장음표시 사용
41쪽
mam partoui ad a. 62 russerunda est: 0rumtamen totum noad a. iii poetet, pro curto astitanari non potust, lini prioris particula finis ultro nologiae ratio tu habita n0n accuratu delinitus sit quapr0liter in medio relin suundum est, quadratus a. 60 an . t 0rtuus it Syriamque in pr0 vinciamC0rbul abscesserit. Iamiam vidimus initium belli, qu0d 0rbul ad 0ccupandam Armeniam suscepit, cert0 0n8titui p0tuisse neque tamen annum qu finitum sit praeterea Tacitus XIV, 24 in ipsius narrati0nis cirqui tu aestatem describit, qua cui ann attribuenda sit, incertum est. Sed qui in quaesti0nem hanc rem v0cavit glius in ad liquidum eam p0rduxiss sibi Visu est ac primum quidem haec merit 0bs0rvavit: Gelit man V0n iuer Stren annalistischeu Dat stelliingsW0is belTacitus alas, s mus man die exst0rung 0n Artaxata
Verlegen'. ex quibus deinde haud minus recte ille c0ncludit primum iter Artaxatis Tigranocerta laetum temp0ri du0rum ann0rum η spati ab ip8i Artaxatis captis distare, quamvis illud iter statim p0st deleta Artaxata inceptum it et pr0Det Tacite illa ), quae glius in ad 110tati0n ass0rt f 0rbul p0st deleta Artaxata utendum recenti terr0re ratus ad 0ccupanda Tigranacerta . . . . illuc 0rgit dilucide atque perspicue n0n tantum inter Artaxata diruta et Tigran0certa tradita intervallum fuisse dem0nstrant. deind0 ex verbis supra laudatis glius iure putat sequi, ut Tacitus nihil 0mnin de a. 59 rettulerit, quamvis artissimus ubique c0ntextus ingularum particularum t0tius Parthici belli indo ab a 41-63 appareat. Atqui tres n0bis de hist0ria Parthica Armeniaeque particula XIII, 34-41 80ntentiae Druntur aut accuratissime illa 00dem ann0 58 finem capit, cui apud aditum attribuitur, aut ad du0s annus 5 et 59 reserenda st
2 Quod vero nimium videtur, iam rumplius uno anni illud
intervallum duravisse necesse non est.
42쪽
nam annus 60 haud dubie ad sequentem particulam XIV, 23-26 pertinet aut praeter a. 58 pars qu0que anni 59
ad illam particulam spectat quarum p08tremam Sententiam Egliu amplexus est, qui Artaxata vere anni 59 capta esse atque aestatem, de qua l. XIV, c. 24 legimus, eiusdem anni fuisse putat. Sed videamus Singula.
C0rbul0nem media a. 58 aestate in Armenia aur0 subiecta m0ratum fuisse persuasum habet glius nisus Taciti verbis ' ' 0rbul quaesit diu pr00li frustra habitus te. 'nihil autem haec verba neque de anni temp0re neque de regi0ne, in qua dux R0manus versatus est, indicant in universum enim apud Tacitum 110tae ge0graphicae perpaucae leguntur saepissimeque Vehementer eas desiderabis atque
bis tantumm0d0 00 0c rem ge0graphicam primum c. 7, deinde . 39 Tacitus ita t0tigit, ut dilucide c0ncludere p088is et in qua Armenia parte tum C0rbul c0nstiterit et qu0- nam itinere Artaxata pr0s00tus sit namque impetus in Tiridaten a 0rbul0ne facti agitus Pharasmanen Hiber0rum regem, et 080h08, qu0s tunc primum illect0s esse dicit, participes fuisse mem0rat qu0rum Hib0ri ab Armeni0rum finibus septentrionem versus riuntur medii inter C0leh0s et Alban0s, et 08chi, gens Armeniae Septentri0nali8, pr0pe fines C0lch0rum inc0Junt. Corbul0nem igitur tum eam Armeniae partem peragraVit, quae pectat inter ecasum 80liso septentri0nes ); id qu0 muli etiam magis c0nfirmatur altera acitea n0ta 00graphica Tiridaten c0mmeatus Ontie mari et Trapegunteippid adventantes intercipere V0lui880: quare 0rbul eam ip8am Armeniae partem perVagatu e8t, qua p0tissimum ei ab ppid Trapegunt c0mmeatus subvehi p0terant haec qui fuerit Armenia Caur subiecta nem0 dubitabit. muli autem m0d0, qu0d Eglius pinatur ), media a XIII, 37.2 Huic sententiae non repugnat, quod simul Antiochus, CommageIIorum re memoratur, quippe cuius regnum multo magis ad meridiem versus inter Euphraten flumen set Amanum montem situm Armeniem omnino non attingat, at contrarium sit Mesopotamiae regioni Osroenae, Parthorum regibus obnoxiae, ita ut ' proximae praefecturae', quas rex petere iussus est, haec Mesopotamiae regio fuerint.
43쪽
a. 58 adstat Corbul0n0m in illa Aranen in parte suisso arministratis confirmari potest. :iximi lia in re putat tu m0- monti osso orba aci tua lil, ι 'iluausit diu proseliosi ustra liabitus Corbulo)', quibus innisus iborbulonem ieraestatem a. 58 sellum circumsorro coactum suisso edidit; praeterua asinum illum C0rbul0nis, Antioclii, 'iarasmanis,M0seliorum impetum in Tiridaten datum idem austati actiones-
qii Tiridaisti intor et J0rbulo uom hidni a. 58 59 attribuit, ita ut uno capit dimidi0qu0 36 et prior parte . .'ι7 tota primi anni xpediti descripta sit cuius xpediti0nis singulae
re g08ta paucis deinceps narrata hae sunt initi a. 58 hieme n0ndum pra0terlapsa iam a J0rbul0ne quae pus erant ad exercitum c0ntrahendum atque disp0nendum pr0Visa Sunt ducibu8que ne pugnam auderent imperatum est interea
Tiridates p Vologaesis fratris adiutus eoque redditus audaci0 Armeniam eli infensar ac praesertim quos id0 R0manis putabat dep0pulari incepit, belltimque C0rbulo quaesito diu pr00li frustra habitus aliquamdiu circumferre c0actus est tum autem omnibus c0piis s0ciisque R0manis a diversis partibus ac diversis agminibus h0stem aggredi c0nstituit. ita e0nsilia Tiridati in c0ntrarium vertebant interque eum et C0rbul0nem d pae instituta sunt acti0nes glii ex iudici in hiemem a. 58 5 exeuntes.
Sed qu0m0d hanc rerum gestarum quam Xp0SU Seriem t0tum a. 58 0mplecti necesse sit existimemus non intellexisse me c0nsit00r namque has res haud minus apte ad brevius pertinere p0tuisse temp0ris patium negandum n0nest verbum diu χmnin nimis est incertum qu cert utariSargument0. qua de causa imul quatenus ipsa hac sententia
nititur pr0bari nequit, qu0 putat Eglius fieri 110 p0tui880, ut 0rbul iam aestate a. 58 Artaxata pr0ficisceretur XIII, 38-41 eamque urbem deleret XIII, l). 0 0rbul0nis itinere, qu0 Artaxatis dirutis Tigran0certa XIV, 23-24)intendebat, infra videbimus qu0m0d se habeat. Sed 0rbul0num a. 59 Artaxata pr0lacium 880 glius Summ0pere c0ntendit eumque delevisse urbem vesperi pridie Cal. Mai. a. 59 ex J000 Plinii Nat hist. II, 180 statuit hanc ad sententiam adductus est e qu0d sibi persuasit miraculum vel phaen0men0 qu0ddam a Tacit in Artaxat0rum excidio
44쪽
XIII, 34 mem0ratum s0lis fuisse defecti0nem et quidem eandem, quam Plinius e die prid. Cal. Mai. visam esse rettulit legimus ' enim apud ipsum praemissis Plinii et Taciti verbis : Wir erden aum meli an8t0hen, die insternisf, etche 0rbul laut Plinius, und di Lichterscheinungi die e laut Tacitus in Armenien ah, sit identisci guerklaren, guma da die irhliche ei de S0nnensinsternisssu Campanien inerseit und sit Armenien andererseit gut
c sin. 0 41 Tiridates pr0pinquis iam tenebris abscessit;
C0rbul autem, quamVi eadem 110cte Artaxata pergere p0tuisset, tamen cum incertum 8set, ii rex Tiridates iter intenderet, lucem ppertus est levemque m0d armaturam praemisit, quae urbi interim ppugnationem minii inciperet. Sed ppidani 0rtis sp0nt patefacti se suaque R0mani tradidorunt tum C0rbul0nis iussu Artaxata igni inmiss deleta et S0l aequata sunt iam Artaxat0rum inc0la urbem levi armaturae a C0rbul0n praemissae ne expletat quidem ipsius adventu illic sp0nt dedidisse videmus atqui licet ea de re dissentire, 0rbul utrum hanc levem armaturam iam n0cte, dum
45쪽
ipse castra mutuitur, an domum p0stridie manu pra omisserit sed uilli res est, nil lino non est armi in sentis probatii in inter horam diu ib cinia in t indecimaui v0 api id nos intor horani3 0 5 Roman0s ad urbum Artaxata pervenisse eisque illam deditam esse quin tium h00 0sit0, tamen neque hoc l000 a Tadit dicitur ii , tu indu 0ncludi 0test tum miraculum apparui88e, cum aut praemissa levis armatura urbem adtigit aut ipse Corbul0, qui n0n mult0 0st, sed haud dubi 00dem die illam ingressus est inani contra ex Taciti verbis, quibus miraculum d0scribitur, perquam dilucide c0gn0sces non nisi in excidi Artaxatorum urbis illud phaen0men0n accidisse verba cuneta hactenus s0l illustria suer ' nihil aliud significant quam cuncta 80l illustria fuisse usque ad id temp0ris, qu urbs incendi delerique c00pta sit; 0rr adiectum illud ut quasi insonsantibus deis exiti tradi crederetur set urbs)' plane n0n intellegitur, si n0n ad urbem incensam reserimus namque qu0 phaen0men0n tum apparuit, cum urbi ignem R0mani inmittere c00perunt, dei infensantes exiti0 eam tradidisse credebantur. 80 0mnino n0 est certum Artaxata dedit illic esse eversa Tacitus urbem incenSam 80l0que aequatam esse dicit eiusque rei causas asser hasce quia nec teneres sine valido praesidio b magnitudinem m0enium, nec id 0bis viriunt rat, qu0d firmand praesidi et capeS-send bell0 divideretur, vel si integra et incust0dita relinquerentur, nulla in e utilitas aut gl0ria, qu0 capta 8Sent.'n0nne haec verba ita interpretanda sunt 0rbul0nem prius c0ΠSilium c0nv0casse, qu0cum de Artaxat0rum excidi deliberaret an p0tius credas illum urb0m sp0nt deditam illic deleri iussisset Tacitus haec qu0que adicit: ppidani 88alutem tulisse, qu0d 0rtis p0nt patefactis e suaque R0mani permisissent. 110nn igitur excidium urbi nece88 erat disserri ad id temp0ris, ii ipsa ab inc0lis relicta esset denique Taciti verba si diligentius perquisieris Artaxata vixdum e di deleta esse c0gn08ces, ii capta Sint. 0mnino igitur incertum est, qua h0ra phaen0men0n acciderit; nequeC0rbul cum pr0ximus dies illucesceret impetum in urbem au8u8 8 neque eam 00dem di vesperi delevit, quemadm0
46쪽
Itaqlle si neque annum neque diem neque h0ram apud Tacitum remissa mni dubitati0ne c0ngruere dem0nstrari p0test cum linianis illis, certe null0 0d fieri p0test, ut his quasi fundament nitamur. Sed ut 0ncedendum 110n est idem es8 phaen0men0n Taciteum atque Plinianam 80lis desecti0nem ea de causa, qu0 utriusque rei tempus c0ngruat, ita ne similitudo quidem, qua glius sententiam suam c0nfirmare vult, inter phaen0men0n extat atqu0 80lis desecti0nem immo quam maxime ea inter se disserunt. Tacitus hisce verbis phaen0-
mendi illud describit 'adicitur miraculum velut numine blatum nam cuncta hactenus s0le illustria suer s0 igitur dilucide e0nspiciebaturi, qu0d 00nibus cingebatur i. e. nihil aliud nisi urbs, Artaxata), ita repente atra nube c00pertum fulguribusque discretum est, ut quasi infensantibus deis exiti tradi crederetur.' at qu0m0d fieri p0test, ut talem descripti0nem miraculi 0lis esse d0fecti0nem intellegamus purbem s0lam quis est qui credat defeeti0ne sive t0tius sive partis tantumm0d 80li 0bscurari p0tuisse, ita ut cuncta circum illustria essent qu0dsi fuit s0lis defecti persecta,
fuisse p0rtet, in sui pars tantumm0d0 0lis bumbrata i)urbs 80la crescent obscurati0n tenebris bduci 0 p0tuit, dum cetera cuncta circum, ut apud Tacitum legimus, illustria manebant etenim si dubitandum n0 est, quin Verba Tacite minus accurate dicta sint, tamen haudquaquam omnes sublata sunt difficultates. nam quid sibi v0lunt fulgura 3 neque quisquam Verba atra nube 00pertum cum s0lis defecti0ne 110 c0ncinere insidiabitur. Iacit igitur illa de mi-I Apparet ex Pliniano loco non perfectam fuisse solis desectionem, sed partem tantummodo eius obscuratam fuisse. s. gli. p. 285. Zech Astronomischo Untersuchungo liber die ichtigern Finsternisse, etche o dun Schrinstollor de classischen iter-thum erWahnt merden, in reisschriste dor ursilicii ablonowski'schen cselischas et Leipgig. Leipg. 1853. n. 4. p. 52. G. HOfisann. Ueber in voti Plutarc in sine Schrist De iacie, quae in Orbe lunae appareat erwahnte Sonnensinsterniss. Progr. d. h. h. Gymnasiumsetu risis 1873.
47쪽
scripserit, ut nemo non intell0gat potius quidvis alii id, quamqu0d illi int ill0gi vult qualiropt0 Tacito, qui haud dubiutalium rerum con niti0nem habu0rit, s0lis d0sectionum d0pingere omnin0 0n in anim fuisse certum est; nam si re vera
solis desecti0n0m illud phaen0menon habuisset, miraculum non appellavisset accedit, quod Tassitus saepius s0lis desecti0nem c0mmem0rat et t. XIV. c. 12 hanc ipsam, quae pridie Cal. Mai. a. 59 visa est i). Restat igitur h0c unum, ut Tacitum ipsum non perspexi880 credas phaen0 men0n, qu0d ab auct0re su relatum invenit, solis suisse desecti0nem id qu0d Eglius qu0que c0n
sicli, das e nielit an in S0nnensinsternis daclite, 0nstWiird e nielit in miraculum araus emachi haben recte quidem. 80 110nne id ipsum animum eius inducere debebat, ut quamvis utriusque rei tempus c0ngruere Videretur, tamen
seri 088et, ut phaen0 men0n aditeum atque Pliniana 80lis defecti inter se diss0rent didit autem Plinius N. h. II. 180 haec: 80lis defectum Vipstan et I 0ntei c08s., qui fuere ante pauc0 ann08, factum pridie Cal. Maias, Campania h0ra diei inter septimam et 0ctavam sensit, C0rbul dux in Armenia intor 0ram disti decimam et undecimam pr0didit visum.'C0rbul0nem igitur eundem s0lis d0sectum, quem Campania pridie Cal. Mai. 0ra diei int0 septimam et clavam vel apud n0s inter h0ram 12 et 2 sensit, in Arm0nia inter h0ram diei decimam et undessimam vel inter h0ram 3 et )vidisse deque e in commentariis qu0s scripsit rettulisse constat quibus C0rbul0nis c0mmentariis inter ali0s Tacitus cs. XV, 16 usus est nec n0n linius unde sequitur, ut
1 Τacitum l. l. hanc solis desectionum intellexisse eo comprobatur, quod ipso auctore non multo post Quinquatrus quae XIV.Cal. April. et sequentibus quattuor diebus ludis annuis celebrabantur, O repente obscuratus est cf. Zech. l. l.), idque haud dubie factum est a. 59. s. gli. 285 adn. 2.2 p. 334. s. p. 357. n. 18.
48쪽
visum est XIII, l), similia dixerit, qualia apud Tacitum
legimus quapr0pter C0rbul0nem phaen0men0n 0n appellasses0lis desecti0nem in manifestum St. etenim i phaen0men0n illud Taciteum s0lis defecti0nem fuisse putamus, eandem SSe0p0rtet, quam liniu8 0rbul0ne auctore pridie Cal. Mai. a. 59 factam 8se mem0rat itaque duplex de eadem s0lis d0secti0ne extaret narrati ex C0rbul0nis c0mmentariis hausta, altera apud linium, altera apud Tacitum ex Pliniana nihil nisi ipsam rem atque certam diei 0ram c0gn0Scimu8, quae lipsis visa est Tacite quam latissim singula depingit. qu0d si ita esset, Plinium intellexiss0 p0rteret perplexa illaC0rbul0ni verba, quae apud Tacitum legimus, nihil aliud signiscare quam s0lis defecti0nem, id qu0d pr0rsus latuin0n 0te8t. nam qui alterum linii Naturalis hist0riae librum perlegerit, latim persuasum habebit n0n ign0ra880 eum s0lis defecti0nem nec quaecunque in ea appareant null0
igitur m0d0 0tuit fieri, ut linius talia verba ad 80lis defecti0nem referenda 88 putaret.
Quam b rem de s0lis defectu, quem lini auct0re in Armenia vidit, l0nge aliter et quidem accuratiu8, quam a Tacit pha01101110110n illud describitur C0rbul0nem reisuli 88e manifestum est et pr0Det huic rei liniana verba testi-m0ni0 8unt, quippe cum ex eis certissime h0ram di8camu8, qua 80li defectus visus sit ea autem deo Tacitum fru8tra in8pexeris deinde cur lini fides 110 est habenda atque putandum C0rbul0nem ipsum verb0 80lis desectus usum fuisse qu0 0sit evidens est iamque mnia ad 0c unum Spectant phaen0m0n0n a Tagit in excidi Artaxat0rum narratum n0 80lis esse defecti0nem, quam C0rbul0, ut apud Ρlinium invenitur, in Armenia visam esse pr0didit. 0rbu-l0nem de ea cripsisse c0nstat in c0mmentariis ui8, U0d Tacitus in c0mp0nendis Ab ex . . Aug. libris mi8it attamen phaen0m0110 Taciteum, qu0d miraculum' appellatur, ea de cau8 haudquaquam reiciendum est; imm qu m0d0 licet 0lis defecti a lini C0rbul0nis ex c0mmentarii hau-1 Hoc stiam glius l. l. concedit.
49쪽
sta sit 00dom id ipsum a Tacito; 80d 0ri tuli in0do po-t0st, ut Artaxata illo diu, quo ut defecit i. e. pridie Cal. Mai. a. 59 a Corbulo lio evius esse putemus. 0 ver dissicile est intullectu cur Tacitus S0lis desecti0nem a Corbulone me-m0ratum praeterierit, praesertim cum eiu8dem ipse postea insenti0nem faciat verbis am 80 repente bscuratus'
At si re sera Corbul0 80lis desecti0nem, cum Artaxata delerentur, factam esse rettuliss0t, num quis acitum eam adeo des0rmaturum atque in miraculum c0mmutaturum sui8se existiniat an maior in narrati0ne vis inserat, si illa s0lis desecti0, quam velut nullain oblatam C0rbul 1 0rtasse mem0ravit, in miraculum c0mmutabatur certe non inerat. nihil igitur uinin est causae, ut Tacitum consili illam s0lis desecti0nem narrand det0rsisse existimes ex quibus omnibus Satis superque elucet phaen0men0n a Tacit in Artaxat0rum excidi mem0ratum s0lis n0 fuisse desecti0nem. Quaesti nunc si m0vetur, quale tandem uerit illud phaen0men0n lacile tempestatem eam fuisse intelleges, qua C0rbul usus sit ad ex0rnandam de Artaxatis eversis nar
Quae cum ita sint, pri0res duae glii' sententiae, quae in e nituntur, qu0 phaenomen0n aditeum idem sit atque Pliniana s0lis defecti0, 1. das di Zerst0rung 0n Artaxata iis de Absend
als in S0nnensinsterniss sit Armenien agege ais in miraculum eZeichnet, salsae sunt, duae autem p08teri0res:
Hucusque denegandi tantum fuit ecastydata sententiam1 p. 286. f. p. 355 n. 7 357 n. 18 356 n. 11 355 n. 6.
50쪽
que, quam et alii' secuti sunt, reiciendi nunc ritur quaesti0, 0nne hist0riae Parthicae Armeniaeque partieularum XIII 34-41 et XIV, 23-26 hr0n0l0gia accuratius statui p08sit sed et h00 ut esse denegandum aliud enim qu0d ad chr0n0l0giam pertinet 0mentum Tacitus n0n praebet excepta de qua in . XIV. c. 24 dictum est aestate ex h0 cautem l0c id tantum d0cemur, 0rbul0nem fervidissimaasestate Artaxatis pr0sectum esse Tigran0 certa egete8qlle, priusquam in regi0nem auraunitium y venisset, ex agris demessuisse a cuius anni haec aestas fustri pars, certe diiudicari n0n 0test, quippe quam n0 nisi ex tribus, quae n0bi8, ut iam supra disserui, 0sseruntur sententiis statuere liceat, pr0ut 0li ann0 58 particulam XIII, 34-41, annis igitur 59 et 60 alteram XIV, 23-26, aut vice versa pri0rem anniS58 et 59, alteram s0li ann 60 attribuerimus, aut denique utramque particulam ad a. 59 rettulerimus. 0strema autem quae est sententia nesci an maxime it pr0banda quam ad rem e adducimur, qu0 prim iam btutu res ge8ta unius tantum anni particula XIII, 34-41 0ntineri verisimile n0n Videtur, qu0dque Tacitus C0rbul0nem p0st deleta Artaxata utendum recenti terr0re ratum esse ad ecupanda Tigran0- certa dicit ), ita ut minime sit pr0babit hiemem inter utramque rem esse interSerendam. quapr0pter neque Nipperdey0 31 Schillor. Geschichte des omischen aiserreich unter Nero p. 120 T undra de salutatione imperatoriae Nero's, Hermes V, 11.2 ' Tauraunites nusquam alibi memorantur et Nipperdey. ad Tacit. XIV, 24 Ritter. Erdkunde X, 649). ' Tauraunitium regio ea planities est, quae circa hodiernum oppidum Musii sita a lacu hospiti h. an-See in oecidentem solem spectat vetus illius regionis vehit domesticum nomen erat 'Taron', quod Olim vocis sono 'Τaraun edebatur. f. Ritter. . , iuperi. uber die Lagevo Tigranocerta, Monaisberichi d. Bert Acad. 1873 p. 173. nec ea verbi forma ignota nec inusitata erat Graecis scriptoribus iamque Strabo XI, 14 5 lapsu quodam littera ' αμωνι τις exhibet. CLΚieperi l. l. Taylor. Travel in urdistan p. 44 in Journa ostho oya Geographica Societ of London 1865. XXXV. provinciam, quae planitiem circa oppidum 'Mush continet, Domine appellari Daron dicit.
3 cf. gli. p. 284 355 n. 9 14. 4 ad acit. XIV, 23. f. praefat. XXXI. du.