Doctissimi viri Nicolai Sanderi, De origine ac progressu schismatis Anglicani, liber : continens historiam maximè ecclesiasticam, annorum circiter sexaginta, lectu dignissimam: nimirum, ab anno 21. regni Henrici 8, quo primum cogitare cæpit de repudi

111쪽

mutatos omnium vultus vidisses alij eius libera oratione delectabantur, alij contra qui ex rebus nouis crescere optabant vehementer dolebant, alij cum tacite apud se laetarentur, tamen ore tenus dolorem simulabat, ex qui bus erat Vol eus Cardinalis , qui licet idem quod Campenus sentire putare tur, nihil tamen perinde urgebat ac sententi ferendς accelerationem. Rex cum videret Campegium a re iudicanda tam alienum, ut nouas dblationes quotidie interponeret, iudi sumque prςter omnium spem pene id finem mensis Iuli extraxisset, ac iam quidem Romani moris esse dice et, ut aiudicijs exercendis usque adnensem Octobris abstineretu Bran-lonum dc Hauardum Duces hunc Nor HAEC 'rat

Olciae , illum Sufficiae , ad Legatos nuit, qui magno principum virorsi omitatu deducti, cum tertio cal e clas

112쪽

DE AECHISMATE Augusti ad iudices pro tribunali sedentes venissent,iam Regis quam si in nominet ab eis magnopereaeontendebant ne conscientiam Regis diutiuimplicaram tenerent, sed tandem aliquando rem totam deciderent ac definirent Hic aute volseu licet prior loco sedisset, sonticuit magno eniEtimore concutiebatur Campe ius erper eam fidem, qua Deo atque Ecclesse Romanae obstrictus erat, contest: batur, moris esse Roman curiae,cuibipse membrum esset, ut a fine mens Iuli usque ad quartum nonas Oct Cbris nullum exerceretur iudicium. Si contra factum fuisset, quicquid in genere tentaretur,nullius roboris onnino futuru. Qiiod si mes illum diei pro sua patientia expectarer, nihil dubitare, quin omnia ex eius voto si cessura essent. Instare iterum duces

113쪽

ANGLICANO' LIB. sentetia ferretur. Iterum Campenus cum otidisset nullo modo id sibi faceri e licerie arolin Bradonus Assol dux

mens in quae proponebat il magno ictu concutiens, Per sacram inquit)missam nenio unquam Legatorum

aut Cardinalium quicquam boni ad Angliam apportauit. Quod ille qui dem vel oestro quopiam percitus vel isdissimo adulandi Regi studio du-

hus, dixit quam seuere autem Deusiorum ducum superbiam ac adula ionem per eundem regem Ilios uos, maximeq; per prolem eam quae: eo quod ipsi tantopere expetebantio uo coniugio Orta est, ultus sit ea

nata testantur, quae ipsis ipserumqueamilijs postea acciderunt. Duces ex iudicio discedentes,ut ipsi innibus iracundiae flammis rebanu sic Regem a libidine sua iamdiumbustum, nouis etiam furoris in

114쪽

rim iustissima Reginς appellationemi'va iratam habens, palam olfeo Lam-' b iis interdixit ne amplius huic ego- tio se immiscerent causam vero tota Paulo lapi*uccho sacri palati apostolici

causarum auditoriri Decano cognoscendam, ipsique Pontifici demire ferendam ωexplicandam commisit quem iussit tam Regi quam Regina diem certum pr scribere,quo cauian apud ipsum per legitimos procuratores suos dicerent. Quae Pontificis constitutio non Romae tantumsed etian Brugis Tornaci ac in alijs vicini Flandriae ecclesiij promulξata,im din Angliam ad Serenissima Reginar

trasmissa est, Vt per eius operam ReTωLegatis patefieret. Regina illustrem Senatore talin renio ac doctrina quam pietate crlom lebrem Thomam Morum ad Regei

115쪽

ANGLICANO: LIB. Jolegauit qui diceret, Papam legatorum mandata sustulisse,ipsumque Regem Reginam ad causam in Rota ipsius per procuratores suos dicendi euocasse, id se Regi significare, ut sic, ret, utrum hanc rem ipsi per viaturem aut eiusnodi publicum prςconem nunciari vellet necne. Rex quanquaingeti dolore assiciebatur,tamen climihil aliud adhuc satis, deliberatum haberet, caetera dissimulans, Thomae soro respondi iamdudum constare sibi de his rebus, nosse auten , ut sil persenet fiat denunciatio non recusae e tamen quo minus Legatis de mors abnuncietur. cuni vero iudicij, rati ' quam utrique parti commune,Vehementer sibi placere, daturumque se aperam, Ut causa Romet decidatur. Hetc quidem Rex dicebat sperabat ero se per nouos nuncios apud PD am breui effecturum, ut Legatorum man

116쪽

DE SCHISMATE mandata renouarentur , atque ea de

causa, minus iniquo animo id quod agebatur tunc tulit. Hinc factu est ut plures ex Regin procuratoribus ex

tariis ad Legatos qui duodecimo Londino lapide simul rusticabantur

sese conferrent , hanc rem totam Legatis exponerent quo tempore hquem Rex miserat palam testatus est hanc Regis voluntatem esse, ut in Anglia iam deinceps nihil in hac causi

fieret, Romae autem omnia expedirentur. Paruerunt Legati Pontifici decreto, iamque in spem venerat Regem quoque saniora capturum consea ei, lia, cum ecce, Campenus per literare ontificis ad Urbem omni cum fest natione reuocatur Tunc primui Rex omni spe rei ex animi lententi conficiendae excidens,sipra quam dci potest, excanduit, omnemque cL pal

117쪽

pam in Oseeum huius diuorti primu

auctorem merito conferens, se male

illi velle non obscuris indicijs decla- auit. Quod cum multi ex principi, bus viris qui Volseo Cardinali omnia pro eo ac ipse voluit administrantiamdiu inuidebat intellexissent, col- tis consilijs, multa criminu capita in illi collegerunt, eaque suis chirograstis obsignata Regi tradiderunt.kex Anno DL am rem sibi iucundam esse testatus, Jφ'- antisper tamen dissimulauit, donec ampegius e regno discessisset, quod id septimucidus Septembris accidit. uius etiam discedetis sarcinas excu-j iussi,non alia magis de causa,quam' exploraret si quid forte literarum olse deprehendere potuisset, nullas utem deprehendit. At G us, qui vhil eorum quae contra ipsum intenabantur, sciebat, ad Regem iam pro- ὸ S. Albanum in villa quadam agen-

118쪽

DE s' HasMATE tem accedens,multa cum illo ac Senti tu eius, de iudicio quod Roma susti pleniluni erat, contulit Stephanus au tem Sardinerns, qui Regi erat secretis,cuha tunc ibidem adesset, seque vi deret in suspitionem vocari, tanquam Regi huius diuortii auctor fuisset, parit in Vol eum rogauit,ut veritati Con

testaridycaula dignaretur coram Re ge ac Senatu pilus planum facere,qui fuissent huius diuorti primi autho res. Nunquam inquit Vol eus ne

gabo me selum fuisse. Cuius rei ad eo

. M.tiρ me ion uenitet, ut si ea iam ante in choata non es et nunc primem inchoandam iudicarem Quod qui dem posterius Volsaei verbum auribu regi)s datum esse, nemo ignorabat Licet enim prima diuorti causa vetinerat, tamen cum videret Regestate mamiolenam animum adiicer

poenituit hominem sui consilii a quc

nunc

119쪽

minc resilire integrum ei non fuit,qui gloriam hominum magis quam Dei

dilexerat. Rex autem eo tempores1-luit. At cum Vol us pos Campegi, discessum ad regium comitatum reversus,ad colloquium illius non admitteretur,tunc demum sensit infensum si bi esse Regem. Nec ita multo post, iussu Regis a Thoma Duce M olciae Vol ausUprehensis, cogitur se abdicare pri-θρώ- tur. mum Cancellariae magistratu, quem statim Rex insigni viro Thomae Moro pontulit deinde intoniensi Episto patu, quem Stephanus Gardinem ex ono regis accepit tum aute palatio Eboracens quod rex ipse instructumqt erat, ornatumque inuasit, denique yene omnibus bonis exutus, primum elagatur in villim heriensem, mox n Eboracensem ecclesia cui pr erat, limittitur.

Quis iam non putasset Regem ab iiij im

120쪽

improbo illo incoepto suo desinere

voluisse Nunc aute obstupescite coe li super hoc. Ob quod peccatus ri- Vol eum tam seuere punit, in eodem ipse pertinacissime progreditur. ym.' Propter quod inexcusabilis es 5 Rex. In quo enim iudicas alterum,teipsum condemnas. Scimus enim quoniam iudicium Dei est secundum veritatem in eos qui talia agunt. Rex ergo partim certos viros ad Papa Clementem mittit,qui causam diuortii sui Romae sustineat inter quo erat Thomas Cromerus, qui postea se Noli ' ctus est Cantuariesis antistes partiti pἡ ' 'per totum Galliae regnum theologo &iurisconsultos conquiri qui matrimonium ips1us cu Catharina constare non posse, obsignatis tabulis affirment ut si forte summus Pontifer quod iam plane apparebat sententiam contra Henricum ferret, tamen fucat