Quinti Horatii Flacci opera omnia

131쪽

SATIRARUM L 5. 119 O qui complexus ot gaudia quanta fuerunt l

Proxima Campano ponti quae villula, tectum 15 Praebuit, ct parochi quae debent ligna Salemque. Hinc muli Capuao clitellas tomporo ponunt. Lusum it Maecenas, dormitum ego Virgiliusque; Namquo pila lippis inimicum os ludere crudis. Hinc nos Cocceii recipit plenissima villa is

Quae Super est Caudi cauponas. Nunc mihi paucisSarmenti scurrae pugnam Messique Cicirrhi, MuSa, Velim memores, et quo Patre natuS uterque Contulerit lites. Messi clarum genus OSei; Sarmenti domina exstat: ab his majoribus orti Q Ad pugnam Venere. Prior Samuentus: Equi is Esse seri similem dico.'' Ridemus et ipseMessius Accipio,' caput et movet. μο, tua cornu Ni foret Oxsocto frons,' inquit, quid facere' eum Sic mutilus minitoris τ' At illi foeda cicatrix 60 Solosam lavvi frontem turpaverat oris. Campanum in morbum, in faciem Permulta Joeatus, Pastorem saltaret uti Cyclopa rogabat: Nil illi larva aut tragicis opus CSSe cothurniS. Multa Cicirrhus ad haec: Donasse: jamne catenam 65 Ex voto Laribus, quaerebat; Scriba quod esSet, Nihilo deterius dominae jus esse. Rogabat Denique cur unquam fugisset, cui Satis una Farris libra laret gracili sic tamque pusillo.

Prorsus juqunde coenam ProduXimus illam. 0Tendimus hinc recta Beneventum, ubi Sedulus hospes Paene maeros arsit dum turdos Versat in igni; Xam Vaga per Veterem dilapso flamma culinam Vulcano Summum properabat lambere tellum.

Convivas avidos coenam Servosque timentus 75 Tum rapere, atque omneS PeStinguere. Velle Videres.

Incipit ox illo montes Apulia notos ostentare mihi, quos torret Atabulus et quos

Nunquam erepsemus nisi nos vicina Trivici Villa recepisset, lacrimoso non sine fumo, 89 Udos cum foliis ramos urente cumino. Hic ego mendaeem stultissimus usque Puellam

132쪽

Ad mediam noctem exspecto: Somnus tamen aufert Intentum veneri; tum immundo somnia visu

Nocturnam VeStem maeulant Ventremquo Supinum. 85Quattuor liinc rapimur viginti ut millia rhodis, Mansuri oppidulo quod VerSu dicere non eSt, Signis perfacile est: venit vilissima rerum Hic aqua; sed panis longe pulcherrimus, ultra Callidus ut soleat humeris portare Viator; yst Nam CanuSi lapidosus, aquae non ditior urna Qui l0cus a sorti Diomede est c0nditus olim. Flontibus hinc Varius discedit maestus amicis. Inds Rubos fessi pervenimus, utpote longum Carpentes iter ot factum corruptius imbri. 95 Postera tempestas melior, Via prior ad 118quo

Bari moenia piscosi; dein Gnatia Lymphis

Iratis oxstructa dedit risusque joc0S JUo, Dum flamma sine thura liquescere limine sacro Persuadere cupit. Credat Judaeus Apella, ido Non ego: namque deos didici Securum agere ReVum,

Nec si quid miri faciat natura deos id

Tristes ex alto caeli demittere tecto. Drundisium longae sinis chartaeque Viaeque CSt. VI.N0N quia, Maecenas, Lydorum quidquid Etruscos

Incoluit fines nemo gener OSior eSt te,

Nec quod avus tibi maternus suit atque paternus olim qui magnis legionibus imperitarent,

Ut plerique Solent, naso Suspendis adulleo 5 Ign0tos, ut me libertino patre natUm. Cum referre negas quali Sit quisque parento Natus dum ingenuus, perguades hoc tibi Vere, Ante p0testatum Tulli atque ignobile regnum Multos Saepe virus nullis majoribus OrtOS DEt vixisse probos amplis et honoribuS auetOS; Contra Laevinum, Valeri genus unde Superbus Tarquinius regno pul8us fugit, uniuS aSSis Non unquam pretio pluris licuisse, notanto

Judice quo nosti populo, qui Stultus honores Eaepe dat indignis ot famae Servit ineptus,

133쪽

SAI IRARUM I. 6. l2l Qui stupet in titulis ot imaginibus. Quid oportet

Nos sacero a vulgo longo longeque remot0Si Namque esto populus Laevino mallet honorem Quam Delio mandaro novo, cenSorque moveret so Appius ingenuo si non eSSem patre natus:

Vel merito quoniam in propria non pelle quieSSem. Sed fulgento trahit constrictos Gloria curru Non minus ignotos generosis. Quo tibi, Tilli, Sumere depositum clavum fierique tribuno i 25 Invidia accrevit privato quae minor eSSet. Nam ut qui8que insanus nigris medium impediit orcs Pellibus ot latum demisit pectore claVum,

Audit c0ntinuo: Quis homo hic ost ' quo patro natus r' Ut si qui aegrotet quo morbo Barrus, haberi 20 Ut cupiat formosus, eat quacunque Duellis Injiciat curam quaerendi singula, quali Sit lacte, sura, quali pede, dente, capillo: Sic qui promittit cives, urbem sibi curao,

Imperium soro ct Italiam, delubra deorum, 25 Quo patre sit natus, num ignota matre inhoneStu8,

Omnes mortales curare et quaerere cogit.

Tuno Syri, Damae, aut Dionysi filius, audes Dejicere e saxo cives aut tradere Cadmo Τ' At Novius collega gradu post me Sedet uno; έ0Namque est ille pater quou erat meus. Hoc tibi Paullus

Et Messalla viderisi At hic, si plostra ducenta

Concurrantque soro tria funera, magna Sonabit Cornua quod vincatque tubas: Saltem tenet hoc DOS. Nunc ad me redeo libertino patre natum, q5 Quem rodunt omnes libertino Patre natum,

Nunc quia Sum tibi, Maecenas, convictor; at olim Quod mihi pareret legio Romana tribuno. Dissimilo hoe illi est; quia non ut sorsit honorem Jure mihi invideat quivis ita te quoque amicum, βψ

Praesertim cautum dignos RSSumero, PI RVa

Ambitione procul. Folicem dicere non hoc Me POSSum casu quod te sortitus amicum ;Nulla etenim mihi te sors obtulit: optimus olim Virgilius, post hunc Varius dixero quid e8Sem. 55 Ut veni coram singultim Pauca locutu'

134쪽

122 HORATII FLACCIInfans namque pud0r prohibebat plura pr0sari,

Non ego me claro natum Patre, non ego cireum Me Satureiano Vectari rura caballo, Sed quod eram narro. Respondes ut tuus est mos 63 Pauca: abeo; et reVOeaS nono Ρ08t mense jubesque EASe in amieorum numero. Magnum hoc ego duco

Quod placui tibi qui turpi Secernis honestum,

Non patre praeclaro Sed Vita et pectore Duro. Atqui si vitiis mediocribus ac mea Paucis 65 Mendosa est natura alioqui recta, Velut si Egregio insper80S reprehendaS COPPOre DueVOS; Si neque avaritiam neque Sordes aut mala lustra objiciet vero quisquam mihi, purus et in SODA Ut me collaudem si et vivo carus amicis; 70Causa fuit pater his, qui macro pauper agello Noluit in Flavi ludum me mittere, magni Quo pueri magnis e centurionibus Orti, Laevo suspensi loculos tabulamque lacert Ibant octonis referentes IdibuS nera: τ5 Sol puerum eSt ausus Romam portare docendum Artos quas doceat quiviS eques atque Sentitor Sumet prognatos. VeStem SerVOS IUO SPquenteS, In magno ut populo, Si qui vidisset, avita Ex re praobori Sumptus mihi crederet illos. 80 Ipse mihi custos incorruptiSSimus omnes Circum doctores aderat. Quid multat Pudicum, Qui primus virtutis honos, Servavit ab omni . Non Solum facto Verum opprobrio quoque turpi; Nee timuit sibi ne vitio quis vorteret olim 85 Si praeco parvas aut, Ut suit ipse, coactor Mercedes Sequerer; neque ego eSSem queStUS: athoe nune Laus illi dobotur et a me gratia major. Nil mo poeniteat sanum patriS hujus, eoque Non, ut magna dolo factum negat eSso Silo purS 90Quost non ingunt10s habeat clarOSque parentOS, Sic me defendam. L0nge mea diseropat istis Et vox et ratio: nam si natura jubdi ut A certis annis aevum remeare Peractum Atque alios legere ad fastum quOScunque parento3 9s Optaret sibi quisque, meis contentus honestos

135쪽

Fascibus et sellis Dollem mihi sumere, clemens Judicio vulgi, sanus forta8Se tuo, qu0d Nollem onus liaud unquam solitus portare moleStum. Nam mihi continuo major quaerenda laret res, Ic0 Atque salutandi plures, ducendus et unus Et comes alter uti ne Solus ruSVe peregreVeEXirem; plures calones atque caballi Pascendi, ducenda petorrita. Nunc mihi curto Iro licet mulo vel si libet usque Tarentum, l05

Mantica cui lumbos onere ulceret atque equeS nrmOS:

Objiciet nemo sordes mihi quas tihi, Tilli,

Cum Tiburte via praetorem quinque SequuntUr Te pueri lasanum portanteS Oenophorumque. Hoc ego commodius quam tu, praeclare Senator, II0Millibus atque aliis vivo. Quacunque libido eAt, Incedo solus; percontor quanti olus ac sar; Fallacem Circum veSpertinumque pererro Saope Forum; adsisto divinis; inde domum me Ad porri et ciceris refero laganique catinum; Il5 Coena ministratur pueris tribus, et lapis albus Pocula cum cyatho duo sustinet; adstat echinus Vilis, cum patera guttuS, Campana SupelleX. Deinde eo dormitum, non sollicitus mihi quod eras

Surgendum Sit mane, Obeundus Marsya, qui So 120 Vultum ferre negat Noviorum ΡOSSe minoriS.

Ad quartam jaceo; P08t hanc Vagor; aut ego, lecto Aut scripto quod me tacitum juVet, Ungor Olivo,

Non quo fraudatis immundus Natta lucernis. Ast ubi me sessum sol acrior ire lavatum 155 Admonuit fugio Campum luSumque trigonem. PranSus non aVide, quantum interpellet inani Ventro diem durare, domesticus Otior. Haec eSt Vita solutorum misera ambitione gravique;

His me consolor vieturum Suaviu8 ac Si 133 Quaestor mus Pater atque meus PatruuSque suiSSet.

VII. PnoscBIPTI Regis Rupili pus atque Venenum Hybrida quo pacto Sit Persius ultuS, Opinor omnibus et lippis notum et tonSOribuS eSSe.

136쪽

i24 HORATII FLACCIPersius hic permagna negotia dives habebatClagomenis, etiam lites cum Rege moleStaS, Durus homo atque odio qui pos8et vincere Regem, Confidens tumidusque, adeo Sermoni8 nmuri Sisennas Barros ut equis Draecurreret albiS. Ad Regem redeo. Postquam nihil inter utrumquo Convenit, 'oc etenim Aunt omnes jure moleSti. 10Quo fortes quibus adversum bellum incidit; inter Heutora Priamiden animosum atque inter Achillem Ira fuit capitalis ut ultima divideret mors, Non aliam ob causam nisi quod virtus in utroque Summa fuit: duo si discordia vexet ineries, is Aut si disparibus bellum incida , ut Diomedi Cum Lycio Glauco, discedat pira ior ultro Muneribus missis:) Bruto praetore tenente Ditem Asiam Rupili si Persi par pugnat, uti non Compositum melius cum Bitho Bacullius. In jus 20

AereS Procurrunt, magnum Speetneulum uterque.

Per Sius eXponit causam; ridetur ab omni Conventu; laudat Brutum laudatque cohortem: Solem Asiae Brutum appellat, stultasque SalubreSAppellat comites caecepto Rege; canem illum 25

Invisum agricolis Sidus venisse. Ruebat Flumen ut hibernum fertur quo rara SeeUΓiS. Tum Praenostinus salso multoque fluenti EXpressa arbuSto regerit convicia, durus Vindemiator et invictus, cui Saepe viator ἔδCessisset magna compellans Voce cucullum. At Graecus, postquam est Italo perfuSus aceto, Persius exclamat: Per magnos, Brute, deos te oro qui reges consueris tollere, cur Hon 34

Hunc Regem jugulast operum hoc, mihi crede, tuorum eSt. VIII.

OLIM truncus oram ficulnus, inutile lignum, Cum faber, incertus Suamnum faeeretne Priapum, Maluit esse deum. Deus inde ogo furum avium tuo Maxima formido; nam fures dextra c0ereet obscoenoque ruber porrectus ab inguine palus: Ast importunas volucres in vertico arundo

137쪽

SΛTIRARUM I. 8. 125 Terret fixa vetatque novis considere in hortis. Hue Prius angustis ejecta cadavera cellisC0nservus vili portanda locabat in arca. Hoc miserae plebi stabat commune Sepulcrum, Id Pantolabo scurrae Nomentanoque nepoti: Mille pedes in D0nte, tredent0s cippus in agrum Hic dabat: Heredes m0numentum ne Sequeretur. Nune lidet Esquiliis habitare salubribus atque Aggere in aprico spatiari, quo modo tristes la Albis inlarinem spectabant ossibus agrum; Cum mihi non lautum furesque feraeque Suel ROHunc vexare locum curae sunt atque lab0ri, Quantum carminibus quae versant atque VeneniSHumanos anim08. Has nullo perdere 908Sum 20

Neu prohibere modo, Simul ae vaga luna decorum Pr0tulit os, quin ossa legant herbas 1Ue nocenteS. Vidi egomet nigra succinctum Vadere PallaCanidiam pedibus nudis passoque en Pill0, Cum Sagana majore ululantem: pallor utrasque 25 Fecerat horrendas adspeetu. Scalpere terram Unguibus et pullam divellere mordicuS agnam

Coeperunt; cruor in fossam confusus ut inde Manes elicerent, animas responSa datiiras. Lanen et ectigies erat, altera cerea: major 20 Lanea, quae poenis compesceret inferiorem;

Cerea Suppliciter stabat servilibus ut quae Jam peritura modis. IIecaten Vocat altera, SaeVam Altura Tisiphonen; serpentes atque VidereSInfernas errare canes, Lunain que rubentem ἔβNe foret his testis post magna latere Sepulern Mentior at si quid mordis caput inquiner albis

Corvorum, atque in me Veniat mictum atque caenium

Julius ob fragilis Pestiatia furque Voranus. Singula quid memorum i quo pacto alterna loquentes 40

Umbrae cum Sagana resonarenι triSte et acutum, Utque lupi barbam variae cum dente colubrae Abdiderint furtim terris, et imagine cerea . I nimior argerit ignis, of ut non testis inultus Horruerim Voces Fur Dum et facta duarum: Nam displosa S inat quantum vesica Pepedi

138쪽

126 HORATII FLACCIDi iussa nate ficus: ut illae currere in urbem; Canidias dentes, ultum Saganae caliendrum Excidere atque herbas atque incantata lacortis Vincula cum magno risuque jocoque VidereS. 501X. 1BAM larte via Sacra, sicut meUS eSt mOS, NeScio quid meditans nugarum, totus in illis: Accurrit quidam notus mihi nomine tantum, Arreptaque manu, Quid agis, dulcissime rerum η' SuaViter ut nunc est,'' inquam, et cupio omnia quae ViSV 5 Cum assectaretur Num quid visi occupo. At ille, Noris nos,' inquit; docti sumus.' Hic ego, Pluris Hoc,' inquam, mihi eris.' Misere discedere quaerenSIre modo ocius, interdum Consi Stere, in aurem Dicere nescio quid puero, cum Sudor ad imos IJ Manaret talos. o te, B0lane, cerebri

Felicem l aiebam tacitus; cum quidlibet illo Garriret, Vicos, urbem laudaret. Ut illi Nil respondebam, Misere cupis,' inquit, 'abire; damdudum video; sed nil agis; usque tenebo; i5 Pei Sequar: hinc quo nunc iter est tibi l Nil opus ost to

Circumagi; quendam volo visere non tibi notum; Trans Tiberim longo cubat is prope Caesaris hortos.' Nil habeo quod agam et non sum piger; USque Sequar te. Domitto auriculas ut iniquae mentis a Sellus, 20 Cum gravius dorso Subiit onus. Incipit ille: Si bene me novi non Viscum pluriS amicum, Non Varium facies; nam quis me Seribere PlureSAut citius p08sit versus Τ quis membra moVero Mollius Τ Invideat quod et Hermogenes ego canto. 25 Interpellandi locus hic erat: Est tibi matur, Cognati, quis te Salvo est Opus Τ - Haud mihi quisquam.

Confice; namque instat satum mihi tristo Sabella

Quod puero cecinit divina mota anus 111 na: Hunc neque dira Venena nec hosticus auferet onsis Nec laterum dolor aut tu88is nec tarda podagra; Garrulus hunc quando conSumet .cunque; loquaces

Si sapiat vitet simul atque adoleverit aetaS.

139쪽

SATIRARUM I. 9. I 27 Ventum orat ad Vestae, quarta jam parto diei raPracterita, et casu tunc respondero vadato

Debebat, quod ni secisset perdere litem. Si me amas,' inquit, se paulum hic ades.' Intereada si Aut valeo stare aut novi civilia jura; Et propero quo scis.V 'Dubius sum quid faciam,' inquit, /0

Tene relinquam an rem. Me sodes. Non faciam' ille; Et praecedere coepit. Ego ut contendere durum est Cum Vietore Sequor. Maecenas quomodo testum ΤροHinc repetit; paucorum hominum et mentis bene Sanne; Nemo dexterius fortuna est usus. Haberes 45Magnum adjutorem p088et qui ferre Secundas, Hunc hominem voltus si tradere; dispeream ni SummOSSes omnes. Non isto vivimus illic Quo tu rere modo; domus hac nec purior ulla est

Nec magis his aliena malis; nil mi ossicit unquam 50 Ditior hic aut est quia doctior; est locus uni Cuique unus. Magnum narras, vix credibilet' Atqui Sic habet.' Accendis, quare cupiam magis illi

Proximus esse.' Velis tantummodo : quae tua VirtuS.

Expugnabis; et est qui vinci p0ssit, e0que MDissiciles aditus primos habet. Haud mihi deero:

Muneribus servos corrumpam; non h0die Si

Exclusus fuero desistam; temp0ra quaeram, Occurram in triviis, deducam. Nil Sine magno Vita laboro dedit mortalibus.' Haec dum pgit, Ceee 60 Fuscus Aristius occurrit, mihi carus et illum Qui pulchre nosset. Consistimus. Unde venis i et Quo tundisi rogat et respondet. Vellere coepi Et prensare manu lentissima brachia, nutanS, Distorquens oculos, ut me eriperet. Male SalSus 65 Ridens dissimulare: meum jecur urere bilis. Certe nescio quid secreto velle l0qui te Aiebas mecum.' Memini bene, sed meliore Tempore dicam; hodie tricesima sabbata: vin tu Curtis Judaeis oppederet' Nulla mihi, inquam, NReligio est.' μ At mi; sum paulo infirmior, UnHS Multorum; ignosces; alias loquar. Huncine Solem Iam nigrum Surrexe mihil Fugit improbus ae me

Sub cultro linquit. Casu venit obvius illi

140쪽

Inclamat voce; of μ Licet antostari y' Ego vero Oppono auriculum. Rupit in jus; clamor utrinque; Uudique concursus. Sic me Servavit Ap0llo.

NEMPE incomposito dixi pede ca1rrere Versus Lucili. Quis tam Lucili fautor inepte est Ut non h00 fateatur Τ At idem quod sale multo Urbem defricuit charta lavdntur eadem. Nec tamen hoc tribuens dederim quoque cetera; nam Sie 5 Et Laberi mim0s ut pulchra Doemata mirer. Ergo non satis est risu diducere rietum Auditoris set est quaedam tamen hic quoque Virtu8 .

Est brevitate opus, ut cur1 At Sententia neu Se Impediat verbis lassχs onerantibus aureS; Io Et sermone opus est m0do tristi Saepe j00080, Defendente vicem modo rhetori8 utque Deetae, Interdum urbani, parcentis viribus atque EXtenuatitis eas consulto. Ridiculum aeri Fortius et melius magnas plerumque Secat res. IIIlli seripta quibus comoedia priSca Viris est Hoc stabant, hoe sunt imitandi; quos neque pulcherHermogenes unquam legit neque simius isto Nil praeter Calvum et doctus cantare Catullum. At magnum fecit quod verbis Graeca Latinis eo Miseuit.' o seri studiorum i quine Dialetis Distidito ot mirum Rhodio quod Pitholeonti Contigiti At s2rmo lingua concinnus utraque Suavi0r, ut Chio nota si commixta Falerni est.' Cum versus saetas, te ipsum percontor, an et cum 25 Dura tibi peragenda rei sit causa Petilli lScilicet oblitus patriaeque patrisque, Latino Cum Pedius causas exsudet Poplicola atque Corvinus, patriis intermiscere petita Verba soris malis, Canusini more bilinguis' ra

Atque ego cum Graecos facerem natus mare citra Versiculos, votuit me tuli Voce Quirinus, Post modiam noctem Visus cum Somnia Vera: In silvam non ligna suras insanius ac Si