae non fiunt exmφῆ ς' ' primario naturae instituto, adhuc in duplici differentia ve statuis
43쪽
quotuplicia , quaeque sint. Quae fi intexsecudario naturae instit
Non potens facere, quod vellet, natura& ars ericit
Monstra non esse prster naturam. ex secundario naturae insutino
santur; nam alia fiunt omnino praeternaturam; alia vero ex secundario naturae in limHO: Quae praeter naturam fiunt, ea sunt quaecunque proueniunt ab eisiciente violentiam nature inserente: vel ab eo, quod naturae quomodocunque copula intum fuerit,nulli horum mactionibus natura cooperate: Quae autem fiunt ex secundario naturae instituto, a natura fiunt impedita ne possi t op catum finem Omni ex parte consequi: ubi erum natura efficere nequit opus perfecti ilimum, quod vellet; essicit imperfectum, quod potest: Immo vero & hoc naturς commune cum arte video, ut non potens facere quod vellet,essiciat utraque quod potest. Scio plerosque cum Phi- a.phys.lopono monstra simpliciter asserere praeter naturam; quibus t 7 par non esse assentiendum ex eo patet, quoniam a natu I a fiunt, 'Τ'f'i 3'eaque non solum uniuersati, ut existunauit loannes Gramma Σ', ticus, sed etiam a particulari tuorum genitorum, licet impe- αι. dita ne possit opus in suo genere perfectissimum, ac sibi simillimum procreare. Qirare conlii tuendum est monstra fieri ex secundario naturae instituto propter aliquod impedimetum, ob quod quum nequeat illa perfectum, cita pulchrum vivens constituere, potius quam nihil enicere, vult dessi e monstrum procreare, ii non ιn membrorum conformatione, saltem in essentia,& sorma lubstantiali sibi consimile. Monstri ergo definitionem essentialem iam ex his texere pollumus asserentes Monstrum esse subcaeleste vluens membrorum enormi constitutione videntibus horrorem cum admirati ne incutiens, rato admodum nascens , ex secundario naturae in sti tuto geni tum propter aliquod impedimentum in principus suae conirmationis. I mota MonΠri definitio explicatur. cap. XII.
ADς actam vero essentiae Monstrota dignotionem
operae pretium est allatam definitionem partic latim magis ex Aristotelea doctrina manifestare timἀn Ι qvia Monstri sane genus proximum, quod Porphyrio in pG d noui e his. Πς Diuonς substantiae desiniti materiam propriam explica sititimum. xς dςbet,nihil aliud est quam sub caeleste vivens;a quo genere Coelo nulla tum C lvitia corpora, in quibus nulla demimitas, nulla quo
44쪽
NATURA, EΤ DIFFERENTIIS. LIB. I. as
inest partium mala consormatio; tum inanimata omnia ex cluduntur , in quibus eiu monstrorum imagines aliquando reperiantur, ut in nubibus centauri; vera tamen monstrata unquam fieri non possunt. Includitur autem in hoc genere monitri non solum humana species , brutorumque animalium genus, verum etiam stirpium uniuersa natura; quae tres numerantur viventis subcaelestis supremae species: in plantis autem perinde atque in animalibus monstra contine gere apes in colligas exsuperioribus. Eit itaque monstrum ' generatim Subcaeleste vivens. Cui quidem generi statin adiecta est in definitione differentia essentialis a specifica monstri forma desumpta: materia enim proxima ctuum essentialem, & immediatam habeat habitudinem ad formam, immediate illam sibi uniri postulat; consistit autem monitri
forma specifica in membrorum corporis enormi conmrm. tione horrorem, & admirationem, ob rei novitatem, viden tibus incutiente: Qua differentia procul arcentur a monit rum numero tum gibbi homines, & claudi, O sedigiti nascentes, qui frequenter oriuntur; non minus quam nigra .degen. Vua exorta ex vitecapneo album larre so lita ex Arii totelo :an.cap. 4. quique sine horrore, aut admiratione visuntur : tum quoque Porcus , rana, serpens, elephas, quibus mulieres fuere matres, & lepus ab equa editus, & puella candida ex aethiopibus parentibus orta, &vicissim nigra ex candidis; quia in horum viventium corporibus nulla dessirmitas exei tu, malaue conssirmatio, nulla ue configuratio videntibus horrorem , aut admirationem afferens , quamuis horum origo ex
arentibus adeo dissimilis naturae monstrosa fuerit: quar lato scitissime non absolute monstra, sed quasi monstra, &lo veluti monstra nuncupauit Vitulum ab equo genitum, &equum a boue ortum. idipsum censeas de leone ab ove geni- lib. I 3. to, cuius historiam retulit Caelius in antiquis suis lectionibus. ς P 14 Ceterum nos hic monstra propijssime di ista definimus,no a tem res quomodocunque monstrosas. Est itaque Monstrum vivens subcaeleste membrorum vitiata constitutione videntes in horrorem, & admirationem illico rapiens , raro as. - modum enascens. At vero quia definitionis persectae mu- '' nus est Ari totelis praescripto distinguere in singula, nempe tum singula definiti attributa essentialia distincto ex
Differentia montiri specifica a forma deducta. Materia quae immediate sebi uniri seriam postulat. Monstra qua non sint Iicet male constructa; de parentibus dissimi. lia ta essentia,Origo mn strosa eorum quae monstra non laut.
45쪽
propterea in monstri definitione haud satis est genere proximo materiam propriam, & differentia priori formam illius, expressisse; verum ulterius oportet M ali differentiae duas alias adiungere, quarum altera exprimat m Inlirorum causia sana finalem, altera effectricem: quo possit integra monstrinrum et sentia comprehendi. Ac sane finalis caulsa monstri generatim per id insinuatur,quod monstrum fieri dicitur ex le-cundario naturq instituto;quum enim ex Aristotelis obserua- 1. de an. Agentiu eun- tione haud uno in loco agentia cuncta naturalia,& speciatim xciorum natu- vluentia nostratia omnes operationes suas in eum finem di- ' τ lium finiβε rigant, ut pro suae cuiusque naturae captu aeternitatem ais quantur, cuius participatione Deo sinuno similia quoquopa- Mortalia it c o fiunt; peculiari tamen ratione uiuentia caduca nequeun-πῖς nitZ:zm m se se in indiuiduo perpetuare,per generationem sobolis si-διἰςqV 0ς-x ,simili, omni student ingenio aeternitatem in specie conse qui, eaque libi & in essentiali ,& in accidentali mrma consimillima; quod est primarium agentis institutum in generatione sobolis: ubi autem nequeat, quod primario intendit, sempiternitatem speciei specialissimae per consimilis omnino Nars insti- indius dui generationem adipisci; secundario quodam insti-xutum in pro' tuto Aciens quod enicere potest, sese vergit ad conserua- ΠψΠς RQ tionem aut generis propinquioris, aut etiam suae speciei quomodocunque in indiuiduo, si in conlatinatione corporis dissimili, saltem in identitate speciei secundum substantia terr formam, non vatio. Caussa denique monstrorum effectrix , quae impedivit ne agens sub teste generans prolem sibi consimilem ad amussim procrearet, sed coactuna fuerit vitiata membrorum constitutione monstrum generare, vitium est in aliquo principio eorum, quae animantis conssirmationi sunt necessaria; siue id sit materiae inopia, siue copia, siue praua dispositio, siue instrumentorum ineptitudo, siue primarii agentis imbecillita, , siue cooperantis affectio vehementior, . siue quid aliud; atque ideo scite Aristoteles monstra sanxit 1.de geri. alicubi esse ob laetiones quasdam, siue praeuaricationes,&ex- an Cae 4 cursus naturae, ac omnino peccata eius efficientis, quod pro phyi ζ-Vulgi mostra pter aliquid agit. Et sane per has duas differentias postremas per allata de- monstra proprie dicta distinguuntur ab ijs, quae Vulgo mon- finiti Πς ς stra existimantur; quuin habentia monstrorum imaginem , monilionim Vere tamen imonitra non existant; atque huiusmodi sunt, si
46쪽
qui sunt Pygmei, Ciclopes Gigantes,Monopodes,Tritones, Syrenae, Satyri, On ephali, Acephali faciem in pecto obtinentes de quibus D. August mum, Plinium, lodocum, Hondium, Leumum Hulsium, S Gualterum Ralegh testimonium perhibuisse nos duduin Obleruauimus iit opere nO stro De Vita alia multa siue in mari, siuem terra vi uenistia,ex parentibus eandem speciem, & membrorum constitutionem naturaliter habentibus in Africa , in Alia, ip claetim apud Indos originemducentia; nullam etenim haec vulgi monstra obtinent inondri conditionem , una excepta membrorum i ructura monstrorum constitutionem aemulante; nam & in suis regionibus frequenti sine, i mino vero quotidie nascuntur, ut a pud nos homines perfecti; nullamque incolis admirationem, nullumq; inserunt horrorem; ac fiunt ex primario naturae instituto 't parentes in specie per omnia consimili perpetuentur; nec meorum conforma Ione ullum peritur villum i inpediens organ Zantia principia. ita ergo tota veri monstri generatim accepti essen hia quoad singulassul partes,& caussas ea desinitione mirifice comprehendi tur, qua constitutum est Monstrum esse vivens subcaeleste membrorum vitiata consti tutione videntibus horrorem cum admiratione afferens, ram admodum naicens, genitum ex secunda rio na tu rae i nsti tuto propter aliquod i mpe itinentum in caussis suae Oilglnis.
Monfiri dissio in suas species supremas multiplex assertur, sed aptior tagitur. cap. X III
HActenus de Monstrorum caussis generatim: comis
minus aggredi nunc oportet ad singulas eorum differentias, leu lpecies, hae autem Diuisionis opera fiunt primum Inueniendae, mox sigillatim explicandae, atque in suas quaeque caussas ieserendae. Tria vero quum sint in monitro, penes quae In φariasipecies p rtiri potest, materia proxima, tempus originis,& forma essentialis: Quando materia monstri proxima dudum visa est esse subcs.lei te vivens, siue corpus viventis noli ratis; penes eam duplex
3 snsi rorum theoria specialis. E tribus sonistibus moniti idiuisio inspe
A materia monitri duplex diuisio.
47쪽
nouisse caussas moliri humani. In primo analogato cetera virtute nosci.
Monitri diuisio secunda. Exploditur. Quia repetiistionis inutilis origo est in
sio tertia. Monstra extra matris uteIufacta.
Infans expositus in feram degenerauit Cardana.
sensitiuum,&intellecti uuin: si quidem totidem sum subeat:
lestium viventium supremae species, planta, brutum animal, homo. Uerum quoniam homo ita est rerum omnium mensura. ut in eius Origine theoria nostratium vivent turnia reliquorum apte contineatur; & quia in analogis sat est icientifico notitiam habere de praecipuo, in quo cetera Omnia virtute dignoscuntur: propxerea quum in monstrarum ge- inere humana principem sibi locutu vendicent, De humanis MonstrT, speciatim agere volentes, parum 8b allata diuisi , ne adiumenti haurire valemus: lias itaque mon uidi uilio. nes consulamus. Altera vero diuisio monilriia. tetriali iprincipio petita erit pro variς tate membrorum corporis, in ι
lium anae naturae Omnia monstra rece lucri yalaapi, ut bomi- ines monstroso capite, pectorei, brachyj, , Ve re, crur,bu , id generis; minus tamen apta est methodo scienti sicae, , quia quum plures partes eandem speciem malae conisum t: onis habere possint, cogeremur inu tuitςr easdςm monstris- irum origines, cauisas in variis pRitibus rς Petere. Quare nobis usui non lunt Monitri druisiones a uiatem petitα ρ , ad alias ergo ccedamus. Porro tem p us Ur igi n is mon I t r de Ven. rum duplex obiei uatur ab Arist9Iςla , quἱppe aliqua mon- an. cap.3stra fiunt a natura extra terum maternum; sis Athletas quosdam prius bene formatos in nion ira ςgener4 1lei testa- itur praeceptor mimius; aliosque item faciem humanam in ., vultum triuersi animalis commutasse; qua de re latius uiria , cum Aristotele tractabinnis: Ila expositum in ian rem factu in quadrupedem iuri .cat Cardantis, educatumque in sylvis se. Itb ra. deracum ludulgem ad riinos cum laete i ii linctu mores , vultu, rub d ungues, caudam em: si illa : taleque monstrum in Mil-nia captum; ciuste modi etiam Alagni Alberti aeuo duosiuasculum, feminam homines quadrupedes in GermN 'nue nemore captos IIIulto antea, subiung:t Cardinus: cui
iamcn assentiri nequeo, quia Magni etiam Alberti teaim ' i, viti;
moli ec ferae fue: e de Suu .arum genere ἰn multis pErt.bus inaltria. humanam figuram rcscrςntium; nam homini caudam e syl- cap. i. uestri victu enaicii probabile non et t. Nic sumi iter veruaria putamus, quod in p ropoli arile r tur ex Platone de Glauco m. de Re marino. , eum scilicet nulla hominem pucatorem, cuius po- pubi. . : iteriora Diuitigoo by Cooste
48쪽
NATURA, ET DIFFERENTIIS. LIB. I. as
steriora membra in piscem mutata sunt, veteribus corporis partibus partim staclis, partim contritis, a suo. bus penitus obtruncatis, ut curuis magis bestiae similis sit, quanta qualis natura erat: nam mera est fabula haec , non historia , Panim sim Glauci a nouimus enim Platoni apologos essis usitatores. Um 'rum tamen habemus e sacra pagina Nabuchodonosor Re- Nabucho. o. i. gem ab hominibus eiectum septem annis nemora cum best ijs nosei feram i=ε
habitasse, faenum bovis instar comedisse a capillos eius in si. νt inta tu . . militudinem aquilarum crevisse, ungues illius quasi a ubum: sed hoc supra naturae metas dici potest fuisse miraculumiadeo ut Athletae soli, alij homines ab Aristotele
commemorati extra uterum degentes ex perfectis viventibus in monstra degenerauerint nulla dubItatione puris naturae viribus; quum certo constet longe plurima in utero matris monstra procreari. Ceterum hae duae monstrorum Rectitue erespecies nimis confusam, communem eorundem th - moliridis: nam nobis exhibent; quum exquisitam proposita argumen- uisio.
ii desideremus in hoc opere . A formae igitur essentialis , varietate monstrorum species omnes Praecipuas hauriamus; fiam faceret sic etenim sciet tifica . magis diuitio fuerit; si quidem actus Quartamon est, qui separatu 16c distιoguit, apud Aristotelem: potissi- strorum diuis
inuinque actus ellentialis specifica, differentias construiit. sio recipi urQuum autem ellentialis monstrurum forma sit vitiata , inlueta, & msga membrorum corporis compositio; pines Actus di 'in eam primo diuiditur monstrum in uniforme, ac Multim guit,qui,s me: Monstrum uniforme illud et , quod habet partes refo quomodo rentes membra Viventis Vmua speciei; Monstrum ero multiforme constat ex 'pari: bus membra viventium diuer- Tsae speciei aemulan ibus . Subdiuiditiir autem hoc ut ruin- Multiformeque genus monstri proprie dicti varias in species; naim, quod . monstrum uniforme aut est mutilum, ut infans absquo cruribus ortuS , . absque brachij, , aut est exceden , Vt s: 'ish, . puella biceps ; aut est monstrum ancipitis naturae, Vtin- Auceps.1ans duplici capite sine pedibus; aut est monstrum diilarine, Distorine ut mi ans habens membra transposita, oculos in pector , manuan in collo, testiculos mira ventrem reconditos; aut est monstrum insorme, ut idinis rotundo, Hippocratis : aut InBrme. est monstrum enorme, ut infans se tui pideus. Monurum uς
49쪽
vero multiforme sub diuiditur in illud, quod constat ex pari
Multiforme libu, variorum indiuiduo tum in eadem ipccie, ut mulier viis in eadem spe rili capite; atque in illud, quod coagmentatur ex partibus Mai iωλε membra Vivensium duaeriae i pectet in eode in genere propin-indineis, spe quo reserentibu es tiniana sein inanis,centaurusim. notaurus; cie. S in id, quod constat ex partibus Inembra viventium dueris Multigeneris ni generis propinqui aemulantibus, Ut puer an serinis pedibus,&alatus.& faciem habens ranalem, ex humanis membris. &auium, pectectiorumve animantium partibus constitutus: ac denique monstrum multiforme constare poterit ex meminbris referentibus partes luent lum tu vario genere penitus; remitianon. ut homo se daemon ex muliere natus. Daemon enim assum' et . et to corpore vivens ei aequi uoce, ut fuse demonstrauimus in ibris De Vita . Decem itaque sunt supremae monstrorum. - . species, ex formae allorum specificae varietate deductae, nimi- Monstrorum rum Monstrum uniforme truncum, excedens,ancipitis natu-wecies oes ad rae,difforme, informe, enorme, Multiforme constans expata φαμ tibus diuersa vivetium meadem l pecie indiuiduorum membra reserentibus,constitutum ex partibus diuersas viventium in eodem genere proximo species aemulantibus, consarcinatum ex partibus praele serentibus membra viventium diuersi generis proximi, dccoagmentatum ex partibus diuersi g neris omnino naturam aemulantibus, Atque haec de Monstrorum Caussis, natura, & disteren iis S generatim dicta sint satis.
50쪽
CAUSSIS, NATURA, ET DIFFERENTIIS,
I, quo speciatim agitur de Monstris humanis.
Attexens dictis dicenda , &dicendorum ordinem promulganS. sicatis in superiori contempla tione causis, natura, in different iis Monstrorum generatims ordo naturae postulatit ad eadem attributa in singulis mon-zzPae 'prorum generibus aperienda nunc aggrediamur. Verum quoniam quaecunque in plantarum , qν brutorum animalium monstris considerari possunt , eadem illastriora deproposito, ω locupletiora βιnt in . fonstris humanis 3 propterea op rae pretium fore arbitramur , si ex professo, primarioque instituto de his speciatim agamus originem H minis monstrosi, in causiam communem in primis adeuntes, ikius disserentius mox Agitatim patefa