장음표시 사용
21쪽
meris instituit. Quaecunque autem de Isocratis meritis in rhe-t0rica traduntur, ad duo capita reserri p08Sunt, quorum unum comprehendat, quae pertinendi ad iniversam quam induxit dicendi rationem, alterum externas quas adhibuerit artes complectatur Prior Isocrateae dicti0nis Virtus uno ore agrammaticis sic explicatur Cum concisus ii Gorgias et Thrasymachus Viderentur, trimus κυκλον quem Vocant, in orationem inducendum curavit, ita ut quasi in orbe inclusa oratio decurrat, quo de esses. Dionys Hai. Iud de Ι8Oc pag.
538 de admir. V Dem0sthenis cap. 19 pag. 1008 ed. I eighe,
Cic. orator. 53, 177, 178. In componendis autem et continuandi peri0dis quae orbem rationis emetunt, insignem diligentiam tollocavit, tum cautissime, quae in initio vel sine ponantur Verba, adhibitis interdum pedibus rhythmicis deligere nec acile quidquam eorum, quae Vel rationi pedestri numerum tribuere posSint neglegere soleat. Cuius X-quisitissimae Isocratis curae multa apud Veteres testim0nia exstant. Plutarchus in libro de gloria Atheniensium Is ieratis minutiis, ut ei videtur, interdum adhibitam curam leniter perstringit eumque prae Chabria et Iphicrate spernit, quod ille, dum hi victoriis latriam augent, domi cincinno Orationis norqueret, magisque quam hi sonum armorum phalangum concursum et Vulnera metueret ne membrum quod
aiunt aequale una sylllaba proferret brevius vel localem cum vocali collideret Quo d0eo isti Isocrateae dictionis Virtus, quam in comp0nendis et continuandis periodis X-c0luit, aperte serbi poβουφιενοοῦ συλλαβῆ 4ὐ ισοκcoλονενδεες ἐξενεγκεῖν intellegitur. JpSum quoque de hoc capite in libro quem de arte rhetorica conseripsit, uberi u eXpOsuisse nihil dubitationis est cum vel cin ipsis orationibus n0nnulla quae huc trahenda Iunt, deprehendi liceat velutc. Sophista g. 16 sq. epist. I. g. Quibus diligenter investigatis, saepius deinde repetita lectione, comparatione
denique cum Antiphonte et hucydide instituta, quid si,
Plutarchus de gloria Ailien p. 350.
cratis elocutio hac in re peculiare praebeat atque insigne optime enucleari 088e, in propatulo est. Quorum nihil me hoc loco exsecutum esse, iure Viri docti vituperabunt. Spero tamen fore, ut dissicillimam quaestionem, quae egregiam doctrinam atque Xercitati0nem requirat, paucis tantum adumbrasse iuvenili pellae ignoscatur. Itaque et go ad ea quae de alter capite proferre mihi in animo est. Ad numerum in orati0ne metendum, id qu0d sine dubio omnium maxime Spectavit Socrates, plurimum conserunt, quae eadem a G0rgia accepta insigni cura exe0luit seli emata vel figurae. Quae Sunt ἀντιθέσεις, παρισωσεις, παρ os Οιωσεις, quibu dubitanter adiungimu παρονos ασίας,
quo de esses. Dion Hal. de e0mpOS. Verb0rum pag. 368, de Lysia pag. 483 de Is0er pag. 539, de admir. V Demosthenis pag. 963, de Thucydide pag. 869 Cic. Orator. c. 52, qui paria paribus adiuncta παρισα et similiter definita πα- sos ut itemque contrariis relata contraria ἀντιθετα, Gorgiam primum adhibuisse dicit, quem Di0nysius immoderatius iis usum esse contendit; iudicium de Is0erate pag. 561 υ
Isocratem interdum his rebus nimis indulsisse atque iis requentius adhibitis dignitatem minuisse diei in lib. de Do
Iam ut ad singula transeam in definiendis figuris duo
nobis praesto Sunt auctores, Anaximene8, quem primum in lucem protraxisse insigne Spengelii meritum est, et Aristoteles. Cum vero Anaximeneae artis rhetoricae ratio ea sit, ut Isocratem et priores technicos Secutus Omnia sophistarum artificia e0nquirat, quibus orati ita ex0rnari debeat,
Anaximenis ars rhetorica ed. . Spenge Turici I 844.
22쪽
ut vel minus volenti persuadeat, Aristoteles autem hoc ut svnimum artis rhetoricae finem praedicet, ut ubique veritatem secuta nihil admittat, quod ingeni0 vere philosophico indignum sit, laeti intellegi potest, ad n0Stram rem Anaximenem Aristoteli praeferendum esse. Sed ipsius auctoris de antithesibus, ad quas nunc progrediendum St, Verba digna Sunt quae asseruntur:
ύντι γετα Quae quidem figurae descriptio adeo simplex est, ut aliorum explicationes huc asserre SuperVacuum sit. Cic. orator. 3. 4 de orat. 12. Quintil. IX. . l. Ne id qui dein discrimen, ab aliis non ObSerVatum, quod Secundum Anaximenem intercedit, Si aut Verba aut res, aut utrumque coniunctum sibi opponuntur pr0pter implieitatem dissicultates habere puto, quare in enumerandis exemplis huius discriminis rationem, non habui. Attamen ne certo quodam Ordine careamus, Quintilianum secutus priori loco tales antitheses ponam, quae sunt si singula Singuli opponuntur verbis, altero Si plura pluribus. Ad priorem speciem haeclare pertinenti:
ih In Isocratis locis laudatidis praeter inscriptionem ninores tantuin, quibus distribui olent, particulas notabo.
23쪽
Ad alteram speciem haec sere pertinent exempla:
καταγλ79άσκειν ν 'κείνον καταλιποντες εἰς πατριδας πανελθεῖν.
Haec sunt quae habeo Xempla, quorum numerus non dubit0, quin augeri possit, Si quis rem cum pulViseulo X- haurire, pariterque omnes ΙSocratis ratione recen8ere Velit. Sed ea quae attuli, sumeere puto, unde quanta diligentia Isocrates ἐξ ιν ἀντικειμένον Xeoluerit, facile sit intellectu. Atque hoc p0tissimum animadVertere licet, quo pr0pi0res singulae orationes ad iuventutem Scriptoris accedant, eo Deqnentiorem esse huius figurae usum, quemadmodum in oratione ad Demonicum ita eam cumulatam Videmus, ut non multae lineae ea careant. In ea autem ipsa oratione cui per decem annos manum emendatricem adhibuerit, eum valde hoc ornatu deleetatum esse atque interdum etiam nimis indulsisse, cuivis notum St. Parisoseos, de qua hoe loco agere mihi in animo est
variae a veteribus prolatae sunt Xplicationes, Verumtamen plerique in eo consentiunt παρι σωσιν fieri ἐὰν ισα τα κωλα,
unde etiam ἰσοκουλα nominatur Quintilianus hanc guram
3 Quintil. IX. 3. I. iiiiilium sere quadruplex ratio est, nam est
primum, quotiens verbum verbo simile aut non dissimile valde quaeritur, ut Puppesque tuae pubesque tuorum et Sic in iaccalamitosa fama, quasi in aliqua perniciosissima flamma etc. Non enim tam spes laudanda, quam res est. ut certe par est in extremis syllabis consonans non verbis sed armis. Et hoc quotiens in sententias acres incidit, pulchrum est: Quantum possis. in eo semper experire ut prosis Hoc est πάρισον ut 3ου
24쪽
eam esse censet, Ilae alibi παρονομασι dicitur. Neque tamen verisimile videtur, res tam plane diVersa uno Odemque nomine esse comprehen8as, praesertim eum figuram a Quintiliano deseriptam nusquam ad παρειρωσιν referri Videam. Ger Ioli. Vossius in Institi orat pari80n nominat, si verba eiusdem riginis sed praepositionibus distincta repetuntur, velut te Verr. ΙΙ. . Hoc onere suscepto et recepta causa, pro Cluent. 19. neque ad honorem aditus neque in uriam reditus. Hanc figuram rariorem quidem apud Romanos ad paronomasiam pertinere, demonstrare conabor, si ad hanc guram describendam Venero. Nobis igitur sequendus Anaximenes, cuius verba haec sunt:
ἀλλο ις Quocum consentit Dionysius Halicarnasseus, ubi caput i Panegyrico restenset παρισωσεως haec exempla
γρυlts άT99ν καὶ συνθοαύτων παρισον. Fit igitur, ut brevi repetam, pariSosis, si paria paribus adiunguntur membra, id plerisque placuit Cleosteleus 'clo ισον existimat, quod fit e
quod Anaximenis desinitio et Dionysii exempla comprobant.
κωλα X Veterum rhetorum et grammaticorum sententia sunt singula membra minora, e quibus periodus compoSita On-
Stat μοριον τι κεριοδου Λrist. Rhet. III. 9. 13 vel si Quintilianum respicimus Membrum est Sensu numeri concluSus sed a toto c0rpore abruptus et per se nihil emciens. Inter paris et paris0sin ill temp0re nihil discriminis intercessisse, quod multi voluerunt, Vix habeo, quod amplius moneam.
Quando et quibus sub condicionibus script0 hac gurauSu Sit, animosque lectorum delectaverit, id delinire dissi
cile est. In universum autem hoc notandum St, Scriptorem saepenumero in ea ipsa, quam priori loco deScripsi, sententiarum oppositione, non Solum pariS0Sin, Sed etiam paro-m0e0Sin Sive paronomasiam adhibuisse, ita ut interdum in una eademque peri0do inues sere figura coniunctas invenias. Facile enim est intellectu, Sonitu quodam concentu, qui pari80si, paromoeo8 et par0nomaSiae communi est, opp0sitionis vim multum augeri elut in hiS: Ἀτα μὲν ο -
στρατεια τῆς ἐπ ἐκεινον ἐσομένας. In utroque loco opposi tionem deprehendere licet, cuius adhibita pari808 magi augetur atque in lucem prosertur. Multu praeterea pariSOSeOSuSu est, in omnibus locis ubi notionem est quaedam assultas in app0sitione, euius generis id exemplum est, quod modo ex Di0nysio attuli πλειοτέον ἀγαθων αιτέους καi FI ITων ἐπαίνιον ζιoDς. Cuius figurae usu cum apud Isocratem tam frequens sit, ut si Omnia quae mihi obvetierunt exempla apponere vellent, lectorem facile m0lestia assiderem, speeimina tantum et e maXime conSpicua apponam.
25쪽
Itaque pergo ad paromoeosin in cuius disquisitione, quamvis et Quintiliano aliquid pretii tribuendum sit, tamen ut eius hoc de re sententiam intactam relinquam atque unice AnaXimenem sequar termini libello praescripti me admonent. Cuius quidem Verba haec Sunt: Ιαρ ostoίωσις δέ ἐστιν i
δε ἐντελως Parom0eoseos igitur duo genera auctor distinguit, unum Si Xtremae Syllabae similes sunt, quod quidem genus postea homoeoteleuton nominatum Solumque ad paro moe0Sin relatum esse invenimus, ita ut apud posteriores inter paromoeosin et homo e0teleuton nihil fere diseriminis exstet. Alterum genus est Si voeabula coniunguntur una vel aueissimis literis dissimilia, quorum sensus diversus sit, velut in Anaximenis exemplo ἐνθεως et ἐντελως idque p08tea paronomaSi cognominatum est. Anaximenis igitur
Aristotelisque temp0ribus Domine παρο/toico G co etiam παo-ον os οσίας comprehensa cum FOSSio libenter convenio,
cum paronomasia nihil aliud sit, quam par0m000sis in totis v0cibus posita dam sequitur ut parona DeOSeos. h. e. eiUS
26쪽
geueris quod priori loco descriptum est, nonnulla exempla apponamuS.
δὲ τας χρείας καὶ τα ἐργασιας α τα ωφελειας πολλας
γενο/ιένας κα τα νυν ἀναγεγρα /s ἐνας Pauca tantum de e paromoe0Seos genere, quod in totis odibus positum est, 8iV de παρον os ασία addam, quae si coniunctione Vocabulorum una vel paucissimis literis dissimilium, quorum significati aut contraria aut diversa sit. Interdum haec dissimilitud effieitur una vel paucis literis addendis vel detra
σιν Multo Vero frequentiores apud ΙSocratem eae dictiones, in quibus dissimilitudo immutandis vel transponendis quibusdam literis efficitur. Paneg. τι ἀγωνας ἰδεῖν, μη εο-
τῆς θαλάττχῖς, Ἐλλήσποντον Ἀζευξας, 'Actoo διωρυζας. Ad paronomasiam porro Sine dubio pertinet, si voeabula composita ibi opponuntur, quae alteram partem Sive priorem SiVe posteriorem eandem, alteram similem habent. Quae quidem paronomasiae species eadem fere St, quam Cicero repetitione Verborum eiusdem originis Sed praepositionibus distinctorum, efficit, quamque a ossi ad pari-80sin reserri supra monui Dem0nicus. ἐάν ἐς φιλο ιαθῆς
Paronomasiae sine dubio confinis est ἀντανάκλασις quae dicitur, sive dil0gia, quae fit si ossabulo eiusdem sonitus sed sensus diversi in eodem orationis orbe inveniuntur. Cuius gurae unum tantum apud Isocratem exemplum mihi obvenit Panegyricus 3 α γαρ η3ιεῖς τῆς ἀρχῆς Π0στηρ0υμεθα. καὶ τοῖς Ελλησιν ἀρχὴ των κακων ἐγινετο. Huiusmodi lusum verborum non multum leporis et graVitatis praebere, Su quisque sensu facile intelleget. Magna quoque parte apud Socratem hiatum agere Videmus, quem cautissime vitatum esse, Bekkeri enseterique animadversiones demonstrarunt, ita ut casu eum ortum esse, ubi invenitur, ne in Scriptore profectum es8' Statui
27쪽
eris. Oninino deinde dedignatus est talem compositioneni, qua prioris Verbi exitus simili posteriore Xeipitur, quod loe ex eius rhetorie a Spengelio lallato iomprobatur:
quo l0e niXus Spengelius omne loco Velut oDro Toν, ταυτης τῆς SiVe tranSpositione siVe alio subsidio mendare iubet. Quod quidem enselerus in editione Areopagitieae orationis pag. 183 ut nimis auda improbat, Verumtamen hae in re pengelium audire malim, cum cogitari nequeat, Isocratis teretes aures syllabarum repetitione, quae nihilaeuminis et leporis habet, contra inSURVem sperumque Onum reddit, ostensas non SSe. Longe aliter se res habet apud Romanos, quos interdum consulto eam adhibuisse haec exempla demonstrabunt. Cic. pro lil. 30. V Vieta Vis p. Plane caluit re recenti. Virg. en. 9 V. 22. eXereet mentes raternas grata malis lis. Patet enim, in his omnibus dictionibus vocis monosyllabae repetitione graVitalem quan
Postquam omnia, quae de Isocrate rhetore idenda mihi in promptu sunt, attuli, haec sere eius exsistit imago, quae proxime mihi ad Veritatem accedere Videtur. Socrate celeberrimorum sui temporis Virorum institutione usus, primum orationibus forensibus inclaruit Gorgiae deinde potissimum auctoritate ad aliam Vitae rationem transductus, et scholam condidit, qua arti praecepta, postea etiam literis c0nsignata aliis tradebat, et oratione generi συι βουλε DTικου et πι- δεικτε κου composuit. Quae autem in iis sive de hibisophia, et colendis literis sive de regenda atque in meliorem statum promovenda republica praecepta dedit, plerumque et morum et status reipublicae magnam inscitiam prae se serunt, ita ut magno err0re bStricti ii sunt, qui eum doctrina atque scientia subactum ingenium studiis rhetoridis attulisse
eumque Scriptorem utilissimis vitae civilis praeceptis abundantem esse iudieent. Multa autem ex parte Niebutiri acer bissimae vituperationes iniustae inmaeritaeque Sunt, cum ad elocutionem quod attinet, summis laudibus dignus sit. Primum et ab auster Antiph0ntis et hucydidis genere dicendi et a minutis artifidiosisque Gorgiae et lirasymachi periodis κυκDu quem Vocant inducendo Se abdicavit, primusque viam monstravit, qua ad limatam et consummatam eloquentiam provenire posteris orat0ribus licuit. Deinde ea rationis ornamenta, quae Gorgias sine dubio ad solam aurium delectationem inmi0die adhibuerat, ita temperavit, ut in iis tantem Imeis, ubi sententiae gravitatem externo quodam subsidio augere atque in lucem proserre studet, invenire liceat. Quibus de causis Is0crates in numero eorum habendus est, qui in cons0rmanda lingua atque in excolenda arte oratoria non exigua parte egerunt, ipseque Dem0sthenes atque inprimis Cicero eius praeceptis et orati0nibus multum debere putandi Sunt.
28쪽
Natus sum Petriis Henn anno h. s. XXXVII Coloniae, patre Theodoro, matre Catharina Laumannia, quorum Utrum
que adhuc in vivis esse valde laetor Fidei addictus sum cath0lieae A teneris usque ad annum duodeeimum a ludi- magistris educatus primisque iterarum elementis imbutus, gymnasium adii 0loniense atholicum. Ibi per se annos iis artibus, quibus aetas puerilis ad humanitatem informaris0let, a magistris optimis dilectissimisque institutus uni, quorum doctrinae et benevolentiae nunquam immemor ero. Annili. s. LV auctumno maturitatis testim0nium nactus Bonnam migravi, ut in universitate alma ridericia Atilelmi Rhenana philologiae p0tissimum studiis me darem. In civium academicorum numerum receptus sum ab IlL Pluckeriectoret. t. Magnifico. Per septies sen0s menses praeceptoribus usus sum clarissimis hisce Brandisse Dieringero Iahnio, oodito, Loebellio, Monnardo Litschelio, Γιttero Simrockio, Melchero. Morbo deinde per annum dimidiumque domi retentus, auctumn anni praeterit Halam me contuli, ubi Ill Berghii Bernharoique scholas requentavi. Quibus omnibus viris illustrissimis doctissimisque, qui optime de me meriti sunt, gratias ago, qua debeo, maXima8.
29쪽
I. Iusto longius 1 ogressiuntur u oratrones Thucyssideas in scholis legi iubent. II. Eπιυυλιος ω δὴ quam Plutarcius se vavit, αλε μυλα ὰλει καὶ γὰ0 Πιττακος λειμεγάλας υτιλάνας βασιλευων non ad accentum est recitanda. In Historia soror OebeOS. IV. In iudicando Cicerone Niebuhrium quam Drumannum equi mala.
V. In Aeschyli Agamemnonis ersu III pro ελπτοις emendatio Hobabilis δι οπτοις.