De Euripidis Antiopa [microform]

41쪽

ers de romische Bildhauer an dem dadurch so Masilos dun aeWordenen Felse herauggehOlt haben . . . Omisit parietum picturam Romae in conditorio fundi. qui illa Pamuli inominatur repertam. lostquam Vahnium Abh. Munch Ak. VIII p. 240 Arch Zeit. 18b p. l 9 100J, cum tabulas indiligenter depictas in manibus habuisset de pietura ipsa eiusque tempore erravit. Sam terus, cum de Duodescriberet Rom. Mitt. VIII 1893 p. 113ὶ ampliorem eam esse ostendit. Qua descriptione conssus, cum imago instilliti

Romani luce expressa non iam sufficiat, L ab. II. iuvensem ad dextram partem sedentem tunica indutum nudatis cruribus et erecta dextra Cithaeronis molitis in . o locum in pictura obtinere confirmo. Sed cum conditorium illud Huelseno Rom. Mitt. VIII 1893 p. 165h in dissertatione, quam Samieri adnexuit, ex inscriptionibus testante Augusteae prioris aetatis sit, hunc Cithaeronis figuram in monumento

illo Τ. Fi principali ab Asinio Pollione Romam advecto

exstitisse neque a Sculptore vel potius ab artificibus effingentibus vel imitantibus Romanorum imperatorum aetatis additum esse pro certo stat. uuare hunc puerulum resecandum esse praefracte nego. Nam arto temporis spatio intercedente parietum quidam pictor . Fi compositionem ita latitudinem Histraxit, ut turbatis DODDumquam figurarum proportionibus sicut aput Cithaeronem Zophori rationem praeberet cuius lineamenta etsi immutata tamen ab illa coni positione pendent: mni vero eius apost apha t)sunt Contra facillime in eam reduci possunt conversis fratrum figuris circum Dircae corpus Xin praebenti S J.

1 Confer Sam teri descriptionem solo a parte inferiore de corpo I vestito di Dirce

eopreti secondo giovane hi in quanto embra edulo non dat avanti, a d alle palle. 2 Eiusdem picturae figuras modo a dextra, modo a sinistra parte ab artifice depingi comparatis permultis Ompeianis parietibus Oden-Waldtius mecum communicavit in Dircae quoque exemplis idem piet

rum usus eademque exercitati invenietur.

Cithaeronis sedendi rationem inarallianorum artificum opere conspici non miramur. nam postquam Lysippus arii plasticae novas vias ostendit, eiusmodi figurarum forma, Redendi ratio, cum ceteris figuris coniunctio hellenisticae aetatis propria fuit. Earum figurarum typus ubique recurrit eiusque specie Variationesque, collocati quoque figurarum respondet et ratio, qua in loco positae Sunt. Respicias quae8 imprimis exemplum in Rhodo

ipsa insula Olympia ΙΙΙ ab bi, exi p. 222 g. 248

repertum et alterum Olympiae salia caelato opere aris bibl. nati, Bulle schon Men Sch p. 362. quocum comparandi sunt numi Brit. MuS. Catal. of ree eoins, eloponnesus tab. XVII 10-12, 14-17 20 Arndt-Αm. in Z.-Verk. 124 - Schone Grie h. Rel. 2 no 11 v. 11 P; ecro p. de Myrine in b. 25 'oll. ysgkieWie tab. 22 Sehreiber, Heli. Rel. 3. 3, 10, 2b . Describuntur Sic aut loci numina, di montani et fontium nymphae' aut locus ipse his figuris in aut quibus hominibus et dis praesentibus aliquid agatur ), illuStratur. De his figuris odenWaldtius, die omposition . Omp. aBdgemaide p. 192, egit quocum non consentio: hre Bildun schilesit sic naturite an grie-chi sche Vorlagen an thre Ver endun dagege is durch-aus O mi Sch. Iam Graecorum in pictura eas fuisse puto collata permultorum vasculorum serie, ubi de loco Superiore despicientes imprimis in imo et summo Ophoro saepissime di nJmphae, satyri Videntur. Etiamsi vasculorum exemplis imminuta, immutata, modesta imago picturae datur

l Nymphae apud Endymionem Rob Sarhoph. III no 39 40 47, 48, 1, 64, 66 Crommyo Gerh. A. V. 234 Latmus Ons: Ob Sarh. III o. 61 62, 4 figurae in occidentalis fastigii versuris templi Iovis Olynapiae aedificati. 2 Aethiops in Berol. Andromedae vascul a lach. Zeit. 1853 2 Engelm. p. 6 fig. 20 Μus Borb. XIV 28 'p q; Κρηvαιη.3 Apollo Hudd. p. 99 Minerva Ann. 1874 DE; Neptunus Arch Zeit. 1846, 44 - FurtK.-Michh. 38, 39 Venus Arch. Zeit. 1867, 20 - Εngel m. p. I sig. 26.

42쪽

de grosse Maleret Michaelis. Die archaeol. nid. d. 19. Jahrh. p. 93), tamen eorum artifice e eodem fonte hausisse

eodemque exemplo USOS esse constat.b Bageos quoque ornamenta remo Vere Dolo, Sed omnino

cum manuel LOW facio qui ea hellenisticae ingenii rationis et voluntatis propria esse melius quam ipse OSSum demonstravit Griech. lasti Text p. 29. Comparanda sunt cum ectypis illis hellenisticis a Schreibero collectis λὶ, quorum maior pars a Viris doctis primo post Chr. n. saeculo attribuitur quae equidem deprompta ex hellenisticis exemplis esse crediderim neque, quin optima iam altero a Chr. n. Saeculo exstiterint, dubito. Schreiber ab . 1, 2,

quoque Via ino F Operi tempus adducimur, quare ea Omamenta suo loco tenenda AS censeo. B alter quodam hellenisticae artis monumento idem recurrit in Nili statua, cuius basis eadem ratione ab animalibus frequentatur Tiberis autem statua Romanum apographum St Fr.-W. O. 1543 in fine . Stud nicZkae argumento recurrere ea ornamenta in sarcophagis Antoninorum aetatis nihil proficitur, illos sculptores ea deprompsisse et in sarcophagis ornandis adhibuisse apparet. Ε ornamenta nonnumquam summo artificio posita politissimaque arte excogitata Sse concedes, cum in Spicias Studn fig. 13, ubi elegant encarporum curvamine angulus inter Dircae crura ingeniose clauditur. Quibus B carpis et thyrso in cuspide infracto ut in vasculo ero linensi pelle illa pantherina antecessisse cenam Bacchicam OBB-mur ). Nec praetermittamus architectonico ut ita dicam consilio truncum arboris sub pede sinistro alterius fratris positum, ut contra nitatur et pedis lineam imprimisque pressum excipiat Studn fig. 2 et 13). Eam baseos partem, quam apud Studn. g. 4 videmus, sculptori cuidam restituenti Medii aevi attribuendam esse luto. nam AE typi1 Schreiber tab. 20, 21, 78, M.

2 Servatus quoque unus es pellis a Graecis vappi nominatae, qua Dirca ad bacchationem induta erat.

opere et sculptoris stilo distat a reliquis λ). spera et clivosa Saxa plana et aequa facta, pasceDtia animalia, quorum aD- thera imprimis in suis modum saginata est, leVia et pinguia reddita sunt. In aversae partis ectypo fractura baseos satis apparet, cuius re8titutio culpendi comparatione eidem artifici attribuenda est ).c Priusquam ad T. Fi compositionem et structuram se ad Stud nicZkae restitutionem accedimus quaerere mihi liceat sitne Antiopa, cum in compositione illa sit tradita, interno quodam coneX cum ceteris figuris coniuncta, an adeo aliena ab eis sit, ut removere eam iubeamur. StudnicZkap. 173 omissa etiam Antiopa omnes, qui vidissent, quid in compositione illa fictum esset, statim satisque intellexisse contendit sicut in Laocoonte et in iobidis et pergit: Un der ungiter de si trotZdem yicht enlbehrenmochte . at te die stichi Antiope mi in de Verband derHandiungisin Zufiigen', quod artificem fecisse aliter a Stud nicZka vult infra demonstrabitur. In einem de Relies amΤempe de pergameni schen onigi Apollonis in ygikos gehte di vo de Sohnen beretis an de Stier gelasselle Dirke u ih um Gnade et idem p. 176 . . . , Deilichdiem egenWar de M litter noch bestim m ter an die sitiliche Begrundun des Strafgerichis erinnerte'. Collat epigrammate A. P. IIII. neque in textu neque in commentario adscripto matrem Antiopam in ectypo illo exstitisse probatur. silentio tamen concluditur, quod his omnibus ectypis amor liberorum erga matrem illustrabatur ), quare

1 Effingentis sculptoris manus ex herba quam eo edit satis elucet, nam hoc DO IOCO XAtat. 2 Plura de basi verba facere in animo habui cum ea a dissertatione Proposita secernam ali loco amplius eius quaestionem tractare

3 obsisto Heriberto Meyer, qui in disseriatione de anthologiae Palatinae epigrammatis vricenis p. 20 dicit: WilamoWileti coniectura

43쪽

matres ipsas ibi conspici verisimile esse concedo et Stud-ntcgkae et RodenWaldii l. l. p. 224 225. In vasculo quoque Berotinensi exstat Antiopae figura quae, quamquam caedem fugit, tamen ab artifice filiis apposita est et in imagine conspicitur. Nec probanda Stud-nicZkae, quae sequuntur: Sogar unWeiblich. nae Arteuripideischer Furien ag aneiserndis de thre Zustim mungaugered, Ware Si ertraglicher Wie ais mugi seita stehende Zuschauerin). Cum minime Otiose et tranquille adstet, sed sicut e pede dextro in recessu posito et e luitantis vestis inferiore parte appropinquare eam appareat. Si haSin illa et restitutoris pravo et inani dextri bracchii gestu resectis mulierem manum dextram erigentem fingimus ut intercedens actioni fratrum supplicium Dircae tollat, eundem atque in domus 'de granduca pictura parietum Ompeiana Antiopae animi affectum, nempe misericordiam restituimus eamque figuram et intus et extrinsecus artius cum ceteris compositionis coniungimus. Antiopae figuram quantum ad stilum. Stud ni Zka cum quattuor statuis cum comparet, ea de causa imitatoris pus esse probari dicit. um secutus Herkenrathius Ath. Mitt. XXX 19054 2Ob omnes fere eiusdem generis statuas collectas e sarcophagorum indiciis Antoninorum temporibus factas esse contendit Equidem cum Bulleio schon Mense p. 301)facio qui hellenistica aetate horum apographorum Xempla inVenta esse statuit, quod Orestae et Electrae compositione

probari mihi videtur Bulle p. 300 ab. 141), cuius Orestes

cum Stephani agitetis discipuli typo congruere satis OB- stat. Idem Vestimentorum subtilium usus, eadem in ima parte ventris cingendi ratio cognoscitur. ErraVit autem Herkenrathius, qui earum figurarum typum in terrae per

m 14 aliet θυας τράπης tui Διις stu, τιδος mulieres a Iove imprimis adamatas ibi enarratas esse docemur nec

quemquam adhibitis fratrum nominibus 'Ai1φicus καὶ Ζηθ numeri maddi exspectare puto, sed ΔΤ0Σ ex ΔΙΟΣ2 errore perfacile permutari potuisse verisimile est et Wilam in Herm. 14, 1879 p. 168 coniectura recipienda.

figulinam artem coctae simulacris recurrere negat. arVOplasticorum operum numero idem figulinorum respondet, quorum duo tantum afferre OSSum:

1 Buri ington sine ris Club xhibitioncatal. 1888tab. 2 o. 261, ubi duae puellae conspiciuntur ludo, qui

ε ρεδριον.oc appellatur Se delectantes, quarum altera sodalem ferens cingulo per umbilicum ducto succincta est sicut haud raro et in Electrae tSpo apparet. 2 Frohner, erres cui tes 'Asie mine ure II tab. 70 et 104. Hic exemplar datur satyri laeti cursu festinantis vel vino vacillantis et maenadem amplexi, cuius cingulum longe infra umbilicum curvatura per ventris inferiorem

partem perducta est. Ab illo exemplo 1 minimo gradu ad Electrae typum transitur δ), hic eadem cingendi ratio est. Quibus operibus gulinis eum e fingendi stilo hellenisticae aetati attribuenda sint hunc Electrae typum revera illis temporibus explorando sicut in no 1 paulatim progressum

in Electrae imitationibus ad finem perductum esse DecpOSteriore Romanorum imperatorum aetate Ortum, sed tum

Quibus cognitis, cum in aliis quoque monumentis recurrat Antiopa, hoc loco eam requiri haud alienum est. Sed nunc quaerendum est, num e totius operis comp08itione et structura ferri possit. Falsa ut mihi videtur via ingressus StudnicZka ea, quam nunc habemus, compositione nobis minime satisfieri et quas de artis opere omnino et de Trallianorum artificum monumento ipso statuere consuevimus postulationes impleri negat. Nam cum quadratam basin habeat, frustra ut ait requiritur locus, de quo potissimum conspiciatur monum e Blum, eademque de causa extremas lineas male frangi ).

Sed in opere pristina forma tradita videtur, trigona basis, nam in aversa parte baseo plinthi ante Antiopae pedes gradu quidam saxi p. 175 exstat, qui Antiopam a ceteris

44쪽

resecat cf. Studn. g. 4). otum igitur monumentum in una planitie fictum et in trigoni quoque modum exstructum erat sicut e Studntcgkae g. 13 apparet. Sic tud nicgka. Primo basin, quae gradu illo resecatur hac ratione inusitatam et abnormem fieri dicendum est. nam cum gradu non per diagonalem lineam ductus Sit, haec est forma:

Tum iterum ac saepius quae SiVi quo iure nostrum de artis monumentis iudicium nostrasque de componendarum et struendarum figurarum compositionibus sententia monumento quod servatum St, in trudere liceat. Cur non a

servatis proficiscuntur viri docti et ea, quae in monumento exstant, percipere et probare conantur Ita certiore via pergunt quam praesumpta opinione. Et a sua via et ratione deficiens Studnierka Antiopam quam in ectypo illo Cygieen Oe silentio concluserat, Oe loco Ser Vatam rem OVit. lui Dona suam de operis in una planitie p0 siti sententiam luadrat. quadrata basi profectus iam aulus ollers Fr. - .no. 1908 verum statuit. E plinthi angulis tota compositio exstructa est Per alteram diagonalem ducta sunt fratrum corpora, ab antica parte altera diagonalis Dircae, altera a posteriore per Antiopae corpus et ut iam statuimus manum dextram erectam ducitur. Tota compositi ab angulis coepta in pyramidis forma erecta est et hoc unum Stud-ntcgkae concedo habuisse totam compositionem unam frontem, qua potissimum conspicienda est eamque post tot virorum doctorum conamina invenisse Studni Zkae magna laus est. Hunc conspectum iam ante StudnicZkam antis luitus

artifices noverant pictores parietum Scalptore et gemΠlarum et numorum. Equidem locum . de quo conspiciendam esse

puto compositionem contra Studntcgkae g. 13 paululummo Vi, cum non ab antico angulo, ubi pes sinister Dircaepositus est, sed ad dextram partem conVersus monumentum in basi 1, altitudinis positum sicut in area musei Berotinensis inspiciam sursum, nam resecto Dircae corpore, ut ab eius capitis vertice manus sinistra Zethi attingatur, sicut gemmae et numi exhibent, eam summa crudelitate crinibus aut

Fig. 3. retrahit aut alligat ad taurum, etiam Antiopae superior corpori parS, caput, manu erecta per lacunam conspiciuntur.

Minime autem hoc uno conspectu contenti erant, sed circuitu a tribus lateribus' opus conspici voluerunt artifices. ama omnibus fere lateribus novus et gratus conspectu oculis praebetur neque in una planitie figurae moventur, sed tres

illae dimensiones a Lysippo inventae et cultae etsi ad difficillimam tamen ad summam et maxime artificiosam formam peractae sunt. Iot autem viros ductos de operis conspectu

45쪽

certasse huic monumento ut puto magnae laudi est. nam eius varietas plane apparet. Iam prima artis plasticae aetate interdum conspectus a compluribus partibus et tres dimensiones obviam fiunt. Τyrannicidarum compositio eadem ratione iudicanda est. Nam cum in foro Athenarum posita esset a tribus lateribus dum circumibant Athenienses, conspiciebatur et quamquam unaquaeque figurarum ipsa in una planitie posita erat tamen tota compositio a fronte tres dimensiones iam sapit. Τyrannicidis asserenda est statua pueri spinam trahentis e planta, quem humili in basi positum undique conspiciendum esse

cum Bullio p. 35 et 361 fig. 93 consentio. Dun Herculis

qui digitur Farnese manu dextra, quae in tergo posita est. ambulantes circum statuam ducimur, a posteriore parte eximium nervosi tergi et malorum Hesperidum conspectum habemus. Idem monendum de Somni et pueri illius

currentis Madriti conservati statuis Bulle Tas. 101 imprimis

autem de complurium figurarum compositione si ut de luctatoribus muse Laurentiani. Harum omnium Statuarum unum principalem esse conspectum consentaneum St, quem potissimum artifices vel imitatores spectabant. lui eas in picturae vel minoris et mediocris artis genera et Opera traducebant, quare cum T. Fi monumentum depingerent. nonnumquam Antiopam, quae in recessu Videbatur. Os omisisse O miramur. a componendi ratio trium dimensionum illam unius conspectus non omnino removit. Sed ei successit. Nam hellenistica aetate sicut in Laocoonte omissa

trium dimensionum ratione ad pristinam illam unius On- Spectus et ectypi in modum compositam redierunt artis es. Summum autem fingendi et componendi fastigium ars plastica ascenderat in Pasquini quae dicitur compositione, ubi motus animi et affectus, corporis Optimas formas et conspectus coniunctos videmus; orientalis ars his omnino impar fuit. R leturae parietun . a Picturarum parietum primam Herculane anno 1853 repertam sed nunc ut videtur perditam tractabo. Avellino,

In antica . . ima parte picturae, ubi supplicium Dircaeparatur amplam planitiem a sinistro latere antro, in recessu oppidi moenibus et montium declivibus areis clausam conspicimus EX antro exit homo, tunica indutus nudatis

inde a genu cruribus. Quis sit, incertum est, sed pastorem eum 88 Su8picor, cuius terror vel stupor sublata manu

significatur. iaculum illud curvatum fortasse pedum, quod Graeci λατωβολον appellabant, pastoris signum est saccus 3)humero positus est. Falsa ahni opinio p. 96: Imminter- grunde geWah man in amiel hin aulaebaut Stad mitstatilichen Gebaude und mi Mauer und undenailrmen umgeben, Wie te aus antiken Gemalde nichi ben haufig

Mauern vo Theben erbauet habe i Widerspruch stehen'. Quod in aliis quoque picturis recurrunt, h0c loco specialem

SeuSum praebere a. quae in receSSu videntur, negandum

est et minime hoc oppidum cum cena illa quae in antica parte agitur. coniungendum et Thebarum nomine appellandum est Sed collatis aliarum picturarum exemplis pictores topiorum area Vacua in recessu positas aedificiis, oppidis, arboribus, montibus implevisse constat nulla ratione coniunctas cum eis quae in cena geruntur, id unum Spectantes,

ut exornarent et implerent picturas suus morb. XI 34, XII 48; ah ni iti e ornam. III 33 Ann. 1851 p. 170;G. Loeschcke FestSchr. f. Brunn p. 8 g. 4.). Gahnius cum conspiceret picturam, recordatum tantum esse figurarum compositionis Τ. Fi nec pendisse ab illa pictorem contendit. Sed inversam, ut iam antea demonstravi, licturam arto conexu cum a. O cohaerere elucet. Eadem supplicandi ratione Dirca sublata altera manu pedem dextrum amplectitur Amphionis qui tauri caput ad os cornuaque tenet. aius chlamys eodem modo vento et rapido motu agitatur. Zethus solus immutatus est, etiamsi directio eadem est Similiter

tauri cauda comprehenditur ischbein II L 3 - Rein.

46쪽

ratione a pictore, qui et ceterarum picturarum exempla et Τ. Fi compositionem noverat, hoc opus tectorium perfectum esse censeo. Sicut apud Odiemos parietum pictores illis iam temporibus apparet, formas picturarum fuiS8e, quae modo huc modo illuc verti poterant et convertebantur.

b In ompeiana Vettiorum domo inventum est aliud

eiusdem generis exemplum, ubi unius conclavis ornamenta tres picturae servatae sunt Dircae supplicium, enthei mors Herculis anguinum strangulatio. HerrmRBD, Denkm.

d. Mai. 43 RodenWald l. l. p. 21 T. Vettiorum domus parietes post annum 3 p. Chr. n. pictae Sunt Mau, Fithre dure PompHi 4 Aug. p. 1. PompH in Lebenu. uns p. 345). ostquam Soglianus Atti . Reale Aec. d.

traductam . i compositionem in pus tectorium contenderunt, Hermannus Text p. 55 alienam a F et coniungendam cum enthei morte, RodenWaldtius imprimis topia illa Graecorum quinti fortasse saeculi apographa esse censuit. Quamvis Amphionis et Dircaei figurae et motus immutati sint, e quibus Amphio funem, quo taurus vinctus est, manibus tenet et in aversam directionem contra . Ficompositionem OVetur, tamen taurus qui prioribus pedibus erectis e recessu in anticam partem prosilit, Zethi a latere conspectus, pes alter saxo impositus manuum actio et dispositio, Dircae sub ipso tauri ventre cubandi ratio eiusque superior pars corporis nuda T. Fi compositioriis memoriam, ut discrepantiam quandam mittam eisdem fere lineamentis valde revocant. E comparatione cum Penthei pictura BodenWaldtius areae in superiore parte

dirutae Antiopae et Aracynthi melius dixisset Cithaeronis)

1 Collum et pectus mulieris linis inctum est, tuae Sehmvehinbander esse cum Heramanno ODSentio.

figuras attribuendas esse concluSit, quod probo, nam rea illa figuris vacua ferenda non esset. Si omnes . Fi per- SOBas sicut a plasticae artis artifice, hoc loco a pictore fictas Sse constat, qui disponendi et fingendi rationem immutavit, et hac quoque via artiorem picturae cum plastico opere conexum statui gaudemus λ). Ex altera parte mira quaedam picturae et ectypi istae cuiusdam feralis concinnitas statuenda est; nam praeter Dircae sub auro iacentis corpus fratrum amborum et tauri motus idem fere sunt. Quomodo haec explicemus, confera quaeSO, quae de ectypo

illo dicturus sum p. 77).c Aliud Dircae supplicii momentum in pictura

alius domus, quae casa de grandum' appellatur, videmus Roden K. l. l. p. 3 g. 6 Studn. p. 173 g. 3). Fratres erudeli officio iam functi sunt, sed taurus non ita saevit sicut in ceteris Dircae funibus alligatae pondus et

conamina, ut funes solvat, tauro molestiae sunt rabiesque paulatim exoriens capite eius demissso et cauda vehementer agitata significatur. Quamquam tractu funis nondum ob-Sequitur, Sed reluctatur, tamen Statim eum erigi mulieremque miseram furios cursu rapi praesagimus. Qua de causa extremo iam mortis periculo imminente Antiopa inimicam servare studet cum filium manu imposita retinere conatur. In recesSu, partim posteriore tauri parte tecti, duo viri colloquuntur, quorum alter hasta et gladio, alter barbatus baculo illo curvato pastorum armatus eSt. Sane Pictor, quo facilius agnoscerentur, Omnes fere fabulae persona ostendit, geminos, matrem Dircam, pastorem. Compositio fere nulla est, nam figurae, quae in recessu conspiciuntur, turbata proportione maiore altitudine sunt quam mater et filius in inistra parte neque intellegitur, quod pastor hoc loco et hoc tempore cum altero fratrum communicet. Ceterorum monumentorum Vis et motus hic frustra requiritur, immo-

urepriingliche Komposition des fames Stieres enistanden, o Mite die Gruppe geta mentliche Veranderunge durchgemaehi. 2 Corona crinibus innexa Bacchicae scenis memoria re Oeatur.

47쪽

biles, inanes, paene exsangues personae Dircae supplicio adstant, aut languidis tantum gestibus et frigidis corporum motibus agunt. Quibus cognitis imprimis figurarum lineamentis et Antiopae vestimentorum stilo, qui easdem fere in

monumentis, sepulcris Atticis, quinti et ineuntis quarti saeculi formas praebet, nempe corporis sub ipso pectore divisionem et pallii amictum, adducor, ut hoc opus pendere pristinae Graecorum picturae exemplo contendam. Cum hac ompeiana pictura figurarum plasti a compositio comparanda est. Exstat Romae in area domus via Marguttara monumentum marmoreum Bulle, Om. Mitt.

VIII 1893 p. 246 sqq.). Ernesti Schmidiit, instituti Romani adiutoris, descriptionem nuperrime maxima liberalitate et cura datam affero: Die Dirkegruppe in via Marguttai istnoch gena go eingemaueri Wie Z Bulles Zeit, augerdem istsieson dichtem Epheu beWachsen, dessen Beselligunifil ei ne photographische uiuahme noti sein ird. Si machi Zunaehst den indrue eines ochrelieis de Oberkorperde Dirke hebi sic nur eni vom Stierlei ab i. dochist soWei man sic durchoasten au dem ni hi inge- mauertenaei de Ruckseite liberZeugenaanu, dies ebenso bearbellet te die Vorderseite, o da es si h oh um eine, alterdings an reliefarti komponierte, und-skulptur han deit.' Dirca ad taurum gibberum cs excursum alligata est, qui eadem ratione atque in pictura quid faciendum sit

deliberat. Caput eius non adeo demissum est cauda gitata in posteriore parte conspicitur. Dirca altius alligata est, ut vertice tauri altitudinem exsuperet, bracchium eius sinistrum magis exum in cervicem ducitur, ut funes solvat, dextrum ad latus pendet laxum. Inferior corporis pars vestimento, superior nudat sinistro pectore pelle tegitur sicut in . Fi monumento. allium vento agitatum sicut in pictura. Mira ut videtur concinnitas amborum monumentorum. Sed non ut ullius l. l. p. 248 diiudico: Vielmeh haben der pomprianische Mater oderisei unmittet-bares orbit die plastis he Gruppe Eu threm ZWecke ver-

arbellet. Nam pictorem parietum, cum plasticam compositionem depingeret gibberum taurum quoque, Ut novum et inauditum in Italia illis temporibus, in parietum picturam recepturum fuisse crediderim. Quod cum non fecisset, anificem sua ponte immutasse eum in bovem domesticum negaverim, sed hausisse eum e communi quodam archetypo apparet sium eius archetypi apographa in Asiam venissent, hellenistica aetate taurum gibberum intrusum eSSe censeo alia autem apographa, cum non per Asiam in Italiam pervenissent, bovem domesticum pristini exempli suo iure tenebant. Sensit hoc iam ullius ipse, cum dixit p. 248: Es schein mi auster Zweifel, da ungere Gruppeund das and gemaide casa de granduca on inem Burilinen eide gemelnsamen orbild abhangen . .' Sed postea sententiam immutaVit. Quare fortasse deliberandum est, sitne simili ratione diiudicandum de conexu . Fi cum picturis a et , quae eandem imaginem praebent. Nam earum concinnitas aliter probatur, eum fieri potuisse concedas ut et illa T. Fi compositio et picturae parietum ex eodem lante fluerent, ut Rhodiorum artificum opus traditi cuiusdam pristini exempli plastica imago esset. X altera parte Graecorum pictorum exempla continuatione picturae usque ad ompeianos illos

artifices pervenisSent, eorumque eum plaStic opere OB-

cinnitas statuenda esset, quod ex eodem fonte hausta essent et eiusdem pristini exempli apographa. Sed cum haec disti ei liora et coniecturis minime firmis, cum de pictura Graeca tantillum constet, implicata sint, in illi parietum picturis T. Fi imaginem ut in turbat nonnumquam Speculo conspicere malim quam eadem uti ratione atque in tauri gibberi compositione illa et pictura domus del

4. Etruscorum istae ferales. a A simplicissima monumentorum forma Orsus ciStae cuiusdam ectypum nunc Volaterrae conditum tractabo Κorte,

48쪽

alte erectum Dirca nudata superiori corpori parte cubat, quae manu altera saxo innititur, alteram supplicandi est ἰtollit, I sinistra partae alter fratrum, dum altera manu taurum fune retinere altera chlamyde implicata Dircam comprehendere studet, in eodem fere latere conspicitur atque in I. i monumento Ante taurum alatus daemon manu dextra sublata fustem vibrat Quis daemon alatus Sit, comparato eiusdem typi monumenti fragmento ab UI,

2 apparet, nam infra huius ectypi fracturam di dextro

latere femora et crura viri conspiciuntur; area vacua Vestimenti laciniis tantum expletur neque alarum pennRe Degsne apparent, quare in hoc ectypo vir ille non exstat alatus, sed re vera homo et alter fratrum est cf. Jahn

mutata forma sub daemonis specie recurrit, quod saepius in ectypis Etruscis invenitur. In raptu melenae vol. diab. XVΙΙh unus sodalium aridis, qui Helenam equitur, in daemonem mutatus ab XXIV, 16. XXV, 18. Idem in

15 16 in roili caede feminae LI, 7 et roes adstantes LI. 8 mutantur III. Sive errore sive consilio sculptor hoc quoque Joc immutavit ). In sinistro ectypi latere

mulier nuda vel circumfusa stat, quae nullo modo cum reliqua compositione coniungi posse Videtur, quod, verso capite extra marginem ectypi oculos mittit. Quare Jahnius A. . 18b p. 101 Antiopam eam esse negat. Sed Venerem opinatur collatistaridis exemplis Κoerte I ab Ira, II-V), ubi inde a ab IV eadem mulieris nudae figura alata et vehementer mota nonnumquam etiam facem tenens recurrit.

Eius crura in fragmento illo II tab. IV 2 inde a genu conspiciuntur ubi taurus quoque non ita erectus est, cum pes unus Supra Dircae gremium sit. Iahnii argumento nihil

1 Alatae figurae, daemones. in Italiae meridionalis regionibus, in Campaniae et Apuliae vasculis saepius recurrunt, cf. Furiae Mon

Earum typus ab artificibus cistarum receptus est Cf. mulle schon. Μensch. p. 373 g. 99 in cista Aruntis Volumnii.

prosci mihi videtur, nam Veneris in aridis exemplis gu-

rana depromptam hoc loco sub mulieris nudae forma con- Spicimus tamen eam Venerem appellare minime cogimur, sed haud alienum esse ut matrem filiorum re Vera SVP-plici adesse sicut in aliis monumentis huius fabulae iam statuimus aliter sentit oerteius I 1 p. 15). versa capitis directio ex imitatione exempli nimis accurate a sculptore vel potius operari descripti probatur. Orum ectyporum typum ad T. Fi compositionem redire opinor; Alitio pani in monumento illo in recessu positam hoc loco iuxta posuit et cuni totius imaginis directio et motus in

dextram partem fluant, mater post cenam ipsam quasi in recessu posita Videtur. ictura domus Vettiorum cum arte Oli iungenda sit cum hoc ectypo quam Vis multo recentior sit eo pendere ab eo nequit sed hausisse amborum artifices e archetypo quod 3m apparet quem diligenter descripserunt et parietum pictor et ectypi sculptor. . Fiartifices sane ante oculos habuisse vel haud ignorasse eundem archetypum crediderim. Cum autem Opisces mediocres non fuissent libera artificum voluntate, ut exempla interdum aegre cognOScaBtur, propria et ipsorum ingenii et artis documenta ediderunt. Itidem dea Fi monumento eunt pristini exempli principia e collata et comparata domus Vettioruni pietura eluceant, iudicandum St.b Auetum et amplificatum typum in musei Berotinensis ectyp Olim Cortonae servat ante oculos habemus

IKoerte I tab. IV, 3; eschreibun d. kulpt. o. 1278). Coni positio longe alia est: nam cum ophori in latitudinem diStracta sit, Dircam quae sub auro ipso cubabat in

posteriore eius parte posuit artifex, eademque ratione taurunt non ereetum, sed modo currentem finxit et ex ima et Ru Bralia parte Otnni compo Sitionem quo magis OphorusCOB Spiceretur, ornamentis mere decorativis inclusit. Figurarum numerus auctu est, quod Lycus re cum satellitibus advolavit e sculptoris forta 8Se magis Sententia, ut Coniuge B RerVRret, On e Euripidis uuare interpretatio

dissicilior facta est Sed in tauri quoque domandi com-

49쪽

positione difficultates insunt, nam cum alter fratrum heroica nuditate conspiciatur, alter in ministri modum vestitus comparatis cistis apparet cf. Jahn . . 1852 p. 502 . Tamen propter Dircae t perterritae gestus et sedendi vel cubandi rationem praeparationes supplicii conspici credo. Area sub tauri ventre et pedibus alterius fratris vacua Optime expletur viri a tauro profligati corpore et Phrugico galero quo e Graecorum exemplis et typis deprompsit artifex truscus cf. FuriW.-Reichh. ex II p. 144 . Quinin sinistra parte rex Lycus sit non dubitandum est eum regali habitu et baculum nobilis viri signum fere Iis incedat satellitibns circumdatus Eiusdem fere formae ectypuma oerteio Text p. 15. 3a affertur, ubi missus est vir ille profligatus, sed canis aliens conspicitur.

c) X eadem officina, nam ornamenta decorativa in ima et summa margine ectypi eadem sunt Hectypum KOerte

I tab. V permultis figuris refertum videtur esse. Dubitante Jahnio A. . 1853 p. 102, 103 Ribbeckius figuras

- in sinistra parte incipio, ita nominavit Zethus, minister. Lycus, mphis paStor, Dirca Antiopa Sed cum gura in ara edens femina esse nequeat, quod virilem habitum praebet, oerteius ut Bacchici festi sodalem hune virum adesse et intueri quid agatur, proponit. O autem in viro sedente cum non placeat Oerte disti cultatum solutio, postquam diu deliberavi, de interpretando ectypo desperavi ne Robertum virum doctissimum Dircae supplicium sed ni fallor Thesei Marathonii tauri venationem illustratam suspicari per littera edoctu sum. Quibus exemplis usi Etruscorum artifices mythologiarunt et fabularum scenas finxerint, breviter Xponam. Sicut in pictura parietaria et vasculorum arte Onum imprimis exemplis Ionibusque magistris usi erant, in sculpendi sarcophagis

1 Non vincula sunt, quibus manus ireRe einein Sunt, sed Rrmillae circa collum torquem globosis finibus fert. 2 Mira quadam interpretatione Avelliniis Mon. Ercol. III p. 411 412

virum illum baculum ferentem pastorem esse proposuit et Lye Personiae satellitem scutum ferentem attribilit.

et istis feralibus eadem ratione exempla ipsa depinxisse eo con8tat, ut perditorum monumentorum nonnulla illis adiutoribus restitui possint, sicut Ulixem in Polyphemi antroversantem et Marsyam cum Apolline certantem. Harum cistarum numerus nondum satis pertractatus est, quamvis gratum et opera dignum sit. amen magna e parte artifices e fabularum argumentorum collectionibus et Uthologiarum libris figuris et delineationibus exornatis sumpsisse

VeriSimile, nonnumquam, Sicut hic, monumentorum exempla

ipsa et artis fontes ipsos adisse certum St. Alius ectypi eburnei rudera non amplius tractabo, sed quae exstant in libro, cui inscribitur Guid illustrata deluus eo agionale di apoli p. 394, afferre satis habeo, cum omnino consentiam cum illo auctore: Atta cati su di u car-toncino Gallo Diversi frammentita una copia, probabilmente in alto ille vo, et oro Farnese, no 260 da Pompei, D.

Mem. cc. rcol. III p. 401 ab. VIII, e . Jah in Arch. Zeit. 1853 p. 94, ab 56 in ambe te pubblicarioni vien itata ed illustrata anche la testa di Amphion, he ora non

esiste tu La quiete et mancangara' espressione che pare Si possan riscontrare u quatque deitagito, e da attribuirsi piutiost alla mediocre fattura della copia, angiche ad una coneegione diversa da quella deliruppo farnese, come uoleto Jahn).'5. Gemmae Realytae. Etiam mediocris artis artifices Antiopae fabulae exempla in exornandis monumentis adhibuisse eosque contra pictores parietum, qui praeparatione supplicii semper describebant, tertium quoque supplicii ipsius momentum, Dircae solae

tractum, depinxisse Videmus.

a Magna quadam concinnitate gemma muse Neapolitani A. . 18b tab. 56, 1 Studn. g. 12), quam ita fractam

e SSe dolemus, ut pars minor tantum exstet, alterius fratris

capitis erecti et manuum motu, pedum statu, uitantis chlamydis forma tauri a viro illo ad Os Orauaque comprehensi et erecti specie T. Fi memoriam revocat, ut ab eo

50쪽

ipso pendere et ex altera parte illius compositionem sicut nunc habemus corrigendam esse viri docti censuerint cf. Studn adn. 23. Alter fratrum sinistra Ianu Dircam cum crines comprehendat, retrahit quo melius teneat aut vinciat. Ita corporis eius Superiore parte resupina, manibus supplicandi ratione erectis omnino inopem et auxilio destitutam esse mulierem apparet Miser atque flebilis est aspectus, quem eum iterum recurrat in num oppidi Thyatirorum,eX eodem lante sumptum esse constat, nempe earallianorum artificum opere. Ceterarum gemmarum ' fontes alio loco rei lutiendi sunt. Nam cum Diream Olam a tauro tractam prRebeant, et e continuatione eius typi iluem iam in vasculi Berotinensis sinistra parte recurrere novimus et e ipsorum artificum fingendi ratione imagines scalpi potuerunt cum

crorum et monumentorum praeclarorum imamnes redditae

op da Lyciae, num us Vindobonae solus conditus, quem SI cui gemmam mus Neapol apographum ipsius T F esso Iam supra diximus. Echhelii num vel anecd. XV, 1 imago

AI, ad I 3. Alexandro Severo regnante 222-235 illud

quibus ''us regionis cum artiscum radianorum patria

num is adhibuerunt; quod Amphio cum illis regionibus per bam uxorem coniunctus erat. Nam cum ad mythologiarum fabula redirent. oppidi ipsius vetustatem ostendi ii a Romanorum aetate incolarum magni interfuit.b Aera si oppidi Lydiae, num orum tria exempla eXstant:

2. Vindobonae; de utroque ex eadem forma expresso iam egit de Sallet Num Zeitschr. XIV ab. 2. 1, 2). 3. Londini mus Brit fortasse ex eadem forma expreSSus Si umus. Sed minus plane et accurate perspici potest Catal. of mee coin Brit. Mus. Lydia sab. 2, 2).

conuingendae an casu quodam concinnitas exorta sit'