장음표시 사용
361쪽
pheriam , eidem nor raperentii in nervos , seseqile in musculis expanderent, nisi sanguinis arteriosi puluis simul quoque illiuns uidi motun sympathice adjuvaret atque hinc ea si naturae sollicitudo, ut singulis nervis arteriam societ, C tot abeant in organa motus pro rata arteriolae , quot simi nervit, nimirum,ut pul-
, fu, hoc est , unico expansic Me movere sensibilem fluidi Ἀeeti lineam missionem possiit notum autem est, quam levi opus sit irritamento, ad piaecipitanduin spiritus animales Calor autena, qui comes et languinis arterioli, filuvia quCque si1 in vicinam spargit, vim istam spirituum expanssivam valide auget, imprimis in musculis ubi in maiorem detonare ambitum debent. In Genitalia etiam pului descendit sanguis, rectilineo fere impetu, ut ibi in tubulos . fere glandidosis testium meatibus formam
accipiat, per misturam spirituum animalium, nam etiam nervi huc abeunt, speciei propagandae idoneam, quod tum Semen vocant mantum vero ejus sive ebullitio seu orga fraus sese sanguinis debeat nisui, indicio est parti tun illarum tumor, non adeo spirituam quam sanguinis imputandus copiae, pulsu arteria-rtui evocatae, propter valvularum impedimenta, tam frequentem proportione sua absorbere vix pollentium, in cellulis illis membri nonnihil stabulantis, calore emi satio seminis vim elasticam augentis Lumpha, illa S conglomeratarum&conglobatariam glandularum progenies, exsanguiniscirpulato latice, nervorumque succo aut spiritu ballamico consata, suum jam c peculiarem semicirculum accepit, qui tamen ipse progressum debet sanguini arterioso Verum ad alia; istis enim satis aestimari ingenium Cordis arteriarumque pellentium potest omnem nimirum Systolen expellere primum angia inem, illam Ventriculi dextri, in Pulmones, ut aerem, occultum vitae cibum, hauriat , hanc sinistri, ut alterum circulum, peripheriae corporis Oe X tensum adaequet, partis
ad nutritionem , quod praecipuum est, partim ad secretiones fluis dorum corporum distribuatur , secretos deinde spiritus, humoresque s o pulsu caloreque foveat, comple statur 1, in quibus
pretium de dignitatem illius visceris consis e non improbabile est.
362쪽
34 6 PECHI IN ME IABRICA Artis. TV. Tandem alter Cordis hi sus, vulgo habitus dignitate primus, 47
sed multo, quam alter, obscurior, expendendus Venit, non pro inerito, sed obiter, cita, ut aliquid dixisse videatntir. Constat autem usus ille Cordis diastole, qua rarescit sanguis, μετεω- ρι εται καὶ πνευματουται, unde assectionum istarum, tenuitatis, caloris harmonicae unitionis, fons in origo in quibus qui essentiam illius liquoris , sanguinis, comprehendi intelligit, Cordis in hoc negotio, adeoque sanguificatione . praecipuas esse partes, eodem illo argumento facile docebitur. Sed qua siti parte Cor hoc perficiat, hic vero magnopere dissidendi; qui aren-chvmati seu Carni lio adscripserunt, fabricam illam organicam musculosam nunquam videranis tum etiam, quid esset paren-chvma non intelligebant sed, quia istud hodie nec pueri credunt, nisi qui noniis aere lavantur, nihil moror sententiam istam. Alii solidi vastique corporis usum rejicientes, in tenui aliqua ejus parte, in fluido lucido igneo Flammam vocabant Vitalem, subtilioris functionis quaerebant arcanum, tam peciose illa Hypothes utebantur, ut nec dum
imnes, etiam in tanta Xperimentorum maturitate, a veteribus
praejudiciis abduci potuerint. Sed ut brevi argumentorum Cominplexu illam diruam opinionem, dicant nobis, quis ille in Corde sit locus pro indigentia flammae, quod patium, ubi omnia liquove obsessa, ubi , cum Cor contrahitur , solidorum superficies propemodum sese contingunt, omneque adeo fluidum excludunt, ubi cum elongatur, humido avum repletur, illo ignis domitore; nam flammam, si esset, diluvio illo perituram crederem. Si in Cordis haeret substantia flammilla ista, jam divisae particulae sitammae recusant naturam ut enim flamma sit, coire undique conglobari in vorticem debent. Lucidam esse, prohibet natura loci, nulla ubet necessitas ut adeo vanitatem Ernesti Burggravit, qui sunt de isto grege fraterculi, assequi nequeam, dum com-oliniscuntur lampadem quandam , ex oleo sanguinis humani coniectam, quae flammae nostrae vitalis, calidae clucidae, incrementa , deliquia, denique ortum Minteritum vitae, ad culum ostendat, magnetismo symphathetico etiam in distans vires suaS
363쪽
ΕΠ USU CORDIS. IPsuas exercente, raresectionis condensationisque arcana vere complectante. Ρoterant alia essicacius urgeri, cita quiden proponi,
ut nulla esset dubitandi materia, S , si quid estet 11nistrae opinionis, plane evelleretur, sed non sua it hoc Acadetricorum exercitiorum ratio. Reperti denique sim hoc nostro aevo , qui abjuratis illis sententiis, Fermenti cum nomen tum essentiam, in Coris de tabilire serio voluerunt; qui, si per fermentum, humorem intelligunt a sanguine diversu in viscosum, superficietque aut scrobiculis Cordis inhaerentem,tam rem aperte falsam non capio sin sanguinis accipiunt particulas, illas in scrobiculis residuas, laxiorem admittunt significatum, nihil est quod illis opponant. Sed ut rem dubiam fidelius producamus, praesidium ab experimentis mutuandum erit.
In Cordis cavitate, dum adhuc in motu est, calorem deprehendimus, non lucidum aut flammeum, sed mollem digestionis gradu non multum recedentem; deinde sanguinem vehementius motum, rarefactumvi quasi ebullientem, calidiorem etiam, quam est , qui in caeteris venis oberrat. Communibus quidem
49 experimentis probatum est calorem illum sanguinis Cordis se
invicem similem, inius aucta qualitate alteram quoque augeri, ea tamen proportione, Ut, qui in Corde est inguis , aliquot semper numeris reliquae massae colorem superet. Utrum vero hic sanguis a Corde, quae veterata est opinio, an Cor a Sanguine calorem mutuum sumat controversia olim fuit estque nunc magna.
Cordatiorum est sententia, sanguinem sibi ipsum imprimere illum characterem, quo gaudet id corporis praeparatur usus; quod habet temperamentum Cordis machina, commodato habere S a solo sanguine. Sane, dum expendo naturam Cordis musculosam, conformem caeteris figuram, non video, unde proficisci virtus illa possit, quam sollicite adeo Veteres, in interna superficie Ventriculorumque recessibus, quaerebant: tum deinde, quid prohibet inde accipere calorem suum, Cor, unde reliqua eum Vissicera hauriuntur hauriunt autem a sanguine ejusque calidis evitaviis; quin partium solidarum calor nihil es aliud ,quam manantes sulsae intestino motu extra superficiem viscerum caloris particulae, x 2 qu3e
364쪽
qtiae prout sensum mollius aut validius feriunt, ita partis detentii nant temperamentum. Quare intra Corde sic comparatum esse puto ut quem habet Calorem, acceptum reserat Sanguini major autem ibi est calor, quam in ullo alio viscere, Quod major ibi particularum motus, major effervescenti effluviorum sese expedientium porisque infigentium copia , hinc enim est, quod aliquandiu pos emissionem sanguinis caleat 3 palpitet, singulari praerogativa. Accedit etiam Arteriae coronariae turgescentis calidioreque sanguine plenae per visceris contextum divisio quae ipsa spirituum eXpansionem & perpetuana fibrarum vivacitatem diutissime conservat, caloremque auget. Ne jam cuiquam mirum Ovideatur calorem illum Cordis esse tantum accidentalem, neque aliud hic sanguini suppetere cavitatum respectu, quam effervescendi majorem opportunitatem; quemadmodum ustum ex angustioribus cadis in majores transfusum, liberius despumare solet atque vehementius incalescere, imprimis, si emento vis illa promo
Quare, cum nihil hic a Corde in sanguinem transeat, ipsius potius contenti excutiendae sunt affectiones. quantum sibi ipsa, quantum Cordi debeat, perquirendum. Accidere aliquam Sanguini in ventriculis Cordis mutationem nemo tam ineptus fuit qui negaret nimis uim hic manifesta experientiae fides. Sanguis qui e Vena cava ascendente, e jugularibus, antequam axillari Jungantur, destillat, obscurior est multo, crassior atque frigidior, quam alter ille postquam autem vel Chyli aut Lymphae auctus est mistura, paulo redditur fluidior albescitque, sed inaequaliter, inficiunt enim purpuram sparsae hinc inde viscosae strigae: mo. entriculum attigit dextrum, si ebullitio, sed levior supersicialis,
non tam ad unitioneatu, quam meliorem spe stans confusionem ,
ut, cum in Psilmones abripitur, aeris imbui tinctura possit, quam alias refugerent male coliaerente particulae deinde, quando aer sese ad licuit liquori in pulmonibus is eXperimentis credimus Lo-werianis mi illis adhuc partibus factus est floridior, tenuior cip mosior tandem succedente sinistri ventriculi validiore effervescenda, sumimam accipit sive perfectioinen seu Ialtationem, nam
365쪽
ET USU GORDIS. 349 soridissimus est . atque mobilissimus Hic autem quia Tinguinem videbant fieri rubicundiorem, commenti sunts vivum tuendam ignem quippe, qui in culinis quoque superficies rerum ad rubedinem torreat sed cum hoc ab igne consequi non possimus, nisi evaporata humiditate, mirari sitis e. queo illorum intemperiem, qui in ista humoris ultro citroque meantis copia de suae a talem hic fingere coecturam sustinuerunt. Accipit prosecto sanguis mutationem in spatiis cordis, sed vel a se ipse, aut liu moriura alio tali missum motuquein calore digestivo. Verum, quia ventriculi isti gemini, quibus Cor conflatur, non
parum quoque a sese disserunt cum forma, tum ma Xime contento, singulorum usus pro se considerandus est, nec temere quidquam in genere pronunciandum Arbitror autem, ut hoc verbo
ante significem, in dextro ventriculo seri duntaxat levem c desultoriam humorum misturam, in sinistro, aeris partes aristius multo cum liquore uniri is quasi essentialiter coalescere.
Quod ad dextrum a Tuit Cordis ventriculum, Sanguis est, sed a nutritione S liquidioris succi secretione superstes,adeoque crassior di immobilior deinde Lympha, quem humorem esse puto,
ex nervorum volatili rorulento latice seroque arterioso emun-chum, aliquando etiam, nam non est perpetuus ille assi laxus, hylus, pinguior alimentorum essentiain veluti medulla. Ex hisce 1nis tam aliquod confieri necesse est, unumque in alterius ire Omplementum Lympha quidem semper ad Cor adfectat viam, quia sanguis venosus, propter seri in glandulis secretionem , redditus vis coiior, e Tettio hoc eget vehiculo Wreunitione, ut sic loquar, per minima , quod eum nisi in Corde oportune fieri non po-Ia terat, cautum est per naturam; ne ante cum sanguine confunderetur, quam tibi uniri arctius poterat, hoc est, circa Cor. hylus ex intervallo tantum ad sanguinem accedit, quia una circula tione non ita Xliauriuntur nutriciae particulae, ut non plurimas
referant ad Cor praebeantque amplius conficiendas. Est autem liquor ille, potentia tantum terminis perfectionis a sanguine diversus, exprimit enim proxime ejus ideam, quam ut assequatur X 3 in
366쪽
lii totum, confinitis primitum fluidi admittit misturam, cuius deinde motu, vel attritionis aut digestionis, exaltari in absolutiorem corporique alendo vere analogam substantiam possit. In Chemicis notumesi non procede redigestiones,nisi calor menstrui alicujus si1btilioris, sive solventis seu unientis, particulas levicule agitarit quaecum egregie respondeant corporis oeconomiae, commonstranda
nunc nobis est illamenstrui calorisque digerentis similitudo. Artio XXIX. In secundo Lactearum ordine. in Lymphaticis Mesenteriid receptaculo liquor lumbari, reperiturnerveo glandulosus, volatilis, tenuiS, lymphae nomine . quae ain tum recentem ab intestinis Chylum magis dividit, impraegnat futuraeque digestioni praeparat; inde cum Chylo properans ad venam axillarem aut jugularem, Cavae infunditur, sanguinique a circumferentia reducia crassior sese permiscet, cui cum fluorem reddat majorem fieri non potest, quin ejus aliquam imbibat tincturam, Chylumque simul intra illum contextun melius insinuet ad dextram vero auriculam invitati calore undique vehementius rarefiunt, paulo magi sanguini uniuntur, donec ravisculosa Systole in Uentriculi cavum exprimantur, ubi inceptam emparte ebullitionem denuo instaurant, jamque ob superstites a priore aestu caloris particulas, S latentem 4, in scrobiculis sanguinem, in Shuram altius bibunt, Non est autem existimandum, in solo Corde fieri hanc mutationem, sed, vel incipere tantum, aut reincipiendo, sit verbo venia, perfici. Quae vulgo digestionem exspectant in furnis hemicorum, non
imo statim eodemque momento perfectionem acquirunt, sed multiplicatis demum temporum articulis in melius exaltantur, Ut archius coalescunt quippe inaequalitss, quae est inter uniendam materiamin menstruum, non nisi lenta poroarum superficierumque Vertione, attritione, rangulortuno tandem' junci urarum idoneo nexu, in harmoniam redigitur Ita etiam cum sanguine est Comparatum, qui non una alteraque bullitione ed saepius iterata, perfectionem demum suam adipiscitur; neque enim ut ante hoc fiat, necesse est, cum lenta sint atque insensiles singulis circulationibus nutriciarum particularini accesssiones. Itaque digeritur
367쪽
riturin circulatur, quaeque uno commeatu simul omnes perfectionem aequare non poterant, assequuntur hoc tot vicibus. Arbitror circulationem istam aequivalere ex parte circulationi hemicae, per quam aucto nonnihil caloris gradu, iterum iterumque materia in circulum pellitur, ut se omnes particularum superficies vicisJ1tudine illa melius contingant atque atterant, id quod alias
nuda digestione, quae mollior est, haud ita facile consequimur sed qui in Circulatione hemica calor est paulo impensior, ille
motu concussionis sive pulsus in lassitu compenndtur.
Artis XXX. Ebullit ergo sanguis, vehemensius in Corde, quod ibi es-
fluvia calida, particulae sanguinis vi elastica aditu plenae, is doneam facile materiam per volatilis lymphae accessum, contingant, foveant atque expandant non aliter, ac si quis tubo vitreo vesicam applicet proportione magnam, atque in eam salis lixivi, Tartari aut Absynthii aliquid immittat, tum desuper per colli tu-bum acetum aut phlegma eius infundat observabit continuo ebullire eam materiam vehementius, Qvesicam undique inflare quod si necduin detonuit fermenti vis, propter quantitatem liquid proportione minorem, assus iterum alio humore, repeti φαινομενον hoc potest, & exemplo Cordis in vices iterari. Qia re opinor, sponte proclives ad fermentationem particulas, contagio aliarum, quae illam rarefactionem semel sustinuerunt, adhuc susti nent, facilius in auricula atque ventriculo despumare. bullitionis autem illius finem alium esse non puto, quam ut particulae antea discretae vel obiter confusae, aut contexta multum disserentes, invicem uniantur cin aequalem redeant harmoniam, IeVes cum ponderosis, fluidae aqueae cum crassis si brosis chylosae albae cum sanguineis rubris ut tandem simul omnes ad usum nutritionis Conspirent. Vertim , UOnomine ille humorum sive motus seu aestus sit compellandus, nondum inremedicos convenit qui Esservescentiae aut Fermentationis inbuunt nomen, pro subito illo motu accipiunt, Unde
unde principium sumat, frui nomenclatara hac pollunt sed qui adstringunt hunc significatum motui Salis deali lacidi, vix repe
368쪽
a 2 PE CHLI DA FABRICAriunt, quo causam tueantur nulla enim ibi ratio salis aut adidi, omnia ad saporem dulcia temperata, , si finem spectes, longe aliena; qui Eballitionem apppellant, modo ne vel Calcis
vivae aut alium ab igne vehementiorem intelligant, tolerabiliores utcunque illi autem commodius ad rem locuti videntur, qui Rarefactionem nominarunt generico usi de minus obnoxio vocabulo; squod fateor pro illa rerum caligine valde mihi placere, de caeteris posse litigiosis nomenclaturis imponere hilem.
Sed magnam hic mihi video nasci aliisqtie praeteritam dissicultatem, unde sc primus colliquanienti sanguis sumserit originem, nam aliquando incepit, fermento nondum existente. taque considerari velim, non fermentum duntaXa es se aut instar
ejus, quod similitudinis imprimat notam diversis liquoribus, sed jam sponte frequentata circulatione digestiva disponi tandem
etiam limpidos humores, ad maturam rubedinem; quemadmodum hoc hemici in spiritibus nonnullis, anis, Roris, NiviS, compererunt, qhi ippe, qui diuturna digestionis mora rubedinem induerunt omnino anguineam. Sed, cum aequalis illa sit ser- liquoris stiperficiem sparsa rubedo obiiciat aliquis, non potuisse sic in prima corporis signatura fluiditate, uni tantum loco inhaerescere, iraebere se conspiciendum punishum illud rubrumcRetero corpore candicante. Est, fateor, punishum illud primum visibile, unde postea in lineas per vasculorum maeandros, hi enim, ne in reliquum colliquamentumcontagium transeat, prohibent, rubor erepat Sed cum vasculorum illa stamina incomparabili exilitate sint praedita, ideo non conspicitur in illis sanguis, nisi post quam turgescentia & copia reddita sunt ampliora. Erumpit ergo primum in Corde atque latere ejus dextro, quod circa eum octim plusculum caloris digestivi concentretur humores con fluant rarefactionis capaces, jam in illa, quod mirabile, partiunt sciagraphias initio quidem levis est Minconspicua mutatio, sed tandem colore superficiem distinguente, fortior atque ΟΠ ectior , timeris c. gradu digestionis per moras auctis. Hinc
rubor ille originalis , ab attritione particulanula, ad affusionem succi
369쪽
r is in CORDIS. 3S3 succi lymphatici in colliquainentiam oriunda, dependet, C ab auricula ventriculoq te dextro in uaistrum propagatur, tandem etiam contagio illo arterias signante, non ante tamen videndo, quam justa magnitudo eas reddiderit manifestiores. Postea qui oritur color, partim humorum dispositioni, partim sanguini ante facto velut fermentali originem debet , continuaturque toto inde vitae decursu. Ut vero ulmorunt iste confluxus, 'uod consequitur il οιινοι ενον , melius Inimo comis
prehendi possit, ct mechanico adjuvari exemplo, velim sibi quis imaginetur duas fistulas coriaceas in angulum coeunteSTechtim, nam axillaris ad jugularem ea sere est proportio, in quarum Unam
temperatoin aequali lapsu Vini spiritum, scd rectiscatum, in alteram Terebinthinae illum infundat; qui tranquilli quidem singuli in suis tubis volvtuitur, sed simul ac invicem sese ad angulum
Contingunt, magnam concipiunt esservescentiam, S fistulam, nisi abnuat materia, in immensum rarefaciunt, coloremque, multa alia accidentia immutant. Quo minus mirum videatur, Circa eum
Cordi locum, ubi est sanguinis venos lymphaeque aut chyli aerei volatilis, in colliquamentum ab utero redundantis, concursus, fieri rares actionem, digestionem primam, , qui ejus est fructus, ruborem , nam in coagulo aut foetu nihil vereor ventrichilo dextro perinde ac sinistro vim illam sive rarefactionis seu digestionis adscribere; quod autem sinister magis in adultis hoc praestet, aeris duntaxat, adeoque ut nonum, quod jam ante indicavi, com-1nercio imputandum est.
Artic. X usa Commodum rarefactus est sanguis in dextro ventriculo, quin
continuato illo orgasmo per arteriam exponatur in Pulmones, non tantum, ut per eos se se parie sit inutili vaporosa liberet, hic enim usus accidentalis est verum ut a mistura aeris essentialem consequatur substantiae riualitatum mutationem Veterum erat en
tentia' hactenus plurimorum sanguinem ibi refrigari Vehit ab igne turgescentem reprimi verum cum qualitas ista sit adsensum objectiva, non arbitror ejus hic rationem haberi possie, accedit, quod nec ullum ejus refrigerii sensum, nisi in speciem, animadvertamus. Quare, si aer sanguinem asscit, non fit hoc
370쪽
midis italitatibus d incomitata substantia; veru: ipsa corporalia est enim aer corpus, mistura δ transitu locali. Ad hoc fluidus est 3 rapidissime motus, ad hoc variis permistus corpusculis, ut alia aliorum vehiculo insinuari, figi intra liquidi contextum possint.
Non putem ambitiose quaerendum esse, quaenam particulae in substantiam nosti i transeant, cum perinde omnes habeant utilitatem, de fluidissunae, quae sunt texturae crassioris Non unicum genus est alium, quod athmosphaeram hanc pererrat; plura sunt, sive acida seu lixiva volatilia vel si Xa. quorum lassicit proportio harmonica adius endandam hanc vitam aut volatilis andum sanguinem. Certe, aeque perturbat inspirationem athmosphaera, si Sale volatili. Mercuriali , perfunditur c rarescit, quam si acido Sulfuris fixatur in coagi illam. Censeo. quidquid ad aeris nostri
vel athmosphaerae essentiam concurrit, utile esse, sanguinique fovendo idoneum, minc evenire, quod aere paulo puriore aegre victitare possimus, infracta temperamenti proportione. In Antii pneumatica, ad leviorem corpusculorum crassiorum subtractionem, statim mutatur viventis conditio, motibus convuls1- vis satis indicat illam aeris raritatem, proportione majorem at
si aer subtilis sufficit, habet, quo victitet; venim cum motus illi selidi d liquidi a certo fluidi tempet amento dependeant. illo Variato, necen est fluctuare omnia,& tandem deficere. Corpora nostra terrena sunt, & e terra exaltata beneficio fluidi, quo ut conservariussique usque possint, opus fuit medio conciliante; hae sunt particulae a superficie terrae deras aera ex penetralibus emissae,
queae salinae sulfureae terreae , corporis objecto magis
analogae, quam coeleste illud, subtile fluidum, sive primi seu
secundi elementi, ut vocant. Sed tamen cum ejus quoque maXimus sit usas, d oninis volatili satio inde pendeat, ne fugeret&praeterlaberetur corporum poros, ligari quibusdam compedibus debuit, athmosphaerae nimirum crassioris particulis Unde satis est scire, Omnes athmoSphaerae partes corpori foveudo idonea es, alias tamen ad motum d expansionem moliendam, alias ad substantiam humorum spirituumque laterialem constituendam magis inservire Postquam sic imbutus est sanguis, potissimam videtur accipe-ze mutationem, a particulis m0bilioribtisin vi elastica praeditis;