Quaestiones chronologicae de rebus parthicis armeniisque a Tacito in libris 11-16 Ab exc. D. Avg. enarratis

11쪽

De robiis Parthicis perturbatis

inde a m Aug. a. 42 iis itio ad finem a. 52 s. initium a. 53 . Chr. u. Tacitus Ab exc. d. Aug. XI, 8-10 XII, 10-H.

Primam hist0ria rerium arthicarum Armeniartim ille particulam p0st magnam illam lacunam a libr0 I-XITacitus hisce verbis incipit 'sub idem tempus Mithridates, quem imperitasse Armeniis . . . C. Ca08aris Vinctum mem0raVi, 0nent Claudi in regnum remeavit, fisus Pharasmanis 0pibus'. qu0 si Tacitum in libris A exe. d. Aug. 0mp0nendi re gestas ingul08 per ann0 distribuisse tatuimUS, Mithridaten remeasse e0dem ann necesse St, de qU0 mnin08uperi0ribus apitibus auct0 J0quitur i. e. a. 47 . Chr. n. 800 a. u. 3. quae sententia e c0mpr0bari videtur, qu0d Tacitus XI, 11 finita hae particula pergit isd0m 0nsulibu8 ludi a0culares elingentesim p08DR0mam c0nditam Spectati sunt Pauca autem sunt pra0mittendan verba is Pharasmanes rex Hiberis idemque Mithridatis frater nuntiabat disg0rdare Parth08 8ummaque imperii ambigua min0ra sine cura haberi' qua ex causa Mithridates redierit indieant; unde satis elucet inter Parth0 dise0rdias ex0rtas esse, antequam Mithridates in regnum rediret, et sertasse ips0 a. 47. verbis quae deinde Secuntur 'na1 G0large inter pleraque saeva necem fratri Artaban c0niugique ac fili eius paraverat unde metu iuceter0 et accivere Vardanen. - interim G0large Daharum

12쪽

Hyrcan0rumqtie pibu auctu bellum ren0vat; 0actusque Vardan0s mittere Seleuciam, Bactrian08 apud camp0 castra contulit Tacitus summatim rerum Parthicarum talum . .

disc0rdias Parth0rum explicat initi autem c. 9 verbis tunc distractis Orientis viribus et, qu0nam inclinarent, incertis, casus Mithridati datus est occupandi Armeniam rursus adroditum Mithridatis c. 8 mem0ratum legente delegat qua re mai0rem huius capiti partem qua8i praemittenda putar0 licet, ita ut res ibi narratae brevi 0re ei l0ngi0r temp0ris spati ante illum Mithridatis reditum in regnum a. 473 saeta esse videantur ). Sed nequaquam recte feci88 videmur, qu0d hanc Taditi particulam hist0riae arthicae XI, 8 10 ad a. 47 rettulimus, nam n0nnullae n0bis ea de re m0ventur dubitati0nes atque eae graVi88imae quae t 0n Sublata erunt, illam sententiam reiciamus necesse erit qu0 ut dem0 8tretur,

primum qu0m0d Tacitio exd. d. Aug. liber X c. 8-J00 l. XII. c. 10-14, altera hist0ria Parthicae particula, inter se c0haereant definiendum 8t, unde apparebit quae a Tacit0 XI, 8-10 narrantur ea annum 4 haud dubie excedere. Alteram hanc particulam XII, 10 14 00dem m0d0 qu pri0rem XI, 8 verbis per idem tempus Tacitus incipit annu autem dc u agitur, 8 a. 49' eamque particulam praeclare pri0ri 0nuexam esse verbis 'ut rettuli d0cemur neque Ver minu ex ipsa narrati0ne artissimus h00l0c0 0ntextu elucet. nam inran pri0ris particulae XI, 10)legimus arth0 misisse ad principem R0manum ccultas prece8, qui bii permitti Meherdaten ' patrium ad fastigium orarent, eaque ipsa res iterum c0mmem0ratur initi alterius particulae XII, 103 legat0s arth0rum ad expetendum e-1 Qtiae vel maxime confirmantur tempore plusquamperfecto 'paraverat neque minus verbis iam supra laudatis tunc distractis Orientis viribus .... casus Mithridati datus est occupandi Armeniam'. nam e consilio Mithridates rediit, ut Armeniam recuperaret; quare omnia, quibus casus ei datus erat Occupandi Armeniam, ante eius reditum acta esse oportet. 2 cf. XII, 5s C. Pompeio Q. Verani consulibus i. e. a. 49.

3 Mohordatus filius orat Vononis I Tacit. XII, 10ὶ, uepos Phraatis IV. Tacit ibid. st XI, 10).

13쪽

h0rdaten miss0s senatum ingress0s osse mandataque in hunc moduni incepisse Utc. Res auteni gesta se, qua huius Parthorum togati0nis aditum in senatum C. '0mpoi Q. Veranio coss. antecedunt, Tacit auct0r breviter . senarrata ha sunt l. XII. c. - Texp0nuntur nuptiae imp0rat0ris Claudii et Agrippinae, Germanici, fratri eius, filiae, 0 8 Silanum genstrum a Claudi 0 delectum ipso uuptiarum di m0rtem sibi e0nscivisse legimu8; Secuntur 00dem cap. 0nnulla Claudii et Agrippinae instituta; c. 9 denique Claudium d0sp0ndisse narratur Octaviam siliam D0miti Ner0ni, qui postea imperat0 1actus St. clare ex his intellegitur indunt a. 49 nuptias celebratas atque Silanum m0rtuum esS0. qu0d etiam testim0niis c0nsrmatur Suet0nii et Di0nis 3 initium igitur a. 49 Tacitus verbis ' per idem tempus ignificare vult, atque e magis hac in re fide ei habenda 8t, qu0d 0mae et quidem in senatu rem actame88 60gn0Scimus, neque dubitandum est, quin aditus recte de ea re rettulerit, nisi 0mnia, quae apud eum ad chr0Π0l0giam pertinent, in dubitati0nem v0care velis. Parth0rum autem l0gat0s initi a. 49 senatum ingress08 880 ex ip8a U0que Taciti narrati0ne r ac iuratius perquisita dilucide apparebit. nam, ut ex e ' discimus, Meherdates expediti0nem in Armeniam id temp0ris suscepit, cum hiems ccipiebat. 0tum ver est in Armenia hiemem quam maturrim initium capere m. Oct iam mnia ibi nive t0guntur δ). sed I0ngius fuisse intervallum inter illum arth0rum legat0rum in senatum aditum cui etiam Meherdat0s intererat, atque expediti0nem eius in Armeniam hiem instant haud dubie c. 12 indicatur: c0mparatis rebus uinibus, quibus pus erat, Meherdate8l0ngum illud iter facit in Syriam ad C. Cassium I 0nginum, eiu pr0vinciae tum praesidem, cui datum erat imperat0ris iu88is deducere iuvenem ad Euphratis ripam; exciti deinde,

I Nam Suetonius in vita laud. c. 29 hoc ipsum dicit ' Silanu . . . . mori initi anui coactus, die ipso Claudii et Agrippinae nuptiarum et Dio LX, 1, 5. 6. Claudium Messalina occisa m. Oct. a. 48. Tacit. XI, 31. 38 μετ' uro fratris filiam grippinam in

matrimonium duxisse narrat.

3 cf. Egli. p. 317 adn. 4.

14쪽

qu ,rum de Sententia petitu rex, in castris apud Zeugma p0sitis adventus illustrium Parth0rum regisque Arabum Acbari expectatur et eum advenissent Meherdaten m0net C. Cassius, ne barbar0rum impetu acre cunctati0n languesceresinat sed per fraudem Acbarus iuve tem in luxu mult08 per dies attinet apud ppidum dessam, unde dein Armeniam petunt iam satis ex his c0nclud0re licet initi a. 49 aditum illum in senatum R0ma factum esse itaque, arth08 si exstunt a. 47 0gat0 ad Claudium misisse XI, 10 sumimus, Tacitus de a 4 certe Diuin n011 00utus esset atque aut l0gat0rum iter R0mam actum amplius uti ann duravi88et, aut legati Γ0ma iam advenissent muli prius, quam Senatum ingressi 8Seut quarum quidem utraque eni0ntia re ipsa reicitur, id00que si re vera Tacitus libr08 Ab Xe. d. Aug.

maxima eius in chr0n0J0gia neglegentia deprehenderetur. nam annum fere unum dimidiumque praeteriis80, qu re in Oriente ge8tae uinin mutatae n0n essent, praesertim apud Parth0s tant0 per rerum 110 Varum cupid08, nem0 8 qui credat prim0re enim eius gentis, qui G0targenti, saevitiam ac luxum abh0rrebant, certe per tam l0ngum temp0ri spatium expectat precum, qua ad principem R0manum mi82rant, exitu 110va m0liri insidia c0utra regem invisum desiisse Veri Simile n0n St. quapr0pter ea, quae a Tacit,XI c. 9 et 10 narrantur, n0n Solum ad a. 47 80d etiam ad a. 48 pertineant neceS80 St. quae Sententia e Vel maxime c0nfirmatur, qu0d

Taciteae narrati0nis particulas XI, 8-1 et XII, 10 14)artissime inter se c0haerer iam vidimus Tacitum igitur in libris Ab xe. d. Aug. accuratam iustamque temp0rum Seriem null0 0d 0bservasse, sed partissulam hist0ria Parthicae XI, 8-l usque e deduxisse intellegitur, ad eam utra. XIIc. 10 su temp0re rediret. Haec cum dem0nstrata sint, quaesti instituenda est, utrum haec particula etiam ad ann0s, qui praecedunt, referenda sit an abis. 47, ut videtur, initium apiat quam ad rem diiudicandam du0bus ipsius Taciti 0eis quasi fundament0 uti licet. pri0r enim ille l000 c. 9 narrat regre88 Vardani deditam esse diduciam septim p0st defecti0nem ann0, alter0

deinde se 10 Vibium Marsum, Syriae legatum, bellum mini-

15쪽

i autum coli ibilissi Virrit: tauri ab Armiui in re illii aluta. itas illes Soleucia in liri, in Vardati a. 4 il uti tam silissi sexistimamus, a. 40 4l am ut disse credundunt est liuius autem temporis

dol0ndum 3st 0riissu Taciti Ab xc. d. Aug. libr08. Sed cum ips0 Tae iii auct0re a 36 in Seleucia ab Artaban III., patre Vardanis, d01000rit, quaeritur utrum bis defoderit a Purth0rum rege, prim Um a. 36, iterum a. 40 4l, an semel tantum is id quidem a. 36. 0 alterum Si sumimus, Seleuciam, quippe quae septimi p08 delecti0nem anu dedita est, a. 42 43 traditam esse id00que ea, quae a Tacito c. 8 0 9 narrantur,

illum annum antecedere neceSSe St.

Clint0nius in itemque uischmidius ' cum huius particulae hist01 in Parthicae innes res gestas ann0 4 attribuant, reet putant Seleuciam a Parthis bis ut fuisse a 3 et a l. sed in hac re docernenda maximi m0m0nti est alter ille Taciti 0eus se. 10), de ii iam supra dixi: Vardanen, Parth0rum regem, a Vibi Mar80, Syria legat0, ab Armenia recuperanda c0hibitum esse erat is C. Vibius Marsus Syriae legatus inde ab a 42; 0vissimis autem mensibus a. 45 0niam Syriam pr0vinciam regebat, sed C. Cassius L0nginus ibi munere legati langebatur cuius rei certi0res limus numm0qu0dam Anti0ehen0 ε qu Cassium I 0nginum a. 4 aerae

Ca0sarianae inde a. m. Oct. a. 45 - m. Oct. a. 46 p. Chr. n.)Syriae praesid0m fuisse indieatur. 80 Vibius Marsus qu0 temp0re e pr0Vinui discesserit, etiam accuratius d000 I08ephus ), qui Claudium p0st 0rtem Agrippae, Iudae0rum regis aestat a. 443 Cassium I 0nginum Vibi Mars succe880rem in Syriam misisse tradidit qu0d actum est fine a. 44 vel initi a. 45, nam ipse ille I0sephus pergit narrand0:

16쪽

petiise, ut sibi antea legat0 ad imperatorem Claudium mitter0c0ncederent, qui eum r0garent, ut VeSte Sancta retinerent.

quibus Iudae0rum40stulati magi8tratus R0mani bsecuti sunt precibusque ill0rum btemperavit Claudius Caesar litteras addens ad Iuda00 Scripta a. d. IV. Cal. Iul. Rus P0mpeio

Silvan c088. erant autem Rufus et SilVanus c088. Sust . a. 45.

Cassium igitur L0nginum iam per l0ngius temp0ris patium in Syria fuisse c0nstat antequam illi legati Iudaeam

reliquerunt nam tum demum legati ad imperat0rem R0manum missa est, cum Ca88iu L0nginu e Syria cum magnis c0piis Hier080lyma venit qua de causa eum in fine a. 44 vel principi a. 45 munus au8picatum esse pr0 cert habere licet nud Ver m0d quae a I08eph h0 l0c narrantur

in dubium v0cari 088unt, quippe quae ptime cum aliis, quae tradita Sunt, c0nveniant itemque numm ill Anti0chen anni 45 46 0mpr0bentur neque igitur inuin p08t medium a. 44 Vibius Marsus e Syria b0llum Vardani minitari neque Seleucia huic dedi 0terat, sed mnia quae a Tacit c. narrantur ante medium a. 44 acta Sse debent, n011 ver a. 47. inde equitur ut Tacitus aut 0mina legat0rum c0nfuderit atque Cassius L0nginus pr0 Vibius Marsus l0gendum sit, aut ut rebus gesti 110 per ingulis ann0 distributis rerum Ρarthicarum decursum quattu0 cert0 ann0rum 45-48 exp0suerit. Quarum sententiarum pri0rem secutus Gutselimidius )sals putat recuperatam a Mithridate Armeniam, quippe qua inter alia maximi rebus R0manis m0menti fuerit, Tacitum adduxisse, ut rerum Parthicarum decursum sub a. 47 libris intex0ret tali autem praesumpti0, cui nummi ad- adversantur quaeque gravem Tacit Supponit err0rem certissimis argumentis pr0banda est, si fidem sibi vindicare vult, neque n0bis satisfacit qui illam prae8umpti0nem per e ipsam pr0babilem esse existimat nisus e0, 110 Tacitu mem0rato

Mithridatis in Armoniam reditu sinit. c.' additi8que, quae antea acciderant iterum c. 9 diceret casum Mithridati datum

esse occupandi Armeniam. nam repetiti0, Hae urgetur, escribendi tantum rati0n0 4r0diisse videtur nece88ariamquei p. 8.

17쪽

0am fuisse lilii calis:i, quar Mithridates sediret, ni Tp0sita. 0itui in auteln 0n intelles o, Hi quis iure fieri mn 0tuisse credat, ut in tribus vel quattuor annis acitum ratio salloret temp0re, quo Armenia a Mithridate recuperata est, pr0pterea il0d haec res tanti R0nianis rebus m0menti suisset,c0ntra dum0min logati Syria pr0vinciae multo acilius auct0- rem errare potuisse atque g ita indlix animum, ut existimum stlandendum osse acitum ab e errore ut legat0rum temp0ra n0n discreverit, praesertim cum de rebus agatur, quae vix decem ann08 ante ipsum natum c. a. 54 sacta et libri Ab exc. d. Aug. cum c0mp0nerentur, paul0 amplius dimidi saeculi peractae erant, quarum denique c0gniti0nem e magis habere p0terat seu debebat, qu0niam ad rem publicam I 0manam pr0vinciarumque administrati0nem pertinebant neque inniti sibi ipsi Tacitus, ut put0, sati8- sedisset, ea si tantum auditu haberet comperta. 0rr quae

dam I0sephi rati0nes ad chron0l0giam pertinente Gutschmidium sesellisse videntur. nam I0sephi dii l0cirantiqq. Iud. XX, 1, 2 et 1, 3 - qu0rum pri0re agitur de vestibus sanctis Iudaeis reddendis imperat0ris Claudii iussu et litteris IV. Cal.

Iul. Scriptis, alter de munere Eli0na00 0gn0mine Κανθηρῶς summo sacerd0ti, adimendo et 10seph lati m Καμιεὶ tradend0 - cum terti XX, 2, 1, - qu Igaten, diaben0rum regem Iudaeis adscriptum esse legimus - 110n tam arte c0haerent, ut nec Sari concludendum sit Igaten a demum 454 46 Iudae0rum in numerum receptum esse itemque Vardanen n0n nisi p0st illum annum c0ntra R0man0s bellum para88 Armeniamque aggressurum fuisse, ni a Vibi Marso cohibitus laret, quippe cum e per l0ngum temp0ris spatium Vardane usus esset consili0 Igaten ut 0ntra B0manos laederis s0cium sibi c0nciliaret. 0 autem loc cum maxime intersit, ut tempus accuratissime d0finiatur, atque magni sit disserentia quamvis minima, I080phi Verba κατα τουτον ν καιρον XX, 2, 1 n0 sunt urgenda. nam ii iure Gut-schmidius a. 45 s. 46 Igaten Iudaeis adscriptum 880 putat,e0dem paulo prius eius c0nversionem actam esse credere licet. qu0 quin pr0bemus, nihil apud I0sephum n0s impedit imm0 ver haudquaquam ille singulas rerum gestarum particula8 iusto temp0rum ordine pr0dit cuius rei exemplum haec Sint:

18쪽

quae c. 3 narranti Ir, qu0, neque ae e. 2, 140Vam se tractat

108ephus i. e. res sestas int0 Igaten t Artabanum III ar-th0rum regem temp0ris m0mentum c. 1. g. tam certe definitum IV. Cal. Iul. a. 45 ant000dunt, cum . 4 illius cap. Artabanum m0rtuum esse mem0retur, qu0d, ut 08tea videbitur, m. Aug. a. 42 actum est his c0ncessis simul Phil0strati J0e in vita p0ll. yan I, 38), qui ad rem c0nfirmandam a uischinidi assertur, undamentum est subducti m.

Itaque si Seleucia urbs Vardani p0st a. 44 tradita n0 est,p0st a. 37 38 0n 0fecit, eum septim id ann laetum esse c0nstut hac autem in re haud dubie r cert hab0bis Solouciam n0n nisi a. 36 defecisse, quippe cum argumentis uinin 0n0ni0nfirmatum sit, urbem septim p0st des steti0n0m ann deditam a domum 44 Vardani traditam esse qua de causa, Si iam ante h0 t0mpus illud fieri p0tuit, statim et delaeti0nis tempus se dediti0nis cum pati septem ann0rum interp0uendo c0ncinere vid0mus ). Seleucia igitur, cum a. 36 desecerit, Vardani a. 42 43 dedita sit negesse est ).1 Ex Taciti orbis solis Seleucensibus dominationem eius Vardanis abnuentibus non bis eluiacensos desecisso concludendum est, sed ipsum verbum ' abnuere, abluhnen eos contra Parthos iam in seditione fuisse demonstrat regisqne novi tum quoque dominationem reiecisse, neque verba quae secuntur in quos, mi patri sui quoque desectores, inplicatur obsidione urbis te. sententiae quam edidi repugnant. Verum hoc modo ea ut interpretanda esse Scleucenses, quia Vardanis dominationem abnuebant, defectoresserant Vardanis, cuius erat legitimum urbis imperium sed cum a patre eius, Artabano III., iam a 36 descivissent huiusque aemulum Tiridaten extulissunt veterum regum honoribus et quos recens RetaΗ largius invenerat, iuro a Tacito patris sui quoque desuetoros' nominari poterant.

2 Eglius quoquo p. 26 sqq. 355 . 1 contra Clintonium semel tantum Seleuciam desecisse putat et quidem a 3 idemque contra Nipperdeyum adn. ad Tacit. XI, 9 eam a. 43 deditam esse ibid. p. 355 n. 2 dsemonstravit.

19쪽

to explicari p0test iterata Seleucia a Parthorum rege d0s0ctione reiecta, cuius illa Iudaseis, qui Parth0rum rubus sav0bant, caedes a Grasteis Syrisque una illata initium uerit. namque seleucia in uri, cum tres erant gentes Graeci Syri, Iudaei, tum tres acti0nes diversae, ex quibus Graeci atque Syri 0ntinii c0ntendebant interis aut 0ntra arth0rum imperium, nam ut Tacitus VI, 2 dicit, qu0tius e0nc0rdmagunt, spernitur Parthu8; ubi dissensere, dum sibi quisque

c0ntra aemul0s subsidium V0cant, accitu in part0m adversum mnes Valescit . urbs autem a. 36 ab Artaban III 0- sciverat iusque aemulum Tiridaten extulerat veterum regum hon0ribus is rem Seleucensem p0pul i. e. Syris permisit. quibus cum Iudaei aut ante Seleuciam ingressi 80 0niunxissent, hae duae gentes Uperi0res saetae Graec0s opprimebant civitas autem ipsa perseverasse videtur in sediti0n000ntraΡarth0rum regem re8titutum, qu0cum frustra Graeci,

ut pinari licet, societat0m inierunt sed eum hi spes ad irritum redactas intellegerent, ablatum sibi pricipatum iit

recuperarent, cum Syri in gratiam redire studuerunt. 110-que id fuit difficile duaeque gentes veteri c0ntra Iudae0s

2 qua de causa sequem Rawlinsontius The Sixth Great Orion-ta Monarchy, London 873 p. 244. 246 adn. 2 recte concludit ThoJewishoroubles secede in Josephus his account of the death os Caligula, so that apparently the sal into the ea A. D. 40. oti quidem eo magis, quod ipse Joseph verba non semper side digna

habenda esse putat. s. p. 246 adn. 3'-Josephus, hocis no per-

haps to e impliciti trusted et p. 250.

20쪽

urbe pr0xim 80l0uciam sita erat, cum nihil curabant ), tum, qu0d 0stea videbitur, ita despexerunt, ut insequ0nte anno 42 Vardanis, in quem res arth0rum translatae erant, d0- minati0nem abnuerent ). neque igitur omnino Seleucenses iterum a Parthis descivisse putandum est imm vero in ea urbs perstabat sediti0ne, quam contra arth0rum imperium a. 36 moverat, d0nec septim p08 desecti0nem ann Vardani dedita est sed aliter etiam RaWlins0nius ' Seleuciam a- citi auct0re a 4 Vardani deditam esse id00que a 40 desecisse putat, quo tamen iureimnin0 110n intellexi neque utrum Soloueia bis a Parthis defecerit, necne diligentius in quaesti0nem v0cavit; at du0bus l0cis' de Seleucia desecti0ns loquitur nisus Taciti t. VI. c. 4 et t. XI. c. 8-9, quapr0pter. urbem bis descivisse a Parthis existimat causa Sane n0n allata. Iamiam d0cuimus n0stra quidem sententia hanc Seleuciae dediti0nem a. 42 43 actam esse nec muli ante Mithridaten in regnum remea8se manifestum est sed ii temp0re redierit, accuratius etiam definiri p0test dise0rdia inter G0turgenet Vardanen, quas Pharasmanes, Hiber0rum rex idemque Mithridatis frater, R0mam nuntiavit, n0n nisi p08t 0rtem regis Artabani III. x0rtae sunt Artabanus autem biit . Aug. a. 42. extant enim inter ali0s numm08 a Parth0rum regibus percus80 du0, alter β Artabani III, alter ' Vardanis, sed amb0 ad eundem mensem I 0um y I T a. 353)1 Ioseph. l. l. XVIII, 9, 9. 2 Tacit. Ι 8. 3 p. 247 f. Anm. . f. p. 251 f. 1 p. 235 et t. l.

5 cf. Lindsay. Abie of th histor an coinago of the Parthians, Cork. 1852 p. 63 cf. 177. 184 n. 51 Pl. V. n. 15).6 Mionnet, Description de medailles antique Pari 1806-37, suppl. VIII, 445 n. 46 Lon erier, Memoire sur a chrotiologie et Piconographi des rois Parthes Arsacides, aris 1853 p. 95 p. Gutschmid. p. 38. dolendum quod hoc Longperieri Opus inspicere non poteram, qua de causa in eis, quae Gutschmidius ex illo notavit,

mihi acquiescendum erat.

7 Lindsayias l. l. p. 63 177 184 n. 52 primum Vardanis nummum mensi GOrpiae, i. e. m. Sept., eiusdem . anni attribuit.