장음표시 사용
311쪽
usuris, vel de eis restituendis , idonea cautione non praestita;nilulominus teri ille eodem modo intelligendus est de codicillo,&alia quacunque ultima voluntate: nam co. dieilli large dicuntur testamenta; cum adhue sint mentis testitiones, cap. placuit,g. sed aliud, I 3.q. a. l.conficiuntur,&Labri. testato, ff. de iur. Codicit. ac in Inst. de tostem.in prin.dc re ver nisi d.c. quamquam, lol. aens de testamentis, n6 esset intelligen.
duin etiam de Codicillo,& alia quacunque ultima voluntate, mens illius facile posset elidi, & frustratoria de facili redderetur, ut
Est tamen verum, quod testametum va-x lidum erit, sicut etiam Codicillus, si sine
talis usuram manifesti; qui ante mortem noetat notorius; sed latitum post mortem es-ficeretur mani sestus per iudicis semetiam, legitimis probationidus praecedentibus, ac seruatis semandis : si emtestamentum
clan morte testatoris netur, ac testator ante mortem, vel mortis tempore nullum
habuerit impedimentiam, non potest reddi ratio,cur eius dispositio no valeat. Ita M lin.d.disp.3 3 Α.& Ioan. de Salas d. dub.ε num. 9.vers. Sexto obseruar ubi secus veto probat esse dicendum de testatore, qui ante mortem esset damnatus,& non praemia satis factione, vel idonea cautione praestita, decederet ; quoniam tunc eius dispositio esset ipso iure nulla, etiam quoad legata ad pias causas si imrin te decesserit, vel saltemsgna contritionis non ostenderitisecus au.
tem si signa poenitentiae dederit; luia eo ea. si quidam volum, talem dispositionem vulare quoad legata ad pias causis,ut per Syl.& Couatiloeis citatis. Et quamuis testamennam manifesti vis. a s rarii, qui ob usurarum exercitio iam destitit, si ante mortem non satisfecerit, aut idoneam cautione praestiterit,ut supra, sit nullius momenti, iuxta ea, quae suma diximus ex Molin.cum alijs ab eo allegatisinihilombnus si talis usuratius manifestua desierit
stamentum condiderit, non pretula substactione ita cautione praedicta, si deinde a
te mortem idoneam cautionem dederitim stamentum alias nullum assumit vires , aeconualescit,ut per GIoc & Anch. in o. cap. quamquaeGlos .in Clemi ver.Maniis hae sepultur. Vil lag. d. qst. 3 I .c cl. t..diali QS,quos refert,ct sequinar Ioan.de Salas, d.dub. 7. sub num ro.vers. J estamentum eius ; qui hanc es ' dicunt rationem: siquidem testamentum morte testatoris confirmatur: at huiusmodi testamentum ante testatoris mortem omnia habuit ad eius validitatem necessaria. Quod quidem locum sibi vendicare, ait idem Ioas. de Salas iub6.num. ι o. vers. An autem; etiam si huiuia modi manifestus usurarius post testatI. Clum
conditu cauit quidem idonee,sed post cautionem secrete usuras exercuit: quia licet non habuerit animum restituendi; tamen verum, de suffcientem satisdationem prς-
stitit, ita ut ad restitutionε compelli possit: cuius opinio nobis videtur satis pro itineo mag squia Panor.auctoritate roboratur in d.cap.quia in omnibus,sub num. Io. de VSur.quamuis Molin. Couaride alii relati ab ipso lora.de Salas contrarium Sentiant. , 'Illud autem circa rem hane nolui sit Elisas praeterire,quod Molin.& Couatidicunt detestamento manifesti usurarii Infidelis, qui Principum Christianora iurisdictioni subduntur: dum horum quoque testamentum inualidum esse censeant, nisi serventui ca, s prscipiundar in Lcap.quamquam.Sed re vera probabilior nobis videtur sententia Ioan. de Salas ibi mimio. dicent f talium Infidelium testamenta non comp ehendi sub disposd. e. quamquam, ex Prqsumpta voluntate Rom. Ponti f. qui Christiano nsaluti ex poenarem speciebus censetur vinluisse consulere, atque adeo curam habuisse:& non de iis,quilatis sunt,& quora usu
Quinto est adnoti quod lices in L eam
27 quamquam nulla feratur excommunicatio contra sepelientes. manifestum usurarium, qui usuras restitui iussit, antequam executioni demandentur ea,quae in d.cap. seruari
mandantur; nihilominus diei, sepelientesssis ipso facto excommunicati per Clem. I.
312쪽
su,num. 9.Ver Serio obser Inon tantum tumulantes,seu in foveam, &in sepulturam corpus inserentes ι verum etiam clarici deserentesxereos,comitante asportantes s
nus , aperientes, sedientes, seu fabricantes sepulchraim,& alij eiusmodi. His etiam adde , quae supra eumulavimus, vers. Vltima poena:& g. I.q.67. siquidem in pqnam vis-raiij repelluntur a testimonior non admittuntur ad iuramentum suppletoriumpotest frater rumpere testamentum fratris usuraria instituentis: vlarari j appellare nequeunt ad subterfugiendam usurarum restitutioia taeeusatis denegantur aduocati propter criminis grauitatemprohibentur habitare in. ter Fideles : & domus in Ciuitate eisdem Iocati non permittitur , ut late declarat Io. Bapt.LRDin dα.quamquam, de usur. in ε. Est denique statutum in poenam eiusmodi usurariorum , ve si ad usuram pecuniam ac . ceperint, easdemque soluerint, denegetur eis repetiti sicut de eorum haeredibus, d nec ipsi usuras extortas, aut eorum haeredes restituant;nisi alleuius Ecclesipvel sterius nomine ad usuras pecuniam acceperint, destiuerint, quoniam tunc statim eis eo eis ditur repetitio, ut in cap. Michaelin ibi Pa. nota de usur. & lase Salas L dub. 7. in fin. qui etiam sub num. ro.in fia. ex Villag.loco
citato, coactus. 8. & Bald. cons.33 q. negat, posse Principem saecularem statuere, testamentum manifesti usurarii esse validum,non praemissa usiurarum restitutione, aut idonea cautione praestita,iuxta tex.in d.cap.quam quam e siquidem Principes saeculares non possiant derogare legibus Pontificiis, sesu. tem animae prataertim coacernentibus.
EPiscopus potest dispensare cum cleri.
co manifesto usurario post poenitemtiamine satisfactionem, ut maneat in benesi. cijs iam obtentis: quoniam licet possit eun deponere,' ut supra ostendimus concI. prae cedenti; potest tamen eundem non demanere, sed suspendere ad tempus , ut ibidem diximus, & eolligitur ex tex.in c.pra aterea, de usur.ergo post poenitentiam,&satisfactionem potest eum relinquere in pro
pcjs benefici js iam obtentis. Imo Glos. in
d. c.praeterea nquit, Episcopum dispensare posse cum clerico usurario manifesto post poenitentiam,& satisfactionem habitam, ut habilis fiat ad Eeclesiastica beneficia obtinenda r quam sententiam tenet etiam Pa nota in c.inter dilectos,de exces. Praelat. Villag.d.q. 3 .cOncl. I de usur. Dia2 c. 88.in prax. & communem esse testatur Couar. lib. 3-var. resol. c p. 3. num. 3. quamuis de inde eam restringat cum Glos. ind. c. inter dilectos , ad beneficia obtenta , non autem obtinenda. Non tamen puto recedendum
esse ab opinione Glos .ind. c.praeterea, &sequacium:nam, ut ait Molin. d.disp.3 36. Glos in d. c.inter dilectos, non negat, posse Episcopum post pςnitentiam, & satisfacti nem reddisire habilem clericum usurarium Iad beneficia obtinenda, quae de nouo V cent , & ad quae de nouo post talem poenitentiam ius acquiransed solum asserere non posse habilem reddi per Episcopum ad ea beneficia obtinenda, ad quae ante poenitentiam, & satisfactionem fuerat promotus ,&habebat ius, sed omnino esse ab eis repellendum, eonferendaque esse alteri:cum qua sententia videtur pertransire quoque Ioan.
de Salas d.dub. 7.sub num. .quamuis c6trarium teneant multi, quos retulimus suprad.S.I.q. 7.illat. I. Non tamen Episco.
pus,imo nec Legatus dispensare possunt,ut usurari, manifesti sepeliantur in loco sacro, non adimpletis iis, quae decernuntur in Le. quamquam de usuri ut habetur ex Tusch.
venusurarius manifestus, concl. 3 3. num.
7.licet Episcopus possit tollere ab usurario infamiae notam, ut iupra diximus d. q. q7.
nouerit subiacere An cambiascca celebrantes cotra sermam nostrae Exπauag. poenas contra usurarios per sacros Canones si
tutas incurrat ipso faeta, vel post sententiam a Iudice latam. Si I.
313쪽
-293 Commenti in s 3. Extrauag. Et ripae Ve
IN haere poeoas contra visrarios persa -ctos Canones inflictas ipso facto iacur. rare Gebrantes cabia sicca vi nostrae Emtra g.videtur esse dicendum. Probatur ex illis verbis huius S. Sensueris lacere, quae significant rinam excommicationis incur-' tendam ipto in c. a.de hqret,in nos adnotauimus in nostris Comment. in
il .corn. m. lib. I. c. 3. I. Hi ac vigore
prsdictorum verborum Glo in c.quaquam verisubiacere,de usur. lib.6.inquidquod per Ly.labiacere,vi dicti c.quamquam, hodi Ecclesiastici admittetes ad sepulturam Ee. etesiastica usurarios mamsestos, enasc6tra usurarios latas in Cone. Lateran.de quiabus in c. quia in omnibus,de usuri ipis facto incuri sit. Ergo cu pernosita Extrauan statuatur, ut quicuque contra eande constitu. tione comiserit, poenis a sacris Canonibus contra vlia rarios inflictis e nouerit subiace. re , cambia sicca eelebrantes poenas ipsas contrahunt ipso facto, & nulla ex ruta lindicis sententia. t . 'Pro determinatione huius d ficultatias sunt recolenda ea, quae in precedentiquaestione adnotauimus,du diuisimus usurarios in mani Estos, di non manifestos: & mani. sestos in notorios notorietate facti,&manifestos, ac notorios turietate iuris . His breuiter adnotati sint
CAmbia si a occulte ur non manifestε
exercentes, vi nostrae Extrauag.vsura.
riorum mnis ipsos nos i ciui .Haec eone lusio patet ex his,quae diximus in praecedenti quisicine cocci .ubi ostendimus,
eo poena aliqua deteri ita n6 puniuntur, nec eo iumad aliud tenentur, quam ad uua- rarum perceptarum restitutione: at perno. stra Extrauag. cabi asiaca exercentes,illora vlurariorum p nis lubriciuntur,quibus per sacros Canon scostitutae reperiuntur; non ergo cambia sicea occulte exercεtes vi nostrae Extra g. intrariorum pinis ipso facto subiiciuntur. Nec obstat rex an c.praeterea.
de viar. ubi agitur de virarijs sit liciter: de clerici veniunt plectendi tana suspensi nis ab cifici de beneficio; ac laici rina exeomnieationis: & idebcii usurariis etiam no manifestisceriae, ac determinatae poenae teperiannir inflictet,vi nostrae Extrauaneis.
manifesti,quam no mani sestu quoeliares detur, quod rem ille loquitur de vlara
manifestis tantu qui moniti adhue perseu tat in exercMis viviis:&ita quoque intelli gendi aut rex. in c. r.eod.tit.&cui oblitus, di c.quoniam, Iq.q.4.Vt nos adnotauimus. supraq.ptaeced.c6cl. a. de colli turetia ea Dec. d.cosa Io.undecurina aliqua de tu re Canonico usurarii nomanifesti non amciantur, exercetes occulte cambia sicca, ae committentes contra nostrum Eariauag.vi eiusdem usurarioisi poenis non subiiciuntur. Et quamuis hodie omnes usurarii essici, tur infames, cum omnes sint improbi, ut late ostendimus supra, q. praeced. conci a.de per consequens non valeant ad dignitates promoueri; nihilominus, clim usurarii ncinmanifesti ante iudicis sententiam non sine
tales,ut in eadem q.eoncl. s. ampl. . ostendimus,cambia Mca occulte exercentes ante iudicis sententiam non prohibentur ad dignitates promoueri. Dixi, Ante iussiensententiam, quia si in iudicio de tali crimine eondemnetur, infamiam statim contrahur,&propaerea non possunt ad honores, ac dignitates promoueri, nec ad beneficia praesentariae eligkrepelluntur a testimonio,no desertur eis iuramentum suppletorium in desectum probationu,non audiuntur pete-tes usuras de iure sibi debitas, nisi restinati xvsistis indebite extoriis, di potest sater eius, qui sicca cambia exercuit, de de testerimine condemnatus filii, & turpem re sona instituiti testamentum rsipere,ut sipra adnotauimus '.praeced.eoncl. ε .limitia. αcoacl. 3.circa mac S. L. 7. illat. I. Se
314쪽
CAmbia sicca publice,ac notorie exedicentes ipso facto subiiciuntur poenis
per sacros Canones usurariis manifestis in- fictis. Probatur,tum quia non nulli alij volunt , usurarios manifestos ipse iure conci . here poenas a sacris Canonibus statutas, ut habetur ex Panorm. in c. quia in omnibus, num. 9. de vir. tum quia, dato quod per sacros Canones usurarii mani sesti non plectantur poenis ab eis statutis ipso sacto in. currendis;nihilominus vi nostrae Extrauaseeambia sicca publice,ac manifestὶ exercentes, ultra poenam infamiae, ipso ficto subiiciuntur poenis per sacros Canones usu.rarijs manifestis inflictis r & id ob illa verba in nostro gaeotenta,Noueriti iam siqui, dem verba illa denotant poenas ipso facto
incurrendas, ut supra sufficienter ostendimus.Nee exiginar ad constituendum usurarium manifestum, ut quis publice, ac notorie usuras exerceat ia mutuo sermali, sor. maliter sub usuris mutuando sed satis est si exerceat in mutuo virtuali, nempe sicca cambia publice exercens:aut vendens merces supra rigidum, & iustum pretium ob dilatam solutionem, aut publice emendo minus infimo pretio ob anticipatam solutionem,ut supra adnotauimus S. I .quqst.q7 .il- Iat. 3. unde cambia sicca publice, ut supra exercentes cum sint manifesti usurari, in poenas contra usurarios manifestos de iure
Canonico inflictas statim incidunt.
OVamuis emia sicca public E exerce. tes ipso iacto subij ciamur pqnis co-tra usurarios manifestos a iure Canonico inflictis, ipsi timen campsores non tenentur in foro conscientiae huiusmodi poenas subire ante Iudicis condemnationem. Haec c6clusio patet ex ij quae nos adnotauimus in nostris Commentarijs ad Bull. coen. lib. I. can. I. q. 27. num.3I. & 36. cum pluribus seq. ubi ostendimus, nullo iure probari, delinquentem teneri in foro conscientiae ad poenam etiam ipso iure latam ante delicti, condemnationem, vel saltem declarati nem, ut lat8 Molin. rem. I. de tu stit. & iur. disp. 9 3. AZOr.p. I. Instit.moraI.lib. I. cap. 7. Et eo maxime ; quia in casu, de quo agitur non constat de voluntate legislatoris intendentis . obligare huiusmodi campsores ad poenas praedictas, etiam ante iudicis c6demnationem, vel saltem declarationem, iuxta ea, quae tradita sunt per Say. lib. 3. de
ceas. cap. 9. num. 2 o. cum aliis a nobis cu
mulatis d.q. 27. Quae tamen conclusio i cum non habet in poenis Iudicis executionem non expostulantibus.Vnde huiusmodi eampseres in foro conscientiae tenentur se abstinere a communione altaris Monec restituant, iuxta tex. in d. c. quia in omnibus, de user. Siquidem delinquens tenetur subire poenam ipso facto impositam, quae iudicis actum aliquem non exigit, ut probauimus Squaest.27. sub num. r. ubi etiam sub num. o. idem dicendum esse diximus de pgnis impositis ipso iure ex facto negativo; quoniam in foro conscientiae tenetur dein linquens subire etiam ante iudicis csidem
Ibi, conspiratione ecerint,vel congesam undique pecuniam,ita adse redegerint, vel quasi mono polium, cf. De monopolio, quid sit, δc quod modis fieri contin.
gat,& de ipsius iniustitia. Q IV.
a Monopolium de Mura monos 3 Monopolium multis modis comminisurio Dolus, raus Naanmutariorurn in cambys
s Monopolium in cambys graliter committa.
6 Concursus ad monopolium potis haberi da. pliciterim uescilicet,er negatisὸ.7 Canasiorumpretium supra rigormam duplieiter augeri potest per eampserese directe silicet, di indirecte. 8 Monopolium in cambys se directe fias, esteontra iustitiam, O onus habet restitutio
315쪽
3 oo Commenti Ih 3. Extra uag. Pij ripae R
ρ MOMntium obligat ad culpam, Orestitu. tionem. iue pacto expresso, δερ tacito inter Natorer t. I o Monopolium obligat ad culpam, O ad recto rasionem, Καὶ conspiratio . pluribus ii suὰ reductioncumia undique congesta, ab mo tantum flat usta in spiranonem ali
ii Moropolium obligat ad culpam, Oro ι- tionem ut supra, quocunque modo per sigia
auge4tur cambiorum p ratum. is Monopolium comminitur Probibendo, ne Hydem cambio. 3 Cooperantes ad momposia δειienda eadem modo puniuntur, teccam,qa resuinionem reuentur,acfacientes.s MMopolium est contra iustitiam non δε- iam Fflat ad augendum murum sed enam ai ad pretium mimendum. is Monopiarum v comminu bona fide pecu niam totam Adse redueni, ut sibi consuis.
a Myr ad minuendum pretium contra cam seres,qui mώπopolium scorum ad augendum cambyfrruum.
37 In e tenui alici H cambiam ex priuilegio Principis ner quanta peccent, ct aure.
vi recipiendis ab eo, cui dedestum eamis bis adaugendum pretium cambyin secum dis Gavinis. io Monopolium tunc committitu ,quando me careres conspirans Maugeaeuum pretiano
supra iustum. a r Cambivin omne per sisuras en essentialitos premuratio pecunianssensis cum absenti. ba a Monopolium de iure ciuili dup-.z3 Camiserra uua possi- covi re is eorum
3 serra conspirantes ad reperendas pecunias ab eo, cui cambio dederum, oriunι com ais itiam. io Cam Prum conspinioner ad re se Myecunias ab eo ut dederunt ea vis, preuiatim ad Murandum iustum fretium
eambiorum. 3 7 duo caussa est, ut rei vendatur plur ri. yrso pretio,ini ematur minus in nrosec- ωι mortaliterio ad reinsutionem senetur.
1 8 Ex diues, non fit illatio. 29 Conspiratis ιes esse contra iustitiam, Ocbarisatem in cambys, etiam si soranaliter non sit monopolium. 3o C. foribus an uis liceas pecunias datus cambio σεῶδεο loco recipere; non tamen eisdem est licitum ad illas recipiem cons .
3ι L.-c Ciae monopol. ex casuri AD euidendam eorum, quae in Mare dicenda elui, est adnot. primo,quod conspirationes,& undique pecuniarum c6- gestiones ad monopolium committendum diriguntur:siquidem conspiratio dici potest omnis plurium coniuratio ad actum illicis
tum committendum,ut in e eoniurationum cum quatuor seq. I I. q. I. Nex. cons II. num. II. lib. 6.&Tusch. veri conspiratio,
concl. 78o. Vnde cum pauci nummularii conspirantes undique pecuniam csigestam ad se redigunt, ut carius cambiant, hi pro culdubio quasi pecuniae monopolium committere dicuntunnon secus, ac pauci mercatores totas merces certi generis coem tes, ut ipsi postea ad eorum arbitrium easi vendant. Etenim monopolium propriε di. citur, cum unus, vel pauci efficiunt, ut ipsi soli aliquod mercium genus vendant e pretio, quo ipsi voluerint, ut eolligitur ex j. unica, C. de monopol. Deriuatur enim monopolis nomen a monos graece, idesti unum,de pola, quod est veditor, vel polum . quod est venditio, seu poleome, i st vendo, quasi monopolium sit unica venditio,&monopola unicus venditor, ut rectε deelarat Glos in t .vnica, C.de monopia. RehelI. p. a.de obligat. iust.lib. 9.quaest. 7. Molin.de contridisp. 3 . Salon. 1.2. in D.Thom. Π et 8.sub tit.de his, qui monopOL exerc.num. i. Ioan. de Salas in suo tract. de empl. &
Secundo est adnotand. quod sicut mo-ν nopolium in emendis , di vendendis rebus Diuili rod by Coosb
316쪽
rebus quatuot modis Inter aliis fieri eo
tingit: Primo eoemendo propria industria merces omnes alicuius genetre,easque sup primendo donec pretium auctum fuerit, ut supra diximux Seeundo impediendo, n aliunde ab alius asponentur: Tertio conueniendo inter se de pretio, ut nemo vendat minus:& quarto conueniendo cum Principe, vel Rep. vi ipsi soli vendant quasdam merces, ut habetur ex Ioan. de Salas in suo
portionaliter, & eisdem modis inter alios contingere potest in eambiis monopolium, seli quasi committi;eum cambium, ut saepe diximus, vel sit contractus emptionis, seu venditionis, vel saltem ad talem cotractum reducanar.Nam unus,vel pauci Nummularis quandoque solent totam pecuniam vn dique congestam ad se redigere, sumendo eam ad cambium sub minori mercede ad diuersa loca,ut sic illa in eorum potestatem redacta,non soliim commune pecuniae,pre lium, sed etiam eambiorum mersedem augeat, ut coastat ex nostro S. in illis verbis, Velerusamum ueneumam ita a ere- detrem, Oc. Eeae huiusmodi monopolio exemplum ponit Scac.Llimiti Io.num.8. Solent autem aliquando dolosi quidam 4 nummulari inhaere taudulentavri industriatum dantes, tum etiam cambio accipientes,ut habetur ex eodem Mac.loco citato,sub num. s. Siquidem esiungere solet, ut duo vel tres ditissimi Mereatores cum Ministris Hispaniarum Regis conuenire dedando eis cambio ingentem pecuniatum uuantitatem pro bello retendo, de alijs i Pius Catholi eae Maiessatis indigentiis: sed
quoniam huiusnodi mercatores non habdiadeo ingentem pecuniarum summam, sumunt ad cambium ab aliis, ut deinde Regident cambio. Vt autem tam in dido, quam in accipiendo ad cambium lucrum consequerentur, hae utuntur machinatione:nam
supponunt fictoi emplarios, quibus subparuo is nore darent cambioret cambii M. lore praedicta fraude extenuat ipsi deinde eambio vili acciperent ab aliis. Deinde sub modico scenore constata pecunia, qui Regis ministri estat ab ipsis mercatoribus ci
bis aecepturi, solent E eonuerso supponere fictos campsores, a quibus ipsi sub magno
acciperent cambio, vidi Rex sub eodem scenore accepturus esset ab ipsis. Posset etiam in cambiis committi mono.s polium vi dolo, aut fraude impediendo capsores,ne ad nundinas se conserant,ut ipsis quo pauciores sint, sub maiori scenore proprias pecunias ad cambium talent: na quo pauciores campsores sunt,eo magis cambia reddunt: & quo plures , eo minus. Potest quoque in cambiis fieri monopolium, si Nummularii inter se conspirent, ut nullus det cambio, nisi cambiorum lucrum taxetur usque ad talem summam, quae sit ultra iustum pretiu, ut habetur ex Romoal. Col. de camb. eap.3. Item solent conspirare, ut exigant ingentem pecuniae summam, atque ideo,induAa illius pecunia, cambioru pretium augeatur. Solent quoque eadem ex causa curare aliunde pecuniam sibi remitti, qua exacta inducant eiusdem pecuniam, de cambiorum pretia augeantunsiquidem hςc omnia ad monopolium reducuntur, ut habetur ex Filii uc.toma.qq.mores. tract. 3 . de camb.cap. 7.q. s. concLI. Idem dicem dum est de illis, qui proprias pecunias occultant,ut earum i nuria, cambiorum pretium ericiatur maius , ut ex eodε RomoaLCol.loco citato. Denique posset unus, vel pauci conuenire cum Principe, vel Rep. vi
ipsi soli dent cabio in eorum Ciuitatibus, ct non alii,ad instar illorum,qui priuilegium impetrant a Principe , vel a Rep. ipsis solis
liceat aliquod genus mercis vendere, & no aliis, siquidem hi dicuntur adhuc monopolium large saltem consideratum committere, ut habetur ex Ioan. de Salas de empl. &vendit.dub.38.sub num a. Dantur etia alii calas,in quibus committitur monopolium, de quibus insta latius dicemus.q. 6. Tertio est adnot.quod duobu4 modis ad monopolium concurri potest, positiue liciti. cetide negati v E. Posiriue,quando pacto expresse fit conspiratio inter nummularios, ut nemo cambiat, nisi sub tanto scenore, & nominori: vel pacto tacito, cum datur signum
de iuuando monopolisi, recodita pecuni. Negariuὸ autem concurritur ad monopOlium cum quis animaduertens alios mon
polium motui, se nullo adhibito pacto a stinet
317쪽
abstinet se a negotiis, non dando pecunias
suas cambio;ea tamen intentione, ut audio per monopoliu pretio maiori, postea cu lucro deleas ad cambium, ut habetur ex Fil-
Quarto est adnot quod dupliciter potest et cambiorum pretium supra rigorosum per nummularios augeri: directe scilicet, & per se;& indirecte, atque ideo per accidens. Di.
recte augetur cambiorum pretium ut supra, mediante monopolio altero ex dictis mois
dis. Indirecte vero, & per accidens, quando quis intendit principaliter agere sua negotia,sibique c6sulere,ex quo sequitur postea
in nundinis pecuniarum penuria, propter quam cambiorum pretium alterarur, ut patet ex eodem Fili iuc. loco citato, concl. a.
Exemplum poni potest in mercatore ditissimo, qui in nundinis totam sua pecuniam undique congestam ad se redegit, ut emat Ciuitates aliquas,& Castra, ex quo proue nit in nundinis pecuniarum penuria, & ex ea cambiorum pretii supra rigorosum alterati ab ipso mercatore non prς uisa,vel fiat . tem non intenta ; sed intentasolum Civita.
tum,& Castrorum emptio. His breuiter sie adnotatis,sit
Monopolium si directh, ac per se fiat
in cambiis est contra iustitiam,&onus habet restitutionis annexum, si ex eo cambiorum pretium supra iustum augeatur. Haec conclusio est Sol.lib. 6.de Iust. & iur.
niter. Probatur conclusio; quoniam monopolium est efficax causa,cur augeatur camis
biorum pretium supra iustum modo indebito , cum pretium iustum cambij no pendeat ex camplam n arbitrio, sed ex aliis causis , ut supra ostendimus in explicatione prus.
mij,q. Est ergo monopoliu contra iustitia:& cum sit iniustaemudamni aecipientium
ad cambium, per consequens habet onus restitutionis annexum, cum omnia peccata contra iustitia hoc onus annexum habeant: siquidem omnis restitutio debetur, vel ratione rei iniuste accepta, vel ratione iniustae acceptionis, ut habetur ex Caiet. in sum.
vers Restitutio, di ex alijs communiter: &ι qui causam damni dat,damnum dedisse ce
setur, iuxta vulgatam iuris regulam.Confite. matur haec conclusio ex nostro g.ubi huius. modi monopolia laaquam inius a prohibe.tur,& de iure communi in uniuersum damnantur,ut in I. unica, C. de monopol. Imo
quod iure quoque naturali monopolia in cambijs sint damnata, probat post alios Io. de Salas d.dub. 3 8.sub num. 3 & q. Ampliatur haec conclusio primo, ut m 9 nopolium in cabjs sit contra iniustitia cum onere restituendi, siue pacto expresso inter
mercatores fiat,sive tacito,iuxta ea,quae suis pra adnotauimus in tertio not.etenim iaci
ti, & expressi eadem est vilius,l. cum quid, isti cert. petat. di in specie Filiivc.d. concl.
. Secundo ampliatur eadem conclusio, utro locum habeat, siue monopolium fiat per conspirationem plurium totam pecuniam undique congestam ad se redigentium, siuὰ talis reductio citra conspirationem aliquam ab uno tantum fiat, ex q ua pecuniarum pinnuria in foro proueniat, & cambiorum prollam augeatur: quia monopolist siue a pluribus,ssiue ab uno fiat, semper est contra i stitiam, & essicax causa, cur pretium, cam biorum iniuste augeatur:& vi nostrae Extra. uag.in hoc S.alternatiue damnantur cospirationes, & pecuniae undique congestae reductiones,ut constat ex illis verbis,Eos, psi conspirasionesfecerint, Mongestam uniqua pecumam ira ad se redegerint, erc. Dictio enim,uel, altematiuam naturam habet,& in alternatiuis satis est altenim adimpleri, l.
is, qui, S. verum, isde reb. diib. l. si quis ita stipulatus tuerit,& l. si ita quis stipuletur, ff.
xi tra iustitia, & ad restitutione obliget, sissvnus, vel pauci numulatij omnem pecunia ad se redigant, modo supradicto, sumendo ad
318쪽
μ urando aliunde peeuniam sibi remitti, eandem occultando, siuEconspirando, sed eonueniendo de non eambiendo, nisi metiolaria seminum, quoniam his omni-.bus modis augetur cambiorum pretium indebito modo, propter quod monopolia
tanquam iniusta damnanturi& committe res ea peccant contra iustitiam commuta. tiuam,ct tenentur ad restitutionem 3 me.
ei pretisquod ex eorum monopolio processe, ut pretier Doctor. supra citatos habetur
13.Et quamuis Moli de contri dij. 36s. in fin. cuius sententiam pmbabilem putet
Less.lib. a .de iust.& tutacap. 1 . b.ao.arbitretur , praedictos mercatores monopolium committenaes pecunias omnes ad se redigendo ut supra,non peccare c5ua iustitiam commutatiuam,sed tantum cotra legalem. seu contra charitatem, atque ideo non teneti ad restitu irem, nihilominus in contrarium est communis 'innio, ut patet ex
quae cumulat Ioan. de Salas post alios,m .de empl.&νεdit.dub. 38.mvn. .cum monopolium sit eficax causa iniusta alte rius damni cambioriam pretium aneri debeat ex licitaravis,ut quia pecuniae pauscitas proueniat proiner bella,aut alia impedimenta, aut propter multitudinem petentium ad cambium, ut habetur ex eodem Io. de Salas de ea . dub. 38. sabnum.3. viarm hae eadem re ali t Veg. in epiti vencambium, easu a S a s .dicentetm, pretii catanum iustum esse,quod est insero eam planam,seclusis fiam, saepore tractari
non quod hes ebit quando litterat ostendtatur es fies solutio. : H. ' is
Quarto amyIiatur, ut contra histitia eumri onere restituendi sit monopolisi, quo vn ιveLpauci ea fores alios prohibent, norambiant, vi qm septa iustum pretium de cambior siue id essiciant vi, aut dolo impediendo campsores ne ad nundinas set comserant, pecunias, aut ehyro pha destietes pro ea ijs celaenandis r uue cam ema
prohibeant vigore alicuius priuil j ei a iustam causam a Principe impetrati ,rip retexijs,quae habentur ex Ioande Salas trin.de empl.& vendit. dub. 3 8. Bb minua.& 7.dt Scac.loco insta citando, iub numa a. siquidem utroque caua, si eambiorum . pretium supra iustum augeatur,praedicti caesores sunt iniusta causa talis damni. adeo tenenint aliis campistibus interes . teriere si hicnim amiserunt, &camplarii
damna reficere, quatenus pretio supra iustum cambio acceperint ratione talis m nopolii.
limo ampliatur ut quae diximus dor 3 cmplaribus fialantibus monopolia ut sup extendantur ad cooperantes ad moninpolia committenda r ME cooperenturn tiue, ut quia aduertentes alios naenop
moliri,ipsi, nullo adhibito pacto, asstisenent se a negotiatione, non dando ad cam. bium eorum pectinias, ea tamen intentis m,naucto permonopoli si pretio, sub maiori deinde lucro dent ad cambium squide
s ex eorum negativa cooperatione, seri pretium suetis auctum, rei sint monopolii,& ad restitutionem tenetur: secus autem si ex tali cooperatione pretium no augeatur:
quoniam pia casu laetunt e stiva causa inlini damnii sirem autem caesii posteriori,ut tecte docet Filimcae. tract. 3 s. de censibat
Cooperentur monopoliis positiuε auxiliam tes emplaribus ad pecuniam undique c6- gestam ad eos redigendam , occaetandam , ves dolosE cum eisωm eampseritrus caminbia me contrahentes iuxta ea, quaesupra
ducimus,notia .vers. Solent autem. Etenim
cooperantes huiusmodi lant inpari causa, ut habetur ex Fabian. Genum. de camia sub num. ao.versHoc idei quemremet,&sequitur Scac.de commerc. &Lamb.g. I.q. 7.p. 3. limita Io. num. I . ubi etiam addit, eos essem maiori culpa,& teneri ad maio-' item fuissectionem, cum damnum inserant uniueisae negotiationi. Sexto ampliatur, ut sicut Gaea iustitiam est monopolium ad augendum preti ncainbiorumsupra iustum; ita etiam contra iustiti m est mompolium ad minuendum cambiorum pretium minus iusto, ut patet ex iis,quae habentur ex Scae. loco iupraci inrato, sub nulli. I 3inam contrariorum eadem indi Piplina. Li
319쪽
quae diximus de monopoliis eambiorum , proportionaliter applicari possint in monopoliis aliarum mercium, ut bene post alios declarant Io. de Salas d.dub. 38. de emps
Sic ampliata limitatur primo haec ipsa
Is conclusio, ut quamuis campisres mon polium committeries, quo pecuniam undique congestam ad se redcgerint ad augendum cab:or u pretium supra iustum mortaliter peccent,& ad restitutionem teneantur,iuxta ea, quae supra adnotauimus, am,
pliat. a. si quis tamen pecuniam praedictam Od se redegerit bona fide,ut sibi consuleret, di sua negotia perageret,iuxta ea,quq supra
diximus vi q. not. licet ex tali reductione pecuniarum sub equatur,propter quam augeator pretium cambiorum, is quidem nuI-lam culpam contraxit,nec ad restitutionem
aliquam tenetur: quia dicti pretij incremeti non suit causa per se, ae directe; sed caula per accidens ,& indirecte: at in moralibus attenditur id,quod est prase,non autem per accidens. ita Filii . Laract. 3 I. de cen.si & cmb.cap. T. q. 7. qui hocampliat verum esse, etiam siralis animum tabuisset postea dandi eam ad cambium; atque ideo ad redegerit, de pro nunc noldaicambio,quia timet pecuniam perdere,chm non inueniat personam idoneam, necdidem habeat me .catoribuo quibus pecimiam ipsim exegitasquidem hoc casu prudenter agere si pro babili nitatur coniecturae r secus autem si moueatur ad differendum dare cambio ob I aerum: quia si avertat, se fore causam esse. ctivam augmenti dicti pretii, peccaret climrestitutionis onere, ut per eupcim Filii uc. ibi contra Molin. i. Secundo limitatur, ut licet camplar is monopoIiam lacientes ad augendum pre tium cambii supra iustum peccent mortalisteriae ad restitutionem tineantunnihilombnus licitum est versa vice casusuariis monopolium diioere ad redimendam eorum
vexationemratque ideo interse conuerrire,
ut nemo Meipiat cambio nisi iusto ipretio medio,ves infimo. Etenim emptores aliarumercium contra earum venditores, qui se
eerunt monopolium ad distrahendas illas earius supra iustum pretium, possint quoque farcte monopoli , ut nullus eas emat, nisi iusto pretio, medio, vel mmo, ut post alios proiat Ioarude Salas loco citato, sub
num. 3. dicens id verum esse, durante venditorum monopolin &non aliter, & Scae. d.limit. o. num. I 3IIac eadem ratione dicunt Less m in. & Veg. quorsi opinionem probabilem esse ait Ioan. de Salas ibidem, vers. Hi ac in auctionibus: in venditionibus quae fiunt sub hasta non larx iniustum pet re ab aliquo, ne pluris licitetur, ut ipse rem infimo iusto pretio habeat;quamuis contrarium videatur docere Scac. loco paulo B-pra citato & alij, quos refert idem Ioan. de Salas ibidem. Tertio limitatur, ut etsi impedientes II alios ne dent cabio ex Principis, vel Reip. priuilegio citra iustam, ac rationabit E cauosam sibi conceta, ut ipsi soli cambiant cum
maiori scenore, sint monopolii rei, peccent mortaliter,& ad restitutionem teneantur, t supra adnotauimus,ampl. q. ita ut primo imco teneantur priuilegitum huiusmodi i m. petrantes, cum sint principales causae damni;& secundo loco,ac in subsidium, qui co- cesserunt illud,ut post Gib. a.de iustit.deiuricap. II. b. ao. inquit Irim de Salas d. b.38. Bbrium. a. in fine; nihilo nussi Princeps, ve I Resp.-utatur ex iusta, acra. tronabili causa ad cocedendum praedictum
priuilegium uni, aut pluribus,ut ipsi ibit, &non alii in aliqua Ciuitate, vel Prouincia
dent cambio no peccarent,nec ad aliquam restitutionem teneretur. Etenim Princeps,
vel Resp. potest, tale privilegium ex iusta
causa coneedere mercatoribus allam me
ciunt,uti soli, & nSalij earum genus alia quod verulam, ut late probat Ioan. de Salulaeo eleno, Fillhae. loco, mira citando , ω Scaz.ddimit. Io. sub num. I. post Medio. di alios. Hinc est , quod datur cambium ossicio, cuius meminit Romoal. Col. de Camb.cap. 29.quo aliqui campis is obligatur are cambio mercatoribus alicuiusci tutatis, aut Piouinciae, qui habeant pecuniam , vel creditum in loco destinatae soluistionis, ita ut a tali obligatione non possint ad eorum libitum se eximere. Est tamen viarum, quod huiusmodi campseres ex ossicio ultra iustum cambiorum pretium, possunt
aliquod stipendium consequi taxatsi a Rep. aut arbitrio prudentis viri ,& id ratione
320쪽
obligationis de emblendo. Siquidem si tur videntes cambia parum scenoris si
das mutuo ex praeuia obligatione mutuadi, serie , conlatrantes inuicem conuenerunt, ratione talis obligationis potest incremem tempore sonationis siciendς per dictum N . ta aliquod consequi, 'amuis ex mutuo es. ω omnes, & singulos recepturos ab eo suas hil possit istendimo est ratio, cur id in ea sit, pecunias ad cani bium datas. & cum eodem de quo agitur denegati possit. Datur etiam in ipsis nundinis saltem illa vice non re- campi e ex ossicio in cambio ad min cambire,ut per prius Licere soleb mi in hoc eum, quibus istis datur facultas eam- aec ut non existemibus, eampsoribus, sed biendi, di non aliis, de quibus supra eo- campi riis pecunia indigentitiis, embi mus in explieatione promin. Mist. I 3. rum pretia augeantur. Ussitum Bit ergo, . enim tamen est, quod quando prim anc Apiratis predicta contra Titi ira, sit . ceps, aut R. p. huiusmodi priuilegia eo, licita, ita ut eam ores sint a culpa im--.cedit, presertim in mercibus Reip.e-- ne &quaesita ex tali respiratione restit a muniter necessariis, debet simul pretim remn teneantur
i taxare, ne si id priuilegiatoriim arbitrio Quidam dicebant,quod me licito eam.
relinquatur , detur illis occasio veliden- Is fores prςdicti pollicit conspirate ineo uia di, aut eambiendi iniquo pretio non sine pecuniis recipiendis a iupradicto N. cam maximo Reip. detrimento, ut habetur ex Piliario, cui ad cambiam dederauit ad pKRIlluc. tom. a. qq. trin. 3, de contrin. mas nundinas,estra monopoliumn quam oneros cap. 7. quest. 11. conclusa, num cunque aliam csupam. Potest haec senten-xis. & ex Ioan. da salo d. dub.'38. sub eis suaderi primo squoniam re vilissimnum. x. ubi quoad merces id limitat non pretio pridictis pecunias aecepit eambio habete locum in mercidus, quae ad de- a dictis campisti,a sedi deinde summo προ- helisi, di luxum praetinent , cum liu ijs tio easdem tradidit eambio Regiiquod qu pauci, de sere omnes diuites grauentur; dem citra iniustitiam fieri non potest,ut M. atque ideo lacile Princeps potest' habe- υ Prasiit probatum, nota a. veis. Sinat aure iuxtam causam non taxandi pretia. tem: ergo,&c.
alto linutatur piaedicta conelusio , Secundo in terminis embiorum tuneis ut locum non habeat in monopolia circa a monopolium committitur, cum aliquidi. fiuctus, etiam priuam auctoritate eom- tissimi campsores inter se conspirantes pie inita , si tanta talium fiuctuum esset co- tium iniustum cambio constiuum, iuxta ea, pia, ut post uniuscuiusque prouisinemω quae babentur ex Scae. d. limiti Io. mimiactam, magna adhuc sipetesset eorum abun- praesertim si inuicem sibi promittant non dantia; quoniam tunc posset unus, vel duo eambire pio minori pretio quam per eos simul eonuenire, &emere fiuctus illos sis. fuerit determinatum: sed e conuentio , per abundantes,ut habetur ex Tolet. lib. s. seu conspiratio non sitit inita in casu,de iussum. c. 33. rLSemo est illicita,*Scac. quo agitur;ergono potest dici monopolisi. d.limit. Io.num. IM ' Tertio eamplitarii tenentur ad realem Ex hac conclusione sie ampliata, acti, at solutionem pecuinarum emitio pereepta mitata, di ex aths lapis adnotatis patet, tum in primis nundinis suis eampseristras; quid dieendum se in sequenti easii, de alasnon posset tauri in huius odi eam- quo Genuae, id ςdibus nostris S.Siticam. hiis ratio realis eambis, diverae permutatio. biorum materiam eolicans, fui consultus. nis , atque ideo eorum essentiae siquidem N. chm se obligasset Ηνspaniarum Regi omne emblium pex litteras est essentialiter pro eo loluere in Flandria quater millia permutatio pecuniae presentis cum p millium aureorum, totam eampserum cunia loco absenti , ut saepe diximus: er. pecuniam ipse solus sere ad cambium in. go campis res ipsi recipientes pecu- cepit: mla paucis ad nundinas concase nias praeaictas, quas dc derimi ad camingentibus eampsuis: s, di multis eampis- bium ad primas nundinas , & sic rempore ribus, pretium eommune eambiorum la. Elutionis promime iuste reeipiunt hea vi. tis benigia scia taxatum Camplares ui. lam iniustitiae, aut alterius culpae notam tDd e