장음표시 사용
681쪽
contendunt, uter det latus illis. Deinde sub persona quum diu trita frons est, transitur ad ganeam. Philosophiae nulla cura est. Itaque adeo nihil invenitur . ex his quae parum investigata antiqui reliquerunt ,
ut multa quae inventa erant, Obliterentur. At me-h6rcules si hoc totis membris premeremus, si in hoc
et Boutinger de Theatro I, sis; at
non ilem eorum domus; neque enim elarum est intelligatne Seneca eorum domum proprie, an improprie de schola eorum, quo vergit animus
Maii ad Fronton. I, 8 . p. 99. Sed uirumque facile conciliari potest, opinione verisimili, eorum successores hac arte quaestum hereditarium se .cisse. Mel.
Vter Me lalus illis. Erasmus et Fortunat. At prius editi, in destiae latus illis: consentiunt palatini. nisi quod duo codd. optime notae apud Gruler. et cod. brit. exhibent illius: unde Gronovius eruditissime fecit, uter det larus Hylae, i. e. pantomimo nobili. Tacit. Ana. I, 77 , ne domos Pangomimorum Senator introiret; ne egredientes in Piablicum equites Romani cingerenti Hylam pantomimum in Augusto appellat Suetonius. Gmn.
Sed Hylam adhue in vivis suisse docendum eral; deinde illis quidni bonum , quin sortiorem se lentiam funis dat Z Non solum nobilissimo lalus dabant, sed cuique pantomimo, vel ignobiliori . Vulgala itaque praeserenda est. R G1. - Quod ad phrasin dare
latus attinet, ea omnino intacta non potest dimitti. Neglectam a Gesnero , in Thesauro nolavit Foreellinus in suo ut idem signi lieantem cum phrasi lacus legere. Nota est eadem ,
sed aliud nolans, in nolo Virgilii Aeneid. I, 304: Tiam prora Mettie. ιι ruulis Dia tinus. Tertio modo, nisita virgiliano simile quid depreheu
de re tibi visus eodem quo alterum reserre mavis, est apud Tibullum I. 4, 52 : Saepe dabis utidiam, innoviet Mille, latus, sensu inimico a gladiatoribus petito , cui similiter supra Seneca dixit praes. IV , 3 r Lama W-bere adularoribus. Primo illo modo, qui nescio an alibi occurrat, hoc l. igitur mihi videtur notare cum aliquo incedere ut a sinistra eat, de nobilioribus, quum contra tegere latus de ignobilioribus dici videatur.' Nam quum in talibus latus usurpatur, videtur de sinistro intelligi, ut patet ephrasibus Vmmo a latere apud Livium XXIV, 5, et regi a latera apud Curtium III, 5, 4 5. Cons. Sirmondum ad Sidon. Apollin. P.
65. Ita videtur decor ratione seminarum praecipue postulasse, quibus ut viris earum absque hoe magno erat dedecori eum histrionibus ambulare. De his ut dicatur ruri , vidistur quidem linguae lor ula requirere. Sed non est ita. Sicut enim saepe iussumInum, etsi non summa est iniuria, ita summus tigor grammaticus vilium est. Si enim pluralem uiri posuisset, ad omnes viros seminysque trahendum esset: si maluisset ponere mas
inter se uxoreme contendunt, nonnisi
de unico pari fuisset intelligendum.
Ad g eam Erasmus praestat. At prius cust et mss. Fortunati Grulerique ait saleam, quod ipse probati
682쪽
iuventus sobria incumberet, hoc maiores docerent , hoc minores addiscerent, Vix ad landum veniretur a in quo veritas posita eSt, quam nunc in summa terra et levi manu quaerimus.
ut prius viri et seminae impudentio.
res exerciti dicantur sub personar deinde quasi ad veram arenam se Prae Pararent, sub galea, vere pugnantes. Iuv. Sati I, v. 22. Quiam rener uxorem ducar spado, me is riseum Figas a tam , et nuda leneia υena lamamma. Id. Sat. VI, 252: Quem Praestare Potest mulier galeaeta Pudo rem 2 Illud tameta praeseror scena
relieta ad vitam in ganeo dissolutissimam degendam transeunt. Nimiet Pantomimi vilipendebantur. Quare hoe turpius est quam pugna. Bouit.
683쪽
Ad ea L. A. Senecae, Quaest. Nat. lib. VII, e. 4 , 3 3:
Sol totidem , tit ita dicam , gradus , quot dies habet.
Solem to idem gradus , quot die ui, habere, non satis curiose 'Ex formula astronomica dictum, quum sol non habeat proprie, sed faciat gradus. Vult igitur, mutationes lucis, quas subit dies, . Pendere e solis circuitu, eique progredienti et regredienti accommodari. Quod Muretus in his statim iverit repositum , pro Statum , uon possum reprehendere. Quid enim est status, quod nusquam notat 2 nostrum solstice ; sed hoc , post vocem solstitium idem significantem , absurdum foret. Et quid esset statum inclinare P quomodo enim solstitium , duilis punctum iii anno est, dici votest inclinari ῖ Sol hic magis universe tanto maior terris appellatur, quam supra I, o, ir; V, ri 6, a' , ubi eum non semel nauiorem esse praedicabat. Age paulo altius in rem quaerentes videamus , quantam eius mBgnitudinem concipere Seneca potuerit. Primum quidem erat, ut homines Eum nonnisi tantum esse opinarentur , quantus sibi videretur. Sed quomodo philosophi non solum ita reri potuerint, sed per tot saecula etiam tenaces esse opinionis ι quam tantum libhorrore ab ingentibus parvuli sua opinione ignis essectihus ac muniis eos sentire oportebat, iure miraberis. Enimvero rem ita esse, non potest negari. Primus forsan philosophorum graecorum hoc statuit Heraclitus, sequente discipulo Hecataeo. Vid. Diogenes
Laert. IX, 16, et Plutarch. Pl. Phil II, ai: Theodoreti graeci Affeci. Disp. I, t. IV, p. 7i8; Slobaeus Ecl. Phys. qui eius magnitudinem aequare latitudinem pedis dicit. Tantus error vix imputandus esset tanto philosopho . credique par essςt, eius sententiam depravatam fuisse , aut male intellectam , quum luntummodo loquatur de sole, quantus videatur, non quantus Sit
At seriores philosophi, praecipue Epicurus, huia errori plane dediti fuere, aliisque per eum ludibrio. Vid. Diogen. Laert. X, 25;9i; Lucret. V, 565; Plutarch. Pl. Phil. II, 2i; Cleoined. Cycl. Theor. Il, i; Cicero Acad. Quaest. IV, 26; de Fin. 1, 6, Arnobius, adv. Gentea Il, 86. Quos etsi non cunctos, multos
684쪽
talueu buc congessi, unde celebritas utilis huius opinionis conspiceretur. Verius et altius, primusque, puto, Sensit de magnitudine solis Anaximander , eum terrae aequiparans, aut potius quod eius orbis igneum in conspectum venit; totum enim una cum parte obscura solem maguitudine vicies octies terram superare credebat. Sed nonduin solem pro globo habuisse videtur, quoniam comparatio solis cum orbe instituitur; idemque opitiatus est Alcmaeon Pythagoreus ειυαι του arbitratus et vulgo 'ita putasse videntur. Aliquanto serior Anaxagoras talem imaginatum esse sole in credibile est, quoniam eum 'cum Peloponneso comparat, et quamvis terram hac multis vicibus ma- . iorem esse dicat, eius magnitudinem, quanta ab Anaximandro
ficta erat, multo restringit: de quo v. Plutarchus et Stobaeus,ll. cc. Tanto magis est mirum, quod Pythagorei sphaericam formum, Stobaeo testante, soli trihuerint. . In vita Pythagorae apud Photium cod. CCIX, pag. a 3i7, solem Centies terra mu-iorem Pythngoras ipse habuisse dicitur, quod in hominem eius ingenii quidni cadat' quanquam alii tricies lautum dicunt. Hanc a
Pythagora positam inagnitudiuem Oius assectae reipFicasse perhibentur. Democritus, sine dubio ignarus opinionis Pythagorae, soIem
magnum esSe ProseSSus, et eum cum terra comparans nihilque uliud
de eo definiens, se parum comperti de eo habere ostendit. Vid. Cic. de Fin. I, ii. Iulii, rudem utque salsani eius capud Macrobium in Soiun. Scip. ar hvdrologicam aestimationem qua diameter solis vix sit duplex diametri terrae , nihil moratus, ohservo,
tum PIutonem tum Aristotelem maiorem esse terra solem cen
suisse, illum in Epiuom. p. aS6, t. IX hip. hune in libro de Anima II1, 3 , sine dubio edoctos ab Eudoxo , qui, dia- .
metrum solis cum diametro lunae comparans, illa in hac novies esse maiorem matbematicis rationibus existimabat, ita ut eorpus solis ras vicibus corpus lunae supereti quorum illud quanto superet corpus terrae, nota dicitur; quod tamen illo minus eum habuisse probabile est. Vid. Archimedes in Arenar. p. 3ao M. Tor. Sequutus est Zeno, magnitudine solem terrae praestare rutus: v. Diog. Laerti Vlt, i , II, i 44. Post eum, Aristarchus diametrum solis duodecim maiorem lunari voluit, quod Λrchimedes ad trities augeri posse censebat, ita ut secundum illum sol luua i 728 vicibus, secundum hunc a69i8 vicibus circiter maior sit. Hic operosis suis meditationibus et computationibus eo tandem devenit, ut, solem cum terra comparans, ad minimum a b, ad summum 366 vieibus terra maiorem esse reperiret.
685쪽
Vἰd. Aristarcii. prop. ro; Archim. I. c. ἔ Cicero Acad. Quaest. U. α G; Plutarch. non posse suavi vi sc. Epic. II p. 99, t. X lv ; Scliaubnc. Ilist. Λstron. pag. 4a6, pag. M. Quae deinceps proxima est ratio Eratosthenis, propter locum Macrobii Somn. Scip. I. ao, p. ioo, corruptum firmo fundamento haud nixa , instabilis, quam in nota improbabili, coniecturae supe struitur e qua Eratosthenes tertia parte diametrum solis, quam Aristarchus sumpserat, terrestri maiorem Esse arbitratus est, quippe qui eam sexies sere terrestri maiorem esse duxerit ita, ut sol terra maior sit fere 729 vicibus. Ita quidem Eratosthenis ratio tu in prioribus bene accommodabitur, re ab una parto considerata, salva tamen altera, quam mox contemplabimur; tiam posterioribus; siquidem post eam Hipparchi ratio in maius Progreditur, qua aut secundum Cleomedem Cyel. Theor. II. I, sol ioSo maior fuerit terra, sive secundum Chalcidium i 88o vicibus, consentit mathematicus opud Plutarchum de Ana Proer. e Tim. CXXXI, ita ut diameter solis duodecies fuerit . maior. Ab hoc immane quantum discrepat proximus Posidonius. qui quidem diametrum solis 5 a vicibus sere maiorem terrestri sumpsisse videtur. Sed rationem eius e diversis a priorum ratione principiis natani esse arbitror, quam latius explicui iaGeogr. Vniv. pag. 567 sq. quaque posita Eratosthenis vicies se Pties multiplicata mensura terrae solem essiciens vindicari queat, quae dimidia ei rei ter mensurae Posidonii esti Quum solem nou- nisi centies septuagies terra maiorem essicit Ptolemaeus Almag. V, i 6, Eum quasi valde solem contrahere apparet. Inde cogitur, eum diametrum solis quinquies cum dimidio sere loti-giorem terrestri secisse. Maiorem adhue iacturam sol sacere videtur praecedente tempore in carmine seriore, ut videtur in Antilol. lat. Burm. t. II, p. 32O, V. 3o:
. . . . Vbi quum vis maxima solis Bis novies maior clueat quam terreus orbis.
Auctor huius versus solem decies octies maiorem habuisse terra videtur, nisi subest mala Aristarchi rationis intelligentia. Posteriore tempore maiorem adhuc magnitudinis suae diminutione in sol passus fuerit indicio Prudentii ad Symmachum, cuius verba V , Si 8; .
Quamvἐν nonnullis plaeeat terram hreviorem Dicere circuitu , qtiam sit pulcherrimu ille Cireulas,
686쪽
initieant, Non omnes tum terram stoli magnita lina putavisse inferiorem. Ita videtur clarum pulchrumqtio lumen , quod solertia et prudentia accenderant, ab inertia et inscii in sensim exstinctum, in mentibusque hominum sol eo remeasse, unde exierat, ut adeo Romani pudoro eonscindantur a Gothis, quos Popularem. suum Diceneam a solis globus igneus qstantum terrenum Orbem in mensura excedatis docuisse seri Iornandes de Reb. Ge. 35 spag. 735. KOELEB.
Quomodo illa moles non de condit, et se. ... frangit opertih pretium sit in generali conspectu hic ponoro cuncta, quae veteres de loco, quem terra pendens obtinent, et cur quoque modo hoc fiati Donee nntiquissimi homines, quorum praecipuus est Homerus, terram orbem es e credebant. haud erant sollieiti de eius quieto, quem quasi undique n caelo com tineri opinabantur. Quid rursus caelum quod cavum esse glo-hum e duobus hemisphaeriis constana, tum per se, tum form R. quam putabant, terrae ipsius vetante, non inducebant in mentem , sed magni tholi instar esse imaginabantur sustineat, tor- Tane vicissim, ut caelum terram, an aliud quid ambo pendentia conservet, de eo vero noci cogitasse, nedum vulgo meditatos imis probabile est. Cf. hic Aristotelem de Caelo II, i 3 imprimis hue facientem. Quum deinde , procedente tempore, homines cultiores taliumque curiosiores multo usu geographi eo et gnomonico meliora edocti, orbem terrae nulli bi eontinuarieaelo viderint animadverterentque terram Ii heram, superue sal lom, in aere pondere, cuius orbem illo ipso usu iam crassio rem globoquo similiorem ita animis suis fingere cogebantur:
tum mentes eorum necesse est magis percuterentur cogitatione aut consideratione, quaenam causae essent huius miraculi. II inc
687쪽
demitterent, sicut Xenophanes multique poφtae, qui tamen motum iri infinitum vix crediderunt, ab aequabili caeli conspectu valde ah horrentem, ut adeo Seneca de iis hic vix cogitaverit, quos dolendum est antiquiores sine dubio non nominasse Senecam cs. Aristoteles i. c. Plutarchus, Pl. Phil. III, Ir, v. c.
Aeschylus in Prom. 349 ; Pindarus apud Plutarchum , de Fae. in orbe lunae, VI, p. 37 , t. XIII , alii ut Thales, omne spatium mundanum, aqua aut humor tenui aquae simili; alii ut Anaximander, Anaximenes et Democritus omnia aere elastico replerent, non cedente, cui igitur aequabiliter fere circumfuso orbis terrae ceu laminae aereae annulet quibus ipsum adhuci
Anaxagoram a censendum esse, docere videntur, praeter Ari .stotelem de Caelo l. e. Diogenes Laert. II, 8; Origenes Phil. 6 et 8; et Marcianus Capella, VI, IIS ; alii denique, omnium optime, altissime et acutissime aequabili suo in omnia caeli loca nisu terram non posse aliquo versum moveri et non pendere censerent, ut Plato in Phaedone, 76. Iam eo per ventum erat, ut doctiores terram esse globum intelligerent, cuius sententiae quasi primordia in Socrate, qui velut confinium est utriusque sententiae, deprehendi videntur, AristophanoMindicante, Nub. Iosi. Atque hoc quaestionem illam videbatur fecisse iam taciliorem. Dum enim omnia corpora graviora nisi quodam ad terram undique tendere, omnia eadetilia ad eam ferri mareque non in vacuum illud spatium sursum sed i corsum fluere sensibus docebantur, quod Archimedes proponit de iis, quae in humido vehuntur, Prop. II, pag. 334, et ex eo nut aliis mathematicis Plinius Ilist. Nati II, 65: non poterant
Nora sumere, terram pari omnium terreorum aqueorumque eorporum undique in eam nisu librari. Hoc praevertisse suam ne
tutem videtur Leucippus Socrati suppar, qui chaos perpetua vertigine circumagi , distendi displodique ingeniose finxit, quo
levioribus elementis a gravioribus seiunctis illa igneorum cor pusculorum forma in caelum disiecta caeloque adhaerentia sui gerent, haec deorsum ad centrum mundi lata conglobarentur. Vide Diogenem Laert. IX, 6, 33; Hesychium vir. illust. s. v. et Diodorum, I . 7. Ex his, ut certum paene quum a recta ratione terrae globum in medio caelo aut mundo ponentium , Certe noti a lege res abesset , idem illud de stellis posuit Empedocles parum disparis aut parum anterioris utroque aetutis ἔsimiliterque stellas propter levem ignis naturam caelo affixas delabi tu terram non posse, vertiginemque illaruui legem esse na
688쪽
turae, quam Omnes sequantur, quaque terra impediatur, Demadat, perinde atque poculum inversum, quum circumagatur, humorem intra se contineat. Vid. Plutarchum l. c. Quae etsi ratio caelo toto aeris elastici pleno et undique terram aequali vi re Pellente non assumpta, rem non expedit: tamen et ipsam solertem philosophoque hoc non indignam esse, quis negabit pBeliqui Pythagorei in his vulgo philosophorum doctiores, ii potissimum, qui Philolai systema amplectebantur quid sense-
Tint, memoriae Non est mandatum, praeterquam quod, Achille Tatio auctore pag. rasi et r66 in Aratum, dicerent, nos motum Sensu non percipere propterea, quod Parvam modo eius partem occupemus, quasi, quum quid loco movetur, Pars non aeque Cito Be vehementer seratur atque totum. Ilis rationibus laudem quamvis merentibus Democriti ratio praevaluisse celebriorque facta suisse videtur. Eam sequutus imprimis est Epicurus , de-Pravans tamen eam Potius quam emendans , dum sumebat qualemcumque materiam , cui terra in altitudinem minus ini usque gravis tam firmiter insideat, quam trunco caput, quaeque ipsa neri undique aequaliter terram urgenti innitatur. Vid. Lucret.
V, b35, Nat. Rer. Achilles Tat. l. c. p. t 32. Puriorem Dem eriti rationem sequitur Ammianus Marcell. XX, 3. Quid Aristoteles statuerit, pro dolori nescimus, nisi dictis abstinere main Iuerit in re, quae ad liquidum perduci nequit. At Archimedes magno suo ingenio dignissimum se praebuit, dum Platoni similiter corporibus caelestibus pari vi attractis a terra, quam terram vicissim attrahant, terram in medio quietam pendere statuebat hi Ud secus no in aere magnum suberis fragmentum parvo plumbi in aqua. Vid. Achilles Tat. IV, pag. Ia6, l. C. Erant praeterea, qui rem explicare conarentur vesica in qua, quum instetur, medium milii granum undique compelleretur. Alii rem, sed pinguiore Minerva, declarare sibi videhantur Testibus, quibus corpus undique pari vi addueeretur. Vid. Achilles T. l. c. pag. Ia7. Apollonius Rhodius a recta ratione magisndhuc evagatur, dum praeter scosuum fidem terram polis caeli infixam esse opinabatur, Argonaut. HI, i 6, et Achilles Tati in Arati pag. i 66. Quanto satius et praeclarius Plutarchus, qui, tu in cupere non posset, qui luna suspendi possit in aere, ne
quo decidere tu terram, tu mundo non esse unicuin centrum
gravitatis existimabat et inde in terra illud quaeri non debero icolligebat, cuius vis attractiva pertineat minio ad partas aut additionem eius. Vide de Facie in orbe lunau e. VIII. Quanta -
689쪽
vmque sit sapientia, quam his extulerunt veteres, utique tamen superantur a docto Hiobe aeque alto ac simplici r ω Deus terram nihilo appendit. - Vid. Hiob. XXVI, 7. r. Cuius rationem suam sagit Ioli. Chrysostomus in ecl. XXXII, 3; XLI. α , edit. Matth. Et Phil. Carm. de Flor. 8, quam non intellexit Wernsdorfius. Quod ad Senecam attinet, sine dubio inter eos suit plerosque , qui nisum omnium corporum ad terraa centrum sumerent , quam vulgarem esse physicorum opinionem videmus. Atque hoc Senecae non adeo dissicile esse poterat, immotum in vacuo statum caeli explicare, quod totum circa terram continuum et undique ad eam pariter nitens cadere non posset. Qi I si circulos Saturnum ambientes vidisset, rem ita essu, sibi opinor , persuasisset. ΚΟELER .
Ad ea L. Annaei Senecae, Quaest. Nat. lib. VII, cap. xxiv, S aimbere nos animum, etc.
De anima humana nonnullas multarum opinionum, in quas discesserant philosophi, hic Senem recenset. Dei partem eam esse Pythagoras cuid. Cic. de Seu . ai, de N. D. I, xi existimabat o innium philosophorum de natura animae ea dignissimam Concipiens opinionem , et melius altiusquo sentiens philosophis lonicis, ea ni pro vi materiali habentibus: quorum tamen Auaxagoras eam materiam subtilissimam aerique similem esse statuebat. A magistro in avia Empedocles longe deflexit, eam ius unguine ponens, Critia sequente. Heraclitus, Parmenides, Democritus et Hippasus calorem corporis eius animam esse putabant , quibus amnes erant Stoici, calidum Spiritum animam esso credentes, neque abhorrentes a Platonis sententia , qui, Ana xsgoram sequens, Eam tripartitam cum teri uissimo ad re comparabat. Subtilius eam volebat esse corporalem potentiam Aristoteles, quam ἐυtε ιχεια, appultabat. Huius discipuli Dicaearchus atque Aristoxenusa pbilosophia praeceptoris veluι instincti, Priu-Diuiti eo by Coral
690쪽
cipio ex ratione interna sive externa artinin auarum Petito, . nnimam facientes harmoniam aut concentum eainqua tu apta Eorum , quae hominem constituunt, compositione ponentes ad
nihilum plane redigebant. Haud longe ab his deflexit Strato animam Cum sensibus confundens: v. Sextum Emp. VII, 35o. II ino meditationes philosophorum atque exercitationes sensim in deteriora et pinguiora sublapsas sunt, dum Epicurus eam ex quatuor elementis, ceu corpus menta cum ponebat, quorum tria igni, aeri et spiritui similia essent, quartum sensuale. Ad Epi- Curi rationem propius accesserunt vulgo medici, utpote qui, animum toties corpori esse servum et obnoxium animadvertentes , proclives fierent ad credendum , animam esse m terium aut nonnisi corporis quamdam qualitatem aut facultatem : ut Ascle-Piades, contra quem hoc Galenus . peculiari scripto est Persequutus i. I, pag. 34έ, 47. Cf. t. ΙΙl, pag. isii , de usu respir. Non multum altiora his spicabant Stoici, ut Panaetius Vid. Cicero T. Q. I, 3a , Deque in doctrina de anima animi eorum
satis erant erecti pro caetera disciplina , dum eam corpori innasci et cum corpore mutari opinabantur. Vid. Euseb. Prae p. Evang. XV, Io, Nemes. de Nat. Hom. II. Ad postremum Neo- Platonicis demum auctoribus non solum ad pristinam dignationem revenit anima humana , a Pythagorae inde temporibus su-hinde deminutam, sed vel maiore aucta est Et ornata, iminotauta , qua augustiorem mens humana fingere vix potest. His emanahat anima humana natura sua pura et persecta, purissimae lucis aut tenuissimi aeris instar, e sinu Dei , simplex, incorporea , corporalium vitioris a mutulionumque non necessario Particeps , i inmortalis , divinorum capax. Vid. Plotinus Eunead.
I, i, 34; Porphyr. de Alistin. IV i3; Iamblichus de Myst. III, 9; Euseb. Praep. Evang. IX, 28; XV, a3. Cf. clarissi-inum v. Cretiger in Praepar. ad Plotin. de Pulchritud. 9 9 tum nobilem Ciceronis locum Tuscul. Quaest. I, 9 ; Plutarchum de Pl. Phil. IV, 3; Aristotelem de Antina , I, a, I; Tertul- Iian. de Anima I, 6; Iustinum Martyri Cohori. 7, 8; Hermium , Irris. Gent. c. I, pag. 4oέ ἔ et , qui omnes cura et do-'ctrina superat, Theodoreti Graec. Affeci. I, t. IV, pag. 8aa. Qui, ut sere patres , sed inconsulta iniuria . neglectus est a Fabricio ad Sext. Empir. pag. 7έ, et a BARTH I.IῖMY , V ago uu hunc Anach. t. III, c. XXX, Pag. ad5. ΚOLLER.