Doctissimi viri Nicolai Sanderi, De origine ac progressu schismatis Anglicani, liber : continens historiam maximè ecclesiasticam, annorum circiter sexaginta, lectu dignissimam: nimirum, ab anno 21. regni Henrici 8, quo primum cogitare cæpit de repudi

352쪽

te nec ibi erant operas peterenLInstibant quidemmultum apud quedan Archiepiscopum Hibernum, quemldm in carcere Londinensi in vinculi iliabebat,ut illis in hac necessitate suo currat, ipsi & libertate iraemhi praepositis, si vellet istorum ordina tioni praeesse sed vir bonus nullo mo do adduci potuit, ut haereticis sacras

manus imponeret, vel alieno peccato conImunicaret: ita omni legitima opi

dinatione destituti, cum vulgo dice i rentur, ipsis legibus Anglicanis ve

re probarentur,no esse Episcopi,brachium seculare inuocare coacti sunt, ut laicalis magistratus confirmati nem in futuris comitijs acciperent: quorum authoritate si quid minus rite est liter in priori inauguratione Myri gestum esset aut omisium,apiis con- rs donaretur, idquo postquam episco'

pali officio & cathedra absque ulla

epis

353쪽

episcopali consecratione aliquot amnis functi essent. Hinc nomen illis impositum, ut partamentari, istopidis

cerentur.

Qualescunque autem aut quomo laocunque facti sim isti pseudo piscopi, ex latrunculis vel leunculis i euaserunt leones Llupi rapidissimi, sumis didicerunt capere praedam, inci tum ac populum dominari, eosque nouis inauditisque modis dispoliare. Et primum quidem Regina habuit

suam visitationem ecclesiasticam per totum regnum secundam tenuit M tropolita in sua quisque prouincia, tertiam Episcopus cuius ibet loci, ubi seuerissime in omnes Catholicos quaesitum lanimaduersum est , ubi mirae institutae sunt reformationes:im ζ' η'quiritur enim, si uspiam adhuc Mis

nant, si Sacramentum reseruetur, sinen

,n vllis Ecclesjs noua ossicia non co

li la

354쪽

lebrentur, si altaria non sint fractac demolita, si chorus non sit naui Ecclesiae complanatus, si uspiam inla rietibus aut fenestris, imaginum vel stigia appareant, quam multos calices,pixi des,cruces, & haberet,cuiusque materiae essent: biblia Anglice alli reticis falsissima versione 5 impij notationibus cospurcata, institutiones selumi,ac similes farinae libros cogut populinemere,&in singulis tepli legedos proponi denique inquirunt sparochi habeant donum castitatis

eosque plurimum urgent, Vt VXOresne Vrantur,tempestiue accipiant.

'is Clerus enim in Anglia nouus a

nouus ectus,pamm,et apostatis nostris pant cum cε-tina ex hominibus mere laicis ut est di spiritualis primo quoque tem nὸ,- - Ore d nuptijs cogitabat, multumn s qua que sategit, ut coniugia Episcopo

litant.

355쪽

ministrorum legibus approbarentur, ωipserum liberi legitimi declararentur, scd obtineri non potuit, quia vel turpe videbatur ministerio,vel reipu-ylicae perniciosum: Edouardus quidem sextus omnes canonicasin humanas prohibitiones circa clericorum aut etiam religiosorum connubia lege comitiali seu partamentaria sustulit, eam legem mox abrogauit Maris

nunc restituendam ac renouandam clamitant isti, sed non exaudiuntur: Imnes tamen per totum fere regnum innistri quia de dono ut loquuntur no sunt bε erti, non lecundum leges, sed secun- ,

tum indulgentiam,velivi illi dicunt ecundum scripturas, sed ad libidinem

uam compostas,ineunt prima,secuni vel etiam tertia coniugia,Contra ca-aonem morem, non tum Latino

una, sed etiam Graecorum, prole ita ibundant, ut ad illam sustentandam

356쪽

opibusque augenda: populus supnmodugravetur,4 ipsi misere beneficia sua expilent. Quia aute in uxoribub dis is eligedis ruerant ab initio ita vel neglilνrab re gentes vel infoelices, ut foenainas nor 2 ' adeo honestae iam , omnes fere acce perint, multumque ex ea re infirmioribus sectae suae scandalum Cathol, cis etiam risum mouerint praescrip

tum est illis Regina authoritate V nullam in coniugium foeminam ad mitterent, ne Episcopi quidem, nisprius certorum hominum iudici,s dinonestate approbatam sed nec hoc modo satis potuit esse cautum istorii simul, honori necessitati:s1ne Miminis enim plerique non magis esses poterant, ut dicebat quam carere ciDo, continentiaeque iugum intolerabile ducebant. Qui autem isti darent filias suas, ne protestantes qui l dem fere inueniebantur, nedum ci atho

357쪽

elle per se tiarame, ut 1114 Vel dicantur μὴ bis yxores Presbyterorum Secundo, quia stardi, th uxta leges regni non Unt adhuc Vera, ..d.bpis ed adulterina coniugia, ac proinde leges An 'roles illegitima.Tertio, quia nota ac g in μνη=-

rescit his uxoribus aut liberis suis ex maritorum loco aut honore in Repu- alica, ulla dignitas aut estimatio, quod st contra naturam veri matrimonij. No enim Archiepiscopus, Episcopus, aliusve pretiatus si sit coiugatus, tribuit quicquam ex eo honoris vel prae emi

ita entiae uxori suae, non magis quam si stet eius tantum concubina Hinc fit, re iste ut nec Reginam aulam, lac pian Cipu , - ab uxores ullo modo admittant, ne Ar nu chiepiscoporum quidem vocatas co tori liis My

iuges, in consortiti sed debent eas mariti domi continere pro vasis tantum libidinis aut necessitatis suae. Quae istis ergo conditionibus, vel summis prae

358쪽

DE fCHISMATE latis, colungerentur,cum honestiores paucae aut nullae reperiebantur, quas

poterant habere, acceptabant. Sed do alijs modis utcunque istorum hominum cupiditati per magistratum ciui lem impositum est frignum. Nam ob Collegiorum alumni,qui in Anglica nis niuersitatibus admodum multi sunt, Otioque ac saturitate panis abun dant, ac admodum prouecti aetate, cu piebant ipsi habere uxores , sed vi debatur inconueniens,&id priuilegij Collegiorum tantum Rectoribus co-cesium est, clam hac tame exceptione ut coniuges seorsim plerianque extra Collegia constituant artusque intro imittant. De apparatu etiam ac vestitu isto flore cle rum nouoru Clericorum, cum multo

'm cuperent indisserenti plane laico li: bitu, tam incedere passim in publico quam. sacra in Ecclesia peragere m

359쪽

ANGLICANO. ITO

Ilerent superstitione decernit tamen Regina, deuere mandat,ut in Eccle iis dum coenam suam Eucharisticam celebrant, cappa, dum reliquas preces faciunt, superpellicio utatur inpubibrum ne veniant sine pileo toga clericali Episcopi etiam ut Rocher g let.Et super hacre magna inter fratres istos orta est quaestio, nec acquieu runt Reginae iudicio, sed miserui numtios diteras ad confrasres in Vallia, Vermania, Helvetia, oe Sabaudia,maxia

me ad Theodorum Be qam , dc Petrum Martyrem, eorum sententiam ion- ilium requirentes,an nimirum, liceret

stud seruitutis iugum,Christi iam pridem factis libertis subire sed quic-

luid isti respondent, consul ut, aut de ernunt, Regina eos qui hanc sebire legem recusant, ordine d beneficijs

Iriuat, cum ad extera Synagogas luantumcunque reformatas, ab Ec-

360쪽

elesiae Anglicanc supremo capite non

si prouocatio. Ista autem, multaque alia, ex Oribus iaeremonijs antiquis, politi corum suorum suasu contra huius no ui cleri voluntatem Regina retinuit, partim ad gloriam splendorem externum istius nouae eclesiae, partim ut suos& exteros in eam Opinionem induceret,quod non loge abesset, aut:

discesserit a fide Catholica in qua re ita se semper subdole gessit apud ammi

- tholicos essenouerat ut ipsis spe daret fore fortassis, ut ad maiorum fide aliquatio rediret parti vero maxime, quia videbat istos se ne sus Ministros, sub specie vitandae superstitionis, paulatim omnem in Ecclesia& republi. ,ordinem, decorem, ciuilitatem, ac ipsam etiam humanitatem exuturos, suam