장음표시 사용
151쪽
SATIRARUM II. 3. 139Ni sie sedissoni gladiatorum dare centum MDamnati populo paria atque opulum arbitrio Arri, Frumenti quantum metit Africa. Sive ego Prave Seu recte hoe volui, ne Sis patruus mihi. Credo Hoc Staberi prudentem animum vidisse. Quid ergo Sunsit cum summam patrimoni insculpere SaX0 90 Heredes voluit i Qu0ad vixit credidit ingens Pauperium vitium et cavit nihil acrius, ut si Forte minus locupl0s uno quadrante peri88et Ipse videretur sibi nequior: Omnis enim reS, Virtus, fama, decus, divina humanaque pulchris soDivitiis parent; quas qui construxerit illo Clarus erit, sortis, justus. Sapiensne i Etiam, of reX, Et quidquid v0let. Hoc veluti virtute paratum Speravit magnae laudi foro. Quid similo isti Graecus Aristippus i qui servos projicere aurum . ta' In media jussit Libya, quia tardius irentPPOPter Onus segnes. Uter est insanior liorum PNil agit exemplum, litem quod lite resolvit.
Si quis emat citharas, emptas comportet in unum, Nec studio citharae nec Musae deditus ulli; Io5 Si scalpra et formas non Sutor, naritica Velta AVerSus mercaturis: delirus et amens Undique dicatur merito. Qui discrepat istis Qui nummos aurumque recondit, neSeius uti Compositis, metuenSque Velut contingere Anerum y ll0 Si quis ad ingentem frumenti Semper asterVum Porrectus vigilet cum longo suste, neque illine Audeat osuriens dominHS c0ntingere granUm, Ac potius foliis parcus Vescatur amariS; Si p0sitis intus Chii veterisque Falerni lis Mille cadis nihil est, tercentum millibus-nere Potet acetum; age, Si et Stramentis incubet, unde Octoginta annos natus, cui Stragula VeStiS, Blattarum ac tinearum epulae, putreSit in nΓen: . Nimirum insanus paucis videatur, eo quod l20Maxima pars hominum morbo jactatur eodem. Filius aut otiam haec libertus ut ebibat hereS, Dis inimice senex, custodist No tibi dositi Quantulum enim Summae curtabit quisque dierum, 12
152쪽
Ungere si caules oleo meliore caputque 125 Coeperis impexa foedum porrigine Τ Quare, Si quidvis satis e8t, periuras, SurripiS, RuserSUndique t Tun sanus t Populum Si caedere Saxis Incipias servoSque tu0S qHOS aere Pararis, Insanum te Omnes pueri clamentque puellae: I33 Cum laqueo uxorem interimis matremque Venono Inc0lumi capite es t Quid enim, neque tu hoc facis Argis, Nec ferro ut demens genitricem Oeeidis Orestes. An tu reris eum occi8a inSaniSSe parente, Ac non ante malis dementem actum Furiis quam ira In matris jugulo ferrum tepefecit acutum gQuin ex quo est habitus male tutae mentis Orestus Nil sano fudit qu0d tu reprehendere po8SiS: Non Pyladon servo Violare auSUSVe SororemElectram, tantum maledicit utrique Vocando uo
Hanc Furiam, hunc aliud jussit quod splendida bilis. Pauper Opimius argenti positi intus et auri, Qui Veientanum sestis p0tare diebus
Campana solitus trulla vappamque pr0DStis, Quondam lethargo grandi est oppreSSus, ut heres 1 5Jam circum loculos et claVes laetus ovansque Curreret. Hunc modicus multum celer atquo fidolis Excitat hoc pact0: mensam p0ui jubet atque Effundi saccos numm0rum, necedere Plures Ad numerandum; hominem Sic erigit; addit et illud: 13a Ni tua cust0dis avidus jam haec auferet heres.' Men vivol' Ut vivas igitur vigila: hoc age.' Quid Vis l) Dulicient inopem venae te ni cibus atque Ingens accedit stomacho fultura .ruenti. Tu cessas i Agedum, Sume hoe ΡtiSanarium oryzae.' i55 Quanti emptae ' Parvo.' Quanti ergol' Octussibus.' Ehuu lQuid refert morbo an furtis pereamque rapinis Τ' Quisnam igitur sanus ' Qui non Stultus. Quid avarus 'Stultus et insanus. Quid, Si quis non Sit avarus, Continuo sanus t Minime. Cur, Stoice i Dicam. i5δNon est cardiacus Craterum dixisse putatvi Hic aeger: recto est igitur Surgetquot Nogabit,
153쪽
Quod latus aut renes morbo tentantur neuto. Non est per jurus neque sordidus; immolet aequis Ilic porcum Laribus: verum ambitiosus et audax; Is5 Naviget Anticyram. Quid enim differt barathrono Dones quidquid habes an nunquam utare paratis lServius Oppidius Canusi duo praedia, divos
Antiquo censu, gnatis divisse duobus Fertur et hoc moriens pueris diXisso vocatis 170 Ad lectum: Postquam te talos, Aule, ΠHeeS OFerro sinu laxo, donare et ludere vidi, Te, Tiberi, numerare, cavis abscondere triStem; Extimui ne vos ageret Vesania diSe0PS, Tu Nomentanum, tu ne Sequerere Cicutam. Iz5 Quare per divos oratus uterque Penates, Tu cave ne minuas, tu ne majus facias id Quod satis esse putat pater et natura coercet.
Praeterea ne vos titillet Gloria duro Jurando obstringam ambo: uter aedilis fueritve iso Vestrum praetor, is inteStabiliS et Sacer esto. In cicure atque faba bona tu perdasque lupinis, Latus ut in Circo spatiere et aeneuS ut Stes, Nudus agriS, nudus nummis, inSane, paterniS; Sellicet ut plausus quos fert Agrippa feras tu, I85 Astuta ingenuum vulpes imitata leonem. Ne quis humasse Velit Ajacem, Atrida, vetas curi' Rex sum Nil ultra quaero plebeius.' Et aequam Itoni imperito; ac Si cui videor n0n justus, inulto Dicero quod sentit permitto.' MaXime regum, I90 Di tibi dent capta classem deducere Trojal Ergo consulere et mox respondero licebit r Consulo.' Cur Max, heros ab Achille secundus, Putescit toties servatis clarus Achivis, Gaudeat ut populus Priami Priamu8quo inhumato, i95 Per quom tot juvenes patrio caruere sepulcro r Millo ovium insanus morti dedit, inclitum Ulixen
Et Menelaum una mecum Se Occidere clamans.'
Τu cum pro vitula statuis dulcem Aulide natam Ante araS SpargiSque mola caput, improbe, SalSa, 200Rectum animi Servas ἴ- Quorsum ἴ- Insanus quid
154쪽
Fecit cum stravit servo pocus Τ Abstinuit vim UToro et gnato; mala multa precatus Atridis, Non illo aut Toucrum aut ipsum violavit Ulixon Verum ego, ut haerentes adverso littore naves eos Eriperem, prudens placavi sanguino divos Nempe tuo, furiose Moo, sed non furiosus Qui species alias veris scelerisque tumultu Permixtas capiet commotus habebitur, atque Stultitiano erret nihilum distabit an ira. 2:0 ax immeritos cum occidit desipit agnos: Cum prudens scelus ob titulos admittis inanos, Stas animo et purum est vitio tibi, cum tumidum eSt, cor Si quis lectica nitidam geStare amet agnam, Huic Vestem, ut natae, paret ancillas, Paret mmm, 2l5 Rufam aut Pusillam appellet fortiquo marito Destinos uxorem; interdicto huic omne adimat jus Prastor et ad sanos abeat tutela PropinqNOS. Quid Τ si quis natam pro muta devovet agna integer ost animii No dixeris. Ergo ubi prava 220Stultitia hic summa est insania; qui Sceleraturi Et furiosus orit; qucm cepit Vitrea fama,
Hunc circumtonuit gaudens Bellona cruentis. Nunc age luxuriam et Nomentanum arripe mecum: Vincet enim stultos ratio inSanire nepotes. 225
Hic simul accepit patrimoni millo talenta, Edicit piscator uti, Poma iUS, RUeePS, Unguentarius ac Tusci turba impia vici,
Cum scurris sartor, cum Velabro omne macellum, Mane domum veniant. Quid tum Τ Venere frequentes. fra.
Vorba facit leno: Quidquid mihi, quidquid et horum
Cuique domi est, id crudo tuum et Vel nunc pete Vel erra Accipe quid contra juvenis responderit aequus:
In nive Lucana dormis ocreatuS ut almum Coenem ego; tu DiSeeS hiberno eX RequOro Verris. 235
Segnis ego, indignus qui tantum DOSSideam: aufer:
Sumo tibi doctos ; tibi tantumdem; tibi triplex
Unde uxor media currit de nocte vocata Filius Aesopi detractum ex auro Metellae, Scilicet ut decies Solidum abSOrberet, neoto 210 Diluit insignem baccam: qui Sanior ne Si
155쪽
SATIRARUM II. 3. I 43 Illud idom in rapidum sumori jaceretve cloacam 'Quinti progenies Arri, Par nobile fratrum,
Nequitia et nugis pravorum et amore gemellum, Luscinias soliti impenso Prandere coemPtaS, S IQuorsum abeanti Sanin Creta, an carbone notandit Aedificare casas, plostello adjungere mures, Ludere par impar, equitare in arundine longa, Si quom delectet barbatum amentia VerSet. Si puerilius liis ratio osse evincet Rinnre, 250Nec quidquam differre utrumne in pulvere trimus Quale prius ludas opus, an meretridis amore
Sollicitus plores, quaero faciasno quod Olini Mutatus Polemoni ponas insiguia morbi, Fasei0las, cubital, focalia, Ρ0tus ut illo s53
Dicitur ex c0llo furtim carpsiSSO coronas Postquam est impransi correptus voce magistril Porrigis irato puero cum Poma recuSat Sume, intellet negat; Si non des optet: amator Exclusus qui distat agit ubi secum eat an non o Quo rediturus orat non areessituS, et haeret Invisis soribus i Nee nune cum me vocat ultro Accedam' an potius meditor finire dolores ΤExclusit; revocat: redeam 3 Non si Obsecret.' Ecdo Servus non paulo Sapientior: o here, quae res 265 Nec modum habet neque consilium ratione modo auo Tractari non vult. In amore haee Sunt mala, bellum, Pax rursum: haee Si quis tempestatis prope ritu Mobilia et caeca fluitantia sorte laboret Ileddere certa sibi, nihilo plus explicet ae si feta Insanire paret certa ratione modoque.'Quid, cum Picenis eXcerpens Semina pomis Gaudes si cameram perci ti forte, Penes te es 'Quid, eum balba feris ann0S0 Verba palato, Aedificante casas qui saniori Adde cruorem fra Stultitiae atque ignem gladio Serutare. Modo, inquam, Hellade percussa Marius cum praeeipitat SeCorritus fuit, an commotae crimine mentis Absolves hominem et sceleris damnabiS eundem, Ex more imponens cognata vocabula rebus i tabLibertinus erat, qui circum compita Siccus
156쪽
144 HORATII FLACCΙLautis mane seneX manibuS currebat et, Unum . Quid tam magnum Τ' addens,- Unum me Surpite morti,
Dis etenim facile est ' orabat; Sanus utriSquo Auribus atque oculi8; mentem, niti litigioSu8, 285 Exciperet dominus cum Venderet. Hoc qu0que VulgUS
Chrysippus ponit fecunda in gente Mononi. Juppiter, ingentes qui das adimisque dolores. Mater ait pueri menses jam inque cubantiS, Frigida si puerum quartana reliquerit, illo Mario die quo tu indicis jejunia nudus In Tiberi stabis.' Casus medicusve levaris Aegrum ex Praecipiti, mater delira nccabit In gelida fixum ripa febrimquo reducet;
Quone malo mentem concuSStat Timore deorum.- 295
Haec mihi Stertinius, Sapientum OetaVUS, uini Arma dedit, posthac ne compellarer inultus. Dixerit insanum qui me totidom audiet atquo Respicero ignoto discet pendentia tergo. Stoico, post damnum Sic VendaS omnia PluriS, 300 Qua me stultitia, quoniam non QSt genUS Unum, Insanire putas ' Ego nam Videor mihi sanus V Quid, caput abscissum demens cum portat Agavo
Nati infelicis, sibi tum furiosa videtur Τ'
Stultum me fateor, liceat concedere Ieris, ro5 Atque etiam insanum; tantum hoc edisSero, qΠο moAegrotare putes animi vitiol' 'Accipe: primum Aedificas, hoc est, longos imitaris ab imo Ad summum totus moduli bipedalis, ct idem
Corpore majorem rides Turbonis in armis ais Spiritum et incessum: qui ridiculus minus illo ΤAn quodcunque lacit Maecenas te quoquo verum cSι Tantum dissimilem et tanto certare minorem lAbsentis ranao milia Vituli pede premis, Unus ubi effugit, matri denarrat, ut ingenS ' ria Bellua cognatos eliSerit. Illa rogare Quantanei num tantum.' Sufflans se, magna fuisseti' Major dimidio.' Num tantol' Cum magis atque So magis instaret, Non Si te ruperis,' inquit, Par eris.' Haec a te nun multum abludit imago. ara Addo poemata nunc, hQe eSt, Oleum addo camino;
157쪽
SATIRARUM II. 4. I 45Quao si quis sanus fecit sanus saeis et tu. Non dico horrendam rabiem.' Jam desind.' Cultum Majorem consuV Teneas, Damasippe, tuis te.' Mille puellarum, puerorum mille furores V 225 O major tandem parcas, insane, minorit 1 V. UNDE et quo Catius Τ' Non ost mihi tempus aventi Ponere Signa novis praeceptis, qualia Vincant Pythagoran Anytique reum doctumque Platona.' Peccatum fatuor cum te sic tempore laevo Interpellarim; sed des veniam bonUS Oro. 5Quod si interciderit tibi nunc aliquid repetes m0X,
Sivo ost naturae hoc sive artis, mirUS Utro Q.V Quin id crat curae quo pacto cuncta tenerem, Utpote res tenues tenui Sermone pernetnS.' Ede hominis nomen, simul et Romanus an hospes.' I0 I pSa memor Praecepta canam, celabitur auctor.
Longa quibus facies ovis erit illa memento, Ut sueui melioris et ut magis alba rotundis, Ponere; namque marem cohibent callosa vitellum. Caule suburbano qui siccis crevit in agris i5 Dulcior; irriguo nihil est elutius horto. Si vespertinus subito te oppresserit h0Spes, Ne gallina malum resp0ΠSet dura palato, Doctus eris vivam mixto mersare Falerno; Hoc teneram faciet. Pratensibus optima fungis 23 Natura est; aliis male creditur. Ille salubres Aestates peraget qui nigris prandia moris Finiet, ante gravem quae legerit arbors Solem. Aufidius sorti miscebat mella Falerno, Mendose, quoniam Vacuis c0mmittere Venis 25Nil nisi leno decet; leni praecordia mulso Prolueris meliu8. Si dura morabitur niVus, Mitulus et viles pollent obstantia conchae Et lapathi brovis herba, sed albo ΠOn sine COO. Lubrica nascentes implent conchylia lunae; ἔθSed non omne mare est generosae fertile testae. Murice Baiano melior Lucrina peloriS, Ostrea Circeiis, Miseno oriuntur echini,
158쪽
Pectinibus patulis jactat se molle Tarentum. Nec sibi comarum quivis tomere adroget artem, agNon prius exacta tenui ratione Saporum. Nou Satis ost cara pisees avertere monSaIgnarum quibus est jus aptius et quibus assis
Languidus in cubitum jam Se conviva reponet. Umber et iligna nutritus glande rotundas ἔθCurvat aper lances carnem Vitantis inertem; Nam Laurens malus est, ulvis et arundine pinguis. Vinea submittit capreas non Semper eduleS. Fecundae leporis Sapiens Aeetabitur arm08. Piscibus atque avibus quae natura et foret aetas 45 Ante meum nulli patuit quaesita palatum. Sunt quorum ingenium nova tantum crustula Promit.
Nequaquam SatiS in re Una ConSumere curam,
Ut si quis s0lum hoc mala ne sint vina laboret, Quali persundat pisces Securus Olivo. 50'Massica si caelo Suppones Vina Sereno
Nocturna si quid crassi est tenuabitur aura, Et decedet odor nervis inimicus; at illa Integrum perdunt lino vitiata Saporem. Surrentina vaser qui miscet saece Falerna 55 Vina columbino limum bene colligit ovo, Quatenus ima petit volvens aliena vitellus. Tostis marcentem squillis recreabis ut Afra Potorem cochlea; nam lactuca innatat aeri Post vinum stomacho; perna magis ac magis hillis 60 Flagitat immorsus refici; quin omnia malit Quaecunque immundis fervent allata popinis. Est operae pretium duplicis pernoscere juris Naturam. Simplex e dulci constat olivo, Qu0d pingui miscere mero muriaque decebit, Non alia quam qua Bygantia putuit Orea. Hoc ubi confusum sectis insorbuit horbisCorycioque croco SparSum stetit, insuper addes Pressa Venafranae quod bauea remisit Olivae. Pie nis cedunt pomis Tiburtia Succo; IJ Nam facio praestant. Venucula convenit ollis; Rectius Albanam fumo duraveris HVnm. Hanc ego cum malis, ego faecem Primus et allec,
159쪽
SATIRARUM II. 5. VIPrimus et invenior piper album cum sale nigro Incretum puris circumposuisso catillis. 75 Immane est vitium dare millia terna maeullo Angastoque vagOS Pigees urgere catino. Magna movet Stomacho fastidia, seu puer Hiietis
Tractavit calicem manibus dum furta ligurit; Sive gravis veteri craterae limus adhaeSit. cc Vilibus in scopis, in mappis, in Se0bo quantUS Consistit sumptusi Neglectis flagitium ingens. Tun lapidus varios lutulenta radere Palma Et Tyrias duro circum intuta toralia Vestes Oblitum quanto curam sumptum quo minorem MHaec habeant tanto repreh0ndi justius illis Quae nisi divitibus nequeant cont ngere menSiS ' Docto Cati, por amicitiam divosque rogatus,
Ducere me auditum Perges quoeulaque memento. Nam quamvis memori referas mihi pectore cuncta, 93Non tamen interpres tantundem juveris. Addo Vultum habitumque hominis, quum tu vidisse beatus N0n magni pendis quia contigit; at mihi cura N0n mediocris inest, sontes ut adire remotOS Atque haurire queam vitae praecepta beatae.' 95
Hoc quoque, Tiresia, praeter narrata petenti
Artibus atque modis. Quid rides l' sed amne doloso Non satis est Ithacam revehi patriosque penateSAdspicere ' μο nulli quidquam montite, Vides ut 5 Nudus inopsque domum redeam, tu vate, neque illic Aut apotheca procis intacta est aut pecus; atqui Et genus et virtus nisi cum re vilior alga eSt.' Quando pauperiem, missis ambagibus, horreS, Accipe qua ratione queas ditescere. TurdUS 10
Sive aliud privum dabitur tibi, devolut illuc
Res ubi magna nitet domino sene; dulcia poma Et qu0scunque feret cultus tibi fundus honores Ante Larem gustet venerabilior Lare dives; Qui quamvis periurus erit, sine gente, cruentus IaSanguino fraterno, fugitivus, ne tamen illi
160쪽
143 HORATII FLACCITu comes Oxterior si postulet fro recuses.' Utile togam spurco Damae latus ' Haud ita Trojao Me gessi certatis semper melioribus.' Ergo Pauper eris.' Fortem hoc animum tolerare jubeb0; eo Et quondam majora tuli. Tu protinus unde Divitias aerisque ruam die, Rugur, B UerVOS.' Dixi oquidem ot dico: captes aStutus ubique TeStamenta Senum, neu, Si Vaser unus ci alter Insidiatorem praer0So fugerit hamo, NAut spem deponas aut artem illusus omittas. Magna minorve foro si res certabitur olim, Vivet uter locuples sine natis, improbuS, Ultro Qui meliorem audax vocet in jus, illius esto Defensor; fama civem causaque priorem raSperno, domi si natus erit secundave conjuX.
Quinte,' puta, aut Publi gaudent praenomine molles Auriculas tibi mo virtus tua secit amicum;
Jus unceps noVi, cauSas defendere PosSum; Eripiet quivis ocul0s citius mihi, quam te asContemptum cassa nuce pauperet; haec mea cura eSt,
Ne quid tu perdas neu sis j0cus Ire domum atquo Polliculam curaro jube; fi c0gnitor; ipso
Persta atque obdura, seu rubra Canicula findet Insantes Statuas, Seu pingui tentus omaso 4 Furius hibernas cana nive conSpuet Alpes. Nonne vides, aliquis cubito Stantem prope tangens Inquiet, ut patiens, ut amicis aptus, ut acer' Plures adnabunt thunni et cetaria creSeent. Si cui praeterea validus malo filius in re 43Praeclara Sublatus aletur, ne manifestum Caelibis obsequium nudet te, leniter in Spem Adrope ossiciosus, ut et Scribare Secundus Heres et, Si quis casus Puerum egerit Oreo, In Vacuum VeniaS: perraro haec alea fallit. 50 Qui testamonium tradet tibi cunque legendum, Abnuero et tabulaS a te removere memento, Sic tamen ut limis rapias quid prima secutido Cora velit versu; Solus multisne coheres, Vcloci pereurre oeulo. Plerumque recoetus is Scriba ex quinqueviro corvum deludet hiantem,