T. Livii Patavini Historiarum libri qui supersunt

361쪽

aarem, , t inquit tanquam adoreum virosa' timataque maturare senatoribus, donec haberent multum prae- indium, porta oppidi clausit, una excepta maritima, per quam emittebat discedentes, naves tribuebat, tumultusa abat, viaticum dabat mentibus. Haec agentam eou- venerunt a . Octavio missi, eum duabus legionibus haud proeul Utica comediam nuntiantea, atque pMBr RCatone, ut secum statueret, quatenua imperium utri vis

se dabaret. Nihil his respondit. Sed eonversus ad amis , Et miramur. inquit, quomodo victi aimus, quos ne in extremis quidam diserit ambitio 61. Simul pro ravit ad squites, qui eastra, quae se lauet de Berat ante oppidum Cato, mum commigrare iubem' 'st Uticensium coegerat, oppugnam dicebantur; et inde Plat. repulsi irrupi me in oppidum, multisquo intersectis, diripere domos Ut igitur hos averteret a rapinis et eaedibus, inguli nostertios entum dedit. Idam fecit et inuetido Faustus Syllae filius, dataque pecunia, eum his prosectus Piui 'eat Praedam tamen Uti natum repetiit a dis dantibus

Cato, incitato cursu amoeutua et eum auctoritato viri

parmoti primi ordines ablata restituissehi, teri quoquo Projecerunt rapta, muti prae pudore, et dejectis in humum oeulis. Tum Cato rovorsus in urbem oravit Uticenses, ne troeantis irati mont, sed ommuniter deprecarentur Caesarem.' Maeo satus administrationi rationes et relia Dis. qua reddidit, obsignavitque pecuniam. ΜοT, Prosectus Appian. in mare, postremum salutavit abeunt . muti M. Duobus persuadere non potuit ut a se dimodarent, filio suo, et Statilio euidam , Statilius ad imitationem Catonis pactus obfirmaverat. Filius proficisci ad te Dio. narem jumus, interrogavit patrem, Muin igitur idem stipae faceret, si faciendum eam judiearet 8' At ille, Di par est utriusquo nostrum ratio, fili. o natum atque adueatum in libertate, concessum a Dii immortalibus donum prodero Maa: in deterior republica genitus, non de a re sare conditionem temporum, in quae incidisti.' monuit tamen, o capessare rempublieam vel Pluti

Sestertio emtum Tres uncias nostrates argenti, grossum I.

362쪽

loti Nmus enim nune sam administrari, ut dignum eam Catoniano nomine, pomo meus autem fieri turpe Auet. do Commendavit deindo eum L. Caesari, quo usus

riui quaestore suerat petontemque Lucium adjuvit in

oratione componenda, qua Caesarem exoraret eum Pros quemquam rogare quisquam distrietissimo vetareti Tantum olieitudinis laborimus et taedii vir isto numendum putavit, ut aliis prodamst, dudum projecta vivendi eupiditate, et corta destinatione consciscendae necis. 53. Ut tamen onailium moret, eorpori curam MN-buit, lotusque coenavit eum amicis si magistratibus uti ea ena nam accubare post Pharsaliuam pugnam desierat. Produetae quin tiam poculis Misermonibus uni epulae, multisque do rebus rudita st jucunda consa

latio fuit dono prolapsus ad Meratum illud Stoicorum

Cato, molum bonum virum amo liberum. cum opponenteae Demetrio Pori toties metae philosophoriant contentione vocis vultusquo disputavit, ut facile pro altum ejus

adverteratur. Unde eum minato aedem eonvivas vid et, revolutus ad alio aermone eximere auspicionem conatus

Bat. Deambulavit etiam a Mena, praesectisque vigiliarum imperavit quae videbantur agenda: ad cubitum itum aretius diutiusqua in complexu filii et esterorum haesit. 64. Inde novus illis timor, ensemque supra eubile Pendem olitum amoverunt. Cato eum libro Platonis qui Phaedon inseribitur, eubiculuin ingressus, interri- vum, quia gladium abstulisset '' Ilio amnis, laetiaonem continuat paulo post iterum requirit ensem, nee allato, librum pollegit. Tum aingulo advocans em os, ensemquo flagitana acriter, unum etiam percussit Pugno, manumque eruentavit. Postremo filium t amicoa -- eurrent cinerepavit asperius, albi nec de se ration-

moriendi ni vellet, amot gladio istetit a ' neque vero putare ita excidisso mento, ut mei fit in filii tutelam. Illi luctu atquo maeror propemodum exanimati jubaentassem gladium. Quom ubi duxit atque eo ideravit

Cato, reposuit ilorum danuoque librum a capit ad eaI-cem relegit ad lucernam deinde securus obdormiit, ut stertentem perciperent qui excubabant pro foribus. Disj1jgsdi. OO le

363쪽

LIBRI AEXIV. suPPLEMENTUM. 30556. sub modiam noctam Butam quendam Mettum ad

mare misit visum, anne jam solvissent omnas et modico

Praebuit obligandam manum, quae ex ictu intumue t. Id spem fecit reliquis, viver sum constituisse. Sed sinisunt Cum anim revera muta solvisse omnes renunti a--t, excepto Crasso, et vehementem ventum incubuisse

mari: orto sugientium indoluit, remisitquo eundem, ut,m quia sorte alicujus opis indigua remansisset, id ad se m-sorretur Ubi ille altum in portu allentium eme nuntiavit, janua claudi juasa, tanquam dormiturus in lectulum amr posuit Sed statim arreptum mucronam infixit corpori Dio. neque exanimatua, quia manus inflammata suem ad seri pi. I a. ondum infirmior, decidit cubili strepituqu edito, excivit Liv. Epit. solicitudinem suorum Irrumpunt in cubiculum filius, oteum Domatrio Stoicus Apollonides. Μodicus intostiua videns illaesa, reponere in ventrem, atque consuer vulnus

coepit. Ille passus donec discederent, manum injecit vulneri, dilaniatoque, et sparsis intestinis, qua es oris via serviturum exivit. 56. Decessit Cato anno aetatis undequinquagesimo Appian. Magni utique vir invictique animi, at indomitae noedicon ' 'tiosae libortatis sad logum et aequi observantissimus: cujus etiam laudandus exitus seret, si cuiquam ullo casu vitae necisque suae potestatem concessisset Deus. Nunc in re vetita saltem hanc abstulerit prae aliis similibus commendationem, ut ex toto desperatorum agmine nemo videathrinsaniam speciosius.

oz. Sod neque in vita ejus quicquam rectius carpitur, Iutiquam quod uxorem Marciam velut usurariam concessit rem Q. Hortensio, cum tres ei liberos operisset, atque o n. quoquo tempore gestaret uterum Id ejus sacrum quan intribo, quam Philippo arcise patri probatum, et exemplo So P. 16.eratis atque vetor Romanorum consuetudine' desensum, Ami. e. as non immerito reprehendit Caesar, falsam tamen causam s- Plu hostiliter a gens uxorem juvenculam ido Modisso

Ueteri Romanorum e minis rente a severitate Romani moris dine I mo quidem ita seribit an eredendum sit, dubitat Ruω- gravas eum primis auetor Strabo. dus. Animadvers. 26. in Plutar- sed a ia: eni in re tam abhor chum. Creo. DA . et ar Cura. Liui a P

364쪽

utendam Hortanais, ut pro paupere diviter meiperet.'Nam haerea instituta ab Horis io post illius sata domum Caton rodierat. Auet M. Palam tacta morte Catonis, Utieanaos, lius ob η MN partium studium odorruit, nenii a mn Memini gritatem, servatamque haud semel Uticam, o magnis oribus permunitam, publice ae liverunt, eum muria magnisque ' Iaudibus omnium: ma motu qui in imp Appian dionis ossiorum, quod jam haud procul opiae Caeaariam. aberant. Tumulus ei modio a positu eat juxta mare, cum statua ejus gladium tononis. Ipso ab hoc aventumo. cognomine Uticensis a paria constantiae gloriaeque proavo B. 16 dastinguitur. Post mortem Catonis L. Caesar in eone napopuli Uticensis suado ut portae aperiantur. Se proso turam ad Caesarem imperatorem, cujus in clementia a in magnam habeati Pluti sis. Intorim Caesar, cognito Catonom, dimissis ceteris,

- - sicae eum filio substitisse, non ex diebat consilium virLPiui isin audita rius moris dixisso dicitur, Invideo tibi mo v. .' ' tam hanc, Cato, quando tu mihi servati tui famam invi- Att. xii 4 disti. Tulit tamen irilitor postsa colobrari a in otio 'I 6.i Cainnem, libro qui Iaus . Catonis inseribitur equo Titi. I 8 aliud, nisi tanquam apud judices respondit, duobus editis

Anticatonibus.

Hui. m. Receptis interim obitor Mota et Adrames urbi, bus, itaque Q. ' Ligario et C. Considio filio cono a Suerun Uticam pergit, quae jam amessalla custodiis ad pinet Aiatdi tis tenebatur obvius ibi L. Caesar a demisit ad B. - victoris genua vitamque duntaxat deprecatus, in praesentia quidem obtinuit eademquo venia Caecinae, C. Maio, P. Atrio, L. Collae patri et filio, . Eppio, M. Aquinio, Catonisque o Damasippi liberia data itemque Statilio, qui Catonis exitum imitaturus a philosophis prohibitus

Plut Cat. fuerat. Uticensibus pro studio erga a gratias egit. Ir Auet de eonina gravi et longa oratione incusatos, his millim Mais tio ' mulctavit, 'quam summam ex pensionibus populo

s Doerat in edd. ante Cre . . que. I Q. pro C reposuit Crev ex Auet de B Afri

365쪽

LIBRI AETI v. SUPPLEMENTUM. εω Romano par triennium ponderant. Conditionam omnes laeti a operiint nam de aluis uacimtarant actum incl quo illo demum dio nato emo praedicantea. 61. Intorim Iuba eum Petreio Zamam saga peri enit, quam duplici muro circumdato muniverat, regiamque ibi vitruv.

oopiis dolatu a P. Sitio suorat, eonisintua est a suis x B. Ast. ciua quo. γε eam doso ione Zamonsium perfidia: quod in modio foro pyram Iuba construxerat, Mel P alto, ut in ultima desperatione eivibus intorsectis omni a, Minusquo pretiosis in rogum onjectis, ibi cum uxori ali risque eromaretur. Igitur, neque minis quicquam proficientibus, neque precibus, nam et pro a adhiboro docuerat nee sit ,hno liberis quidem eonjugibusque -- petratis, in villam suam diae it deinde imile exportuo omnium civitatum animos, post magnifica epulaa serro Appian. eum Patreio eone in ut per virturum interseeti Videmn piω. tur Petreius valontior satalo eoniaci Iubam ipso servi Iav. Epit.

M. Dum haec aguntur, Caesaris fortuna trahanto omnia, Considium Tisdritano oppido, eui praeerat, cum Gaetulis paucis in regnum proseetua a comitibus auia, qui suminetum pecunia senserant, inter itur C. Virgilius Caninio biis proconsuli a quo Thapsi obsidebatur, a dodit: P. Silius, qui plurimum eo bello Caesar eontulerat, vix levitor notus antea, dum per Mauritaniam ad imperato in proseraeitur, in Faustum et Ahanium incidit, qui cum equitibus Scipionis Utica diae serant. In reliquo partim eaedit, partim accipit in deditionam, Afranium at Faustum eum conjuge et liberia capit rivos. m. Uxori Fausti, quae eadem Pompeii erat filia, duo Appian

busque liberis Hus Caesar incolumitatem auaquo omninoone ait et ad fratrem profieiaci passus est Afranius iam Epit. et Faustus, tanquam amero orta in exercitu soditione, ' unaque Petreius filius, intorficiuntur. Sed Caeaari jussu Avet. d. iactum non dubitatur, Qua etiam inter artes reserunt, oi. 'quod inviso sibi par militas estia curaverit occidandoa, ne elementiae simulationem omitteret Sio et Tullium Rufum aliosque inter praelium eum Seipione perisse sic Disj1jgsdi. OO le

366쪽

Mos T. LIVII L. Caesarem, quanquam receptum in gratiam, per insidias intorseetum. Quippe judicii specia, quod liberina ervo sumo quo Caesaria serro, igni crudeliter enecuiam, bestia γω quo ad spectaculum venationis omparatas trucidam dicebatur, militum objecimo ferociae, a quibus quati Permi: z. irim interficeretur. Afranium certe timatum imparis Sueton. Caesaris occisos neque dubium est apud auctore plero 4. 12 ' que, mue -- miri , quia semel impetrata venia di-

Aug. missi, denuo ad oppugnandum eum a convertarunt: ut p.ri .i.is ueri hominum haud sine causa erat insensissimus. Seo Dio vi tamen his quoque institutum suum, ut amicorum atque samiliarium daprecationi condonaret 'singulos. Et Oo-

, 22 imius quidem a lescens, qui postea Augustus appellatus

est, pro Agrippae sui si atre, qui eodem bello apud M.

Catonem fuerat, avunculum exorarit.

M. Sed Scipio et T. Torquatus, unaque Damnsi Pus

B. Λω et Plaetorius Rustianus, eum duod cim navibus apertia multum diuque jactati, cum Hispaniam peterent, adorias ventis in Africam relati, apud Hipponem Regium a APH olasso P. Sitii excipiuntur. Ibi Scipio, cum animadver- Vat. Max teret navim, qua vehebatur, ab hostibus capi, gladio se tinus er et quaerentibus qui interea imi rant, ubi M. imperator esset, Imperator.' inquit, ne a habet. oti em tempore colori quoque a Sitianis militibus intori

et do muntur Quibus ob navatam eo bello oparam, eum alias Am praemia odit Caesar, tum Cirtam olim regum domum, Ci. iv. quam ceperant, habitandam concessit unde colonia Si- Μῶ22.6 'ianomam appellatis.

Aue . de so. Ips interim Zamae pecunias cogit, Ium Romanos B Ast qui contra se pugnaverant, mulctat; Provinciaque πDio regno facta, C. Sallustium Crispum pro consule praeficit, L ς- qui tam avide dicitur xpilasse provinciam, ut hoc ei fuisso injunctum a Caesare quidam crediderint alii pactum eum eo magna pecunia scripserunt, ne causam dice-Λuetido ret Deindo regressus Uticam, bona eorum qui sub Scipione duxerant ordinos, vendidit aitanos Adrumin nomu pecunia, raptitanos tricis contonia millibus

II Condo vera edd. ante Cre . B. Ah.

367쪽

LIBRI AEXIV. SUPPLEMENTUM. 630spondo olei in annos singulos, Tisdritanos eorto frumenti

modo mulctat. 66. Inter haec rem summae mansuetudinis, sed et Pru Dis. dantiae, iacit, cremandis quae repertae in scrinio Scipionis P iis .is. erant variorum epistolis sicut et apud Pharsaliam antea, ' si olim Pompeius, debellato Sertorio, summa cum .dini xovi Is. ratione hominum atque laude secerat. Ita multoriam, M. d. qui contra ipsum senserant, opprimero crimina, quam Ι-η exequi malebat ne quos mutata fortuna, animum mut tum ess sci at, permanere in odio et inimicitiis si nolentes emeret antis robus tam celeriter consecus, M.ti MIdibus Juniis Uticae eonaeondit, o in Sardiniam traj- B. Ast. tua, Sulcitanis, qui Midium clamemque ejus receperant, imperat pecuniam mox solvena a Caralibus anto diem III Kalendas Quintiles, quia propter tempestates au inde haerendum in portubus fuerat, duodotrigesimo dis mam venit. Ibi cognoscit in Gallia quoque per a sentiam suam a D. Iunio Bruto legato rem sortiter felici iam Epiti terque gestam, victosque praelio Bellovacos, qui cum vicinis aliquot populis obellaumant.

368쪽

SUPPLEMENTUM

LIBRI XV.

Di. ALL1 a. LRVAusus in Urbem Caesar, ut omnia auia amma missa atonderet, simul admiratione virtutis et metu potentiae cives suos recipere ervitutam et pati doceret; quatuor simul triumpho apparavit. Neque vero aenatus eunetanter subibat jugum, jamque ultro pluris Prope, quam postulare Caeaar voluisset, decreverat 'aurelio tione disrum quadraginta, equos albos in triumphis, et lictorea quo et tum haberet, quosque in prima in Moundasse on dictatura habuisset Praesectum quoquε morum. novo Dib. nomine reperto, quaa vatus illud 'consoria usu viIu-imat, ' eam jumorunt in triennium, dictatorem in d Flor. rv. a. Ennium: ut o suggestua fieret iniuria. Uti consuli- '' bus, qui quoque ampore ment, in sella curuli amideret, primusque sententiam diueret ludia Circa ibus omnibus mappam mitteret magistratus a populo Mesamis r nuntiaret utque curru statueretur in Capitolio, adversum Iovem spectans utque imulacrum Hua eodem loco Poneretur, orbem terrarum eiacana in baia inacri reretur, ARSARI HAMITHA utque delato Catuli, mine, instaurator Capitolii Caesar acri ratur. qua

Maseram is me ream tantam exhibetur in edd. ante Crov. Ex Dione eorrexit Crev.

369쪽

LIBRI XV suPPLEMENTUM. Muiae statis adulantium humilitas malis a Mereta muttam aerarii r ut ipsi quoque nimia viderentur. . Sed quae marginearimum uepit. Catuli tamon nomen, dum pudoro a insti lare eunetatur, in Capitolii dodieation mansiti 2. Sed honores tam prodige deo is sibi plurium motu Dio.

quam benevolantia antistia -- - eonciliandos fi miua animos, in aenatu verba hune in modum iacit: Uunam mortalibus hunc animum Dii dedimoni, ut a mutuis iniuriis lamporantes, amicitiam pacemque colamni: .P. u geri, aliam, quod tristimimum at civilia oomaum --, neque ex vilia Minova aut eruenta odia, ut o evitae auspicionis timerentura Sed quando eonis potentiam ει improbitarum audimam defendi rempublieam oportuit, armisque vindicari quod amicitiae duriquo dones tum hiarat in eam ne mitatam incidi, uti aut mihi e dandum eum liberinis fuerit, aut ii pro mendi qui nos

mutos dolet que eupiebant. a. mkrtuna quidam justiori affuit eausae, inutism-- qm praeliorum ovant dociaravit, nondum abjoeiam ullum Romanae a Deos. Atque hominiam subinde apparebitetarius, eum hicin eo uuaqua ma die aperiet, in ni qmae documentia palam fiat, quatim ei dederint animum, eui daturi vieruriam belli arbitriumque pacis fuerant. a. molim iam vostrum quanquam ita maligno do mo judicare, patre oonscripti, ut aliorum exempta, quam Eoa moma Eouturum uisi nequo, si mihi visis eo ulit, ut pomem, quae eupiam, facem, aliud factumine datis quam oportoat. Si Marium, at Cinnam, et Synlam, quorum naturam pinculam laxerat, nudaverunt vis.

370쪽

toriae non ideo me his aiaxulem fore existimavoritia euois

moderat uom, ne reconaondo alam a me laudam I ar, non mutarunt tot prospera, ad probaverunt. Enimve neque erga fortunam irreverenter m geram, aut indignationem excitabo Doorum, quos iam non ulterius en ficia sua sarta locis praestare cognovi, quam donoe mn ne his modesto atque apienter utuntur.

5. Neque vero ab initio belli aliud mihi propossitum

firmorum 'mium fuit, quam ut vieta invidia atque i solantia, virtutem explicarem meam tuto, et ex Rug autilitate publica gloriam acquirerem. Quos igitur in aliis reprehendi atquo persaeuius sum mores, sic ait ut me piam dedere, similemque his ostendere quos Perari. Ego vero potius ipsa sortuna mea incitor, ut, nisi olimaumma mihi voluntas uiam omnia rito atque ordine administrandi, vel inde majorem numisma impetum fuerim. o. Quam enim potiua benefacere multis vomm est,

quam Penea quem earum rerum maxima a facultas Cui vero minus aut cone sum est peceare, aut Seeas

rium ' Deorum autem boneficia a quo aestimari rectius Possunt, quam ab a cui illi summa omnia contulinint' Quis majorem eo ordiae pacisque publicae get curam, quam cujus amiservari maxime intersat Is igitur et animo imperabit plurimum, et potantia semperanter utetur quis in contineri magnam felicitatem diu non posse nemo dubitat. Quid si ad hae ac dat studium gloriae, qua una in re me sateor esse intemperantiorem An non qui es diligi a praesentibus, et laudari a materis volet, oporam dabit ut iis laeti moribusque tu at, per quae ista tam pulchra atque desiderabilia quam certissime . comparantur et retinentur ' Neque hae a me fingi fidem vobis praeterita non minus quam praesontiamurienti uiuit locutus sum, quod

non prae me tulerim perpetuo et a potentia mutasset finimum, nune maxime tempus orat elarandae miluntatis,

postquam delatis non partibua modo, ad etiam reliquiis Partium, os araneolumisque et vietoriae eompos radii. Sed prius omnia in me gravia atque aceri a Npetant, quam hunc induam animum, ut tyrannua patriae et civium, Disj1jgsdi. OO le