Disputationum anatomicarum selectarum : ad chylificationem

141쪽

DIA PEDE SIS RESTITUTA Ir9

habet, modumque, quo in cavum abdominis hae essunduntur aquae, noviam plane tibi concipit, allerens, impossibile non esse, ut per ventriculi ac intestinorum membranas transcolentur, supposito quod hei aliquid p. n. extra ordinem concurrat, sive id

in liquoris Datura, sive in membranarum textura haereat; plu- I ribus enim experimentis dicti cerat, aquam ventriculo aut intestitio, ad repletionem usque infusam, circa extremitates tamen probe ligato, poros eorundem transire, quod aer, quantumcunque

subtilis facere nequit Ad haec toto die experimur in Praxi, hydropicorum aquas, s hydropis enim genesin ex vesicae poris Occlii sis interdum prodire conjectans modo laudatus auctor, sit viscera adhuc valent, remediis purgantibus aut diu reticis fortioribus adigi ad viam excretionum ordinariarum rursus quaerendam hoc est per intestinorum aut renum membranas fili rari atque sic resorberi, rationes subministrante tales Nobili is n. Homberg, quod aquae ope materia gliitinosi, qua filamenta membranarum cohaerent, dilitatur, flexilior reddatur, labi nγicem paullo recedat, experimento desumto a vesica aere implata, superimposito licet lapide, incluso aeri nullum dante exitum, si vero eadem aquae immittaturini prematur, aerem tunc claustra haec perrumpere atque evadere Cons. Celeberr Frid. Ru schii, Anatomici summi, respons ad epist probi. XI. Iob. Christ. Mosen p. m. a. ut Tagacissimi viri, ob Alph. Borelli atrii P0s Matbem aperti

lib. de motu natur a gravit pend. c. 3. propos 27 . aquae particulas aeris minores demonstrare ibidem satagentis experimento mechanicis rationibus superstructo, q. vid.

g. VII.

Omnium quidem Anatomicorum ore comprobatum est hodie per vasa sanguineam ventriculo non ferri amplius cliylum, licet non negent celebriores, inter quos fama meritisque summe conspicuum Virum, Collegam honoratisi . n. Cusp. Bartholinum Decim histor Anat cap. a. . . ure merito numeramus, subtiliorem saltim alimentorum partem immediate ibi sanguini communicari, adde&nervis, id quod analepticorum usu quotidiano edocemur, hocque nonnisi a pororum dispositione 'unicarum . II. R rarefa-

142쪽

rarefactione linice dependet. Similiter res se habet cum venis lacteis: quidem i. generis, ut vocant Anatomici, quae hianti ivbus in cavus intestinorum osculis, ut pervulgata est opinio Omnem in his contentum recipiunt chylum,' ad consuetum por-xo receptaculum deferunt, vel per insensibiles' tunicarum poros, in quas motu illorum contruditur ex sententia Magnifici n. Bergeri de M. bum Lib. i. c. 7. Confirmant haec uberius bina illa experimenta a Parisiensibus Anatomicis instituta, ubi facta in venam mesentericam unius e duabus ciconiis injectione, liquor intestinorum cava subiit; quin parte intestini lacte impleta Scutrinque prella, quoris pars in venam meseraicam commeavit, teste doctissimo viro Ph. But d mme Reg. scient Acad. bytor.

Lib. 2. Seci. II cap. . ex quamvis talis in vasa lactea ingressius omnium canalium habeatur angustissimus, qui tendunt ab ore ad Massam sanguineam, adeo tamen amplus certo fuit ostensius perexperimenta circa vasa lactea liquore coeruleo instituta ac transmis sa in Gail. Mustrave in actis philos Anglic. 7o2. o. 27s. ut crastiores etiam ultramarini particulas admiserit. Neque aliam dare rationem possumus de vasis lymphaticis hujus loci, intimum sane cum lacteis istis commercium habentibus, intermedio Pamen tempore lymphaticorum vices praestantibus, dum feriantur haec a vehendo chylo versus cisternamis commune receptaculum intellinis alimento jam privatis ac jejunis, ceu solide hoc atque perdoiste pluribus evicit olim Vir omni elegantiore doctrina Sc Anatomica cum primis peritia clarissi rebus humanis nu per magno cum Reipublicae literariae detrimento exemtus, . Gunth. Christopb Schelham merus villi disseri de 3mphae ortu, lympbaticor caussas, qui abjecto quamvis nomine ac repudiata Anastomosis ac Diapedesis auctoritate idem ferme sentire, in hoc nobiscum facere videtur.

Adeamus nunc alia viscera ordine perbustranda, in quibus pariter notabilis humoris fit secretio, in quidem Hepar, ubi praeter innumeras mirumque in modum dispersas tam venae cavae, rumportae, tum propriorum vasorum ramificationes, intime sibi et invicem unitas, at liue copulata bilarii occurrunt ductus ain.

143쪽

DIA PEDE SIM RESΤITUTA. 3lPerruult tanqtiam novi habiti, ideoque ab ipso cysthepatici leti,

qui tamen ana ante Gl stomo Sylvio, d gelio, Bartholino atque Amstelodanieri sibus Medicis, it pote Blasio, isto fuere satis cogniti. ab extremitatibus dictorum vasorum suana trahentes originem, eodem plane modo, ut dictum jam est de lymphaticis,

nempe vasorum transludatione, certaque pororum configuratione,

ii non opus hic sit ad glandula quasdam tunicae interioris vesiculae felleae recurrere, quemadmodum plurimi hodie Anatomicorum cum perspicacissima Viro Frid. Rusibi re pons ad epist. troblem. s. id sibi persuasum habent, minoremque bilis portionem sic ibidem colligi putant, aut incerti omnino uerent, qua bilis

via naturaliter moveatur ad vesiculam an per proprias radices)an Der meatum cysticum an in glaiadulis miliaribus secernatur

sentiente sic Illustri e Generoso Dia Cas Barthosino specim bisor Anat. c. . . . cum ex nostra hyi ille si oleo se bilis particulae, tanquam mobiliores interio rena vesicae tunicam promtius pervadere queant, facili nemque transtum inveniant, quicquid etiam perdoctus ac sedulus alias nobilissimi hujus visceris perquisitor, Franc. Glissonius Anat. hepatis cap. m. contradicat, omnemque la: transsudationemrejiciat, tanquam sublestae fidei argumentum; siquidem membranacem a Naturam uspiam institui repagulum saluo credit, ubi canali opus est, nec unquam ad unius humoris ab altero colaturam seu separationen ut membranae opera, sed semper aren-chyma aliquod huic negotio designat, cujus naturam tamen non satis alle turtur, ita modum hanc obscuriorem magis reddit, quem tamen clarius demonstrare debui siet saepe saepius enim in visceris hujus examine suspensa manu separando vesiculam a reliqua liepatis substantia, deprehendi innumera vasorum bilem advehentium osseula distedi aquille, hocque ubertim stillasse humore sucompertus sum cum Clariis Dan. Tallor Anat nova c. 9. p. m.

is 1 quem dicto alias inserre debuissent receptaculo. Nec mirum alicui videri debet, quod tegra hoc modo tolli possit vesicula, fiatuque absque ruptionis periculo extendi, quem tamen per poros suos neutiquam elabi sinit, pari modo, ut supra g. 6. de ventriculo diximus contra a. oro Miledocho obstructo, a malo

144쪽

rnato Ictericis admodum familiari, simul totam ejus cavitatem bi te adimplari, immo pororum tandem claustra perrumpere isti M. eam totumque adeo sic corpus regurgitare cottidie cernimus. Probari laoc ulterius poterit exemplo oleo rum stillatiliorum aethereorum atque volatilium, ut spirituum oleosorum chemicorum, tum volatilium aikalinorum, tum ' acidorum, utpote salis, nitri, aut vitrioli; quod fatetur etiam elleberri omnique en comi major, L. Scbeshammern in literis suis o I ΟΣ ad me datis, quando ait: in eam suspicionem res venit ex mercurii per corii poros expressione, cum pinguia sint omnium subtilissima, .facile penetrare possint , quam bene etiam custodiantur illa in vitris Optime clausis, operculis e subere vel vesica superinducta,

aut charta ceracea probe munitis, imaremque dictis exitum, ut putant, negantibus, contenta tamen se non ita coerceri patiuntur, quin in auras avolentin sic evanescant subtilissima illa φλογιστου μιασματα, ut testantur otis electae Halenses Tom. i. obsi . . i. immo si Scholio P s. Cur L. . credimus, mercurius aqua stygia communi, sed optima blutus, per ampullae tumen vitreae poros trans sudavit. Patet hoc insuper ex spir vini destillatione. sole servente, diebus p. canicularibus, non tantam spiritus colligi copiam, quam ubi calor est temperatus, evanes-eente scit parte ejus subtilissima, teste Bartholom de mor cogitari de instaurat Medic L. . . oi Aliter vero longe se habet via vitris hermetice sigillatis, e quibus odorati maxime tales c penetrantes liquores, quos spiritus hemici appellant, transspirare nequeunt, etiamsi frequenti agitentur motu vel etiam ad ignem calefiant, quin vase citius rumpant, quam ut per poros egrediantur; quina animal intra vas vitreum praedicto modo inclusum, ac in angulo absconditum, a fele aut cane quamvis sagacissimo haud narrbus percipi valet. Ejusmodi liquores licet adeo sint exigui, ut vehantur aere, Oculorumque aciem fugiant, crassiores tamen sunt, quam ut vitri poros permeare queant, non ita mol ra .lioris operculi, ut vesicae, chartae vel suberis, ceu in hanc rem

perdocte de odoratu talia disserit supra laudat. D. Iob. Gotbofr.

145쪽

Neque dispar est ratio secretionis illitis humoris quae in pan-

create absolvitur,naelio iis chylificationis caussa, temperandaeque bilis, non autem excitandae esservescentiae alicujus blandae, naturae amicae, ut doctissimi in Belgio medici, Franc. Sulvius

Regn. de Graal . Omni erunt; videmus enim ubi ramuli arteriarum pancreatis prode imi es a sinistro arteriae coeliace ramo terminantur summitate hujus visceris, ibidem de ductus excretorii initia conspici, interjecta solum subtili quadam membrana, porosa tamen, Hymphatico si tum huic humori largiente transitum, sanguineis non item, quippe quae arctioris vasorum unionis lege statim ac immediate recipiuntur in venam sociam. Et ne contentus ulmo illlim praeter Libatur ductum, superinstrata est alia adhuc paulli, crassior, undique eum cingens, extimaeque commiseni debens Originem. Eandem quoque scaturiginem agnoscindvasia lymphalica lenis, Hepatis, Renum, uteri, telliculorum&c quae miro repta tu extimam dictorum Viscerum percurrundeunicam, atque limpidos ejusmodi particulas ab ostiolis summorum vasorum sanguineorum hauriunt, quale jucundum Naturae spectaculum industriae inde sellae oculatissimorum Anatomicorum,

Th. Bartholini, marrboni, Rudbec L, Ru chii, Nuchir, ever-hors c. debemus Ansam proin recte hei sibi sumit curiosis

smaus in Belgio quondam Anatomicus, Ant. μι ius denograph. Cur l. . . s. quid obstet, si orcte adeo vasa inter se cohaereant, cur sanguis sub forma sanguinis non subintret vasa Lymphatica negandoque respondet ad haec ita sic enim nulla in toto microcolino fieret secretio, omnes namque humores, excepto chylo, ab arteriis tanquam a primo dependent knte. Insupe ν demonstratu disticile haud este, angustissimos arteriarum canaliculos ob pororum formam omnes eterogeneas Xcludere partiaculas, transitum praebere ii quor lymphatico. Simile,

146쪽

dae magis Dia pede si majus adhuc robur additia eYperimenta illa circa urinae in vesica collectionem ab expertissimis Viris submi nistrata, quibus sine ratione obloqui nefas Omnino putamus. Experimentum tale exhibent Acta Philos Anglicana, ubi scriptor hujus observationis sic loquitur In utroque latere alicuius canis aperturam exiguam, qua ureteres inveniri ac ligari, nec non urina ex vesica mauu nostra exprimi posset, fieri curavi hoc peracto aperturas illas resarsi, canem magna aquae copia bene potum, insitu, quantum per ligaturas licebat, commodo, per 3. sere horas dereliqui, postea utroque aperto foramine d vesica manu compressa , haud modica urinae quantitas ex ea profluebat, videbanturque reteres aliquantum tumentes supra ligatu-aeam. Haec autor talem emistum, quod urina ista stillaxit in vesicam, oris foris intro spectantibus merito adscribit

Steph. Blancardus anat. f. cap. a 6 eosdemque probat ex industrio Ioh. roen. per posthum in to Roterd. 7 Os vid Acta erud Lipsiens Ao. 7o . m. Sept. Iob. Goth. Bergeri Lib. i. de Nat. sum. c. ia ut de Iob. But d mmel hist. acad. Reg. scient. lib. s.

ca vesicae structuram instituit observationes scitu dignas magnique usus scit versicam suillam is recentst datu distendit, quae aper-

to dein orificio ultro subsidit, tum eam invertit, ut exteri pars fieret interioris, qua maximam partem implevit, e qua multis in locis dicta manavit aqua , adeo ut intra et . Orarum spatium dimidia pars illius effluxerit rubeo colore tincta. Eidem huic e a silicae dein aquailoco affusum est lac, ut hinc liqueret, an liquor Crassus vel pinguis membranam itidem penetraret. Id sane essu ait, sed lente admodum, nam intrara horas vix decima pars la elis exiit, cliquor instar aquae erat limpidus unde suspicio aliqua hinc oriri possit, membranam iis in locis est pertusum. Idem experimentum interje lis aliquot diebus ain silea fuit Tepetitum, cui succelsius quoque respondit. Et satis verisimile

Lsse, pergit, e Vasi vesticae , cum aere antea distenderetur, sanguinem inter membranae fibras quodammodo expressum fuisti, quem aqua dictas alluens fibras abstersit, quia menabrana ipsa post aquae stluxum admodum erat candida , propterea vesicae

147쪽

membranam innumeris pertusam foraminulis pronuntiat, ut aqua libere quidem subire queat , exitus vero prohibeatur , id quod inflatione probare conatur.

celi. I. Dc. I lochmidius insit meae ration lib. 3. cap. 2. Urinam 1ap. else vel potus vel sanguinis, cujus vestigiis inhaerens, ait, urinam non male ventriculi sudorem, c. abdominis viscerum vocari cum non solii sanguinis sit excrementum, sed & ex va- pocibus f sudoribus partium solidarum, qui per poros introrsum ipe es ante ipsam veticam ingrediuntur urinariam, componatur: Hinc facile dari polle rationem, cur potatores urinam Clito citius reddant, cuira tamen inpossibile sit, ut potulenta tam brevi temporis spatio ingentem tot regionum tractum peragrare potuerint, quippe potulenta ista sub vaporis forma, qua data via hinc inde oberrant, vesicam ingressa urinam linapidam omnis odoris & saporis expertem componunt, quae ab altera, quae sanguinis dicitur, in eo differt, quod in hac plus acidi, sulphuris& salis, in illa vero plus reperiatur phlegmatis. Cons. Dan. Du-

by anat novae cap. o. p. m. Ipi reculiarem hic non mi de urinae productione allegans hypothesin, scit Dia B in diario Med. .i de la Rocque , iisdem fere argumentis eandem nobiscum proin pugnans, ut d D om Willis Bernh. Ualme. Qui ad clysterum operationem attendunt in Praxi, quando calculo laborantibus talia ex emollientibus, carminativis, Oleos gratque anodynis adhibent, saepe saepius experiuntur subtiliorem ejusmodi medicamentorum Vim, milibus componuntur , non solum coli valvulam interdum superare, sed de intestinorum membranas penetrare, atque renibus, ureteribus, immo, vesicae eam communicare, id quod a veritate cuipiam minus alienum videri poterit, ait Lmus Iob. Anis. Stisse=us actor laborator. Gemici speciis. a. c. 7. qui noverit solidis partibus suos etiam competere poros. Probatur huc ulterius illustris Georg. B sibi med. Rom. Prax Mea L . c. 3. . . experientia tali ubi vir quidam eruditus

Romae injecto sibi clystere ex aqin tepida hanc in intestiliis omnem

retinuit,

148쪽

retinuit, paullo post per urinam penitus reddidit, ita ut ne gutta per alvum redierit, quod saepius ita ipsi contigit. Ad haec idem in . pvsic Lugd. Bat. I7O7. in . edit. ut habent acti erudit Lipsient. m. syt. o. 7o7 aliana subjungit adhuc historiam, priori haud absimilem, ubi clyster ex jusculo carnis oleo amygd.

duic injectus, per . horas retentus, crudeles quidem ex calculo dolores in qu 'dam aegro sedarit, non tamen per alvum, sed urinam totus secesserit, ipsumque adeo oleum urinae innatarit. Cui observationi respondet illa Beniventi Horentini Med. otis r r. cap. 7. ubi ait, quod puer Ia annor postquam pera dies suppressione laborasset urinae, eandem demum excrevit per alvum, S sanatus est. Diu insudarunt quidem Anatomici in detegendis viis recta ab intestinis ad vesicam aquas ducentibus sed frustra.Theoph-Bonetus Tom. 2. Med. septentr. fol. 6sa atque acta Anglic Toρv. 4. No. 7 3 o. Oct. 67o horum quoque ductuum seu novorum canalium faciunt mentionem, sed nondum patefacta est veritas, unde plena eis adhiberi nequit fides ceterum si quis allereret talia aquarum iῖinera per poros vaserum ac membranarum fieri ad vesicam, prout videmus hydropicorum aquas e cavitate abdomi ni vi fortioris purgantis per intestinorum poros interdum invenire exitum, ceu supra jam innuimus, apud cordatiores profecto, lme judice, non male audiret. Didicit insuper ex Illustris Theod. Ker ringit, Medici quondam Hamburgensis discursu modo laudatus a nobis Stisserus l. all. hoc experimentum Nimirum in vesica bubula, prius debile ccata, dein inflata ac filo colastricto ejus orificio, adeoque arcte clausa , ac suspensa in loco apud panni tonsorem peris menses , dein adaperta , copiam intus minimorum lanae floccorum obsitam fuisse conspectam , qui non aliter subire eam poterant, quam per pom vesicae, dum per aera ante circumvolitarant ab opificibus sic agitati Haud minorem mu-xetur admirationem, quod curiosissimus discendique cupiditate, quondam ad extremos Xcurrens Indos, Iob. Bapt. Tavernier Rimrario Indiae sib. . sic refert inp. illis, qui Indigo per cribrumῖrajiciunt, matutino apponatur tempore propius ovum, circa vesperam dissi ingatur illod interne totum colore livido tinctum

observari. Simile praelaudatus Aucho alibi expertus est quoque

149쪽

eiura salinarioriam ovis, SohI,Cher Halensibi is dinis , qtrando accepit eorum ali litot exterioribris cepartuo pelliculis obvoluta 'dein inuria vel Ll1υgine potius illa ruin aquarum coxit frigefactis ovis, cortex externus videbatur non solun flavescere, sed S per medium distractis unum alterumve divisit ovum, quorum albunatina flavescere pariter videbantur, immutato etiam solito vitelli colore, sapor autem non modo salsus, verum ceparum succo permixtus simul deprehensus Riit, manifesto indicio, salinas non tantum muriae , ed, acres ceparum particulas, Vum, accedenteco stione, totum penetrasse Plura alia egregie admodum ad rem

hanc facientia reperiuntur apud Illus ristinui in Naturae Consultuin Dii Lebert. Eo te in tentamine torologico dcc.

Ne intactos plane hic relinquamus Renes eorundemque negOti inii, quod in se rosarum, lixivialium , silino sulphureatum partium a san ine sepapatione ex mente Physiolosorum communiter Ic consistit, paucis indigitabimus, quanam ratione haec fiat iam an Diapedesis lauic operi sumbolam si iam conferre valeat. Sane qui in glandulosa renum compage cribrum aliquod aut transcolationem agiaoscunt vasorum inirigentium summitates Orosas quoque statuere oportet; quatum Ope Ex1viales serosae reliquis an

guitiis segregantur, Sc fatim npillis seu earunculi inferuntur;

Viuii caeterae sbelint ad virnae emulgentis Ostia , mi autem ulteriusquam par est urinosae extravagemur partici duo praeter Communem investientem membranam, durior alia a pelvi originem trahens ei es circumdata, introitum quidem concedens, e Xitum non

item Tale glandulos iii ad urinae socerumdam cribrum emspicacissimus Aristosvicus, Umid. Rursi hius in 'Thes A t. quidem reiiciti merumque contextum vasculosum in papillas usque de si nentem supponit, in quo hypothesi nostrae magis ancillari vide tur eidemque propitis adhuc accedere. Doctissimus mighmorusLib. I. pari 3 vigui vasua heic inter henum vasa quidem sibi fingit spatia, apertius tamen hae tute loquitur, min, horum ope serum a vasis exsudatione exclusum in pelvim percolari asseriis rejicit au

150쪽

inus ceteroquin renum scrutator Laurent Belimi pecul in de rena struct & per capillares tantuin ramos fieri vult, qui reperiuntur ibi; id quod tamen minime nobis refragatur, praecipue cum addat deinceps, patere ad sensum, majorem vel minorem osculormia angustiam nihil omnino ad huius illiusve humoris penetrationem facere, nisi etiam partium, quae introduci debent, figurae accommodetur; endere autem hoc ex praejudicio, quod corpora se mutu penetrare non possint, reectissime demonstrat insignis ille Mathematicus simul ac Medicus, Iob. Alphons Borellas Lib. de motu animal pari 2 proposit. I 2. necessario evincens ibidem, urinae separationem fieri expres1onc per renum foramina, sicuti pannum, cutimin carnes ad instar cribri porosas esse, & per eas penetrare humores, licet ad oculiun non pateant, suaderi tamen a signo certissurio, p. ex eo, quod videmus aquam iudorem per cutim penetrare, atque sanguinem per carnes transire, is Venis X-cipi quod autem postea ob diversitatem figurarum foramina aliqua excipere possint hoc fluidum, non vero illud, suadetur quoque a signo evidentissimo; videmus namque per cutis poros sudorem queum, non ero sanguinem, cui prius commissus fuerat,&aquam per ligni poros penetrare, non vero aerem aut mercurium, servesicam pelleam aquam hydrargyrum permeare, non ero E- rem, per auri poros hydrargyrum non aquam insinuari, minrenibus per caninculas urinarias serum absque sanguine penetrat, cima in venis purus excipiatur sanguis. Deiusmodi ororum in corpore existentiam probandam praeter dicta experimenta alia adhuc adducuntur a Celeberrimo D. Iob. Ern Schvero Ρ Ρ. Comsiliario archiatro Megapolitano, autore nostro honoratissimo, Demonstrat. ἡ . cur. 2o sciI salivatio per inunctionem mercurii facta, minus cruentus e frequenti vesicatoriorum usu propter cam harides, additque curiosi ura esse, quod in Durna d 'Anseterre lingitur, ubi a quotidiano *ir vitrioli, parco tamen usu , clavium lasciculus in marsilio rubigine obductus est, quem tamen esse ctum transpiratio aut sudor ordinarius scorbutici cujusdam, aut

Ea labe insecti etiam producere potuiset.