장음표시 사용
341쪽
3 -ia in Adriani domum migrare, inuitus de matcrnis bo tis μου , F, Marci mater, ut idem CapitolinuS , vocata eli Domitia Calti is a Calui iij Tulli j secundum Consulis filia. Quae & Domitia Lucilla ,
di 'a est, eodem auctore , & Spartiano in vita Iulianij t, ubi ait: educatus jIi apud Domitiam Luciliam matrem Marci Imperatoris . Ue ij silern a In V. Mat. I loris S Capitolinus : cum Omultis, inquit, Lucidam matrem Marci in ci. Oiridario venerantem simulacrum Apodinis vidisset. Hi horti quod in Coelio monte, iuxta aedes Laterani fuisse dicuntur, non procul a Basi licae Lateranensi fuere , S isdem fortasse, qui postea Commodiani dicti sunt. Spartianus: Istino , inquit, in Commodianis hortis in porticu cur- Horti Cdua pictum de Mustio, inter Commodi amicingsimos Sidemus. Herodianus ij a Gi . suburbanum appellat, quo frequenter CommoduS commigrasset. Dion, suburbanum Quintilij ne putemus eos fuisse Commodi Horto S. Lampri' in v. Co. dius : ipse, inquit , Commodus , ad Caesium montem in Vectilianas aedes modi.
alijs Usilianas migrauit, negans se m Palatio po se dormire . Vbi
deinde occisus est, ut constat ex Capitolino. Ha S aedes adiunctas hortis
Domitiae auiae Commodi crediderim , eosdemque ab illo auctos ornatos , dictos fortasse Commodiano S. Sed ut trans Tiberim redeam, in ea regi o n e, te ste P. V ict ore, GETAE Horti Ge-PIORTI fuerunt. Hic Seueri Augusti filius a patre Regni successor ς quali G
potestate cum Antonino Caracalla fratre constitutus , ab illo paulo post trucidatus est . Non est autem vero absimile , HortOS Getae prope portam Septimianam ad Tiberim ubi hodie Farne fiani sunt , fuisse . Hanc enim portam Seuerus cum Iano proximo quadrato aedificio condidit, &Vt aliqui volunt Thermas, de quibus iam diximus, Caeterum ambigi potest, an hos Getae Hortos Seuerus ante Possederit , S a patre filius acceperit, an ipse sibi parauerit . Sic enim deSς uero b partianus et Prosciscens Aorti se ad Germanos exercitus, hortos Oatiosos comparauit, cum antea aedes bre- ueri.
uissimas Romae babuisset, ct unum fundam. In elub U. Antonino Helioga Oalo is OA 1 I suete,qui SPEI VETERIS dicti sunt. Horti He Lampridius : I e , inquit, fecessi adhortos Spei veteris, quais contra liogabali.
nouum iuuenem Sotia concipiens. Et paulo poti et Pars militum in Pala- ἰn ςihi Vtium, pars in hortos, in quibus erat Variris, ire tendunt. Et rursus: Inde sitam ef i in hortos, Ubi Varitis inuenitur, certamen aBrigandι parans. Vbi vero fuerint horti aliquot in lociS indicat frontinus. Partem, in Lib. I de
quit, sui Aqua Claudia prius in arcus, qui vocantur NERONIANI A qu R iu
AD SPEM Geterem transfert. Idem .' L eritus Uero iactus Anienas veteris lectindtim Spem teterem veniens intra Iortam Eriuilinam in altos riuos per Urbem ducitur. Ex quibuS locis deducitur,. pem vetete ad portam Nauiam nunc Maiorem suisse, ubi incipiunt arcus Neroniani, &transeuntes ab Esquilijs in Coelium Monte ad I emplum S. Stephani ter- mi Dantur. Iam vero quod spectat ad nomen, ab aliquo lipei antiquo de-ἰubro derivatum est . Quod indicant allata supra Lampridis verba : M- Aede celiit Heliogabalus ad Hortos Spei veteris contra notium hominem vota Spςi Vς φος sic νε . iusserat enim occidi consobrinum Alexandrum, ideoquς ad -'
342쪽
lantiani Front. l. 1. Herod. l. 3
Spei delubrum contendit, quasi i*ςr rQx isectum iri quod iusserat, reiq; prosperum successum precaretur. A templo autem ad hortos se transtu lit, ut aurigandi certamen instrueret, Fuere quidem & alia in Urbe Spei templa. Vnum prope portam Carmentalem supra statui cum Livio. Sed P. yictor in Regione septima Viae latae templum Spei nouum statuit, sic forte appellatum,quod Spei veteri S Aedes longe dissita colebatur ad portam Namiam, ubi & horti collocantur. At si Heliogabalus inibat auri-oandi certamen, ubi Circus Θ Hic sane non longe aberat extra eamdem nunc portam Maiorem. Fulvius : Extat, inquit, Circus, xtraportam Maiorem duxta viam Labicanam , o formam Aqua Claudia pos moenia Vrbis, ct Coenobium S. Crucis, euius tantum extat forma, ct parietum vi e Bigia inter proximas tineas, ibi in medio adhuc in duas eonfractus partes iacet obelisus. Haec ille . Quidam hunc Circum ab Aureliano factum autumant. Instauratus fortasse ab illo est, ornatusque, si iam fuerat Principe Heliogabalo. Et Aureliani aetate moenia ibi latiorem circuitum probabiliter amplectebantur; si tamen Circum, nunc extra positum , in
Horti S Spei veteris propinqui suerunt PALLANTIANI. de quibus Frontinus: Finiuntur aretis Clutidiae , Anienis post hortos Paliantia' nor, unde in Usum bis istis diducuntur. Petrus Victor in Regione V.
Esquilina , Plancianos, vel Plautianos nominat . quos tamen non se mouerim a Pallantianis , mutantes scilicet subinde cum domini S nomen . Plautianus enim multum gratia , & opibus valuit sub Seuero. Nec minus Pallas Claudij libertus , eidemq, a rationibus, quem incestiS Agrip-Pinae nuptijs etiam peruertit , ideoque illo Principe ditissimus,& poten Sin aula, Neronis quoque imperio validus stetit: cum Agrippina aduer sus Burram, di Senecam moderatores Principis , habebat in partibus Padantem, ut ait Tacitus . Quamquam ille tristi arrogantia modumaliberti egressus taedium sui mouerat. donec occisa matre Nero libertO-rum Potissimos veneno, Ut credebatur, sustulit: Doryphoram quoia Nersatum nuptiis Foneae: Padantem, quod immensampecuniam long L. senecta detineret.
Habuit & suos HORTOS GALLIENUS Caesar. Iulius Capitolinus: cum , inquit, iret ad hortos nominissui, omnia Palatina osci asequebantur. De loco non constat; Constat tamen Gallieno Esquilinum collem Carum summopere fuisset ibique ei positum arcum t eumdemque in eoquvm Colle admirabilem Colossum collocare voluisse. Quare eius bor tOS inde abducere non possim . Non sum inscius alios aliorum hortos memorari a scriptoribus CΠ- DOLABELLAE a Suetonio di Germanortim, inquit . cohortem , a C a ribas olim ad euHodiam corporis inHitutam, multisque experimentis
Gossimam dissoluit, quasi Cn.Dolabera, iuxta cuius Bortos tendebant , proniorem. ARGI AN OS in secunda Regione Viae latae: ASINI A NOS in duodecima Regione Piscinae publicae a P. Victore. Hi fortasse Asinij Pollionis fuerunt prope thermas Antonianas,& Auentinum, ubi Atrium Liber-
343쪽
Libertatis instauratum Bibliotheca instruxerat. Horum hortorum me mihi t& Frontinus: Anio vetus peruenit in Rcgionem Uiα πῆμα ad hortos Lib. i. A clinianos, Unde per i m tractum di tribuitur . Haec autem via noua . ita non est, quae, Ut alius dixi, prope Palatium erat, & serum; sed alia in Reione Piscinae publicae, in qua Caput Dia noua statuit P. Victor . Spartati anus Idem, inquit, Caracalla viam nouam muniuit, qua Insub eius Iti Abibi, 2 ermis Antonianissilicet, qua pulcbrius inter Romanas plateas non , Carac. faelis quidquam inuenias. ANTONINI PII a Iulio Capitolino: In Ui- Itiesu, vridario, inquit, Antonini Taurus marmoreus cornibus ramis arbori accrescentibus fusensis eri . ANTHERI a Lampridio , Commodi artio: Anterum, inquit, eductum a Palati acrorum causa , fr redeuntem in hortos suos per frumentarios oeciderunt. TORQUATIANOS , Et EPAPHRODITIA NOS a Frontino. Torquatiani statuuntur ab Onu phrio in prima Regione portς Capenae, in qua S Terrentianos statuit Epaphroditiani fuerunt Epaphroditi, qui Neroni a libellis auctore Sue tonio, eiusdemq; libertus eodem auctore , ac Tacito, eum in fuga sequutus iuuit adigetem iugulo serrum: qua de causa capitali poena multo post a Domitiano damnatus est. Hortos STATILII TAURI a Tacito sub fu, oh. . Claudio Principe . Agrippina,inquit, Statilium Taurum opibus illas rem Dom. e. hortis eius inbians peruertit. Proximos Naumachiae hortos a Suetonio 1 . in Tiberio, nempe Transtiberinos. Hortos CASARIS ad Portam, An.
COLLINAM cum TURRE a Iulio obsequenti de Prodigiis : Turris ,
inquit,hortorum Cisaris adportam Cottinam de Coelo tacta. Hortos SCI PIONIS u Cicerone, nempe antiquiores : Scapular: S Clodiae ad Tibe.rim i trans quem M. Tullius parare sibi interdum cogitabat. Multorum in via Claudia , quae iungebatur Flaminiae. Ouidius : Re quibus
Spectat Flaminia Claudia iuncta Via . lio . ubi eiusdem Ouidij viridarium statuitur . Et alij inter legendum oc- D. 11. ep. current. Nos hic Promissum Thermarum Alexandri, & aliorum numia ad Att.
344쪽
AC TENVS Veteris, & D perstitiola Urbis aedificiata, H indifferenter exposui . Nunc religiosae , ChrastiarΠe
m l uem l lE nue Romae templa, & alia ira oni menta complectar, δη ι -' cra E atque ad nostrum aeuum sextam aedificandi aetatem sim l PS I is perducam . Quamuis autem eam ab Gothica expu
gnatione Vrbis sub Totila Rege inchoaverim,' tamen paulo altius repetendo ad Caesarum Principatus reuertar, quibus Aedes Dei Sanctorumque cultui dicatae fieri coeperunt. Igitur integro plusquam seculo ante Constantinum principe Seuero Transtiberinam BASILICAM VIRGINIS Calixtus I. dicitur aedificasse, unde Fons olei effluxerat. Quamquam illa tempora feracia suppliciorum magis , quam aedificiorum , & Christianae pietatis,
quam pecuniae eam loco amplitudinem dare non potuerunt , qua postea templum stetit. Nec tamen censendum est, tunc omnia penitus abdita , & subterranea fuisse. Quod interdum remittentibus Tyranno rum furoribu S , quies aliqua, & respirandi locus daretur piis hominibu S, ac rebus iacri S. Et eam quidem Basilicam in domo aliqua erectam more Basilicarum,& Christianorum conuentibus celebrem, atque aperta fruentem luce crediderim potius, quam omnino reconditam ac latentem . Nam neque Commodus in nostros homines gladium strinxerat et
s Damas. siue Anastasius in eius vita.
345쪽
et Ais,rus maximi S bellis distinebatur. Argumento etiam est, quod
'' Aristantinum AEDES SAC R AE videtur sui sse in Urbe, ut in caete--' h netis ere Eta . Nicephorus enim cum victoriam de Maxentio re- edintam,& triumphalem Con tantini ingrestum in Urbe in enarrasset: Maeo , ait, in primis maturauit Eeelesias Dei re taurare , easqtae G
His exser a f. Idem auctor tradit, antequam Diocletianus,& MaXlmia nus in nostram fidem seruire coepissent, propter potetiam virorum in ta stiani nominis, eorumq; gratiam apud Caesares, AE D E S S A C re'. ubique gentium suisse excitatas. OHendunt, inquit, id quoque prur 'morum midium hominum in oratoriys domibus coetus , ct conuentus ba-
Niceph. lib. 7. c. 3οIdem ii. 7.
dinem non caperent ; ceruere erat, ex paruis initus, .Qjundamenοῦιs in
auguHa amplitudine , ct magnitudine, admiranda in locis omnibus excitari, atque conrirui templa. idem expodens Eusebius ait: Aut quomo do quisquam illustres hominum in templis concursus poterit oratione explicare Unde eum in antiquis idis ad cijs non fatis Dei haberent, ampliores Eceles a in uniuersis Vrbibus, fundamentis earum ad maiorem Iaxitatem dilatatis erexerunt. Et et omnibus in locis per Imperatoris sit teras palam edictumsuit, Ut tum deturbarentur Ecclesiae, soloque aequam rentur , tu oritura absumerentur igni. Neque vero tanti boni expers Roma esse debuit, ubi Pontifices Religionum sedem defixerant. Quare non solum in coemeterijs , locisque occultis pia Christianorum manus aedes ad conuentus habendos fabricata e st; idque de Fabiano Pontifice,
quem Decius sustulit, refertur sed etiam aperte ac publice. Caecilia quidem virgo fortissima cum accepto vulnere properaret ad sponsu in , triduanas tamen poposcisse inducias gloriabatur, ut domum suam , Alexandro Principe, Ecclesiam consecraret. Sic & Lucina religiosissima scemina domum suam B. MARCELLI nomine dedicauit: quo Christiani interdiu noctuque conuenirent, ac Deum precibus cantuque placarent. Aurelia via suo Aureliano Imperatore, B ASILICA H condidisse scribi
tur S. Foelix Pontifex, ubi & postea humatus e st. Postremo grauissimi scriptores Philippos Caesares Chridiana si de imbutos agnoscunt: quorum pietas, Se indulgentia multa religioni tuendae conseruandaeq; permittere Tom. r. potuit. At Card. Baronius cum fidei promulgatione Ecclesias coepisse, Ran. Cur earumq; numerum, ut Opus fuit, in dies magis magisq; a uctum affirmat. Τῖ' Ideo & Pudentis Senatoris S. Petri discipuli domum in Esuessam misita mutatam : & Eutrepiae matronae domum in titulum ad sacra obeunda, &alias su sse erectas : Euaristum V. a B. Petro Pontificem Eceles as diuisisese Presburis ς eosq; temporibus Cornelii Papae extitisse numero quadraginta sex. Optatum scri psisse, quadraginta in Urbe fuisse ad Christianum usum B licas excitatas: Lucianum, quamuis ethnicum scriptorem ferrea S portas , a rea limina auratum fastigium domui sacrae assignasso. Aie Xa Ddrum imperatorem apud Lampridium locum publicum in quo
346쪽
Basilicaesa cret qua do conditae.
DE URBE ROMAB,silicae Constantini Cap. II.
ANNO Impexij Constantini XIX. Vt refert Baronius , Vr
bi, MLXXVI. cum Baptismo ante actae vitae crimina optimus Imperator eluisset, qui antea, vel priscis aedificijs refectis, & excultis, vel nouiS aedificatis magnopere , ut diximus , Urbem exornauerat, nouam sacrorum templorum molitio nem adiecit, qua veterum Operum pulcherrima, vel superauit , vel
aequauit. Nam in parte sui Palati; Lateranensis BASILICAM SAL VATORIS, S ei continentem S. Ioannis Baptistae condidit. Nicephorus de Constantinor Et manibus i e suis ligone accepto, in Palatio suo quod Lateranense dieitur , primus terram fodere , ct Eccissaeformam in nomen Domini nostri Iesu Chrini describere coepit. Et paulo post :υ ξε,1 . T N Poloti uum ostendit. E t rursus: Sienti Hestim eD, En Im- lib.ν .e. Αι. pq rao Palatio suo templum conHruxit. Quod etiam in matutinis Ecclesiae precibus solemniter recitamus die V. Nouembri, . Idem Bassilicas S S. PETRI E T P A V L I aedificauit, utrasque ex ra Vrbem, in Vaticano, viaq; Ostiensit S. C R V CI S in extremis Esquilijs: S. L AVR E N T II extra portam Esquilinam, S. A G NET IS extra Viminalem, e& alias, quae praeter locorum sanctitatem, amplitudine, ac magnificentia in admiratione semper suerunt. Hae tum Basilicae sunt appel' latae Sed iam antiquata caeterarum appellatione, solum quatuor primaria Vrbis templa B A SI L I C AE dicuntur , Lateranense, S. Petri, S. Pauli, S. Mariae Maioris . Qua in re duo exponenda sunt: Alterum, cur Basilicae dictae fuerint: Alterum, cur solum illa quatuor templa nunc Basilicae dicantur.
hi j I BA ILICA quidem ante aeuum Constantini puIcherrimum fuit aedifi
ei Roma Cium columnis , di simulacris exornatum ad exercenda iudicia,& negonis. tiatorum mercatorumque conuentus peragendos. Quod Vitruvius ad-Vimur. l. 1 dendum foro praecepit in locis calidissimis, idest in Solem hibernum ob-I uerla S : ne eo conuenientibus molestiam afferret frigida tempestas. Nomen autem Ipsum μυλικη' Regiam domum sonat. Ideo Isidorus: M- cae prius, inquit, vocabantur Regum habitacula, indeo nomen ba
. t Q m laba tor. Hanc vero causam, quamuiS a tanto hi 1 et Viro pio Ri mx qui sipiam tamen non satis esse censebit, cur Basilicae no-iu sie is men in templa tr Dii Pin. Nam ne vertatur in controuersiam, an Basili-aede; mu cae aliquando in templa Conuerta suerint, idque verum, an probabiles
atae . sponto tribotari t m Vn non idio prima illa Constantini templa vide
347쪽
p gliei nomen fuisse sortita . Sunt enim a Constantino extructa , ' houum Ethnicorum Basilicae sacras in aede S commutarentur : & to- o jamina terrarum Orbe Ecclesiae qdificatae sunt vigentibus adhuc Gentilium superstitionibus, & immutatis Deorum templis, intactisque Opibus, qua: prisci in ea congesserant . ut ex S. Ambrosio docet idem Baronius Multo magis intacta permanserunt alia aedificia publicis reipublicae
muneribus obeundis extructa. Praeterea mos veteri illo Christianorum aeuo inualuit, ut aedes sacrae non minu S apud Latinos , quam Graeco S ,
templa, & Basilicae dicerentur . Quod manifestum est legenti scriptores Ecclesiasticos, & Concilia, a quibus promiscue usurpatur Ecclesia , Templum , Basilica. Et ipsa sacella dicta interdum Bassilicae . Ut Basilica
S. Laurenti j, ac Theodori Papae, quam Sancta Sanctorum appellarunt, in Palatio Lateranensi. Immo in eodem Patriarchio aedes omnes Basilicae nomine censebantur in quibus aliquid solemnium religionum, &Ecclesiasticarum caeremoniarum exercebatur .
Prima ergo,& augustissima illa Constantini templa cur dicta sint potius, S frequentius Basilicae, equidem, Ut aliOS , tantos nempe scriptores, audiendos censeo: ita causam nominis in formam aedifici; refero. Templa enim illa primaria, Lateranense, Vaticanum, Sancti Pauli, non dissimilia Basilicarum veterum fuerunt: immo eo prorsus modo ac par tibus extructa, quibus Basilicae extruebantur. Fuit enim Basilica aedificium, quod duplici, aut quadruplici columnarum ordine medianam teis studinem, simplici, vel duplici hinc , atque inde porticu cingebat. Id loco citato Vitruvij docuit Daniel Barbarus. Fusius autem nobilis aedi. ficandi magister Leo Baptista Albertus estuo esset , inquit, Basilica quidem laxior , primariss tectis noni Icientibus circum addidere portieus patulas intrinsecus hinc atque bino primum implices, mox etiam dupti ces . Curvabatur aedificium in summo, vel pari, vel minore , quam semicirculi filexu : quod Tribunal dicebatur. ibi enim habebantur iudicia . Quamquam plura tribunalia maioribus Basilicis fuisse constat. Quintilianus i Cum in Ba dea Iulia diceret primo tribunali; quatuor autem iudicia, Ut moris est, cogerentur. Nec modo publicae, sed priuatae in aedibus Ciuium, Caesarumque fuere Basilicae, Vitruvius: Habeant nobilium domus Basluas non dii mili modo, quam pubsicorum operum magni -eentia comparatas, quod in domibus eorum pius, pubnea consitia, priuata iudicia, arbitriaque consciuntur. Potiori iure in palatijs Principum fuere . Plutarchus: Hi Onams in Domitiani domo Oideant Porti- eum, vel Bin eam,vel Balneum. Quod suo exemplo caeteros Repes do-
'incque innamera columnarum multitudine portabatur. uam adiu-
sic a , rerumque cognitiones diLiribui . os posset everepopuli multitudinem ad indicia venientem. Cuius longitudinis magnitudo erat cubitor m It m, latitudo Uero quinquaginta : altitudinis autem triginto p umVJ ΞΠ qu ramalas omnes babobaς, tegebaturque cedro , operς G
32 Cencius Camerarius Ale- manus de Parietinis
Uitruv. l. 6capis S. Plutarch. in Poplici Anti Iud. Lib. 8. c. s. Bafilicata
348쪽
Altera Bassilica os asilicae formas Et Chalcidica sSed dubiuquid fue
ktivi iis quosedens Rex iuic io profer ebat. Huic erat iuncta alia quoque Abstinae Bbioea, edi reliqua habitaculo , 9filsa, ubi pos eausas expli eitas residebant irata tabulis cedrinis . Haec me. Quis autem dubi et,
an ibi fuerint porticus duplices , ubi erat innumera multitudo colum
verum ut aedificii forma clarius ostendatur : suit in longitudine ambulatio . Mediam Nauem in templis hodie nuncupant, testudinem mediam seu medianam Vitruvius. Additae hinc atque hinc simplices aut bina porticus alarum instare quibus qui ad agendum, & negotiandum conuenerant, spatiarentur. Tribunal in summo mediae testudini respondebat. Hoc modo videlicet claudebantur minores Basilicae,quibus & simplices tantum porticus ad latera mediae testudinis patebant. At quae laxiores,&nobiliores erant Basilicae binis hinc atque hinc porticibus mediam ambulationem cingebant: Sin fine harum quinque porticuum transuersana ambulationem secundum tribunalia habuerunt. Vitruvius : Sin autem locus erit amphor in longitudine, Chalcidiea in extremis con tuantur , otisunt in Iulia Aquiliana. halcidica quid essent, ambiguum est. Nonnemo putat fuisse transuersas hasce ambulationes . Baptista Albertus : Addidere, inquit, insuperati secundum tribunal transuersam alteram ambulationem , quam quidem causidicam nuncupamus, quod illio Rhetorum turmae , cau dicique Demarentur. At Danieli Barbaro Chalcidica Pro Thermis aliquando suur. Ied quid commune Thermis cum Basilica, & lotioni cum iudicio Θaut quomodo Balineae partem sori ingrediuntur , cui haec litigantium sed es ad rungitur λ Idem alio diuertit: aitque Chalcidica adiungi Basilicae, cum tantum additur , ut respectu latitudinis minor debeat esse longitudo. Rursus ait, Chalcidica fuisse in Basilicis loca ampla,& ingentes aulas, more Chalcialensium aedificatas , in qua S magistratu S conuenirent . postremisque duobus parum discrepat ab Alberto. Alij aiunt esse Chalcidica, quae latitudinem in longitudine duplicarunt. Philander: Ego Sero , inquit, in ea fui aliquando sententia , Ut exinimarem fulse ambtilationes fecundum tribunal transuersas , Ubi Ahetores, ct cani dici etiam versarentur, diuersas sciticet a porticibus. Reperi posea apud Sextum Pompeium, Chauidicum genus esse aedifici 1 ab Urbe Cisauiae dicitum . Nec plane quid sentiat, postea clare exponit. Ego sic in Baptistae Aiberti sententia in discedo, ut putem alios huc non repugnantes adduci posse . Chalcidicum enim , quod addendum Basilicae praecipit Vitruvitis, esst aliquid proprium ipsius amplioris pulchriorisq; . Neque eo potest intelligi aedificium, quasi seiunctum a Basilica, ut pars illius non esset. Nec ipsum tribunal; hoc enim erat in omnibus etian in inoribus Basilicis. Non
officina cudendae pecuniae, ut quibusdam est visum; quid enitia haec ad
349쪽
n. Ileam rei iudiciariae dedicatam Neque etiam hic agitanda de nomi-
est: An quod praeter porticus addebatur Bainacae , Enalcidi- solum , an etiam Causidicurn sit appellandum . Rem enim quae, Mus nomina posthabemus . Itaque mihi omnino videntur CHAL 1 DIC A e si e transuerste illae ambulationes instar ingentium aularum . dicautem dicebantur; Vel quia persectum exemplar extensae et ulmodi Bali- Iicce ex Chalcide nobili Euboeae Vrbe acceperint Romani, cum antea Illas simpliciori opere aedificarent: vel quia quod transuersum patebat, summi esset,&inusitati ornatus, uti Chalcide fieri mos erat. Quod ostendit Arnobius a Philandro allatus: Scribuntur DV Ueriri in trietin s.coelestibus atque in Chalcidicis aureis coenitare . Chalcidicae enim aureae significant veluti cce nationes, & aula S aurati S cameris, vel laquearibus, caeteroque cultu, & ornatu eximio splendide instructas, in quibus Dij epularentur. Meminit Dion templi Mineruae facti ab Augusto,ctuod, inquit, Chalcidieum vocatur . Eutropius inter opera Domitiani numerat Minervam Gθalcidicam. Iam in Basilicis cum pars, in qua excurrebant porticus, praeter comlumnas, parastatas, & signa in loculis parietum, alia sere ornamenta non haberet: pars altera longitudini obuersa, metallis, marmoribus, alijsque pretiosorum lapidum crustis, & Operibus fulgebat; quod proxima tribunalibus primariae nobilitati S viro S, centumuirOS, Magistratus,Praetore S, Consules, ipsi inque Augustum, patronorum , & accusatorum multitudinem acciperet. Et iunxere pergit Baptista Albertus hasce ambulatio nes inter se lineamento ducto ad T litterae similitudinem. Itaque Baistica ex ambulatione cousat, atque porticibus. Ex his forma Basilicae nobilioris , ut Pompeiae, Iuliae, Vlpiae, de Constantinae, quam fecit ante B ptismum, facile deprehςnditur. Nas duabus eo pacto iunctis ambulationibus, additoque, instar capitis, tribunali: tum longitudini adiunctis duabus hinc atque inde porticibus, Basilica describitur; in qua, iuxta Vitruvium ., eius longitudo latitudinem , & duas tertias latitudinis partes comprehendit . Quae sane aedificij descriptio formam continet Lateranensis templi, Basilicae veteris Vaticanae, & Basilicae S. Pauli. Hoc modo, vere proprieque circumscripta Basilica non magnopere quaerendum videtur, cur prima illa templa Lateranense, S. Petri, Paulique a Constantino facta Basilicae dicta sint. Non enim alia forma aedificata sunt:& vera germanaq; structura suere BasiliCar, nec modo Christiani, sed etiam Ethnici cum sacras illas aedes videbant, Balilicas sibi videre videbantur. Cur autem haec potissimum aedificij forma S. Sylvestro Pontifici Maximo, S Constantino Pio Augusto placuerit, causa in promptu est: quoniam scilicet illi inerat figura C R V C IS , ut ex se patet: cui Christiante Religionis vexillo per Coelium viso, &ad militaria signa traduino Constantinus acceptas victorias reserebat: Pontifex autem eiuS maiestati sacrari aedes volebat. Et nos transuersam illam ambulationem tζynplis Crucem nuncupamus . Antiqua vero templa superstitioni di
cata etsi Variam in speciem extruebantur, huic tamen schemati Cr*ςi dissi
buerutformam Basilicae a Cui inerat schema Crucis a
350쪽
mi, re hac etiam de causa nouam illam sacrarum aedium dissimilia er '' i ἡ uhe, ut nonnihil differrent ab aedibus Gentilium. Et structur m p 0 h. men adhuc a Romanis retinetur , qui sinuatam tem-yζ Λ sidi, derivata voce quod etiam Philander adnotauit) TRIBU - .oeant. Quamquam S antiqui tu S ab ijsdem Basilicis, iudicio. hue sedibus translatum fuerat Tribunali S nomen ad Apsidem tem ibhum. Vitruvius; sne ceri Aedes fiunt, tribunal habent, Uem LM M suae diametri tertia parte. Et Prudentius in descriptione steri--li Fronte sub aduersa gradibussublime tribunal Tostitur, Antines praedicat unde Deum. Extruxit idem Constantinus Basilicas simplici porticur uti S. Laurentsi, Se S. Agnetis videmus. In quibus illud peculiare est; quod porticus etiam
superiores habent, minoribus columnis effulta s. Praecepit autem Vitruvius superiores etiam porticus apponi Basilicis cum pluteis, idest interseptis , & interstructa aliqua parte parietis inter utramque porticum, ut supra contignationem ambulanteS ab negociatoribus deorsum ni conspicerentur
Caeterum a primis illis & augustalibus Basilicis deinceps emanauit, ut omnia templa a Christianis dicerentur etiam Basilicae. Aedes autem La teranensis praeter Basilicae partes hoc etiam habuit , quod in Palatio Imperatoris extructa est ; cum aedibus Principum , ut dicebam, adderentur
Basilicae . Sed cur iam quatuor tantum primaria Vrbis templa dicuntur Basilicaeξ Credibile est propter eorum dignitatem,maiestatemque factum esse, Vt nomen quod initio commune cum caeteris aedibus sacris habuerunt, iam sola retineant, quae sola caeteris religione ac sanctitate praecellunt. Accedit, quod antiquissi ita in testimonium Christianae fidei, auspicata tantorum Operum molitione extiterunt. Quamquam Liberiana Virginis Magnae Basilica sub Constantio extructa non multo post fuerit. Sed Reginae presidis sublimitas , loci veneratio , cultus Pontificum, Principum ac populorum quod tempori defuit, abunde compensavit. Haec de B asi
ii carum appellatione . Quod spectat ad illarum ornatum, tanto Columnarum, marmorum tanta spatij laxitate , tanta auri, argenti, gemmarum , ct sacrae supelle ctilis copia conditas ab se instruxit, locupletavitq; Constantinus, Ut opes an templis Ethnicorum repositaS vincere voluerit. Quare eorum scriptore S , referente Baronio , largientis liberalitatem atque imposit
vectigalia Criminantur. Apud quem, Anastasium , & alios qui de sisPxςm templiS Vrbis scripserunt eorum magnificentia ,& oblata munera V;d ripossunt.