장음표시 사용
151쪽
Parca non mendax dedit, et malignum
219 facultatem, necnon contem. 40 nere improbum Vulgus.
ODE XVII. AD MAECENATEM, AEGROTUM.
Superstitem ei se non futurum. CUR me querelis exanimas tuis 'Nec Dis amicum est, nec mihi, te prius
obire, Maecenas mearum Grande decus columenque rerum. Ah te meae si partem animae rapit Maturior vis, quid moror hera,
Ducet ruinam. Non ego perfidum Dixi sacramentum ibimus, ibimus. Utcunque praece deS, Supremum ANNOTATIONES.
Quare mihi vitam aufers per querimonias tua. Neque numinibus placet, neque mihi, ut prior moriaris,
o Maecenas, insigne Ornamenti in C tutela rerum
o tior mors usor te limidium vitae meae, filiorsum ego
restabo dimidinin alteriam, haud pariter dilectus, neque remanens totus Θ Dies iste feret ambobus exitium.10 Haud falsum juravi: per-
39. Parca non men ae. I Pers Sat. v. S. 6. Maturior vis. J Celerior quam serat natu- Parea tenuae veri Immutabile satum. Mujus rete lex. intelligentia loci pendet e vetere ritu Ultima I. v ec harus equ8. Vel populo Romano scilicit hebdomadis die, qua quis in lucem non perinde harus, ut Maecenas vel ipsi sibi editus erat, sata vocabantur, quae Cribereti molestus, ablato amico. tur; ub eo die viderentur arcae m totam Nec superstes Integer. S. Aug. Cons. lib. v. statuere vitam, qua oriuna suturus quis esSet. cap. 6 Sensi ego, inquit, animam meam et ani-Τortullianus: Dum per totam hebdomadam mam illius amici unam fuisse . . . ideoque Iunoni mensa proponitur dum ultima die fata eo morte sublato, mihi horrori ita erat; quia
seribenda adrocantur: Haec Iumeb clib. X. nolebam dimidius vivere, SEC. S. Gregorius' cap. 22. Credebant veteres nascenti Cui libet suam cum D. Basilio animi conjunctionem et adnasci genium deinde vero Septimo, AEUO amicitiarn συμψυχ=αν vocat, eandem aNimam. natus erat die, Parca statuere, qua illi per
totam vitam fortuna Suru ESset.
Et malignum Spernere vulgus.JῬopuli malignitatem, invidiam, Opinionem, favorem etiam et applausum. Quae qui non spernit, is unquam beate vixerit.
Odo XVΙΙ.-Metrum est idem quod Od. . Lib. i. 1. Cur me querelis, de . Ui h portinaci
morbo convalescentem inviserat Maecenatem Horatius, atque seu affectae valetudinis taedio seu integrae salutis desperatione, graviores in quaerela emampentem, aerumnosae etiam Stivitae mortem praeoptantem audierat. Quo ipse dolore perculsus de hanc ei scribit. Exanimas. J Maerore conficis ac perimis,
Cic. pro Milone. Me quidem eaeanimant et interimunt me voces Milonis. Virg. En iv. 360. Desine, meque tuis incendere, teque querelis. 2. Dis amicum. Dictio Graeca θεοις φιλον
od. I. v. 5. ad eundem Maecenatem.
Quid nos, quibus te ita sit superstite Iucunda si contra gravis' S. Ille dies utramque Dueet ruinam. Qui
te dios vivis auferet, is et ne videbit morientem Hoc sere ita contigit nam obiit Maecenas ann. U. C. 46. Horatius vero anno praecedenti, qui Imperii Augusti 34. erat Dio. Lus h. Chron. 9. Aoi ego perfidum Diti sacramentum. JΝon temere, ut fallaciter, sed ex unimo et sincere spondeo fore me tibi vitae mortisque Comitem, atque devo eo. Itaque Horatius ostendit esse se ex eorum numero, qui Principi-hus devoli appellabantur Caesar de Beli. Gall. lib. iii cap. 23. id eae parte oppidi Ad- caritumus, qui summam Imperii tenebat, eruptionem facere conatus est cum sexcentis derotis quos illi Soldurios appellant, quorum hinc est conesitio, ut omnibus in vito commodisino ei his fruantur, gitorum se amicitiae dediderunt; si quid eis per vim accidat, aut ebridem casumunb ferant, arit sibi mortem consciscant neque adhuc hominum memoriri repertus est quisquam, qui eo interfecto, cuju se amicitiae devovisset, mori recusaret. Dio lib. iii morem istum fluxisse ab Hispanis ait, favetque Sallustius: II imani se regibus devorens, et post eos vitam q. Grande decus columenque. Vide Od. i. recusant. Et Vat. Max. lib. i. cap. vi Celtibe- Iib. i. Partem animae lib. i. d. . Animo ri nefas esse ducebant proelio superesse, cum is dimidium meg. Pythagoras aiebat amicum occidisset, pro cujus salute spiritum devoveram. esse animam uum duobus tu corporibus. l. Supremum Carpere iter. Discessum E
152쪽
Neque me separabit unquam a te Chimaera flammas Spirans, neque redivivus Gyas centum manus habens. Ita decretaim Themidi praevMenti et Fatis. Sive Librae, sive Scorpius timendus mihi dominatur, pars temporis natalitii perichilosior; sive Capricornus occidentalis Oc mi potens vix credibili ratione
Carpere iter comites parati. Me nec Chimaerae Spiritu igneae, Nec si resurgat conti manus Gyas, Divellet unquam sic potenti Justitiae placitumque Parcis. Seu Libra seu me Scorpius a Spicit Formidolosus, pars violentior Natalis horde, Seu tyr Anni S
Hesperiae Ηphie ornus undae; Utrumque nostruti incredibili modo
vita hac ad inferas resones, mortisque imperi Um. 13. Me nee Chimaerae, lac. Non divellar ego a te ulla re quanturiavis terribili. De Chimaera lib. d. 27. Iυ πνεουσα , Igirum Spirans dicitur Pindul O. I 4. V cui resilrgal, c. Ἐpod. l. v. 11. Et te re per i pit Π bitgΠ, Inhospitalam et CaucaSum, Veliteicientis ad rque i Itimum intum Forti sequemur pecto e. Centinianus Gy is si unus h natis eo loterraque, de quibus Apollodorus. legunt alii, Gyges alii Gigas. In scirpo os noduna Uae
rere. De nomine Conti Oversi est. Designatur
certe Gigas aliquis, qualis Briareus, de quo Virgil. n. X. 565. Ceiu uiu cui brachia dicunt utenmque m anus, si inquaginta oribus ignem Pectoribusque arSiMe. 15. Stepotenti Iustitiae, placitumque Parcis.JHas cum illa jungit, quasi justa Deorum ac fatomui legi ac decreti vindices et adminis
17. Se it Libra seu me, L. . Quod unciuen centi mihi sidus assulsit, ac dominatum citae meae obtinuit eundem amrmaverim tuis natialibus horoscopum fuisse Adeo comparabant evenire nobis paria Euimvero tu mergis vi e Periculosa ae itudine ego prosee casu Sum arboris opple*sus Scilicet ex ea parte Zodiaci quae nostiae geniturae tempore in hemisphaerium noStrum Ssurgit, natalitias suas praedictiones collig)m Astrologi quarum amen vanitatem sit gilla Juvenrelis Sat. vi. 552, et Seq.
Libra J Septimum hoc est e duodecim ZOdiaci signis, quod Sol ingressus circa diem m. Septembris, equinoctium Autumnale facit. Vide Macrob. in Somn. Scip. lib. i. CAP. IS.
Virgil. Georgic. i. 20S Manil lib. i. Quosque dabunt cheloe Libra et quos dat
Unum fetus obent, deique immobile
rinclum. L lib. V.Fetia sequato genitus sub pondere Librae.
I, ostra εἰ aequali suspendit tempora Libra,
Scorpius. Octavum est hoc Zodiaci Signum, tunc oriens cian Orion occidit. minc ia-bula, interemptum Scorpionis aculeo Orionem,q u juvenili obore ferox nullam esse eLamjactaret, quam conficere non poSset Ebus Uer superbiam ultus Iapite moriales docere voluit, non plus aequo viribus suis fidere Hygin. lib. vi de Sign. Coelest. l8. Formidolosus, pars violentior Natalis hora: Nempe idus hoc ad Martem pertinet, qtii et uaclemens, Dialeficus, horeibiliti Unde roserri huc potest Horatii in Philipponsi clade perici uos fuga, de qua supra od. 7. Vide Cic. . de sat Deor. Virgil. Georg. i. M. Manil lib. V. Scor ius urinati molent cuspide caudo, In bellum ardenses animos, et urtia mira eis, MC. Hiii et Arrit. Scorpius infestus p portam bile acumen. Qui dati codices ab Di lethalis hora Sed
I9. Seu tyrannus e perio Gyricor mulindre. Sive prodii in lucem sub Capri comisidere quod, cu . Saturnus obtinet, grave eX- citat pluvias atque tempestates in mali praesertim occiduo teste Servio in Georgic. i. cit. Et Manil lib. V.
Tu, Caprico e regis quicquid sub Sole
cadente, M. Properi lib. v. Eleg. I. Lotus et Hesperio quid Gyricornus aqud Decimum hoc signum Zodiaci solstitium De cembri mense facit hybernum; unde Cic. 2 de
Tum gelidum resido de pectorefrutu anh
Corpore semifero, magno Capricornus in
Quem cum pe0'etuo resti it tumine Titan, Bruinalisectens contorquet tempore currum. 21. Utrumque nostrum incredibili modo Consentit astrum. Son ςus est; etsi non est idem mihi, qui tibi horoscopus; at certe magna et incredibilis inter meum natalitium sidus actuum Consensio est, Onvenientia, similitudo: quapropter ut nitituus dudum coaluit inter nos amor, Ut etiani mortis pariter esitigimus periculum ista quidem iliciente coelestium vi; sic licet spondere, alterum ab altero nec in morae Gungendos aut iv llendos Persius Uc ratii perpetuus imitator hoc loco videatin SUPeruSSe, Sat. v. o.
153쪽
Consentit astrum. Te Jovis impio Tutela Saturn refulgens Eripuit, volucrisque uti Tardavit alas, cum populus frequens
Laetum theatri ter crepuit Onum Me truncus illapsus cerebro Sustulerat, nisi Faunus ictusnDextra levasset, Mercurialium Custos virorum. Reddere victimas, aedemque votivam memento Nos humilem seriemu agnam.
quando Plebs raria ueros alacrem ter usi Lilit acidamu-tionem in theatro. Me clem
prossisset ni Ri manu casum avertisset Faunus, tutor cli-20 nilom Morcurii Cura ut
Consentire dies, et ab no sidere duci. 22. Te oris impio Tutela , .c. Benignus Jovis aspectus Saturni ut fit naalimitatem
correxit infregitque, contra fulgendo, in hora natali Pers. Cit mox V. 50 Saturnumqυ grare=n nostro Iove frangimus unis. Impio Saturno. J Fabulantur nimirum Saturnum propriss devorasse filios; hinc et aiunt sub eius sidere genitos saevos et impios emci. Propertius et Pers cit Saturnum grarem, Juvenalis tristem appellat. . Eripuit. Ε gravi morbo incolumem praestitit, ac velitii rapuit violentiae Saturni falcem jam tibi suam intentantis ad vitam intercidendou.
Volucrisque fuli Tardarit alas. Advolantem propere, ut Solet, mox tem retardavit.
25. Cum populus frequens, C. Istam Iovis
tutelam animadvertit, ac celebravit teque sibi reddituita POput is Romanus gratulatus est, Jovique gratias retulit, sublata in laetitae signum triplici acclamatione et plausu, quando te offimorbi periculum, inelius habent in in theatrum adventare conspexit. Vide lib. i. d. 20.27. Me truncus illapsus cerebro, Ec. Ut te Iupiter, sic me Faunus imminenti exitio su ,- traxit, cum triste liguum declinavi otii cum in
domini caput immerentis ut est in Od. 13. hujus libri Vide ibidem. 28. Nisi Faunus ictum Dextr Rrosset. J Perieram, nisi subvenisset Faunus Mercurii amicus et secundum aliquos, iden Deus: Certe literatorum uterque patronus. De Mercurio
dictum jam non semel, maxime vero supra
od. 7. Porro quod ruri beneficium, servatam nempe salutent, accepit, bene veteri ad ruriAsylvarumque Deum. Oli dicitur Faunus doctor ira virorum custos ac littor, vel ob hoc quod studiosi socessum et qMiel in ac liberaleoti uni ruri conquirunt et capiunt, qua quidem in urbibus, accitate populares strepitus, Obti
29. Mercurialium.J Viros eruditos Mercuriales nuncupat: eo quod illi clienies habentitur Mercurii. Iic enimvero disciplin3rum et oi titii repertor Sseritur a Diodoro Siculo lio ii Cap. I. et lib. i. cap. 2 inventor literariam, VOCum PalaeStrae, uinerorum, lyrae, modicinae, RStronomiae, denique interpretati Oia is ver- horum, unde Cogit ominatus Hormes. doxo amrmat Plinius lib. vii cap. 56 et Gellius. Mercurio sacras esse linguas Ob eloquentium, refert At lienaeus lib. i. cap. 14. et lib. V. CRP. i. statuis MPrcurii tanquam orationis et facundiae praesidis manta fuisse Gymnasia. Qito et testatur Tullius ad Attic ut observat CasuubOtius in citretum Athenaei locum. 3U Rhddere rictim . e. Uotivas oster victimas Iovi Servatori aedem quoque Seu te II Plum, quod aego voVisti, si convalesceres, bu In voti reus. inluti aedifica et persolve. 32. δε os humilemferiemus agnam.J Jovi tui lorus aliaeque id genus Inajores hostiae caedebantur minores autem caeteris Diis. Hinc Horatius, non pro Suu Prae Maecenatis opulentia te nuitate, Ut g irriunt reliqui sed more majorum et ex solentii instituto scribit, et spondet Fauno humilem ferire agnam. Sic lib. i. Od. q. v. I l.
154쪽
Mediocri se fortund beatum esse desipere eos qui tu i et avaritve student,
mortis immemoreS. Nec obur nec 'ir ID NON ebur, neque aureum
meariim auri Hymetti ea reni uet Hamomo lacunar: trahes innituntur colum uis Von trabes Hymettiae
nitus, regalem potentium: Asrica eque Attali iuvari. Ignotus liperes regiam OccupaVi:
Haec de seu dicolos distrophos Meloim dicitur vel Hipponactium, ab auCtore vel Euripideum quod eo frequenter Sus Sit uripides. Primus vorsus est Trochγicus dimeter catalecticus; ubi deest una γllaba ad perfectionem Det scanditur hoc modo
metrum Catule tiam: qui constat Amphimacro, et duobus Iamni Q hi, Pati no Non ebsi l neque V Uuiu.Alter versus est Iambicus Arahilochios trimeter catalecticias, constans luinque Inarabis otuna syllaba admisso locis imi ritibus pon-daeo et sic scanditur.
1. δε on ebur, neque, C. Opes et divitias nec possideo, nec Cupio, quae omnibiis appeti solent; at ea quae paucorum sunt habeo iudeque me beatum existimo. Fide integer, ingenio valens, cuilibet me ostent et Pra sero. Neque aureum Me frenidet in domo lacu-γωr. Domus non habito a ificas ebore et auro exornatus, marmore Pere in aediscatus et fulgentes. Arnoti lib. i. aquearibus renideant aureis. Luci et lib. i. subiti t. Nec domus argento fulgens, auroque reni- dei SINee citharis reboant laqueat aurataque templa.3. Non trabes Hymettiae Premunt columnas, nc. In meis pedibus noti sunt pretiosae ex Hymetto trabes, Collimis eXquisiti marmoris sustentatae Hymettus, Atticae mons regionis, molle quidem abundans, insigni ver marmore clarus. Plin. lib. vii CaP. l. ColumnHS quatuor Hyinelii murmoris ad scenam ora andamtadvecta refert. Has Orr centum millibus nummii in emptas it Valer Max Iclom Plin. lib. xxxvi. Cap. 3 ita sci ibit L. Cras.m orator primus peregrini marmoris colum hyas habuit in ode in palatio Hyniettim. Valer Min. lib. ix. cap. I. Cn. Domitius L. Crasso collegae suo, altercatione orta objecit quod colitan-ρtas Hymettias in porticu domui inberet Magia porro lis fuerintne trahes illae lignapae, an marmoreae. Venim enim e ligno potius Hymettio quam e marinoi e Credideri in quanquam et ex lapide trabes extitisse claro docet
Uli, lib. xxxvi. cap. 8 ubi sic habet: Circa Syenen ero Thebaidis Syenites, quem ante
Pyrropae citon ocabant. Trabes eae eo se freReges qNodam certamine obeliscos vocantes, Solis numini sacratos. Vide Strabon lib. X. ubi ex Hymetto advectas trabes longas et densas
4. Ultim recisos Africo. J Columnas intelligit e marmore Numidico, cujus pretium ingens fuisse testatur Plinius lib. XXvi. BP. f. his verbis. Ius Lepidus Catuli in Consulti recollega, primus omni uni bimina e Numidico
marinore in domo posuit magno reprehen rione. Numidia Africae regi ultima, et minime OC-cido inlis. 5. Neque strii frustus hueres regiam occupari. J ecdivitis cujusquam haereditatem n pitavi, Have fraude et arte Inala invasi opulentii quoqllo modo esse volens sicut Aristonicus quein sane respexit hoc loco Horatius)res num Asiae sibi vindicetivit. Duo fuerunt Attali Pergami Reges prior Eumenis frater, posterior autem filius. Hic Attalo patruo successit in Asiae Imperium. Post annos Ver quinque instare sibi mortem sentiens, Populum Romanum Pum suarum regnique haeredein nuncupavit. Quod ut accepit Aristonicus Emmenis ex pellice filius, regiam stirpem ostentans, conscripto exercitu, Pergamum invasit, et principatum ac dominationem Asiae obtinuit Crassi verba Romanis missi Praetoris racti viribus et auctoritate, Post annOS fere quatuor debellatus a Perpenna, OXque ab Aquilio Considibus, plane extinctus est. Iustinus
lib. xxxvi sub finem: In Asici Rex Attalusso rentissimum et ab unisu patruo acceptum regnum, caedibus foedabat mor bum e Solis fervore contraxit, et septim die decessit. Hujus testamento horres Populus Romanus tunc instituitur. Sed erat e Lunaene Aristonicus non justo matrimonio, sed ea pellice
Ephesimeitharis in cujusdam filii genitus, qui
post mortem Attuli relut paternum regnun Asian invasit lac. Vide et Luc Florum Histor. Rom. lib. i. cap. o. ubi Aristonicus, inquit, regii sanguinis, feroXjurenis, urbeS regibus parere consuetas partim solicitat paucas resistentes ri recepit Crassi quoque Proetoris cecidit eaeercitum mo a Perpenno domituae captus . . Aquilius Asiatici belli reli Las confecit; laetis notas. reneno fontibus ad deditionem quarundam urbium LC.
155쪽
Trahunt honesto purpura clientae.
Benigna Vena est pauperemque dives
Deo lacesso, nec potentem amicum
Largiora flagito, Satis beatus unicis Sabinis. Truditur dies die,
Novaeque pergunt interire Lunae.
Loca sub ipsum unus, et sepulchri Immemor, Strui domos;
P ee clientae haud viles nent mihi purpurniniacolaicain Vertim fidelitas adest et cO-
226 piosus ingenii sons. Et exi - 10 guum me opulentus requirit Nihil praeterea a Nun ini.
bus stlagito : neque ab amico divit majora POSCO, colitentus ad modum agi Otautum Sabino. Urgetur
dies die; et novae Lunaelo properant deficere. Tu morti vicinus incidendumBrmora Pacisceris; et tu,
e Latonicas niihi Trahunt honestae purpuras elientae. Nec habeo clientes, quos soli
divites ac potentos habeni nec ado clientium Uxores nent mihi lanas, e Vibiis annus On- secius, inibutus humore piscis muricis ad Taenarum Laconicae promontorium Capti, SUPPeditet inihi vestes purpureas, eaSque utile X-quisitas, quae ad solos nobiles, utrici OS, ACMagistratus pertinent. Cic. Ver. Ipse α-but purpuram tantiιm, amici operam. LRCO-nia Poloponnesi regio purpurae ex Collentiu Ohilis. Plin. lib. xxi cap. S. Unguento naturam vitisse gaudens uinuria, vestibus quoque provocari eos flores, qui colore commendantur. Hos animadverto res erae priricipales e num
in cocco, qui in rosis micat Gratius nihil aspectu Trahitur in purpuras Tyras, ibaphusque et Laconicas, St. . t lib. XXXV. cap. 6. Et liquidis coloribus, quos a dominis dari dia inius propter magnitudinem prelii, an e omnes est pui prerissum laudatur Laconicum inde pretiosissimae purpurae. Vide supra Od. 16. sub finem Annot ad has voces Te bis Afro murice tineis vestiunt lanoe.
9. Atides et ingeni Benigna rena est. Qubdsi desint opes, ut opibus quidpiam melius Cpraestantius habere contigit, nimirum fidei virtutem, nec tion ingenii liimen et facultatem. 10. Benignia rena. Metaphora a terrae venis, e quibus sontes promanant uberes designat Optime discendi scribendique facilitatem, quὰ qui de titutus fuerit, is invita Minerva, invitis Apolline ac Musis, literarum studium CapeSSit, hoc est, leuin et operam perdit Epist ad Pisones V. 385.
Et v. 408. Caturi feret laudabile earmen, an arte, qua situm est. Ego nec studium sine divite venὰ,
Ne rude quid prosit video ingenium. Ib Pauperemque dires Me petit. I me diligit, ac familiaritatem meam petit Maecenas, tum ob fidem, tum propter ingenium ad artes liberales idoneum. Epist ad Pisones V. Gq. Gratia regum imis tentata modis. Quoties vor Doctores et Sapientes . Principibus viris sinit honorati ac accersiti lil. Ihil suprti Deos lacesso. Ut largiantur
quidquam rater ista, non importunis Deos precibus fuligo, non Drgeo, non effingito. Sed nec Macenatem amicum, plura si rogitem, clare Parutum a polentem, nequaquam ego lacesso, ne ampliora flagito, quam quae jam donavit, idelicet agrunt in Sabinis, quo victito beatus et contentus. Sic cupiditatem aver satur Omnem ac libidinem, ut vocat Tullius. Hanc ferocienti equo similem aiebat Plato in Phaedro Diogenos autem Cynicus arcem omni
13. Flagito. Quid valeat ista vox docet Cic. lib. ix Epist. 9. ad Varronem : ubi sic scribit Aelii ne te fortὰ sagitent; ego autem mandari ut rogarent.14. Salis beatus unicis Sabinis. Praedio in
Sabinis, quo donatus sum a Maecenate, Satis me locupletem existimo, nec ab e quidquam
ultra peto, vel cupio Vido lib. iii Od. 13. v Iibique Annot. Item Epist. 16 initium, ubi suam ipse villam describitioseta. 15 Truditur dies die. Εpod. 17. Urget diem noae, et die Noctem. Senec. Epist. xxiv. Nullius retinis est. Sed in
orbem eaea sunt universa. Frigiunt ac equuntur. Diem no premit, dies noctem citatas iri Autuninum desinit. Autumno means in Stat, quin Vere comps scitur. Omnia tranSeunt, ut revertantur. Sic ei ad veni nostrat Ecclesiastes cap. i. Oritur Sol et occidit, et ad locuta. suum revertitur ibique rena Scens gyra per meridiem, et sectitur ad Aquilonem. Vide Pers.
16. Corinque pergunt i)iterire Lunae. Jota
Iabuntur aenses unique novae Lunae Complentur tum decrescunt, ac intereunt m Sumque renascuntur, et Crescunt, perpetuis
vicibus. Ita fugit tempus, ita fuit ac perit
aetas et vita nostra. Tu tamen, o superbe et ambitiose, quasi vitae sit tibi securitas, et immunitas a morte, insanus moliris substinctiones. 17. Tu secanda marmora Locas. J Merc de Onducis Sectores mai Oris et sculptores vel redemptori negoti uin das secandoruni murmo Irum, ad Etruenda domo Superb3S.
156쪽
utque satagis extendere littus vim is ad Breias frementis, noli sat dices stabili terva. Quid dicam, quod vicinos etiam a i limites removes, et clientium terminos transilis, per avuritiam ZEjicitur et maritus, et Con-jux portans in emi Penates, et pueros qualidos. Attamen potentem Ominunt haud expectat ulla ha-Silica melior parata sede Inferorum siri itia absorbentium. Quid amplius quae' ris . Terra aviter inopi sinum aperit, atque principum filiis neque Insero
Marisqtie Baiis obstrepentis urges 20
Summovere littora, Parum locuples continente ripa.
Quid, quod usque proXimos Revellis agri terminos, et ultra Limites clientium 25 Salis avarus t Pellitur paternos 228JIn sinu serens Deos
Et uXO et vir, sordidosque natos Nulla certior tamen
Rapacis Orci sede destinata 30 Aula divitem manet Horum Auid id ira tendi. aequa tellus Pauperi recluditur, Regumque pueris; nec satelles Orci
20. Murisque fatis obstrepentis urges Sum morere illora. t Iolibus in mare juctis extendis littus, ut ibi aedifices, amoeno ioco, ad Baias, ubi luctus marini ventis agitati fremunt et
obstreseunt vellementer; Dasi non sussiciat continens terra nil Constratendas aedes Sallust. Dii illam profundunt tu Ttruendo tiri, et ni onlibus inquaudia Senec. Outro ers. 5. Maria sum infrentur projectis molibus. Vide supra Od. 15. init ibique Arario t. Item postea, lib. iii Od. I. v. 33 et Od M. V. 3. Laiis. Baiae civitas Campaniae, a Baio Ulvssis socio ibi sepulto nominata ; sita Puteolos inter et Cunias, in eo sinu qui nunc dicitur ob diiuga uolo et dii apoli calentibus a iii ad sanitatem valde utilibus, coeli tempe
nitidas illic aedes habentium frequenti a Perquam solix ut etiam itanda, velut occasio tu Luria dicatur a Seneca ud Lucii Epist. lii. Illic, inquit, tau uan lue debeatur licentia, magis tua uru solvitur. Not tantism corpori, sed et lain moribus salubrem locum eligere 6-
vis tum vicinorum, tum etiam clientium terminos removendo. Duo sunt itaque dolicta, alterum contra fidona clientibus debitam, alterum contra Justitiae et religionis virtutem. Quod ad primum attinet illatam cliotiti inju- viam ech constat graviorem eSse, qui, liost Durentes et pupillos fidei tutelaeque uostrae creditos proximum Obtineant locum clientes, iii Aese pariter in fidem patrocinium quem Striam ded rurit ut as erit Α. G Ilii S liti. v. Cap. I 3.
et lex 22. xii Tab haec est 1i clienti patronus frui dem fecerit, sacer Sis. 24. Le εllis gri terminos Hoc alterum si peccati genus, et sacrilegum quidem, EX ista citi mi Potnpilii Iege, siciae jubebat ut qui
torminum exarasset, ipse se boves Deo acrifierent. Eodem pertinet, quod Terminum Deum conSecrisbdiat colebanit ine veteres TranStator etiam terminorum claninatus lege divina noscitur Deuteron. Cap. xi X. 14. Proverb. cat'. xxii 28 5 C.
26. Pellitur paternos, L. c. J Expositio ad aligendam invidiam. Sic possessione legitima deturbatur cliens ario, et ad inopiam redactus abit cum uxore gemel unda, sed religiosa, qtiae portat tu sinu Deos familiares, puerosque Ob egestatem ordi s.
bus moriem luctari liceret, aut si potiorem apud Inleros sedem Dulentus quisque occuparet libens ego tibi sane condonarem, quod quo jure, qu injuria, di Vitias accumules. Verum non ita so re liubet; nec enim dirilemmune Rerum ulla Ottur auἰam ut finis, quam quae Orco destinas est. Fon sors ibi aut conditio melior ollulento cuilibet quam inopi. Quid ergo ultra tendis, quam sancituni decretumque tibi est fatorum ac Numinum lege immutabili morai Lib. ii CPist. 2. V. 75.
Quid iei prosunt, aut horrea 'quidve Colabris Sollibus adjecti Meuni, si netit Oreus
Grandia vii parvis, non eXorabitis auro
32. qua tellus Pauperi recluditur, lac.'
Pallida mors arquo pulsus pede pauperimi ta
Negumque turrfS. 34. I, satelles Orci. c. Nec mors muneribus ac donis coriumpitur, ut suam dimittat Praedam ; Omne mortale rapit. Eschyl Mονος θεων θανατο οὐ δαζων get, Inter eos sol mors non capitur muneribua Theognis Οὐτι ἀποινα δίδου θανα τον φυγοι δε emo pretium os rena sese a morte redemit. Vide Supr. Od. 3. et Id. Satelles Oret. J Charon, de quo supra Od. 3.ud V ult et alibi.
35. Callidum Promethere. J De eo, Lib. i.
Od. 3. v. 27 et Od Iti. v. 13. Sensus est nec Cliaron oblato captus auro transvectum in alteram Coc. maii'Im Prometheum revexit ad
157쪽
13.3Revexit auro captus. Hic superbuin Tantaliun at tu Tantali Genus coercot hic levare lanctum Pauperem laboribus,
Vocatus, utque non VocatuS, audit.
229J sima sive rogatias, tu non rogallis, auscultat levat tu .
Bacchi laudes eo canit optius quod ejus Cumine est plenus. DACCHUM in semotis carmina rupibus Vidi docontona credite posteri)Nymphasque discentes, O nureSCapripedum Satyrorum CVtas. Luce recenti mens trepidat metu,
Bacchum versus dictant in in secretis aspexi cau-
Satymrum caprinos pedes hausentium. Fidem habete, 5 nepotes Euhoe timore nuper incusso agitatur ami
vivos rediturum. Et Prometheus, quantumvis sagaX, qui hominem sapienter inito finxerat qui coelestem ignem feriat ad Solis currunt extensa callide susturatus in terras detulerat, is tamPrimo astri nec protio Satellitem Orci vicit, ut moriem Vadere posset. Lib. i. Epist. 2. v. 178. O Cit. Metit Oreus. Grandia cum parris, non e rorabilis auro.
36. Hic superbicli Tantalum, Lae Hic ipse
Chreron neque Superbos veretur, im donant, et in Inseris cosercot. De Tantalo supra cl. 2. ad finem. 37. Tantali genus. J Pelopem, tremn Aga
3S. Hic et ure functum Pauperem, ..JIdem ille nuper praesto est atque laboriosa
et aerumnosa destin tum ita ultri , sublevat, cymba e xcipit, et transfert in sedes violas.
Cic. Catilin. v. 'arag. 3. scribit, Mortem otiis Immortalibus non esse supplicii causa constitv-tam, sed ut necessitatem Naturae, aut laborum
ac miseriarum quietem ene. . Vocytus, atq/ι Non vocatus. Albidit ad Oraculium Lacedaemoniis redditum . uλου- μενος κ ἁκλητος Θεοζ παζε ιι, Vocutus et non ocatus Deus aderit.
Odo XIX.-Metrum idem quod supra Od. 9. Lib. i. 1. Bacchum in remotis, M. Festum Poetis Bacchi idem epulumque tum poseticum esse
sacruinque celebre et hymnum solemnem decantari solitum constat auCtoresque sunt
Ovid. Trist. lib. v. Eleg. 4. et Properi lib. V. Eleg. 6. sive ub Liber et Apollo Deus idem est, ut pluribus usserit Macrob. lib. i. Saturnal cuP. IS. R evincunt Eschyli, Euripidisque testimonia ibidem allata. Eschyl.
qub Bacchus, id est, vinum, Scribendis Versibus ingenium sex acuat Unde, -Nulla placere diu, nec ivcre cetrmina possunt, Quin scribi tur opuB potoribus, M. Ut noster egregie docet, lib. Epist. 19. Istius igitur generis hynanus est de haec elegantissima, et quae Sane probet benignam ingenii vena n, qua gloriabatur Possia de superiori. I al4 setiam d. 25 lib. iii. Et Properi Eleg. 16. lib. iii. In remotis carynina ri/pibus. Longe a strepitu tumultuque populari, urbano, forensi. Nam Carmina serenum scribentis et otia quaerunt.
2 Vidi docεntem. Sic et apud Virgil. Eclog. vi Silenus in antro a pueris Nymphisque deprehensus petita dudum carmina tandem PMagit; Satis est potuisse videri. Carmina υα ultis cognoscite, L. C. 3. Nymphaaque discentes. Musas intellige. Sic Eclog. vii 2 l. Ibit phae noster amor, Libethrides, aut mihi carmen, Quale meo Codro, concedite. Aures Cupri pedum Satyrorum a tres. Vel
in acunaen facias et format Q tales enim hahere dicuntur Satyrae vel ad audiendum ΓPCtas, Rratas, avidus Luci an Oi δὲ
Ε alibi ; ῶτα κεγαλα. ος θια, dicit habuisset num e Bacchici exercitiis ducibus, magnus aures rectas. Dialog. cui tit Bacchus Ovid Trist. lib. v. Eleg. 3.
Fer bone Liber, opem et Si tibi eum Baechis Satyrorun gnabajuventus
Adsit et adtonito non taceare Sono. Vid. lib. i. d. I. De Satyris plura ad v. 3l. 5. I iE. Vel Euhosi ut doctiores aliqui volunt qua Voce Bacchantes in sacris divino se furore concitabant, ut uiunt, Juv. Sat. vii. 62. Satur est, elim dieit Horatius, Euhoe. Vide lib. i. d. 8 ibique An uot. Reeenti mens trepidat metu, M. Enthusiaginum sibi actingitio 'ia, quem semper comita-
158쪽
turbatur. ahosti indulge, Bacche, indulge verendo thyrso formidande. Licet mihi cantare Bacchantes
protervas, et vinum defluentem, et in Copiose m nantem, et mel ex cavatis arboribus stillantem, cele-hrare necnon felicis uxoris ornaementum ustris insem
tum Pentheique domum gravi deturhisini casu et Lycurgi Thracii mortem.
Plenoque Bacchi pectore turbidum Laetatur. Evo i parce Liber, Parce, gravi metuende thyrso Fas pervicaces est mihi Thyadas, Viniquo sontem, lactis et ubere S
Cantare rivos, utque runciS Lapsa cavi iterare mella.
Fas et heatae conjugis additum Stellis honorona, tectaque Penthei Di octa non levi ruina, Thracis et exitium Lycurgi.
tur sacer quidam ne religiosus horror, ob Xuminis praesenti regentis lite reverentiam vehementemque vim, qua turbatur nonnihil simulque laetatur Disens divinitus amata, extra se Ostia et alienata, Superiorisque potentiae urbitrio mota.
6. Plenoque Bacchi pectore turbiduin offatur. Numine incidente correptus de divino
gaudet Consortio, non tamen Sine pertum tione.
T. Parce, Liber, Paree. Indigniun tali se
visitatione professus veniam rogat, ne in ultionem vis Numiuis id sibi contingat mali, quod Actaeon1 Pentheo Lycurgo, aliisque acciderat. Deprecatur et vehementiorem Do agitationem, qua de sua sede mens omnino deji
S. Grari metuende thyrso Quo tot adversarios perculisti ac perdidisti. Thyrso. Hasta erat hederis et pampinis intecta, quibus obvollit etiam cuspis inopinatos ictus ceratimque Xitium inferebat. 9. asperri aces, lac. Diviti itaque Spiritu correptus ostia, vimque Numinis sentiens, vecte ait, fas mihi osse Dei laudes exequi. Pervicaces.' Concepto furore petulantes et prote vas Pervicacia interdum si bonarum rerum Perseverentia, Periinacia semper malarum inquit Non. Marcell. Acciique R JIyrmidones orba haec Drt: ' pertii ocia ιH, Antiloche, esse hunc prindicas ' ego pervicaciam
aio . . . Tu addias disitio est demis quod laudi datur. Thyadas. J A θυω sucri fico, feror impetusu dam furibundo Thyades appellatae sunt Bacchi sacrificulae seu BacchanteS. 10. Viriaque fontem. ictis et uberes, lac. Licet mihi reserre et cantare patrata Baccho prodigia et miracula. Perperam, ut videtur asserunt hic reliqui morem veterem Baccho seu Dionysio in spelaeis sacrificandi vino, lacte et melle. Sane respexit, ea scribens, Horatius
Euripidis locum, in Bacchisa ira in quo Baccharum una thyrso dicitur petram verberὰsse, et mo inde prosiluisse aquis fons aliaserulam projicien se in terram, irum Deus emisisse; quin vero candidi potus clipidae fuerunt, summis digitis terram sculpentes, lactis sumina statim eliculasse e thyrsis auic in hederaceissura mella guttis dulcibus stillus e. l3. Fos et bsu et conjugis adutium fessit
norem. Dicam et Ariadnes coronam nupitu.lsem inter sidera relatam. Mujus meminit ir-gil. porgic. i. 222. Ovid. Trist. V. Eleg. 3. Si micet sternum, vicinaque Sidera vincat Conjugis in coelo clara corona ticae. Quomodo vor desertam a Theseo Ariadnen sibi in uxorein adoptarit Liber, Oronam irae in coelum transtulerit, cauit idem Ovid. lib. viii.
Deseris e multa querenti Ampleaeus et opem Liber tulit; utque perenni Sidere claraforet, sumptan de fronte coronam In misit coelo Tenues volat illa per auras, Dum e volat, gemmae nitidos reriuntur in ignes Consistuntque loco specie remanente coro Qui medius niT0ν genu en ait Cmque tenentia.
14. Tectaque Penthei Disjecta. J Et hic alludit ad Euripid cit loc ubi Ponthei palatiumhrovi sub ertendum mill tu Bacchus Δα- τινα ξαντος Βακχ ιο δαυα ΙΠενθεαζ. Pentheus rex Thebarum Bacchatites noctu discurrentes, quod nefas, Pecinias, iram in se tantinis concitavit, unde et ab ipsa matre sua Agave sociisque Bacchantibus discerptus, misere periit. Ita Pausan in Corinth. Eiu ipid cit iac Hyginus autem a Liber patre insania et furore perculsum violentas ipsum sibi manus intulissereseii Vide Ovid. Metamorph. lib. iii cap. 7. et spq Pers Sat. i. lim. Diodor Sicut lib. iv.
15. Non levi ruitio. Legunt alii non leni ruinst, id est, saeva mi non levi, seu Levi,
G. Thraeis et exitium Lycurgi. Reseram
quoque vindicatum Bacchi Numen, prostratis quotquot huic adversari refragarive ausi sunt; qualos Pentheus, de quo OX et Lycurgus, qui spreto illo poenas luit, Seu a Jove privatus oculis vitaque ipsu, ut scribit Homerus seu ab ipso interfectus Baccho, ut volunt alii. Is Thracum rex multa per temulentiam pravh committi videns, excidi vineta jussit omnia, vinumque aboleri hinc porro fabulati sunt,utiore Baccho, versum in furorem cura Sihi amputasse, falce vinitoria. Hygin et Plutarchus, aliter paulo, qudi nimirum in carcerem Bacchus et Satyros conjeciSset Lycurgo X-itium accidisse narrant Apollodorus, lib. iii et Euripides antea citatius, Ovid. Tri8t. v. Eleg S
159쪽
Tu sectis amnes, tu mare barbarum Tu separatis uvidus in jugis
Nodo coerces viperino Bistonidum sine fraude crines. Tu, Cum parenti regna per arduum Cohors Gigantum scanderet impia, Rhoecum retorsisti leonis
Ruanquam choreis aptior et ocis Ludoque dictus, non sat idoneuSPugnae serebaris sed idem Facis eras mediusque belli. To vidit insons Cerberii nureo Cornu decorum, leniter atterenSCaudam, et recedentis trilinguiore pedes, tetigitqU Crura.
232J Tu domas fluvios, et mare
longinquum. Tu secretis in montibus Thraciariam mulierum capillos nodo ger-20 pentino citra peliculum
constringi S, vino madenS. Cuni vero scelerata Gig -- tum turma per sublime appeteret impetuum oris patris tui, tu Rhaecum dejecig-ti leonis unguibus, a terri-s233ybili maxilla : quo avis sul-26 tationibus, cavillationibus, lusibusque habebm is regis idoneus, nec ita ad certamina habilis verumtamen PR-ci atque sello communis eras. Innoxius te Cerberus 234 aspexit aureo cornu ingi g-31 nem, movens caudam leviter, et regredientis pedes crura lue triplici lingua et ore detixit.
pia nec poena Pentheos umbra vacet. Properi lib. iii Eleg. 16.VeSanumque nova nequicquam in rite Lycurgum; Pentheos in triplites funera grata grege3.17. Tu seclis amnes.J Gangem et Indum fluvios intelliouit quidam alii Hydaspen et Orontem, quos Bacchus transiit in Indiam per-g ns. Alii Strymonem Thraciae fluvium, cujus accolae Edoni cum suo rege Lycurgo primum reluctati, postea ver donati a Baccho, ejus se legibus ac disciplinae subdideriint. Favet Ovid. mo x Cit.
Ne polria est habitat tibi sed ad usque
Strymona renisti, Marticolamque Geten. Persidaque et late spatiantem sumin Gangem Et quascunque bibit decolor Indus aquas.
Tu mare barbarum. Indicum mare, populosque Indos sub jugum tuum misisti. Ex Diodor Sic lib. v. cap. I. Triumphator Bacchus est appellatus quont m ille prinius de Indis cum spoliis opimis in patriam reversus triumphavit. .l8. Tu separalis uridus in jugis, nc. Per te fit, ut Bacchantes viperis ac serpentibus implicitos habeant crines, sine do Rinno SUO. Scribit Plutarchus in Alexandro, mulieres istas Orgia Baccho celebrantes impune serpentes tractasse volunt alii alludi ad sabulam, illi Bacchur, infans anguibus a Parcis cinctus sertur, qui nihil intulerint mali, sed ora pueri lamberint. 20. Bistonidum. Λ Bistone stagno vel lacu dicti Bistonii, Bistones, Thraciae opuli; et Bistonides mulieres ibidem sacra Baccho facientes. Est et Bistonia uibs prope mare hodie Bouron dicta. 2 l. ii ciιm parentis lac.J Quin o praeci are te in bello gesta celebrabo. Tu enim, Bacche, opem Jovi patri tuo egregiam Operamque navasti, quando impi tenta rurit Gigantes coelum scandere montes montibus imponendo. Tum siquidem assutiapta leonis specie, unguibus et dentibus decertando Rhoecum aliosque vicisti dejecisti, profligasti. Leotiis pelle indutum pugnasse Bacchum rei uti alii leoninaque audaci quo quidem minus fabulosum Diodor verbi dorum pellibus sum refert 25. Quanquam choreis aptior, SIC. Duo e titere Dionysii, inquit Diodor Sic lib. V. cap. I. Prior senex promissa barba, X veteri more. Alter juvenis, speciosior, et deliciosus. I Satyrorum saltatione, risu et JOCO delectabatur. Omnes etiam qui in exercitu musicis Xerce rentur, immunes fecit. Haec Diod ex quibus mollitios Bacchi notatur, qui etiam in Indiam duxerit exercitum mulierum et delicatorum hominum tripudiis et cantionibus Operam dantium Luci an in Dies cui titulus, Dionysius. Diodor Cit. LC.
tior etjocis Ludoque dictus. Huc pertinet quod vulgb circumfertur adagium Sine Cerere et Baccho friget Venus. 27. Idem Pacis eras mediusque belli Ad
utrumque pariter, seu ad Pacem sanciendam, seu ad bellum movendum paratus et accommodatus, Diodor cit loco quidam duplicem ei formam attri tam volunt, quoniam ebrietas et iracundos essetat et hilares Medium belli
pacisque communem interpretatus sum.
29. Te ridi insores Cerberus.J Cum ad Ins ros denique descendisti, Semelen matrem, vel, ut alii narrant, Ariadnen conjugem inde reducturus, Cerberus, vitro tuum umen reveritus est, cauda loniter mota blandiens, tibias etiam et pedes lambens. De Cerbero plura ad Od. 13. hujus libri, sub finem. Aure Cornu decorum. Cornua tribuuntur Baccho, quod immoderat bibentos quemlibet obvium serire soleant. Unde et tauro similem faciunt, udd, perinde ut ille, bibaces sint, iracundi, petulci teste Athenaeo, lib. i. Non ita videtur ad rem quod ex eodem Athenaeo asserunt quidam, cornua Pro poculis fulgς olim nec qud ex Diodoro, lib. iv pri-
160쪽
133 R. HORATII FL CCI ODE X. AD MAECENATEM.
Famiam sui nominis semper et ubique celebrem futuram.
Possia duplici forma pol Venna biformi per liquidum aethera
inu ille terram junctis bobus exerciterit multo minus quod idem alibi ait, cornutum dici Bacchunt, oi acumen in excogitandis rebus Ad vitam utilibus. Caeterum sacros Moysis libi os haud Εth- Dici auctoribus ii se os i i Os suisse niihi quidem ut notavimus itide oro pleraque veri Dei nil racula extat scuto imitatosque subulatoros fulsis utilitii bus et heroibus Suis usi rixiSRP, S i 3Ius quili , t vix ignorat. At cuin id aliunde probet, ostendat vos una hae Od', non est
Bacchus ut in Sylvis ot rupibus Satyri set Musis, sic documenta varia tradidit Noachus Post diliivium, evaginta ac in solicitii linoni redactis turrit et de ci illi Dei in ecopia liOminibus sedulo inculcavit. Bacchii unmΡs et ance exit; Nouchus n-
Bacchus Gigantes Iovi bellum ino Venies X- Pugnavit 1 Oachus Chamo dici impie se coli Ddum Numinis instar Exhibetiit, Ostorisque eius idolatris vel atheis sortiter repragran it. Bacchus pacis bellique mediiis et arbit E X. titit Noachus sequester et conciliator Cum inter et hominos, audire meriait: δε bri erunt ultra quin diluvii, ad diaetidum uirersu ncum mucitem, Ponam acrum me uni in nubibus, eritque .ngiuini foederis infer nixe inlcriterrant.
IiutS. Moyses in Monte Sina acceptus cileges populo Hebraeo proseri Bacchus in rupibus butyros et Nymphas docet. Bacchi thyrsus quid aliud quam virgo 3IΟysii Per hanc patrata corte prodigia, per illum iniit iter iacia mentiti sunt. I in fontent, oetis piros, me uili S, Dis
uota tutelligat ficta, vel ex promissu ΙIebr Dis terra lacte se melle manante velis eruti e silice per Moysen aquis: Virga Moy ,is inserPentena versa, et iii damno DPrehenSu, SULPUT. item aetatius iu deserto jussu Moysis erectus, Xod. q. ne nonne locum dederunt
viperis et anguibus Baccharum crines implicandi sine fraude qui dein et coercendis rem doni ita Baccho umina ipsumque more, Vel lippientibus ostendunt Iordanis Mariςquo Rubri sicco vestigio transitum, ducibus OF se et Josue. Disjecta vero Pen hei tecta Lycurgique fatale Titium, adiimbrant satis clare urbes deletas, rogos victos gentesque fractus ob Israhit is, Deo si sagante et opitulante. Denique s igantes et potontes a seculo viri famosi, Genes. CAP. i. st monstra filiorum Enochi de gon v giganteo. Num cap. iii. 34. Dcnori torii Bahel. Genes. RP. i. gigantomachiam, coeliqNe per arduum oppUg-Dationem sabulosum Pepet Dre.
Cornutum Vor Bacchum dixero juxta id quod Exodi sp xxxiv. 21 . et seq. Iogitur de Corniit Moygis facio, scii duplici luminis radio
Const)i tuis, e Consortio sermonis Domini. qD in I ra Ulit ae non sine meto ac stupore animadverterunt.
Adde, si lutiet, Bacchi sescensum ad Ιns roR, C roditram incolumem, ininginem videtigonuiuam Mo)Si in Orate nebulos dies quadruginta Coni morantis, quem omni uinopiuionem ortuum, ira cursus id rim IsraOlitae, volui ab Inseris reducem ac redivivum
Od XX.-Motriim idem quod Od 9. lib. i. l. Non usitatsi iac. Scaliger. lib. i. Posit. Oden hunc ait magni Spiritus, ct tanto dignam
in cenis. Se Nosque versus immortales fu-t iros pra sagit Horatii s atque suo Domine et fama implendum orbem totum gloriatur. Quo si quis ossendatur, sunt Dis quibusque Positis ningi, de se, De Omnino sine Causa, jactare Kolitis, Succenseat Decosse est. Paulo certeata luctus canobat et vaticinabatur Ovidius, in sine Metamorph. Iumqtte opus exegi, quod nec Iovis ira, uec igneS, . cc poterit ferrum, nec edax abolere τε-
Nec tenui feror PennὰJ Non tenui aut fragili olatii, qui dissolvatur, et brevi cadat, famam Iriem eam perire sinui. Ovid. Ox cit. Piarte tumen meliore mi ei super allu perennis
Astra crur nomenque erit indelebile nos
2. Perino. Alae naturam, commune Uidpiam cum Deo habere, asserit Plato in Phae
Liformis. Lyricus vato atque sau riCuS, in Iulunt plerique. At visentur alii sapere pluSculum, sic interpretantes paul ante ho-