Descriptio poetica Villae Calarisianae in libros duos opus dividtur : primus Calarisis situ, fertilitate, amaenitate, primâquè palatii domo descriptâ, tabellas omnes ex ordine enumerat : secundus nobili Calarisis sacello, regumq[ue] adventu enarra

52쪽

1 6 Descriptio Poetica

Ille Palatini Comitis per caerula natam 3 Flumen ad auriferum duxit, Ρetroque secundo Uxorem dignam thalamo, generisque venustis aecundam exhibuit matrem. Quis facta Ioannis Inclyta , quis posset jam pene in flumine mersum

Lethaeo clarum penitus cognoscere Regemὶ Ni calamo tanti Scriptoris rursus in orbe AEternam acciperet vitam posst fata superstes, Et tali omnino Perfectus munere Princeps)Ρost patrem egregium , nati meminisse videres Sousiadas , laudemque Viro praebere vicissim, Non quod Legatus glacialem aspexerit Istrum , Teutonicisque Tago Reginam duxit ab oris Felicem toties regali prole parentem :Non quod magnifici Regis reserare cubile Clavibus auratis possit, caelive micantis Sidera cognoscat, venturi haud inscius anni: Non etiam claras quod scriptis reddidit Elvas Ille suis , verum quia sic virtutibus haeret, Ut vitam caelo dignam Tellesius Heros Exigat, & merito fugisse Ρalatia credas. Materiam pariter verbis , & laudibus ipsi Dant etiam chari Patrueles , gloria Lus, Nunus, & Emmanuel, magnae spes maxima prolis.

Hic centena modo tradens epigrammata luci,

Ille regens nuper studios e fraena Minervae, Qua Monda illustrem placidus beat Herculis urbem, Causa fuere Viris quod nunc Academia tantis

Regia

53쪽

Villae Calarisiana . IP

Regia stellanti jam se se attollat Olympo. Post alii subeunt Proceres , qui Lysia Regna

Sanguine, & ingenio decorant: Ericeira canorus, Inclycus eloquio Fronteira , Asseca disertus, Progenies Regum, Valensa , & patris imago Filius ; ambo lyra , insignes virtutibus ambo. Η inc etiam laudanda subit, quae regia floret Concio Scriptorum , quos propter Lysia Reges

Nostra suos credit remeare ad lumina vitae,

Dum sibi commissam Hili oriam,Xenophontis imago, Quisque dabit luci : annorum tumulata sepulchro Inclyta Lysiadum video jam facta meorum Surgere , jamque iterum calami virtute diserti Famae implere tubas, totum celebranda Per Orbem. Te, Barbosa, simul Sousarum dodia corona Laudibus attollit dignis, Academica quando Gloria , te propter , gemino diffunditur axe Aureus ille liber, quo Regni ab origine prima Reginas Lysiae memoras , quae cuique Pro Pago , Unde genus , quantum vitae, qua sede sepulchrum3 Caetaniadum decus b sublime , futuris Servabit memoranda quidem tua nomina saeclis.

Inclyta quid memorem Divi Collegia Pauli,

Queis famam aeternam , queis clarum nomen in orbe Eximius praebes resona testudine vates λAtque novam, illorum referens numerosus alumnoSPallade conspicuos , vel postea Marte Potentes, Concilias vitam : qua dignus laude refulges, C Cum

54쪽

i8 Doscriptio Poetica

cum Ducis intelitum destes Sermone diserto Maximus Orator Θ tibi cedunt dulcia Vatis Carmina Peligni, dum flebile barbiton urgens Illacrymas magni Cadavalis funus acerbum. Quis te praeteritum linquet, dulci sit me Lima, Regia centeno qui nunc Epigrammate pulsas Limina , & Ismarium superans dulcedine Vatem,

Ca tetaniacae prolis , lateque sonantis AGniae pariter sacras moderaris habenas ΘNec Calarisiaci Fratres TOJalis acutum Ingenium digna renuunt extollere laude.

Ille quidem Luso , si Pulpita sacra decoret, Tullius ore sonat : patrio si carmina plectro

Intonet, aut numeris decurrat vena Latinis , Jurabis merito Lusitanum esse Maronem.

Sousiadis etiam tarda sub nocte loquendus Annibal ille Tagi , cui inventus Scipio nullus, Objicitur Petrus , toties Calarisia tecta ui petit, ut charis cum Fratribus undique silvas Opprimat , inque feris hastilia dura cruentet: Hospitis ergo sui , magnique Hero is adustam ut Lybiam Mauro humectavit sanguine quondam, Virtutem extollunt juvenes: hic maenia Septae

Se vetitum narrat fumantis maenia Troiae,

Ni Petrus auxilio trepidis venisset Iberis, Et Mahomettiadas ingenti clade repulsos Victor Atlanteis penitus deleret in arvis. Ille autem palmas niemorat, devidiaque nuper

55쪽

Villae Calarisiana .

Praelia , & Hispano spumantem sanguine Baetin,

Cum Lusitanas acies, flavumque Britannum D ux egit: meritis deerunt nec Praemia tantis ;Nam qui Lysiadum tenet aurea sceptra , Joannes Non parvi fecit semper , semperque pro ius a Donavit dextra celebres quos vidit in armis, Ingenio ve Viros: Masca regna inclytus ergo Sando milis erit primus Comes , atque supremum Protinus Imperii capiet moderamen Coi.

His Calarisiadae spatiosam fallere noctem Saepe solent. O missa polo radiante Propago,

Quae magnos celebrare Viros , non dente maligno Carpere, nec turpem meritis imponere labem Jure soles : numeris ergo mea Musa sonoris

Teque, tuosque canet, sed pulchra palatia primum, Quae quatuor portis aperit prior Aula superbis , Nunc lustrare sinas, picturisque inclyta tecta Inspicere, & te di is positas ex ordine longo Nunc quoque conspicuas describere posse tabellas. Splendida magnifico nitet omnis Regia cultu ;Nam quidquid rutilis volvit Pactolus arenis ,

Brasilico aut nos tae portant eX litore naVeS ,

Gemmifer aut Indus mittit, Sinaeque remoti Subtili intexunt dextra , mirabere Passim. Omne pavimentum miro tegit ordine j aspis Arrabidae portata jugis , ferroque Polita, Quam lucem accepit, laquearia ad alta remittit. Sousia cum vero posuisset dextra Penates,

56쪽

zo Descriptio Poetica

AEquata tellure , omnes , foribusque patescant omnino paribus , tenebrosa in nocte videndo Undique crystallo inclusas splendescere flammas, Auratasque Domos , Domuumque nitentia late ornamenta , equidem radiantis limina credes Intravisse poli , sedesque videre beatas. Tantus ubique decor diffunditur , atque tuentis Corda rapiti Νivea surgunt ex jaspide septem, Trigintaque simul numerum si quaeris in & omnes

Nobilitant Aulas humano corpora Vultu. Artis opus mirum, cui dives filia Solis Invidet ; haec etenim tantum modo in ora ferarum obtinuit mutare viros: hoc dura superbit In faciem potuisse hominum convertere saXa ;Vivere nam lapides jurabis , & intus habere Quem primiam organici appellamus corporis actum. Tantus in ore vigor, naturaeque aemula Porro Artificis virtus per saxea membra refulget lHic quos Roma tulit Dominos , mundique subacti Imperium tenuere olim , vel Marte superbos, Vel pace egregios, multorum assurgit imago. Dicam aliquos: neque enim numeris copredere nostrisOmnia, que is magnae Calaris S Viscera turgent,

Musa potest. Tribuisse Probo loca prima videmus Sousiadas , quoniam Domus haec probitate refulget Ρraecipue , ac miseros sublimi protegit umbra. Vespasianus adest palmosae vidior Idumes,

Augustusque Titi genitor , simul ipse cruento

57쪽

Villae Calarisianae.

Filius ense patet, quem propter sanguine tinctam

Intumuit Iordanis aquam , camposque Per Omnes Puniceo exundans infecit prata colore. Ille Urbem evertit Sacram, miserosque coegit Judaeos iterum Latiis parere lupatis. Helio stat gabalus , vitiis cui purpura tantis Faedata, & scelerum caligine meis a Corona. Constantine, autem stas contra , fonte sacrato Qui faedum expellis morbum , non sanguine fuso Infantum , & primus tot Numina falsa Deorum Respuis , ac veri sequeris vexilla Tonantis. D urus adhuc , quoniam lapis est ; sed durior olim,

Cum matrem interimit quod tantu crimen abhorrens Velavit natura oculos, monstrique Pavore

Ipse caput retro fugit Tyberinus in altum P Stat Nero. Caesar adest , tenuit qui primus habenas Imperii, & postquam crudeli morte peremptus , Creditus est caelo sidus radiare sereno. Hic quoque Traiani, qui factus ab exule Princeps Astraeam mire coluit , Plinique diserto O re celebratus mansurum in secula nomen Obtinuit felix , venerabilis adstat imago. Quique moris Paenum perfregit callidus hostem, AEquavitque solo muros Carthaginis altae. Quique tot Hispano numeravit ab hoste trophaea Vertice Pyrenes ; at Caesaris ense fugatus Vincitur , & Ρharia tandem jugulatur arena.

Sylla potens, Mariusque ferox , qui colla Iuguria:

58쪽

Descriptio Poetica

Subdidit, ac Cimbros domuit, totiesque supremum

Consulis accepit munus ; sed honoribus altis De)icitur tandem, & fortunae verbera pastum Novimus in camo profugum jacuisse palustri. Η ic socer, atque gener, quos propter ab urbe Superbus Missus in exilium , & Consul pro Rege creatus. Torvam Brutus adhuc faciem , Vultusque minaces ostendit , qualis stetit olim , crimine noto Tarquinii thalamos ausi violare pudico S. Cernitur infelix etiam Belisarius, ille, Justiniane , tibi qui tot Mavorte secundo Perdomuit victor populos , Romamque triumphis Implevit toties. Ρroh in constans gratia Regum,

Fortunaeque dolus nimium ridentis , ut omneSΡrotinus in miserum ferales evomat iras lQuis tacitum linquet Senecam 3 Doctillima proles So usi adtim, cupiens doctum celebrare Magistrum, Egregium posuit simulacrum : hic magnus iniqua Fata premit , duplicisque capit Vir munera Vitae, Scriptis namque suis , atque ipse in marmore vivit. Hic quoque Phidiaca miraberis arte supremas

Temporis antiqui matronas , aere sonanti Quarum nomen adhuc commendat nobile Fama. Inclyta, quae prunas audaci devorat Ore, Porcia : quae gemmam Regina liquavit aceto , Romanosque timens secum decorare triumpho S,

Pectore vipereos passa est interrita morsu S , Exanimisque oculos aeterna condidit umbra

59쪽

Villae Calarisiana .

Lenobiam aspicies, lauro eXornante coronam, Quae toties dextra regali hastile cruentum Κvibrat, & palmam superato eX hoste reportat. Conjugis exemplum castae, Lucretia tandem Surgit ovans , niveumque Patet sub pectore vulnus.

Ηis , aliisque simul splendescit compta figuris Regia formos e Calarisis ; at undique totus Vestitur paries pictarum divite rerum

Munere , quo Viso , Potuisset magnus Apelles Urangere Peniculum , metuens praeconia famae Ualsa suae : tantum nitido pictura labore Imminet, atque artis fastigia summa potitur l,ex igitur mirare Domos , quas picta supellex grasilico late ditat pretiosior auro. Nomen cuique suum : primae si agnoscere nomen Xunc optes , memori primum tibi mente resurgat ille insanus eques , multo celebranda cachino Cujus facta refert calamus Cervantis Iberi Hic tantum quinos licet aspectare labores Parrhasii magni: verum tria signa videnti, Si mutare locum placeat, res altera visu Percipitur ; quoniam species diversa resultat, Atque oculis pariter diversa apparet imago. O facinus supremum artis , cui tota potestas Naturae devicta jaceti Res ponitur una , Atque immota manens , variata sede videntis . Haec eadem nobis alio se corpore monstrat.

Qitae superest pictura duplex, fert altera navim, Qua

60쪽

Qua Paris, hospitii leges violatus adulter ,

Uxorem Atridae rapuit, secumque per undas Attulit infelix miserandae incendia Troiae. Altera fert etiam raptas sine more Sabinas , Dum Conso festum simulat Romana juVentus. Amphitrionadae mox te istum insigne patescit, Viginti que supra quatuor depicta reservat Clarat dona manus: positi stant ordine Menses , Ac duodena simul, per quae Sol aureus orbem Signa regit , Mensique suo unumquodque benignos Dividit influxus , caelestique irrigat aura.

Ρarnasum aspicies contra, doctasque SoloreS , Intonsumque genus Latonae, sempor amicum Sousiadis Numera : stat celso in vertice montis Ρegastis ; e X ima vero radice liquatur, Purpureosque inter fores , herbamque virentem Dulcibus argentum Hippocrenes labitur undis. Aspice noctivagam caelo descendere Lunam , Velleris ut capiat donum , quod callidus offert Pan, ovium custo S; nam tanta potentia donis , Non solum ut duras valeant perfringere caute S, Ast etiam caeso Lunam deducere positat. Fragrantem Veris pompam , campique nitentis

O rnamenta vide duplici ridentia sede, Fictaque poma simul, proprio quae grata colore

Forsitan audebis delusa carpere dextra Uico pampinea dependenS vite racemus Certamen puero movet ingens, atque Puellae , Dum