Tractatus de beneficiis ecclesiasticis Caroli Gagliardi 1 Caroli Gagliardi

151쪽

x avaeare emtagera dummodo atris Hopogissimi Glesse reservata, vel asseelia non fuerino, libere disponendi faetitiam

rem tempore auimnum tua tantum duraturam cone ais si Firmam vero aliorum sex mensium adeo vult uina cum aliis quibuslibet reservationem , ut Episcopos, qui eas quomodolibet violaverint, ipso facio privatos gratia ejusmodi alternationis, idiritasque eorum collationes declaret ver', quistratiam os iis, et beneficiis medietas ait in dispositione eollatorum, patronoru et conatuuemium ordinariorum, et alternatis meιbuatinum eedat 'ostolieo, et aliud collasori patrono, aut provisorio apud Labbaeum in coluet. cono. D. 26. Quod canones tantum dogmatteos Synodi Constantiensis probaverit Martinus V. do ereta vero reformationis reiecerit semper Apostolica Sedes, explorata res est. Attamen Martinum V. an. I ax. cum Episcopis Gal- Iieanis,ot Germanis convenisse de alternatione meustu , eamque Nieolaum V. exinde firmasso in Concordatis Germaniae an. 1447, serunt Thomassinus to . a. lib. I. cap. 4 9, et cap. 53, et Rigant.

inpari. S. Reg. IX. g. r. num 8, et s. Innocentius VIII. eam Episeopo Placentino, aliis alii specialim indulserunt. Leo tandem X. cunctis Episcopis, qui ipsam vellent sub conditione residendi, largita generatim est. 1ὶ Uaee verba palam laetunt gratiam alternationis mensium continuo expirare in morte cujusque Pontificis, eamque non reviviscere, nisi Episcopus ipsam cum successorePontifice suis ae-eeptationis litteris innovaverit. Id quod reseripserunt speetatim Cardd. Corradus. Et ottobonus Prodatarii, apud Rigant. loe . eu.

et Ratio sane postulat, ne eui sua sit malitia luerosa, ex Ulpiano iv l. x. D. de dolo malo. Et eae eo non debet quis fruetum consequi, quod nisus eat impugnare , ait Bonis. VIII. in cap. eae o 38. et ev. frustra 75. de reg. Dr. in VI. Consonat Alex. IIl. in eap. dilecti 4. de Frisiisy. Qui ergo sciens prudens rese vara, et asseeia Sedi Apostoli eae beneficia conferre non dubitav xit, vel pontiscias de iis provisiones impedire, jure merito gratiam

alternatorum cum Papa mensium ipso laclo a millit. Secus judiea. tur de illo, qui bona side, scilieet reservationem, arietionemque ignorans probabiliter suas extetaerit manus ad reservata,Et asse eta , quum ignorantia tam facti, quam juris dubii,et obscuri valeata poena ejusmodi excusare, ex multis Rolao decisionibus apud Rigant. loc. cu. n. do, et δρο-

152쪽

admmatanae praedaetae aerepsa e voluerist, mee asionem Utramos per patentra liueras maniti propria subScripta3 , ruoque asyillo munitas . et in auia quoque ei lais, vel dis erat datas Gelarare, et litteras ipsaa sitiae ad Datarium Samesilatio suae transmittere teneantur, quibus ab eo receptis,etreeognitis, ae in libro ad id deputato registrasis , tum d mum,et non antea uti inripiant gratia merarietas i). Et post factam aeceptaonem, eι missionem in Dalaria, neutri paruuerat, nisi eo ordi consensu ab ea reredere saὶ. 6 od si Episcopus pluribus Melesiis quomodocumque unitis praesit, inneatur hujusmodi alternatisses gratiam titinuquo Getessas nomine evictile aeeeptiare R. Tandem declarat ereeptionem

iὶ Naturam contractus ultro citroque obligantis alternationi

mensium inesse, hine recte colligitur, cum Rota de . 49 . num. 6. coram Bichio, et de . 289. num. 7. Pin. 3. ree. Quamobrem ea suum non sortitur effectum, nisi postqum fuerit mutuo Episcopi,et Papae consensu accepiata, R: dat ris integra locum poenitentiae: arbitrium Milicet Episcopo post Duuciatam ejus acceptationem, antequam a Datario admittatur, ipsam revocandi, atquct ad quatuor menses ordinarios redeuudi: secus re non integra. 3: ad successorem Episcopum non transit, unoquoque sibi, non aliis ipsam acceptare. 4: residentiae legem iure communi strictiorem Episcopis imponit, et poenam conventionalem.

Nihil enim tam naturale erι,guam eo senere quidquam di sol re , quo collisalum est, ait Ulpianus in l. nihil 35. D. darest. Dr.

3ὶ Disputant heie Doelores, an aeeeptatione alternorum men sium expleta in apostolico mense Februarii, Aprilis, Augusti, Oetobris jam incoepto, in reliquis ejusdem diebus contingentes va-eationes ad Episcopum pertineant 7 Et versa vies an dies ordin riorum mensium Martii, et Septembris post acceptationem decurrentes ad Papam illico speeleutp an potius pars reliqua mensis ei remaueat, erius fuit initium I Alii cum Gonetalea vim alternationi coaequalem tribuunt ab ipso die acceptationis in Dataria per&ciae : alii eum Rota Romana, quibus adhaeret Rigantius in par. a. Reg. IX. g. 3, n. 3, ει ι, tenent partem mensis apostolici posteriorem Papa a non decrescere, Sed eamdem in mensa ordinario ei statim a reseero. commouet ideireo Episeopos, ut mensium alternationem expleant in mensibus Januarii, et Iulii samper mu-tiseiis , integros extude lupra luxi mensea Februarii, et augusti

153쪽

astam se Mytila favore S. R. E. cardinalium, et india m

eonferendi benosiora reseremia eonoessum cardinali Episcopo non austragari clapitulo ratione communsonis et consortiij aeta Gelaratonem fel. reo. Urbani VIII. Misarau dis Io.

Septembris si .

XU .nore Romano dias a media nocte inessest, et 8equemtis noetis media pane nitur, Paulus tradit sa): dies nimirum ei vilis, et legitimus. Nam ecclesiasticum pro rebus liturgicis, et

sacris a vespera ad vesperam procurrere, definiunt sacrae inmobiles, vel in fine Martii, et Septembris mensium ordinariorum mobilium, integros Aprilem, et Oetobrem adepturi: quum noceat eis initio Martii, et Septembris id agere, aut in mensibus Februarit,et Augusti. Nam Papa tuae mensibus tribus continuis frueretur. Ceteris autem sex mensibus idipsum Episcopis nec prodest, nec nocet. Clausulam hanc Alexander VII. attexuit anno I 655, no i cus dubitationi superesset amplius, utrum Episcopus duarum cathedralium ex aequo unitarum deberet explieite alternationem mensium pro atraque dioerest aeceptare, au acceptatio unius nomine generatim subseripta suffragaretur allerit Negantemseulentiam quum firmet nune Regula: consequitur Episcopo , qui pro una Eeelesiarum aeceptaverit alternationem, licero alternis sex mensibus hujus ipsius honesieta conserre, alterius vero in quam tuor mensibus ordinariis , ut consentiunt DD. eum Rigantio par. N. Rey. IX. l. s. num. 22. Idemque mon ni g. 5. num. 32, et aeg. alternationem pro ambabus eonventam non sine ari Episeopo in una dioecesium residendi pro conserendis beneficiis, quae ia inllera, unde abest, vaeaverint in mensibus alternis. Hinc expedit eam non pro utraque aeceptare, sed pro ea solum, ubi revera, et saepius resideat.

Quemadmodum capitulis cathedralium ex eonat. 59. Urbani VIII, non suffragantur, ita vieissim non nocent cardinalium indutia, propterea quo eis non deminuunt jus eonserendi, quod et derivativum, vel eommune eum Episeopo habeant, beneficia

in quatuor mensibus ordinariis vaeantia,aliunde non reservata neoasseeta, ex traditis a Rigantio inparι. I. Rey. LX. g. 3. num. et λ ει My. sin Paul. in ι. more Romano 8. D. deferiis. Morem istum ab His pilis a episse Romanos serunt. Alius aliis gentibus mos fuit. Babylonii, et Persae ab orio sola initium eiei sum uul, Umbria me ridie, Atheuieases a solis Mou.

154쪽

lti quo testamenti litterae si . Itaque mensis quum apostes, tum ordinarius Romano more civili inciyit a media noelo diei , qui mensem superiorem terminat set j. Et quoties in laeto

dubium emerserit, utrum nuto , an post mediam ejusmodi noctem exiremam beneficium vacaverit, ut indo definiatur ultimensium apostolico ne , an ordinario sit reserenda: quaestio

erit in judicio aliquando horologiis bene iust rustis citra fraudem, et gallicinio, testibus nimirum idoneis, qui pulsatas in paraoeia,vel vicinia horas, et gallos cantantes audiverint, vel hinrarum indices mulos inspexerint 3). Quod si probatio orit ambigua ex diseordibus, vel horologiis, vel tostibus: pro 0rdin His j ii dicandum fore tune leneni Doctores s44.

XLVI. uuandoquidem hujus Regulae lX. pars prima, limilaus ordinariis locorum ex dodrante potestatem conserendi be-noficia jure communi largitam sine ullo mensium discrimino , videtur cunctis odiosa ideoque restringenda in casibus ambiguis reservationis, odio et favore jurisdictionis Ordinariorum. Alteram vero partem , alternos cum Papa menses dimittentem ordinariis, favorabilem aestimant: et idcirco ampliandam, quia removet in sex mensibus ex aequo reservationis obstaculum , dimidiamque restituit collationem ordinariam. Hac ratione sa-voris ut possit Balarius arbitratu suo episcopalps accepi lao alternationis litteras etiam ex ira dioecesim datas admittere 5): iisque admissis valeant inde collationes bellosciorum iumensibus alternalis vacanlium, quas Episcopus secerit, quamvis ignorans admissas jam, et relatas in Dalariae codicem suas a oepiationis littoras 6). At onerosa contractus natura eidem ab

ii Genesis eaF. I. vers. 5. dicitur factum vespere, et mane dies prim . Levitici eap. 23. vers. 32. a nevera ad Severam Glebrabitis sabbataia vesDa. Matthaei cap. 28. verae. I. vemere

155쪽

lernationi mensium insita strictam postulat in relationem in ambiguis residentias articulis. Hinc in primis ea si hora, vel dis mensis alternali, alias apostolici, puta Februarii, Aprilis, Augusti, ei 0elobris, in qua benescium vaeaverit, Episeopus ab sua di estia absit qualibet caussa, vel justissima, quamvis quum ante , tum post v nentionem resederit assidue: illud id eonterroiune prolitiatur ob interruptam lati absentia gratiam altern tionis si j. Ipsumque Papa, tamquam vacans in mense sibi reseris

valo conseri r quia reservationem mensium non solvit, Deo ex

linguit, sed solum suspendit in gratiam Episcoporum vere res, dentium alternalio conventionalis set, et: veram, et personalem residentiam non implero ad rem hane i dicantur Episeopi extra suam dioecesim necessaria, vel utilia Ecclesiae suae, aut reipublieae negotia gerentes vel sacra Apostolorum limina vigilantes,' vel synodum provinciae adeuntes, vel mandala Sedis Apostoli,cae, nut Regis obeuntes, Vel curandae saluti non ultra bimestro vacantos, vel in vili, exlemnqtie vi dolenti, vel in altera uult, rum dioecesium residentes 3J: quos aliis in rebus fiet id juris τει Iuli praesentes habet. 3: quoties in illo mensis alternati conligmvit Episcopum abesse, licet ipso vacationis die praesens is su xit, ei residere alias consueverit: collationem is lolo illo mense amitti l janat tum regresso ad pontificiam rosdrvationem m. XLV1 I. nobiles propteroa menses quattuor aposi Februarium, Aprilem, Augustum, et Oelobrem, duos Oe ό inarios Nartium. et Septembrem, qui alternatione commutantur .nrari meoporist a duobus 0rdinariorum mensibuRJlinio, et Decembre distinguere, nullam sive facti sive juris mutationem subeuntibus. Nam vacantia in his duobus boneficia seinper ad ordinariam pertinent collationem Episcopi etiam non residentis post condictam in Dalaria mensium alternationem: ejusque a sentia in eisdem mensibus alternationi non ossicit 5j. uitae ve-

r Rigant.' inpar. a. Reg. IX. g. 5, num. I 3, et aὶ ri recepta DD. sententia eontra Hieron. Gonga lex, quam firmat Rigant. in par. M. Rey. IX. g. 4. num. 4o. 48, 3ὶ DD. oro uno apud Rigant. De. cit. s. 5. num. 5. ad x . O corradus, card ' de Luca, celeri apud Rigant, ibidem num.

156쪽

h rirro in mensibus mobilibus eo die vaeavreint quo praesens in dio .

emi non adesset Episeopus , aut initio mensium eorumdem ipso

fuisset , ad pontifidiam speciam collationem , ex jam die

XLVIII., Per regulam XI'. reservantur novo milvo Ponti iei ea beneficia , quae sibi ripa defunctius resorvmisi. st ante ipsitis obitum vacantia non providisset. Item destimavit, Regula inquil, ommium eι εivularum Gelenarum thiam Iium si ),et monasteribriam 2ὶ prooisiqnes. quas praedolima deeessores mi ordinae soni et dispositioni eorum, nee non omnia, es arvula 'hmeficia ecclesiastica ii quae dieιi praed eessores etiam praediolae dispositioni eum intrepositson' doc

praeti beneso. caF. 6. num. 2, et aeq. ceter id usu receptum contestantes apud Bigant. ibid. num. Id, et 29. contra Lotleri uir . Gontalea, er Rotam aliter opinantes. 1 Cathedralium reservationem generali, et perpetua constituatione non imperatam , superius monui num. 37. Adde quod Boui

laetus VIII. ,n ea . at eo tempore 45. de eleci. in G, speciali meonsuevit sibi non omnium, sed alicujus dumtaxat cathedralis. Κeelesiae provisionem reservare cum decreto irritante non praece dentia , sed subsecuta post resprvati senem acta electionis, et confirmationis, Tum SIuodus Tridentina in cap. I. sess. XXIV. deris nihil innovandum censuit,quod ad /os omnes,et sivulos.qui ad promotionem Episcoporum quodcumquesus quacumque ratione a Sede ostolica hiab nt. Hiiic Solus Cancellaria Regulam II, Eas reservantem expouens putavit capitulis cathedralium liedro novum Episcopum eligere, si praedecessor moriem papali Soddvacante obiret. At usu praevaluit sententia vim perpetuam roali Cathedralium reservationi, qua Regula II. statui L, adjudican ex traditis a Riganti6- XI. n. .13, ει aeg. Proficua inderi,itie dispositio hujus Reguiue XΙ b .

et) Videsis dicta superius num. 38. 3, Dee-ιi puta irruantis quaslibet aliorum prouisiones ia r

servatis, et assee iis, quod ita eoncipitur: decernentes eae tunc ire tum et inane, si secus aver 'raemissis, eι quolibra. eorum Fer quoscumque quavis auctoritase scientar, vel ignoranter rimus ris auemari. His enim verbis expressum legitur iti Ioan. XAII. eaeis. debito 4. de eleetione. ' Benedicti XI. eriret vid regimen de Praebendis, et tu caneellariae Regulis. .. .

157쪽

nemon δio reservata bene se tempore obitus eorum praeae cessorum vaeagant IJ, arit Gelegiae θεαρ, vel monasteria jusmodi, at eommendata, vel eius administratores deputasi non fuissent. etiam tunc vacassent; remanδοδe, et remanere per hujusmodi reservationem et decretum assecla. nullumus de sitis praeter RomanumPontisicem ea vice se intromittere, vel disponere potuis , Sive pone quoquo modo. Pauli II. perpetua constitutio quamvis extra vagans anno I 464. jam doci verat, effectum re3ervationis, maninque amolitionem P si eum praerierasorum in bene sis familiarium Papno et Cai clinatium , collectorum , subcollectorum , et ossicialium Romanae Curiae in esse productum per obitum ipsorum pontificii mnequaquam censeridebere revocatum 2ὶ ox Innocensiuis VIII. nnuo I 484. primus hujus Regulae X l. conditor eam gonora limox tondit ad Cathedrales, et monasteria, et omnia bonesicia quomodolibet roservata cum interposissene decreti scisi cel irritantis. Et quoniam singulis Cancellariae Regulis bonoscia reservan-libus. quae sunt hactenus expositae, ad polii jamdudum consuevit clausula hujusco irritantis decreti: palol cur beneficia omnia quomodolibet reservata ratione Vel personarum, vel dignitatis, vel loci, vel mensium assicial haec ilegula , quae nimirum vacaverint anto obitum Pontificis reservantis , ab eoque sint collata nomini.

XLIX. Rogula LXVIII. domum roservat beneficia temporaneis Regulis, ei constitutionibus reservari solita . quae vacanto Sode Apostolica vacaverint, ordinarii quo Iocorum , vel nogl xerint interea providere. vel non jure providerini: In tenvinatam eo lavistis, quam pauperibua clericis, et aliis benemers sa personis providerer omnita, et singula bene M inquil)per Regulas Caueeuariae Apostoli e . aυι quaslibeι alios

amatotaeaa constitutiones temporales Romani Ponti eis pro Empore Mistensis dispori Gniquom o libet,eI eae quantaeau ra reservari aolita,quaea dis obitus praede Moria mi ingue

1 Seiliret ante obitum Pontifieis reservansis, Meus varantia post ejus obitum, et Sedo ipsius vaeante. . a Paul. II. in μιν. ad Romani Ponti eis I ..es titi. ἀεν ebendis in extr.eomm., de qua dielum superius num. XXVI;

158쪽

ad diem novae promulgalionis Regularum raea erunt , ei de quibus per quoscumque ordinarios rellatores Iuno dium situm non fuerat si , seu minus valide dispositum fuerat,

suae provisioni, ae dispositioni reservavit. duum lemporaneae reservationes obeunte Pontifice statim expirent, ipsoque iure ad Ordinarios lune rodeat libertas conlarondi boneficia mobiliter ro- Servata, quae interim vacaverint, hanc ipsis vel negligontibus, vel male abutentibus rursum adimit haec Regula. Parochialos autem Ecclesiae curam animarum habentes videntur ex uir

quo Regula LXVIlI, et XI. excipiendae: quippe buas etiam incuria, et apud Apostolicam Sedem vacantes Dedinarii locorum possunt eadem Sede vacante in utroque casu conferre o Boni- saeti VlII. constitutione superius exposita sa), quamvis heneicia etiam cum cura animarum sint expresse reservata Nam RO

in censitit, quod generalis quaelibet Omnium beneficiorum reservatio curata benescia non complectitur, nisi hasto nominatim exprimantur s3J: in ambabus autem Regulis silentio praeserila quidem sunt. Suni vero qui curata otiam hisce duabus Regulis, perinde ac celera omnia subiicilini: quamquam consentiant dinariis ox laudato Bonifacii textu adhuc licere . doneo pontii Culus vacuus eril, reservatas conserro parochiales I).L. Facultates conserendi reservata, et asseela, quas quibuslibet 0rdinariis praedecessores Pontificos indulserint, Cardinalibus lanium exceptis, revocat Rogula XV. his verbis doncepta: Item re eavit quaseumque Deustales eι litteras desuper eon-fec GS , Per guas quicumque Sui praedecessores Romani Ponmusera )quibusvis pergonis ordinariam collationem, seu aliam i) Mora sua cuiluet est nociva, inquit Bonis. VIII. in caF.

Quum par in parem non habeat imperiumet Patet cur Supre-

159쪽

mu tuisque Pontifex, perinde ac Princeps Iegibus praedecessorum uoriam solutus est: l. prinems 3 i. D. δε legibus. Et quoniam indulla. t privilegia sunt leges privatorum, quasi privatas leges, ex desinitione S. Isidori in can. privssegia 3. dist. 3, juro

merito receptum est, quod Suecessor sive Pontifex, sive Princeps valeab induli, ,et privilegia a decessoribus eonemra n brogare, μι. de illo . num. I6. Par. s. reo. , et alibi, et Doetoros passim. Proptera eo titutiones tempora posteriores μοιiores atmι his, quae imaa prae afferunι ox textu Modestini in I 4 -υιι. D. da eo ιις et: Dynincii VIII, in cap. 1 . de . consi in VI. . . . I Extraordinariis ergo collatoribus concessa indulla helenonrevocantur: dum eos tantum, qui Iune, vel consuetusne ordinariam habent conserendi potes latom, Regula haec palam assiciat. cppitula ea isedralium, et Co Ilegia canonicorum inter ordinarios collatores accensenda videntur ex voto Fagnani apud Rigant. in Reg. XV. num. D, et seq. Alia voro collegis, et univorsitates imter extraordinarios at, hae ipsa Rogula exemptos, ex Bdverso voto D. dp Ve his apud eumdem Migant. Do. Qu. num. 3I, et seget

eanon. lib. 3. tu. 5. - rata. putat ivdulta Capitulorum Germaniae sp*ciatim inter alia huic generali revocationi minime

R. Cousuoludinem pula communees, seu g6neralem, qulilis est 'Capia rum cathedralium, Peaaat umquli inferiorum nullius dio esis. Secus 'rofecto iudie. turde variis locorum consuetudini-Fu, 'fitrii euhseivus, et statutis. Nam Bonisaeius VIII. in eaP. t. de eonatis. in V 'licet Romanua Pon hyo, ait: ististituisonem condendo, poster rem squamvis dei spra men uortem' non faetat) r voeare noscatur: quia tameti locorum Verialium , es personamum ain tarium eonsuetudines, et statum cum sint facit, Φι rufacto 'Anaiar,nI, potest γ'oba re ignorare: imis, dum ramen

sinι rationabilia . pem constita his nem a se nouiser editam nisi eaepressa curetitur in ipsa 'non intemftiris an aliquo derogare.

160쪽

are sepoeomia. vel ado dignitale si), vel alis, non tamen cardinatatus έ honore fulgentibus, inausa consideratione ,

vel intuitu 13), etiam motu propris, t erae certa a sentia. ae de Apostolieae pol fasia plenitudine eum quibusvis elunulis. etiam derogatoriarum derastatoriis ae rari antibus, et aliis decretis. quorum tenores haberi voluit pro e ressis concesserant, ut quamdiu viverent, vel Suis etesiis. velms- materiis praeegent, aut αd aliud tempus si de beneseisis re- εὶ Le alos Apostoli eae Sed is insIar proconsulum , es Ara Adum, quibus certae sunt decretae provinciae moderandae. Oranarios reputavit, eorumque ollieitim idcirco per obitum Pontisi. eis non expiraro declaravit Bonifacilis VII l. in cap legatos a. deo . legat. in quamvis eos nullam conserendi beneficia potestatem habere sino speetati Sedis Apostoli eae iud ullo, idem statuerit in caρ. r. eod. Iit. in VI.

eeptos puto, sed a latere eliam Legatos, qui indulto speciali opus. Non habent, ut Legati simpliem, ad poli sermo inprovincii suis henelleia ordinario suae legationi id nere, ex e a, da

33 Inmitu etiam meritorum. Nam indullum Religioni Ilier solymitanae concessum ex merito labomin in bello oontra fidei hostes quum huic, tum aliis cancellariast Regulis su petum e-sui ι Rota deo. 626. num. i 45. coram uolines, et de . 673. num. I a. eoram Caprara. Neeus judicandum videtur de . indultis, quae Eeelesiarum laudatores, ac dotalores ex caussa onerosa, et quasi eoulrae tu obtinuerint in limine tandationis, ae pecoliari Risiuis: quum generali iquavis constillitione is illaec revocata sere numis quam censen in P, ex juris axiomate in cu. cap. 1. de eo t. in VI. O Istae quamvis graviores, et redundantea clausulae soner Ies ad speetalia tundatorum indulta , et convuntionaba , Seu o- rosa privilegia , quorum sane lior est fides, extendere durum ne- gotium est, ae dissicilliuium ..His porro easibus decet conces/um nPrincipe benefletum ease mansurum, ex Bonis. VIu. eaF. deceti 16. de res. Dr. in VI. . i , 5) Personalia quidem perpetua, seu ad vitam alicujus pers . nae duratura, hisco verbis revocari, non item Nasia certis Sedi--bus, Melesiis, locis, dignitatibus, collegiis in perpetuum eo erasa indulta , non temere observat Lud. Engeli. .loc. cιι. Et nonnisi personis congrunni ea alia hujusce Regulae postrema verba: τι-