Io. Buteonis Delphinatici opera geometrica, quorum tituli sequuntur. De arca Noe, cuius formae, capacitatisque fuerit. De sublicio ponte Caesaris. Confutatio quadraturae circuli ab Orontio Finaeo factae. ..

1쪽

IO. BVTEO AD

librini suum. Cura mihi primum longo digessu labore I liber e domini carcere missus, ali. Ques quider acciderit,po i haec inuiseroratres

Sis memor, involucres quospaliis arcu premit. Exemplos tuo poteris deducere tecim, VHee cum miseris abdere perpetuo.

2쪽

Fran. Turnonio Cardinali, Gab .i a '

QST exactos in mathematicis ab ad fientia laborti praecipuum mestuctum inde studiorum repere; san-riries divisime, quod celus adsublimitarem tuum es dederit occuso nobis. Qiae fuit iam diu flumina votorum. Ex quo enim disciplinas tractare coepi, quarum exacta mitio sylen

remis sertistiae tuae cimcaeteris uirtutibila' ornat, omnes tibi no os

conatus praesumptione dirabam. Sed quod audax imaginatus anticipaui, mn ropius accedens reformido velut assem C quodviunt Iporreisurus elephanto. Quis enim tenuituris suae io scis nulliuss nominis in tu rissumum dignitatis tantis, tigium adeat metrepidus' in quogeneris antiqui claritatem cum eraditione multiplici ex aequo certare persticiat. Quis prudentium regnimbaras bs imperio nos ad Amsemperque distentam mole curarum adire non revereatur es taetervm qua mis ex L Gm emineant in talo culmine ira is doces: sic tamcn omnia temperanrur, e nihil gravitutio laute, nihil maiestiti fumanitate detrahartiri

seu cit se in omnes conflucra, rum in studiosospraecipuὰ Quorum cum is non si priuatis, e I inpraesenti vivosideri publice,Cr inporierum, perpetuos se arma, prouida θω luas consuluit, rei sicuro munus rises, artos miramda stetera momasio, proli risussperpetuis findatisimo. Id sapud Turaonem clari ima familiarae noni ira ad Ru od tripas oppidum, arce conssicua, loci,

3쪽

natura molitiis: nunc autem er

me tantum cura follicitat, ut quae tuae dicuntur authoritati, iudicio quoque probent in . Quodsi contigerit, Cr audaciae mepraesumptae non poenis bit, ' in aedendis abys operibus, quae mu is vi bys elaborauisecurior

PRIVILE GIL 'IAE GIAE maiestatis priuilegio Io. Buteoni cami tum es : ne quis librarius usquam in toto regis im

perio,omnia hFopera statui aut separatim authoris ipsius iniussu typis excudat:vel alias impressa venundet, decen i annorum tempore toto, ab hac aeditione prinia currente.Et ita pr*ter sigilliina in flava citra grandius appentsunt indulto, signauit a secretis manu sua Par limn Le Severe Davi on in edes reque ..., fles ordinatres de Lbos Iespresent.. De Lon te

4쪽

IO BVTEONIS DE

ARCA NO E, CVIVS FORMAE, CAPAC

IROOEMII M.

N ARCAM

illam ianmale seminariu mun

di cataclysmo pereuntis iussu Dei fabricatam achitecto Noe, & a Mose prophetali

teris proditam qualis, tu quanta fuerit,u rie disputatur a multis: Ita ut nec operis sorma,nel capacitas inter omnes Una co ueniat, alijs alio finitionis verba tralienti bus, plana quide ex se satis, de aperta. Sed inest rebus ipsis obscuritas, mistura quadam geometrica prouenieris,quae recta ecl--am scistantibus negocium sacessit, haereti cis vero caliginem prorsus .ffundit: Vt in opere rato nihil praeter angustias quas accusent videant. Quorum Vecordiam catholicorum multi refellentes rem sane, sicut estineram credendo, magis quam intelligendo, in eam partem sere peccant, quae periculo vacar.Vt qui lataitate nimia opus eYtendant,prout validissimis argumentis,hoc est geometricis ostenda. Quae quide cvt verissime Cicero testatuotion persuadent,sed cogunr. Hoc igitur Veniam subsidio nostris,ut aliter instruactos arte magis, & virtute, quam numero resistere monstrem. Sic enim de pugnare sortius, de vincere Potius erit.

ARCAE DESCRIPTIO S E-

cundum interpretes. M PRIMIs ita caelestem dominum symmetrias operis praesecto

suo praescribentem audiamus. Fac tibi inquit arcam de lignis levigatis, mansiunculas in arca facies, & bitumine linies intrinsecus,&eκ- trinsecus. Et sic facies eam Irecentorum cubitorum erit longitudo

a 3 arcae.

5쪽

arcae,quinquaginta cubitorum latitudo,& triginta cubitorum altitudo illius. Fenestram in arca facies, de in cubito consummabis summitate eius. Ostium autem arcae pones ex latere, seorsum coena cula,ix x te 1 facies in ea. Vt qus sequuntur reliqua. Haec est interpretatio vulga a. Septuaginta autem interPretes graeco sic.

ram ipse tibi erc lignis quadrws. Nidos facies in arca, bituminabis eam intui,& mctra bitumine , cita fac arcam 'Trecentorum cubitorum erit Iongitudo rcf, de quinquaginta mi inrum latstudo,& triginta cubitorum altitudo ipsius.

Fenestram facies in arca, & in cubito perficies eam desii per. Ipsum autem ostitim arcae ex obliquo facies. Apothecas duorum tabulatorum, de trium tabula . torum tacies in ea. Et ita se habent finitioius praecepta, tuorum sensim trecentiores aliquot ad hebraicam cui ipsi dicunt) veritatem reserentes, aliis atw atris ver his protulerunt,de quibus in expositione sequenti, oties videbitur locustimentrionem liabebo.

Explicatio, ct applicatio verborum stationis ad opus.

ipso statim descriptionis principio sanὰ Iuculenter per arcam

Proprium operi nomen assignatur de forma, quo nihil explicarius dari potuit unquam. Eli enim arca res humanis usibus see queris, uigocp notissima. Hac includuntur quae celari seruarii Volumus. Vnde Varro putat arcam dici,quod ab ea clausa fures arceantur. Et qu. imuis arcae diuersa magnitudine fiat, secundum quod rebus diuersis adhibetur. Aliae enim sunt vestiaris aliae ritimarix, aliae frumentariae. In omnibus tamen eadem forma seruatur, nisi quod operculo dissimili variatur in sumino. Quod aut planum est ,a sundo distans aequaliter Vndic=, aut incii ruum,quod Proprie cameratum dicitur, ut in granssioribus quas inde vocat rureconsultus V lpianus cameratas. Et in minoribus etiam, quales mulis clitella-xies vel tantur frequenter. Aliqitae vero sicut frumentariae, quas pro granar 4s haebent pauper es, fastigato cacuminantur operculo. Caeterum reliqua sorma corporis in omni genere conueniunt, quod in longum,latum t* profundum quinque Planis compingitur angulo normali, qui dicitur redius. Et lis e specics parallele Pi- Pedon redi angultim vocatur in arte. Ad cuilis similitudine arcana etiam illam soc- deris factam,ntillus unquam puto dubitauit, quamuis in descriptione figura non aliter explicetur, iii .im arcae vocabulo,qtiod in omnibus scripturae locis hebraice sonat Aron uoc autem nostra per Teua quas voces pro eodem hebraei ma

6쪽

gistri semper exponiit. Et interpretes septilaginta pro Aron,& Telia nullo discrimine vertunt & arcana nostri. Est autem expeditu t4 certissimum qua- Iemcunque formam designare eius comparatione rei,quae non aliter atque est in

celligi possit. Quod & V itruvius cum alias saepenu in macti inis hydraulicis 'sur

Pac, arcam iubes ex aere labricari,nec rena alioqui difficilem homo vocibus artis inseruetissimus aliter explicat, qua ipsa nominis proprietate certissima. Cum au tem huiusmodi similitudo non habemr in promptu,alias explicatur forma voci hus artis. Sicut in Exodo Vbi describitur altare quod habeat quinque cubitos in Iongitudine,& totidem in latitudine,statim adi itur, id est quadrum. Sed magis Proprie verso graeca sic, mrei νον επω ο ξύσιας Δον. hoc est, quadratum erit altate. Nam nisi quadrati meminister, poterat intelligi rhombi figura. Quaequi dem est laterum quatuor aequalium,non autem rectangula,prout des sinitur in elementis. His igitur aperic constat,non aliam huic operi sormam posse constitui saluo sensu vetborum,dc nomine dato,quam quae iam dicta est corporis parallelepipedi redhanguli, cuius longitudo secundum commodulationem symmetriarum positam sit ad latitudinem sex pla, ad altitudinem vero decupla. QMod tamen errantes nonnulli fecerunt,sicut ad finem voluminis ostendam.

De Arcae materia.

O s T datam formam, materia recte sequi irri quam ex ligni s mpher, hebros sermo c5stituit. Sed quidnam debeat intcilio gopher, interpretes Iudaei, quos ipsoru lingua dicimus rabinos,tanta confiasione disserunt, ut nihil inde stabile finiatur. Alii siquidem pinum,alii stietem, cupressum alii, quidam cedrii ei Iesu spicantur.Tlaalmudistae quoci: cedri genera quatuor faciunt. In eo tamen couenit omnibus,quod unum aliquod arboris genus gopher, accipi censeant. Parum quidem ut ego puto verisimilito,cum vix fieri possit ut una regio materiationem generis eiusdem ea copia suppeditet,qus susticiat oriri tanto.N ec Vnum prsterea genus aliis, ait alias arcae parcibus comodc satis adhiberetur. Multum nanw disi alit arbores inter se qualitate. Sunt enim quae trabibus longissimis rigorem sortissime semiant,quod basi conuenit Praecipitc. Quaedam vero tempe ratura leuiori comparatae usum tectis egregie praestant. A liae porro contignatio libus assamentisque tabulatorum sunt Pi scipuae. Onnullae ad intestinum opus, Parvaque sec.'menta tractabili commoditate probantur. Sed hunc locum interpretes ieptuaginta ut iam supra reniti erterunt ex lignis quadratis: Noster autem de lignis levigatis traniculit. Quod ad idem serme recidit. Cum enim tigna dolantur in quadrum lcitigata quidem dici possitnt, sed nequc tam proprio, neque tam intelligenter quam quadr. ata. Quaeqitidem deformatio fabricationi nostrae miro congruit, immo necessaria prorsus. Nest enim video quemadmodum rantae molis aedificium nauigationi, vecturαψ stimiciat,nisi totum prirer interio-

7쪽

s . DE ARCA

ra membra trabibus,tigniscv quadratis quam creberrime dispositis, colligationi bus i compactis inter se firmissimc construatur. Multum etiam firmamenti ad rignorum quadraturam illitum hilumen addebat.

De natura bituminis

S T autem natura bituminis cauilaore Plinio vicina sulpi iurerialibi limus,alibi terra. Limus a Iudex lacu emergens, cui nomen Aspliatrides,ab asphalio voce graeca bituminis,praeter quod nillil aliud gignit. Terra in Syria circa sydonem oppidum maritia natura. Spissantur haec Viracv, dc in glebas densitate coeunt.Item Ioppe in Syria teste Vitruvio Arabiam Numidarii lacus sunt immani imarenittidine, tui emittunt bituminis maximas moles. Et ibi recbrae sunt lapidicinae Dituminis duri Gignitur de pingue,liquoris oleacei in Cicilia, Acragantino sonte inficiens rivum, eoque utuntur incolae ad lucernarum lumina,olei vice, in reliquo usu aeramentis illinitur,firmati ea contra ignes. Placet Se in serrar is labrorum officinis tingendo serro, clauorum i capitibus. Ad li cincorrupta vis bitumini aquisl contuma X. Ideoque ligna conseruat ne combibant humo rem noxium,nel Patitur cariem Penetrare, tineas, te redinem, termi cmque pro hibet, propter lux diuturnitatem operibus maxime praestat. Sed dc virtus in eo praecipua copulandi praeter materiem etiam corpora. Colligat enim vulnera,nerisuosque glutinat. Calcis quot praebuit Vsum Semiramidi regins ita serruminatis latere testaceo Babilon is muris. Propter has iracv ta opportunas operi nostro virtutes existimo,praeter tignorum frontes intus, & extra, tota quo Q latera iuni ui- rarum dum inter se committerentur, de denics totum opus intestinum linita bitumine. Quod non solum ad coagmenta Valuit, sed etiam ad seculi durationem ante cataclysmum, quo tenuit fabrica. Post quem etiam c ut prodit Iosephus in Cordieo Armeniae monte ubi sidentibus aquis nauigili consederat, quaedam re liquiae ad ipsius historici tempora perdurabansi & egressorii nomen a re ipsa, hoc est ab egressu Noe loco remansit. Adiluuio autem ad Iosephum stipputatione ectam minima tempus annorum Plusquam trium millium inuenie ,

in arcae senestra.

8쪽

nulli voluntli esse senestram nil ait aliud quam lucernam ex gemma grandiori,

ut poteticlinite,seu carbitriculo, quae radiantis fulgore lapidis aedificium totum illuminaret. Quorum impudens medacium arguit aperto quod statim scribitur: A periens Noe senestram quam fecerat di isit coruum. At a autem fieri non pos se Videntes ut ad tantam ampliordinem corporis uniuersi,membrortinam separatim unius aperturae lumen sufficeret, senestras pluribus locis in arca positas opi, nantur. istam autem omnium fuisse maximain ideo solam in i raecepto poni. Hanc opinionem nostrorum multi resereres diuquisitione nulla relin iliunt in medio. At ego dico. nihil onanimosuisse necessarium arcam fieri lii minosam, nisi tantum in ea parte quae fuit hominibus habitatio, qiixqiridem commimido sto

rum sententia summum in arca tenebat. videmus enim feras animantes atque re

ptilium genus omne tenebras imn solum nihil abhorrere vel refugere,sed insiliu tione quadam naturali sena per appetere,in hisque morari, nisi dum ventris neces sitas cogit ad pastum. A lix quidem foveas non uno loco sibi cauant, quibus in genium,S Ungues ad hoc natura tribuit. Alis cauernas, S specus imperrosis quς vitant,dc ubi non inueniunt,nemorum,sruti mi cogerie aedificant impenetra biles etiam imbribuq 1 Plinio credas. Arborum ali caua subeunt. Et denim serat omnia latii lorum opaciraled lectanturiat' recreantur imprimis. Et vehiti tu cem oderint dies totos latitant, noctibus vero prodeunt. Sed nem donaestici gre

res pecoris, nec armenta stabulorum hicem .desyderant, salubrii isti e pascuntur in obscuro. Qitinctia volucres quibus natura caelum assigna uir, lucos tamen praecipitc,5 frondosa nemoriam,vmbr' sacpconvallium incoliint,nis cum ad requi vendos cibos euositant. Omne porro genus aquilard c accipitrii,quod vel maximo serum est, nulla re magis, quam tenebris cicuratur. His enitu aucupes statim a captura palpebras octilorum in suunt ad aliquot dies. I rauibus ita mansuefactis, his praxi puc quas dicunt altivola; capita concludunt scorteis cucullis , ne lucem videant eminente solum rostro. Erita coditis oculis,liaerentes pugno, seritate naturali deposita,circunseruntvir qui tissimo. Est etiam natura comparatum Vt animaliacaetera praeter hominem aliquatenus in tenebris, Sc caligine cernant. Quare magna rerii imperitia nec sine te irae itate lapsi videnti iriqui citra necessitatem, re contraDoinini praescriptum senes ras in arca plures astruunt. nam autem solam ita pra cepto positam dicere, q) omnium mamma foret, perinde vanum est ac si dicas plures arculas diuino iusti fabricatas, sed Unius arce tantiam fieri incntionem' grandior esset. Defenestrae mensura nihil scriptii est, nisi quis sorto pu rei licui recentiores quidam tempore nostro in suis ad notationibus hebraicis posuerim id quod seqvitur: E t in cubito consummabis altitudinem eius, ad ipsius senestos inodum pertinere, propter amphibolon relationis in pronomine eius ad arcain,vel fenestram in propinquo politas. Quod item ambiguum gi scias sermo recipit in H; pronomine ad senestra relato. Quanqua locus in exemplaribus graecis corrupto legitur habes imari αιων participi si,ubi ei essae, hoc est senestram debuit. Esset enim sensus ad literam, congregans, siue coniungens saries in arca. Quem Procius incrium esse quis non vicit c Sic etiam senestra tolleretur ab o Pere.Sed

9쪽

pere. Sed amphibolia statim soluti hebraica dictio Thecatena, ubi syllaba finalia,

na,est pronomE generis socminini, significans eam,amXum Verho I liecalc,quo dcoiiluinna abis, quod quide ita,nequaqua referri potest ad Soer, id est senestra. cu seni per dicaciar Soer apud Heb os genere nias ulino. Et si ad Soer, fieret relatio: dicendu erat Thecalenu. Ipsum praeterea Verbu cosummabis,sive perficies, a. liquid iam inchoatu,nec adhuc copletum innuit. Quodquide est arca,tati sper imis Perfecta dum habeat operculu,id est tectuna. ius nullibi praeterqua in his verbis Praeceptu invenies. Arca igitur in cubito perfici,intelligo praeter caeteros omnes, ut cubitus iste sit altitudo mediana culminis per totalogirudine cubitorii tercen tu,praeter ecphoras. aequidem altitudo longioris etiam tractus profluuio satis

erat, in planitie praesertim levigata sphalrow lubrica. Etenim V itruvius ipse in eo solo rivi,quo per canales structiles aqua ducitur, libramenta fieri statuit fastigata ducetesima tantum parte l5gitudinis. In hac aute politione tecti fastigiucubiis tale ratione Vitruvij octu plo superat. Praeter id etia ip cxlestis aqua deciduis unis diis guttis seipsa propellcns lacilius multo labitur,quam quae riuo,vel canali procedit.Ad hunc igitur quem dixi modum constituta summatas unius altitudine cubiti,nulla relinquitur in culmine latitudo,quam omnes quos huc usQ legerim ista disputantes cubitalem esse voluerui. Unde quatuor formis inuicem miserentibus figuratio processit in opere, quarum pseudographias cum figuratione quam institui simul ostendam in sequentibus. ubi quod est reliquum in descriptione perpendero. Hic autem orthographiam geminae frontis secundum latum & altum

arcae disposui,ubi linea BA fastigium cubitale designat.

De ostio,& coenaculis

'I O D autem habet lectio vulgata, Ostia arcae pones ex latere. deorsum,co nacula,& tristega facies in ea. Si deorsum addentia reseratur: coto veritatem Hebraicam erit. Si autem ad se

quentia, id est ad coenacula:repugnabit significatio vocis. Quan loquidem coenaculum teste Marrone locus est Vbi cccnabatur. Sed postqua in superiori parte coonitari coeptum est:superior do

i i niuersa coenac ita dicta. Quod etia c' mat Vitruvius, ta scribens. Cum

10쪽

N O E. τε enim aucto mirum immoda populo Romano necesse suissct in coenaculis habitari, ad aedificiorii altitudines deuentii est. Et Cicero de lege agraria dicit, Romam in montibus posita,& cocnaculis sublataotcb suspes . Hic igitur cGnacula vertisse non minus est incogruens, quam si periora si dicas pro inseriora. E t verbii triest de quod tria tuguria, quo tame interpretes septuaginta no visitur, sed ita dicunt. AJαὶααδι ψακαιτρι eat .hoc est,apothecas duoru tabulatorii ct triti tabulatorii. Est autem apotheca proprie inseri oriat Q gradior cella ubi fructus,de fruges seruadi gratia coduntur. In qua signi sic. atione Plinius saepe, de Co. Iumella sunt usi Et proposito nostro mire conuenitit huiusmodi coditoria ad ani malium vidiu. Sed ne totas apothecas in locis inferioribus esse secundu significati proprietatEcrederet aliquis,ksiicitur,duorii tabulatorii,dc mu tabulatorii. Nnnilaut domino iubente omnis generis comeatus in arca sunt importati: sic aliis,atcν alijs tabulatis seorsum,distii)dic recondi necessiariu erat: non ad conseruationem tantum scili cet ne permistione confusa putrescerent: sed etia ad dispensandi commoditatem. Quod autem interpretes quidam noui vertunt inferiora, de secunda,

de tertia facies. Quid rogo con sc magis,nullo 3 sensu dici potuit quam sic per adie stiua loqui sine substantiuis. Coceterum super osin positione quod dicitur, ex obliquodianc intelligere debes a dextra,vel a sinistra parte longitudinis arcae,prope later qui sunt anguli,non autem,plana:Veli ut ita dicamin parietes, quibus arca compingitur,sicut intellexerunt pracpostercinulti. Hoc etiam eleganter diceretura lata re,vel ad latus,mor autem ex latere,vel in latere I rout aliqui dixerunt. Quis

enim vidit unquam ostium in ipso angulo poni Haec scro nobis de scripti formula constant. Quae cum sit angusta Verbis, sensu diffusa, ex paucis alia multa rationibus architectonicis, coniecturacb solerti, sunt inuestiganda: vi operis tam prae cari cognitionem omni diligentia plenius assequamur.

De cubitu & eorum mensura. b

V B IT O R VII numini; per quos arcae moduli finiuntur tradicione certus est: sed ipsorum longitudo opinionibus incerta. Dicunt enim multi sicut verum estὶ cubitum sesquipede finiri. Ad hoc alii semipedem adiiciur,auctoritate tamen nulla probantes. At a porro multi ad pedes v nouem extenderunt. Aliis pol h hi stremo pedem, de cubitum,nori ut nuc, sed ut olim cum griui iora sueriit corpora modis quidem gradioribus, sed incertis aestimare visum est. Cum autem in literis sacris cubitorum sit mentio frequens: non plus tamen quam semel eorum mensuram inuenio designari. Qitanquam Vix etiam satis aperte.Locus est Deuteronomi' capite tertio, de Og rege Basan, qui solus restiterat de stir- . ubi scribitur lectus eius serreus nouem cubitos habuisse logitudinis, re quatuor latitudinis,ad mensuram cubiti virilis. Hoc ultimum sic exponit inter elatio graeca εν αυροι hoc est in cubito viri. Extenditur autem clibitus

medio brachij ad extremum mediu digitum usi ν, nunquam eta densb a. pedem