장음표시 사용
291쪽
276 Comment. In 2. Extra g. Pis Papae V,
nostra Deeretalis loquitur de cabijs tantu,
ct propterea no habet loc ii in ali s contractibus: siquidem a iure antiquo non receditur pluiquam exprimitur,l.praecipimus, C. de appellat. & habetur ex Nauar. Ioco ci. tator ubi etiam quaerit, an idem dicendum sit in mutuo, quod in cambiis, nempe quod non possit fieri pactum in mutuo de certo,ae determinato interesse: & respondet negati uE: quia nostra constitutio est exorbi. tans a iure communi pacisci a principio,vel tostea ante terminum solutionis de interes.le verisimili,ut cenu quid solueretur;etiam
1 si deinde nullum appareat, ut rectε probat
ampl. 8..arto limitatur, quando extaret conis 3 suetudo alicuius Regionis in contrarium , sciente, & tolerante Rom. Pontifice , iuxta ea, quae adnotauimus in Commentar. Extrauag. Pij V.de censib.q. 3.in procem.& inexplic.procem huius Decretalis Extrauag. q. a. unde si extaret consuetudo, ut deductis expensis ex eambio soluatur danti pe-euniam certa summa, vigore dictae consue.
nidinis posset fieri pactum in cabys a prin.
eipio de certo,ac determinato lucro,ut .nh docet Molfp. et .suae sum.trael. . cap. 7.
sub num. 79. Etenim huiusmodi pactum non est intrinsece malum; sed malum, quia o vi nollia: Extrauan est prohibitum: ergo
contra eam potest induci consuetudo, quae dicitur lex non scripta, s. ex non scripto,detur.nanir.gptat ciuil.Ex quibus paret,quod pactum de certo lucro in cambijs non est 'surarium : alias consuetudine induci non pos et, cera contra ea, quae sunt imis natu. rasis consuetudo locum non habeat, ut in c.qui contra, 8.d.' late Doctor.in cap.sin. de conspei. Et quamuis Moli contrarium
videatur docere d.c.7. m.8. nillilominus
id verum esse dicitur praesumptiuE dumtaxat,iuxta ea, quae supra diximus, otita puto intelIigendum esse mis dinto limitatur, ut licet campsor non possit hodie pacisci in eambio cum eam. phario de certo, ac determinato interesse, tante dispositione nostrae Extrauag. id tamen intelligendum est cla determinato i teresse lucri cessantus non autem duaruemergentis:nam camplar conueniens eum campluario de certo interesse ratione dam. ni emergentis, non dicitur vendere usum pecuniae,sed damnum vitare, ut habetur ex
D.Thon . a. a. q. 78. ar. a. ubi etiam Caiet.
Imo potest esse, quod accipiens cambio
maius damnum euitat, quam dans incurrat, ut habetur ex Mols. d.cap. . Dum.7 . qui
bus etiam adde, quae adnotauimus in dictis nostris Commentari in Extrauag. Pij V. decensib.S. q. a . Quod quidem licti mihi videatur probabile; nihilominus cum nostra Decretalis generaliter loquatur de interes.se, nee distinguat de interesse lucri cessantis, & damni emergentis, puto probabilitervi dictae constitutionis prohiberi in ea biis non solum pactum de certo, ac deterin minato interesse lucri cessantis; sed etiam de certo, ac determinato interesse damni emergentis : quoniam lex generaliter i uens , generaliter debet intelligi, & quaa-o non distinguit, nec nos distinguere debemus,l. I. S. generaliter, UdeIegar. praest.& co magis quia non minus fraus committi pollet in uno casu, quam in altero. Est tamen verum, quod si in cambio fiat pactum de certo interesse damni emergentis, sistinebimr pro ea parte, quae ex verisimilibus coniecturis eampsor pari posset; dummodo postea per campsorem ipsum probetur,iuxta ea, quae supra diximus de interesse lueti
An cambium, in quo campsor asse
curat campsuarium, quod cam-bia non excedent octo pro quin libet centenario , singulis an nis,st contra nostram Extra g.
292쪽
IN hac re Aetor. p. 3. Institi mores.lib. I . de camb. cap. I I. quaest. i a. &quidam alii Recentiores tenent partem affirmati-uamr siquidem ex tali assecuratione aperte colligitur,quod camplior non habeat intentum recipiendi pecunias in nundials ; sed tantum in loco celebrati contractus cum illo lucro conuento. Imo hoc cambium viis detur expresse da innatum vi nostrae Extra. uag. in hoc g.in illis verbis, Damimus, cte. ubi manifeste prohibetur in cambiis pactu 3 certi, ac determinati interesse. Hunc sere contractum, vel saltem huic valde similem
fuit determinata lis Marchionis Pisani, qui de anno is 89. confitetur, se debitorem I comini Florentini in scutis 7oocio.&paulo plus cum pacto, quod si ipse Marchio non soluit debitum in menseSeptembris,possin t dictas pecunias negotiati super cambia, &recambia per quodcunque forum, &qua
cunque nundinas; dummodo interesse non excedat octo,& tertia pars au rei pro singulis centum. Accidit, ut Marchio constituto termino,non sosuerit:& dum haeredes Iaco-mini insteterint prci conuento interesse,de. creuit Rota noti deberi lucr m cambis, nee quideM ratione lucri cessiniis,quamuis di. ci I ecimini soliti sint negotiari. Denique . hoc idem cambium fuit noui h damnatum per Sacram Congregationem Doetis. simorum Virorum a S. D. N. D.Vrbano P p i Octavo, specialiter instititiam ad consultationem Serenissimae Reip. Ianuensis, ut p. tet ex q. 42. S.praecedentis. His tamen non obstantibus contrariam a sententiam puto veriorem, ut patet exi , quae adnotauimus d.q. a.vers.Secundo i fertur: Et eo magis licitum erit tale cam-bium , si fiat pactum, quod si cambium reddat minus Oct 3, campisarius soluat minus. Etenim contrah ntes aequaliter pericuIose exponunt, quod satis est ad iustitiam taxationis certi, ac determinati interesse in contractibus, ut in c.nauiganti, & ibi m-ctor.de usuriImo conuentio praedicta cam-psuaria magis faver, quam eampsori, stante pacto illo;& propti rea cambium tanto magis redditur lieitum d Supposito tamen,
quod ad praedictum cambuam concurrant
reliquae conditiones requisitae ad verum, ac reale cambium: alias secus erit dicendum , ut diximus d.q. r. vers.Secundo intsertur.
AD primum respondetur,quhd licEt in
soro exteriori propter varias fraudesia eambijs committi solitas a campsoribus,
cambia ipsa de facili praesumantur sicca, &vsuraria, cum regulariter contineant suspicionem usurarum, nisi clare constet de eotrum realitate,ut recte probat Seraphin. de cis. 9 6. ubi ita Romae decisum fuisse testatur,anno IS9 t. die q. Maij, Lup. in c. nauiganti,g. I.sub num. I 1.de usur. Scac. & alis quos refert,&sequitur Moli. Par. a. suae sum.
nostra Extraua g. in prooein. in illis verbis, Saepenumero ob illiciti quastas eviditatem deprauari , ut Ais Eliuspra tu ur aria prauitas 2 mmmulis exereraturin ihilominus si in casu, de quo agitur constet de reliquis ad reale camotum requisitis,taxatio ala interesse non videtur sufficiens causa praesi mendi,cambium esse fictum, & usurarium,ctim de iure permittatur in alijs conrracti. bus, & per nostram Extrauag. non cense tur proh :bita.Siquidem praedictum interes.se no potest dici certum, ac determinatum, cum minus quam taxatum sit possit es- , si minus cambia respondeant: & licet ex altera parte taxatum videatur,stante pacto, ut interesse non excedat octo pro singulis ce- tum,ut supra; id tamen non ad damnum,sed ad utilitatem eampsivarii factum censetur, ut supra declarauimus S. pKcedenti, q. qa.d.ver Secundo insertur. Ad Rotae decis et a I. respondetur, eam facere pro nobis potius quam contra nos: nam ideo decreuit eo casu lucrum cambij non deberi,nec quidem ratione interesse lucri cessantis dictis Iacominis . quia non pomerunt probare, praefatam summam se. per cambia traiecisse, ut patet ex dicta decis. 21 I. Ergo si probassent, dictam pecuniam super cambia, di recambia nego. tiasse , argumento sumpto a contrario
293쪽
sensu, lucrum ess deberetur iuxta conuentionem initam.
Ad ultimum responderis,quod ideo Sa.
cra Congregatio decreuit, cambium illud sub lucro taxato non subsistere; quia eam-bium erat siccum ι non autem pretium filii taxatum,ut ex d. q. a. in decis. a. casus, &d. vers. Secundo insertur,clarissime patet.
An campsor licite possit cum cam-psuario pacisci solutionem sortis una cum interesse cambij, & re cambij in loco celebrati contra. eius, dc in desectum solutionis in loco condicito. III.
t centrabenter in eambys non possum de ceno inter . pacisci, etiam is casu non Iolutio-
reno, ac isterminara interesserim autem de
muresse incerto Mando nous ex rei eventu connabit. Interesse recambi=fluere non tenetur, quirit suam culpam non potuit Iuvera ς-
IN hac re videtur prima ficie dicedum,
praedictum interesse campsori non deberi. Probatur,quoniam to contractu cam.
bij non possitnt contrahentes de interesse pacisci,etiam in casu non Blutionis,ut con stat ex nostro S. in illis verbis, Nedeinceps qui uam audeatsiue a principio, Aue ali
certum, determinatum interesse; etiam
casu που usionis pacisci. Ergo huiusmodi pactum de seluendo interesse in casu, de
quo agitur, im sit contra Iegemesi nullius momenti, arsetex. in I.non dubium, C. de
legib.atque ideo vigore dicti pacti non potest compesti campi ius in casu non solutaonis ad soluendiim interesse promissum. Confirmarunt quia dictum intervile paciscitur c Ripkr in poenam campisarii nonis, uentis, aqua excularetur si non posset El.
uere . siquidem culpa caret: de poena non debetur citra culpam. His tamen non obstantibus, eontrariam a sententiam puto veriorem esse, quam tenet
S. 6.num. 6. & Mois p. a. sua: sum. ttaeh. I a. cap.7. num.77. Etenim si in aliis eontractibus licitum est conuenire de lucro cessante, ut aliquis se seruet indemnem , non est ratio, cur id sit denegandum in contracta cambii. Et si eampsor potest in cambio sie- eo, & sic in contractu mutui pacisci cum accipiente ad cambium siccum, sed ad mutuum huiusinodi interesse, quado cambium siccum est vera causa cessationis illius, ut patet ex ijs,qui supra adnotauimus, f. piς-ced.q. ε . limit. I. ergo idem dicendum v, detur,& multo magis in casu nostro, in quo supponimus eambium esse reale, di deis..ctum solutionis cambij in loco condi , esse veram causam cur campisti cesset tu crum,de quo agitur . Est tame verum,quod huiusmodi pactum de pristando interesse in genere,iustificatur ex hoc, quatenus credi tor iustificet ex verisimilibus coniecturis , quantitatem illam non excedere verisimi, te,& iustum interesse: quod totum iudicam dum relinquitur arbitrio pnidentis viri, ut post alios docet idem Mescisco citato. Nec obstat nostra Extrauag. in contra. 3 rium allatae quoniam ex vi illius prohibetue pactio interesse eerti,ac determinati, ad ob vi dum fraudibus sceneratorum, ut patet ex illis vel bis, enum,er determinatum inser se,de latius diximus supra q. I. at pa m. de quo agitur, non est de certo, determina. to,ac taxato lucro soluendo; sed de lateres.se,&lucro taxandos prout ex rei eventu constabit.
Ad confirmationem dicimis,quod si de- solutionis locon tempore condicto, proueniat exculpa campisarij,interesie,de quo agitur,deberetur campsori, etiam si risimet deductum in pactum, cum campis rius fuerit in mora soluendi, di tempus lolutionis appareat determinavim, ac desietus solutionis sit vera causa dicti tueri ce sanusuuxta ea, quae lam adnotauimus, d.
q. r. inod si citans illis cura suam culpam
294쪽
pam non Bluit, ut quia sit decoctus, &Buuere non potuit, contra eum non currunt
recambia, atque ideo interesse, ut habetur ex Seraph. deeic r43 . quam resert Mois. d.cap.7.num.66.in fin. & ita Romae fui ουecitum, anno Iso a. die I 3. Mad. Siquidem nunquam tenetur, qui non potuit sol uete; cum ad impossibile nemo tenetur; at que ideo non dicitur in eulpa campisarius praedictus. Hoc idem videtur docere Molisna de contract. disp. 3Is. & Bonac. eod. Tact.disp. 3.q. 3.pan. 3.Lsi vero non potuit. Est tamen veru m, quod Azoti loco citato, ait,quod praedictus eampserius ad hoc interesse non tenetur in poenam , chm dictum pactum c6ditionem potius inuoluat, quam poenam:& ideo etiam si n6 soluit, quia non potuit, videtur teneri ad interesse, maximes iurauit, ct renunciauit casui fortuito, ac impotentiae. Haec, quae diximus vera sunt, elim camplar pecuniam dedit cambio reali cum talipa ut stipra supposivimus; secus autem si
dederit eambio sicco, quoniam haec conistrouersia absoluenda esset iuxta ea , quae se , praesa tauimus S.praecedenti, q-ε
Ancampsor pacisci possit cum capsuario , ut si non soluat praefixo
termino, aut in loco destinato, . accipiat eandem pecuniam adeambia, & recambia, donec sortem persoluerit. Q. IR
I Paestim is Heambio in risectum sutilionis eambifri validum 2 Pactum vi reeipienda pecunia ad cambia,Oreeambia dotinfluas in defectumsetiuio-mhest illicitum. 3 onus in cambio , quo si mea Dasimabiis non in Auper addendum scis nec in musuo. Interim, quod potituν eam istaeaanlium
co,propos .submam,2o.mfla. ait, teserati parium, quo capsor obligat campiliarium, ut si termino constituto non soluerit, fiat recambium ad locum primi campseris , a que ideo ad locum contractius dimo hoc lin um late supra probauimus,q.praecedenti: si ergo potest emplar eo casu obligare campluatium ad recambium consequenter fit, ut ipse campsor in casu, de quo agitur, possit pacisci cum campsuario,ut si non soluat coodietis tempore,& loco, ut supra, ac 'cipiat eandem pecuniam ad cambia, & re. cambia,donec sortem persoluerit: siquid quod licitum est fieri prima vice, est etiam licitum fieri secunda vice,& ulterius. Confirmatur; quoniam id videtur omnino concessum per litteras Pij V. expeditas in gratiam Bononiensium,& a se ho bente, innipemsona ancora dare danari ἀ cambis, uere, tae sam eapirare se lutere supra dissidatori eos; haureli silli cambysios, cte j
rum esse licitas suit nouissime per Sacram Congregationem definitum ut adnotauiis mustupra L praeced. q. 1. in quibus concurrunt plura cambia, ct recambia, donec
campisti aca suario stetit integre satis-suhimSi igitur licitum est pactum de eambys, di recambiis pure, citra conditionem aliquat mergo licitum est paeisei sub conditione de cambijs ,& recambiis ex deiectu solutionis in praefixo tempore, vel ici destiuato loco, cum non possit assignari diuersi.
tatis ratio: eo magis, quia si res recte perpendatur,contractus, de quo agitur coinci dit cum contractu continuationis cambio.
rum: siquidem idem est obligare campsuarium ad cambia, & recambia, ac ad habe dum pecuniam datam ad cambium super cambis, donec a campsivario camplari fu tit integin satisfact*m.
Oppositis tamen non obstantibus, conistrariam sementiam tenent Salas de camb. dubii. 22.concl. a. Grassi par. I. suarum decis. lib. a.eap. II tanum .i . Lessi lib. a. de iustaee i .cap. a 3. , 9.num. 83 .& Bonae. loco supra citato,dicentes, eampserem nori
posse m supra relato casu, praedictum pa-etiun inire quia obligaret ca suarium ad onus nimis .autici multo minus huiusmo-
295쪽
di pactum esset licitum, quando per illud
camptor obligaret campniarium ad remitis tendum cambium per viam recambij una cum lucro ad locum celebrati contractus, vel ad recambium per locum,quem maluerit ipse campson siquidem ex tali obligatio ne manitate colligitur intentio recipiendi cambium in eodem loco, in quo dedit ; at 'que ideo talis contractus esset potius contractus mutui cum lucro, & sic cambium
penui. Et revera patet impudentia huius emina bij,cum campsor lucretur ex recambio, aucuparetur lucrum prouisionum, & insuper adderet praefatam obligationem. vi propterea tale cambium condemnant etiam Sol. lib. 6.de iusi.& iiir.q. Iq. art. I. concl. 3. Na uar. coni. 3 I. lib. . de Usseta Less. d. cap. 23. num. 6 2. A Zor. p.3. institui. morataib. i o.decam, cap. 9.q. s.&alij apud Scac. d.limit. 1 . num. a. 3. qui dicunt hanc esse rationem; quia sicut in mutuo non additur onus, quod sit pecunia ς stimabile ; ita etiam non debet addi in cambior quia tunc esset valde suspectum de usura propter nimiam familia- .ritatem,quam habet cum mutuo,& de faci- .li contrahat suspicionem usurarum iuxta ea, quae supra adnotauimus, q. a. in resp. ad
Limitatur tamen hare eonclusio, ut ita demum vera sit, si ex cambio condictis lo- .co,& tempore non soluto, nullum interesse pateretur ipse campisti secus autem si constaret, campsorem tantsi lucri percepturum ab alii si solutio sibi fieret statuto loco, &tempore mam tunc huiusmodi pactum lici. tum esset ratione lucri cessantis, vel damni emergentis: sicut licitum esset in contractu mutui ob eandem causam, ut recth docet
etiam, campsorem in rigore posse eo casu consuetas quoque prouiliones exigere eo.
dem titulo lucri cessantis. Etenim supponimus camplarem ι eiusque respondentem pereepturos ab alijs,si eampsuarius praefixo tempore, εe condicto loco soluisset. Imo cambi, lucrum,& stipendium prouisionum, quod percipere potuisset,posset statim adij-cere sorti, si contrahentes moraliter certi essent, dictum lucrum cambij, & prouisio num potuisse alijs statim ad cambium dare; alias secus: quamuis id videatur ipsi Leg. satis inhumanum, &apud honestos inusita
AD illud Bonae. post alios,& ad ea,quae
conclusimus in praeced. q.respondetur procedere, ubi concurrit aliqua ratio in teresse.
Ad aliud contrarium ex dictis litteris Pij V. dicitur, casum in dictis litteris conintentum esse diuersum a casu,de quo agitur: siquidem priori casu cambia, de recambia fiunt gratia tam campistis,quam campsuarii volentis uti pecunia data ad cambium ad suas necessitates subleuandas per totum temporis spacium ab eo volitum; atque adeo sponte cambientis, & reeambientis rat postexinti casu recanilla fiunt gratia capsorIs dumtaxat, cum campsuarius coauus recalybiae: Ze propterea nisi concurrat ra- tio interesse, non potest lucrum reca id consequi talis camplar.
An campsor, cui campsuarius post non nulla cambia . dc recambia partem debiti tradidit, teneatur eam partem computare proe c-tinetione capitalis: vel possit ea computare pro extinctione' tu .crorum,& interesse. V. 'SUMMA RIVM x Solatio in dubio essetis facta de debito quod
a Solutio panis debiti facta ea seri a cam uario censetisfacta proextinctione lucri;
296쪽
IN hac re videtur prima saete dieendum,
campsorem eo casu teneri computare partem illam debiti solutam, inextinctione capitalis,non autem lucrorum, & interesse. Probatur exl. I.3.ε.& s.ff. de solui. ubi habetur,quod quado quis est debitor ex mul. tis causis, si aliquid soluat, cesetur illud soluere pro debito principali, seu, quod magis rauat, nisi aliud exprimat: at capitale est ebitum principale,seu debitum, quod magis grauat,ergo,&c. His tamen non obflantibus,inc6trarium est verim opinio, quam tenet lassi lib. a. de
plorem in casu, de quo agitur posse compurare partem debiti ubi a campsuario traditi in ecinctionem lucroniminc interesse, non autem capitalis.Probatur haec sentetia primo ex Lusi MC de usuridi l. r.C. de soluta quibus locis habetur, quod quando ex debito principali tanquam ex radice nascua.
tur alia debita tanquam Pictus i tune si fiat solutis,primo censetur fieri pro tactibus ex illis dependentibus.diende si quid supersit,
computatur in seriem. Confirmatur haec opinio ex communi omnium consuetudine circa solutionem censuum, circa debita societatis, de debita ex mutuo ratione lucri cessantis .in quibus contractibus si fiat solvitio, nunquam censetur facta pro extinctione capitalis, nisi aliter conmentum sit, aut debitor aliud exprimat.Hinc Mol .p. 2.suae
sum.trael. Ia.cap.7.num. 8o. iustam esse se consuetudinem campsorum non acceptandi istutionem sortis, nisi ei soluatur pecunia eum iusto luemimo inquit,dictam coniueis tudinem esse uiri consormem per iurassipe. tius allegata. Ad Ieges ineontrarium allatas res deonirex Doctoribus supracitatis, eas intestiagi, quando debita proueniunt ex diuersis cauus,quod non verificatur in easu, de quo agitur, in quo unica tantiim adest eausa, Ne ea cambio.
An mutuum cum pacto,ut mutuatarius soluat mutuanti lucrum
cambij, a quo cessat causa mutui, si licitum . . VI. I
I Mutuum cum pacto, τι mussatar soluas mutuanti lucrum ea F, ἀ quo cessas causa mutui, est licitum. a Intere e cabj in mumo mus pacisci, etiam si mutuans velit potius mutuare, quam cambire, dum mutuum fias gratia ,
3 Inseresse in mutuo potes pacissi, tam lucri
cessariis, quam damnet emergentis. Interesse nunquam debetur ame moram, nisi deducatur in pactum. s Interesse disetur in mutuo ex mus tarν .culpabio mora.
6 Interesse debetur mutuanti, qui cogituae ad
q. S. I. concl.2. per totam, quam
multipliciter ampliauimus,ac limitauimus: di propterea ea omnia, quae ibi adnotauimus,possunt huic recte accommodari.Br uiter igitur respondetur afirmative; atque ideo si Titius v.g. sit paratus dare cambio centum aureos, & rogatus a Sempronio erudem illos mutuet, & interesse cabi j aperiat,& petat, proculdubio potest exigere luerum,quod fecisset ex cambio.Ita Caiet.de
camb.cap. 9.q.3.vers. Deinde, in M. Pro. batur primo,quia interesse debetur mutu ti pro pecunia mutuata extracta a quacumque negotiation quado mutuum ni it causa talis interesse. ut late habetur in Scac de commerc. &cymb.f. q. T. par. a. ampl.8. anum. id a a.di patet ex iis, quae supra adnotauimus d. q. q. conci. a. ampl.3. ergo debetur etiam pro pecunia extrari, ac dein
297쪽
de pecunia destinata emptioni rei iudicatur sicut de illa re: nam ob id pecunia destinata
ademptionem praediorum computatur in . ter immobilia, ut habetur ex Rebuis in tra- t. de priuil. ichol. priu. s. dc ex alijs apud Scac.loco citatorcambium autem vel δὲ rei emptio, vel saltem reducitur ad contractum emptionis, ac veditionis. Denique omnis ordinata charitas incipit a seipso, ut est lex.& ibi Glosin l. Praeses, C. de seruit.& aqua:ergo non potest quis cogi, ut alteruiuuet,perdere luc rum,quod ex cabio perci . pere posset,ut alteri mutuet. Ampliatur ,& limitatur haec conclusios multis modis, de quibus supra d. q. l.q. q. concl. 2.& 3.quibus adde, quod licet m tuatio debeat esse secta gratia mitiuatarii, atque ideo mutuatio ipsa in commodu mutuatar ij suerit in causa, cur camplar cessauerita negotiatione cambiorum realium non tamen ob id requiritur ad exigendum lucrum cessans, ut camplar ita habeat pe-euniam suam cambiorum lucris destinatam, ct expositam, ut mallet cambit quam mutuaresiquidem potest moueri capsor commodo,& gratia mutuatarii, & propter charitatem erga eum ad libentius mutuandum , potius quam ad cambiendum; quonia tunc non intenderet luctu vi mumi,& in pretium mutui, sed pro spe lucri, quam mutuans ex
Adde quoque hic quae adnotauimus d. 3 q. .conci. a. quod ratione mutui, ut supra non solum potest exigi i lateresse cambij, &sic lucri cessantis; sed etiam interesse damni emergentis, quod quis patitur in re sua obmutuum alteri datum ; ut quia mutuantis domus corruit, non valens illam refice ratione pecuniae mutuatae,quam destinauerat ad reficiendam domum ipsam, ut habetur ex Nauar.in c.s foeneraueris, num. 3 8.
propos. I.2 ex aliis. Est tamen verum, quod huiusmodi interesse nunquam debetur ante moram, nisi deducatur in pactum csi mutuatario,& cum effectum sequatur: quia mutuatarius sortEnon reciperet mutuo cum tali onem; sicut dicitur de interesse lucri cessantis:& eo magis; quia ex nullo titulo teneretur. Etenim non teneretur ratione contractus, si nullum intercesserit pactum: nec ratione iniustet acceptionis, seu detentionis, cum iustE acceperit,& detinueritineque teneretur ratione rei acceptae cum nihil mutuantis habeat: ergo nullo titulo alligatur, ut habetur ex Salon. Bonac.8c ex alijs Doctor. supra citatis.
Dixi, Ante moram. Quoniam, interueniente culpabili mora mutuatari, ad soIuε- dum mutuum,interesse deberiar,etiam si nodeducatur in pactum: & id etiam nulla praenia interpellatione;quia dies interpellat pro homine:& quando in contractibus prae itur terminus ad soluendum, tacit E censetur initum pactum, ut qui non soluerit teneatur ad interesse, proueniens ex desectu solutionis: eo magis, quia non soluens condicto tempore,peccat contra iustitiam cum dam .no mutuantis ; atque ideo tenetur ad restitutionem , quae ex solius iustitiae violatione procedit, ita Molin.loco citato,num.7.Less
num. et 8. Rebel. & alii Doctor. supra citati, praesertim Bonac. qui ex Salon. Reginales S aliis recte declarat quando mutuatarius, vel alius debitor dicatur esse in mora,& c5- cludit,eum dici in mora , qui potuit soluere condicto tempore,aduertens explicitΘ, vel implicite, creditorem velle sibi solui,& non soluit.Vnde nunquam dicitur in mora, qui non potest soluere, ut supra adnotauimus,q.3.in resp.ad confirmationem: quibus adde, quae diximus supra g. I .q.66. t
Idem dicendum est de eo, qui iniustEcoegit mutuantem ad sibi mumandum: maenetur ad interesse mutuanti, etsi nullum
intercesserit pactum de huiusimodi interesse reficiendo: quia per iniuriam extorquendo
mutuum, censetur iniustE damnum inserter
& iniusta musa damni obligat ad restituti n etia, nullo prquio pacto, ut per Molin.d. disp. 3I 3 .Bonac.ibicem, mim.'. cum aliis, quos allegant.
298쪽
De Cambijs. Q. Ibi , Pro primis Arundinis, sci Ancambium pro nundinis interca .utis, seu intercalaribu, sitii A. i
a - Cambiumno modinis interealatilineis in . ι calaribus, en illicitam. 3 Cambium pro intercalaribus Drminis en illicitum 4 cambium pro Murcalaribus m dinis, seu
- urminis es validum, si quis in eo daret pecunias adeo prope nundinas 'Mentes, Ut Hieracamby te ore acceptaraonis Uso.
latio Niserri nonpossem. s Cambium pro intercalaribus nundinis, seu terminis, est validum , se inuri Matio si
NVndinae intercalatae, seli intercalares
di euntiit secundar, seu ulterius nundinae. Vt si essemus,v. g. in principio mensis Ianuarii; atque ideo prima promani fetiamini nundinae apparitionis, q sae celebran. tur in principio mensis Februariu Si i turtu dares cambio pro nundinis Pasciram ,i vel Augusti, dicereris dedisse eamino pro nundinis intercalaribus: quia ante huiuL. modi nundinas sint nundinae apparitionis. Quaeritur igitur, an huiusmodi cambium sit illicitum Ad hanc qusmonem respondetur asstrina mariue: quoniam expressε prohibetur vinostrae Extrauag. in nostro g. in illis verbis, Neque realia eambia aliter quam pro imis arundinis, ere. Vbi damnantur celebrari ca-bia aliter quam pro primis nundinis:qui au tem dat cambio pro nundinis intercalari. bus,non dicitur dare cabio pro primis nundinis ed pro secudis eu riterioribus. Probatur etiam rationernam qui dat eambio non pro primisGed pro secundis, di ulterioribus nundin is, augeret preti si ratione rem poris;non autem ratione Ioel: id auteni ea illicitum,& usurarium, ut habetur ex sor. lib. 6.de iust.& iur.'. ra .ar. s. in fine initii, di in conclusione responsiua,col.3. Azor.p. 3, Instit. moratast. Io.decamb. c. Io. ven.
. Ampliatur haec coclusio,vt idem dicen. dum si de cambio dato pro intercalaribus
terminis: quia militat eadem ratio,& eodemodo pronibetur per nostram Extrauag. hoc eodem S ita se habentem, Neque realiaeambia aliter quam pro primis nundinis, ubi iuueelebrantur. Ubi verὸ non celebνantur, pro primis terminis iuxta receptum locoruusum
Sic ampliata limitatur eadem conclusio, ut cambium, de quo agitur non dicatur siccum,si quis in eo daret pecunias adeo prope nundinas praesentes, ut Iitterae eambii tempore acceptationis, seu iblutionis serti non possent:quoniam tunc cambium intel. ligeretur celebratum pro aliis sequentibus immediate nundinis, ut rebe docci go
moal. Col. de camb.cap. 26.in fine,&Scac. 1 loco citat . a
Secundo limitatur eadem conclusio, ve cambium, de quo est quaestio,tunc sit sic cligique illiciaim, quando nundinarum inter- latio pon esset gratuita; sed ob talem intercalationem campsor augeret pretiimi eam,j secus aute si esset gratuituquociram vi nostrae Extrauag. illa nundinarum inter- calatio est prahibita, cuius ratione cambet
pretium augeretur, ut per Nauata in Mamcap. 17.oum. Io I. t. S.& scac. loco cita.
Tertio limitatur eadem conclusio,utquς ε diximus de intercalatione nundinarum,
extendantur ad intercalationem terminorum. Vnde si intercalatio terminorum essetratuita,vel camplar daret pecuniam cam-io adeo prope terminum,ut litteraecam, tempore solutionum serri non possenticam. bium non diceretur siccum. quia militat ea.dem ratiotubi autem militat eadem ratio
militat quoque eadem iuris dispd sitiri l. it. lud, ff. ad le&Aquit.
An cambitan si fiat pro pluribus nundinis simul , sit licitum . .
299쪽
234 Commenti in I. a. Extrauan pii ripae R
a cambiam pro pluribus terminis simia es
REspondetur negatiuδr siquidem in
hoc cambio augeretur pretium ratione temporis;non ai lcm ratione loci, ut habetur ex Fabian. Genuen. de camb. in initio,sub num. I S. ibi, & multo magis, Bonins .eod.tract.cap. 7. vers. Illud cambire , &alijs, quos refert, &sequitur Scac. d. commerc.& camb.S.I.q. 7. p. 3. limit. 2. ubi
num. a.id praecipue, ait,locutri sibi vendica re quando camplar, qui dat cambio, obligat campsuarium,ut non possit antea cam-hium soluere. Ampliatur haec conclusio, ut procedat, a non solum quando cambium fit pro pluribus nundinis simul; sed etiam pro pluribus terminis simul. quoniam militat eadem ratio,& haec cambia inter se non disserunt,nid si respecta accidentium, & indiuiduoium cui habetur ex Fabiano Genuen. loco cita eo,& ex alijs apud Scac.d.q.7. p. 3.limit. 3Ir sie ampliata limitatur eadem conclu 3 siq, ut vera si, ubi cambium factum pro pluribus iundinis, vel terminis simul, auge tur in pretior victim campsor emit minori pretio marchas Placentiae pro duabus nudinis, seu terminis, vel ad longius tempus quam pro primis'; quoniam tunc emitur
tempus, atque adeo contractus est usuratius Iecus autem si cambis pretium non augeatur ex causa prNicta, ut habetur ex M. nin loco citatin &ex alijs, quos refert, de sequitur Scac. d. limit. 3.
An cambium celebratu in eodem loco a. pximis ad secundas nundinas,sit licitum. Q. IX.
r Cambitim celebratum in eodem GAρ Wimis ad secundas nundinas, 'a' illici.
a Cambium a Neapoli Barium Deium , vel lad PFuinciam Calabria, , ac ut
R L pondetur negative:quia tunc cam- bilis hon fieret de loeo ad locutit. Vnde si quis daret Placentiae centum. ιν reos ad cambium in nundinis apparitionis, in seqqen bus nundinis Paschatis sibi restituest A iis eadem Civitate una cum lucro, seu pretio iuxta si ri aestimationem ,
proculdubio iambium siccum committe- iret siquidem in huiusmodi cambio non ha- et beretur ratio loci; sed tamiim temporis, atque ideo camplar non ratione loci sed ra- tione temporis dumtaxat lucrum ex cambio percipemmuod est usurarium,ut habe- tur ex Moald. Col de camb. cap. 27. Iustin de comis.camb.q. 6. num. I a. ubi probat, huiusmodi cambium expressε damnari vinostrae Extrauag. g. r. in illis verbis, Pe- etinia ibi denique tam interessere poscitur, ubi λαπσι Numaeras celebratus. Hoc idem tenet Molfp a. sive ium.tract.1 2.cap. . num.99.r & roo.cum plur. seq. .
Ex hoc inseri idem Mois ibi, usurariuina esse cambium a Neapoli Barium, Licium , vel ad Prouinciam Calabriae: & a Ciuitate Messanae ad Civitatem Panormi . in quibus nundinae non celebrantuni sed solum litterae recipiuntur; verum pretium ibi non solui
tur e Etenim sistendo in terminis contr-ctuum cambiorum, huiusmodi contra si non possitnt dici tales,nec vitales iustifica.:ri ς sed veth sunt contraditis mutui, ex quo Iucrum aliquod intendi non potest, msi r . tione lucri cessantis,vel damni emergentis, iuxta est,quae supra adnotauimus, q. 6. Hac eadem ratione testatur idem Molf. d. c. 7. num .ici I.Sacrum Consit. Neapol. reduxi L. se luctum cambit in Ciuitate Neapol. modo supra explicato, ad Barium ad rationem Iz. pro quolibet centenario: quia conuoricatis mercatoribus expertis, ac timoratis, tantum et arunt campistum interesse.
Ibi , . Pro primis terminis, se. Decambijs ad certos terminos, an sint licita. Q. X. S V M M A R I V '. '
300쪽
a cambia ad renas --- ι-x 3 cambia Murin terminos,ur licio exerint m multas cinditio aerio . AD tini si explicationem pommus e sum,quod Titius camplor det centum cambio ae Sempronio, eo pacto, ut Romae ubi Q GH,rantur rundinae, muta aureos cum tanto laeto ibi siauae ad tres
menses, cum quanto luero totidem aurei siluemur ad primas nundinas Placentiae , ubi nundinae celabrantur. Queritur,an
iusmodi cambium sit licituQPrima fiunte videtur dicendum, quod
hoc eambium sit testiae licitum. Probatur ex nostra Exumag.in ex in illis verbis, Neque re a cambis asiur quam pro primis
dum est, qvid Minam Pontifex permittit
xxercere eambia ad primos terminos soluε- da in loco, ubi nundinae non celebrantur
ad instareainbionam, quorum s lutio fit in nundinis: sed hoc cambium est huiulmodi ι
Oppositam tamε sententiam tenet Amri
uod huiusmodi cambium liuet sit valiaequens inter Nummularios a nihilominus vel usaram eontinet manvis rives saltem eam maxime redolet. Nos autem dicimus, eambia ad certos a terminos regulariter esse licita. Etenim id euidenter cestigitur ex nostra Extram loco citato, ubi Roman. Pontista permitti dari ad cambium ad primos terminos ad instar nundinarar de in praxi seruatur etiam
a viris timoratae conscientiae. Dantur enim passim pecuniae ad cambium in uno loco, ut cambitae reddantur in alio, ubi nundinae non celebrantur,& si fingant eampsores ibi nundinas esse, praefigentes ad pecuniarum solutiones ea tempora, in quibus nundinae fieri consuetierunt, ut septa adnotauimus,
3. q. 6.vere lent etiam dari pecunis. Est tamen verum, quod ad hoc ut cam-3 bia ad eertos terminos licith exerceri potisint, mulis conditiones in eis concurrere debent. IMmaeonditio est, ut huiusmodi
eambia fiant ad primos tenninos ad instar Q.
indinatum, idest, quod sicut sit eambium
per nundinas,ad primas nundinas, iuxta ea, otiae sistra adnotauimus 3. 8. ita etiam quis fitue loco ad locum, ad primos termi nos: de quemadmodum in nundinis nono, cedit tempus trimestrium , eodem modo non excedat hoc tempus ubi Ges, tam de loco ad locum.Meu conditio est,naartio habeatur longinquitatis p ae vicinitatis locotumo constitex eadem nostra Exu u in hoc eodemSm illis vobis, cura
rans Oeneranssidetis ore q. unde inquit Azor. laeo citato; quod si Ioriri, ubi peemnia est soluenda non t m longe iusti quain
locus,vbi primae nundinae fiunt,' no a Iratest tantum lucri exiet,quis tum e cambio,cuius pecuniae soluerentur in loco nundin rum e siquidempe hiarantum mari Netlet, quantum minus distat, eum plus valeae pecunia praesens, quam absens: quo claea in potest fieri cambium de loco ad locum e dem luem,quod Blueretur in nundinis, nisi
qua sit disint quod quidem licet sit --
Ium, non tamen videtur colligi ex nostro Rut supra ostendimus,s. I. q. I. ampl. 3. vers Est tamen verum . Tertia conditio a Rut in
eambio de loco ad locum ut supra habe tur ratio vatiuis monetarum: nam si Gitoseiatur, aut obabiliter credatur, aritim tionem pecuniae in eo liseo fimus esse m iorem, tui cambium non esset iustum rει quidem ea spsor praeter lucrum . quod ratione fuim eris, di ossicii exigit, reeipiet
- terum tamen est, quM si campsor probabiliter erederet, pretium pecuniae in loco nundinarum laturum esse maius, minusith, aut aequale,runc cambium esset iustum.Imo quando re vera daturus erat suas pecunias, ut sibi in loco illo nundinarum stluerenm di coactus,vel rogatus,aut requisitus ab eo dedit ei Meunias, ut eas solueret in loco, ubi nundinae non eelebrantur: tunc enim
ratione lucri eessantis, S tisi eambit Iucrum exigere potes: habet enim eampsor suaspecim, .negotiationi , & cambiis exposi-3b eas,