Castruccii Bonamici Commentariorum de bello Italico

81쪽

L1BER SECUNDUM. Terat sermo, proficiscitur, sed repente quasi commutato consilio, revocatis etiam, quas Ticinum submiserat, cohortibus, equitumque alis, prae sidio ponti, quem in Pado fecerat, Ticinoque, Iriaeque oppidis, quantum

satis esse visum est, relicto, ipse, O piis reliquis omnibus contractis, cum advesperasceret, regredi Dertonam e sus coepit Iriamque amnem, ponte minus v. horis facto, transgressus, ea celeritate v. circiter illium noctuabundus viam processit, ut, cum lucesceret, ad Tanarum e regione Au gustae alienorum perveniret . Ebetiam transgresu flumen e regione tu Varonis , ac Montis castelli , sicuti inter eos pridie convenerat, diverso sub lucem item confecto itinere, Phi

lippus Malibojus, dato signo,

concurrunt.

82쪽

ue DE BELLO IΤALICO, Oritur Tanarus ex Apennino, qua proxime pertinet ad Alpes maritimas, torrentibusque auctus xii tamen neque ea est altitudine, neque

rapiditate a luce quin pluribus locis vado transiri queata praesertim sudum s diutius fuerit , ut tum accidit at que ubi Pado appropinquat , in quena inquit, Alexandriam alluit, non longe a Monte castello, atque Augusta alienorum labitur, quae in ter loca , Subalpini atque Austriaci

castra fecerant. Castra erant, ut demonstratum saepe est, natura, atque opere munitissima. Alexandria , Forumque Fulvii erant oppida a tergo utroque in latere . Sinistra erat Padus, dextra Tanarus, atque ubi se amnis ipse Tanarus ad angulum inflexerat,

ante frontem castrorum fluebat ita eo

83쪽

L1BER SECUNDUS . 9pontis, secundum fluminis ripas perpetua fere stationes, d munitio ne erant. Praeterea rubis, sentibus que interjectis viae impeditae, conge stisque saxis, crebris arboribus suc cisis , atque inflexis aditus praeclus1 Omnes , ut eo penetrari singulari etiam homini dissicillimum videretur posse, idque ita recte videbatur, Ut, cum adventus orboniorum eri a diniae nunciaretur , aliquandiu fides fieri non posset tantam habebat loci fiduciam , sperabatque , si tam ar duum orbonii facinus auderent, aut tandiu repugnare facile posse, dum cognito hostium adventu, cu-

lemburcius aegrederetur aut temeri

tatis ipsos praesentem daturos poenam, cum loco iniquo, atque in ipse flumine dimicare cogerentur. Quibus disicultatibus non frangebantur animi Ho Or-

84쪽

co D BELLO ITALICO, Borboniorum, sed incitabantur , quo celerius, Vadis repertis, flumen trans irent, opprimerentque Subalpinos diu scessu Austriacorum relictos a firmis sim robore veteranorum militum. Itaque, triplici instructa acie hostibus , Tanaroque appropinquabant. Nodhurnum erat iter, multisque an fractibus devium. Consilium impera torum ne efferretur, perpauci tene bant legati Perpauci item erant itineris duces, lique ipsi eadem consilii ci moratione mon omnino locum

nOVerant, quem peterent. Ignari autem milites , qu ducerentur, partim properabant , partim morabantur , ctormenta ad praelium necestaria ab iis tardius administrabantur , qui ei negotio prceerant, C quae tormentiS praesidio erant Belgarum Praetoriano

85쪽

L1sgi SECUNDUS . Ibantur. At Gagius , qui dextro cornu cum Mutinensium una Duce praeerat, jam cum Orta luce ad Tanarum, ut diximus, pervenisset, ne

que dum ob dissicultates, quae supra

sunt demonstratae, reliquae essent O pix consecutae, eas, qubd res in celeritate posita esse videbatur, non putavit expectandas atque ad Subalpi nos, qui adversam confertissimo equi tatu ripam obtinebant, dextram intendens , simul proximos respiciens equites regios Habetis, inquit, quites, eundem in conspectu hostem,

quem Camposanctensi praelio fudistis:

eandem vos ad Tanarum praestate Virtutem , quam ipso me duce ad Scultennam praestitistis jam fugam ille circumspectans , impetum certe vestrum non feret. Haec quam brevissime potuit eloquutus, equo admis so I

86쪽

KL DE BELLO ITALICO

so , in medium irruit flumen. Illum prim equites regii statim sequuntur,

equitatus nostri pars ferocissima, atque hos pedites circiter mille aliae post aliquant cohortes, equitumque tur mae conveniunt postrem dextera Omnis pars reliqua, quae ignorantia loci deerraverat, a Silva castrorum Praefecto, qui partem itineris noverat, revocata , flumen jam ingrediebatur;

.non longo ab ea intervallo auibsupra, quam Tanarus, Padus confluant ascerius cum ii millibus partim Neapolitanorum , partim Genuensium quorum Genuens1um, in eo praelio virtus ips1 admirationi fuit veteranis,

Tanarum se transjecerat eo consilio, ut Austriacorum in ad pontem occuparet , eosque transitu prohiberet

Jam agius apprehenderat ripas, hostibusque submotis magnam ubi que

87쪽

LIBER SECUNI US. 63que cladem, majoremque multi, terrorem intulerat, eodemque tempore

ab sinistro cornu in dextram hostium partem Philippus, de Malibojus, ,

qui mediam aciem ducebat, Aram burus legatus in mediam item illorum aciem, flumen transgressi, impetum

ficere coeperunt. Qua ita re ad modum fuit orboniorum virtus laudanda. Nam , cum solo ex aqua capite extarent, ea celeritate, audaciaque ierunt, ut plerique ex hostibus, aut subito, uti noctu conquie Verant, opprimerentur in tabernaculis,

aut impedimentis sarcinisque relictis, turpiter profugerent iique ipsi, quibbus animus fuisset ad resistendum,

Vitamque, quoquo modo se res a beret, ferro reddendam, tamen reli quorum fuga abrepti pellerentur, ripas munitionesque dimitterent . inque

88쪽

c D BELLO IΤALICO, que locis consistere superioribus monauderent. Quod Vero plus erant pa iij in latitudinem complexi castris, quam quantum a copiis explere suis possent, quodque pluribus nostri locis irrumpebant. idcirco ipsi neces sario diducebantur ac laxabantur diductis cohortibus . laxatisque mani pulis neque erant, si repugnarent ad

excipiendum impetum nostrorum id net, neque, si se reciperent, unum habebant omnes receptum, cum diversi fugerent , pars Alexandriam, Forum pars Fulvii peteret Ipsorum autem equitatus, ut peditum suorum receptui, si posset, consuleret non longe ab Augusta alienorum leniter acclivi loco, confertisque turmis constiterat, dc primo emissis aculis, deinde, gladiis districtis, nostros. quia dextero cornu succedebant, Vistia

nere

89쪽

Lippi SECUNDUS, Jnere conabantur. At equites regii, quos flumen transisse primos dixera

mus, indignantes, ubi conspectum suum subalpini equites ferre possent, emistis 5 ipsi aculis ad gladios redierant, tantaque Vi procurrerant, ut eorum nemo consisteret, universique terga Verterent , atque angusto per

colles, saltusque itinere, incitatis equis, fugere perseverarent. Tum Verb, pulse equitatu, omnis Sardiniae Regis exercitus, qui jam inclinaverat, tu

multuosius agi , dissiparique coepit. Dissipatos, fugientesque Alexandriae,

Forique Fulvii arces vix tandem pro tegunt. Augustam alienorum, quam propter loci opportunitatem tueri paulisper poterant , tantum ut receptum adjuvarent suorum, indefensam relinquunt. Nonnullae cohortes integrae,

90쪽

ός DE BELLO ITALICO, abjectis armis dediderunt sese , adeoque erant omnium fracti animi , atque perculsi, ut nemo esset tam for tis, qui de resistendo cogitaret. Compluribus suffossis, .captis equis, ii latisque vulneribus, equites , pedite

que illorum, aut cursu exanimati prosternebantur in via, aut fugientes Ob terebantur a suis , concidebantur a nostris , coacervatisque hominibus,

jumentis, Omnia longe lateque tumultus obtinebat , pavor, caedes. Ipse in fuga postremus, atque in periculo princeps, Sardiniae Rex, ubi inubd in periculo summo obsequium non recipit timor cohortationes, atque imperia negligi sua videt , paucis equitibus, Filioque comitatus , magni animi in geniique Adolescente, ad Forum Ful-Vli protinus, equo citato, contendit:

atque ibi paulisper commoratus, dum

colle.